1. ‫ِسم‬‫ب‬ِ‫هلل‬‫ا‬ِ‫ن‬‫ّحم‬‫ر‬‫ال‬‫ّحیم‬‫ر‬‫ال‬
Human Development: Means and Ends
Author: Paul P. Streeten
Source: Streeten, Paul. "Human development: means and ends." The American Economic Review (1994): 232-
237.
‫توسعۀ‬‫انسانی‬:‫وسایل‬‫و‬‫اهداف‬
:‫نویسنده‬‫استریتن‬ .‫پی‬ ‫پل‬
:‫مترجم‬‫عزیزی‬ ‫امیر‬
‫مجموعة‬،‫ترجمان‬‫تالشی‬‫برای‬‫ترجمة‬‫متون‬‫برگزیدة‬‫علوم‬‫ترجمة‬ .‫است‬ ‫انسانی‬‫صداهایی‬‫کمتر‬ ‫که‬‫شنیده‬‫شده‬‫اندیشه‬ ‫و‬ ‫اند‬‫که‬ ‫هایی‬
‫راهگشایند‬ ‫و‬ ‫بدیع‬ ‫اما‬ ،‫مهجور‬.،‫ما‬ ‫با‬ ‫همراهی‬ ‫برای‬ ،‫است‬ ‫گفتگویی‬ ‫و‬ ‫انتقادی‬ ‫تفکر‬ ‫به‬ ‫بخشیدن‬ ‫غنا‬ ،‫ما‬ ‫هدف‬‫متن‬‫مناس‬ ‫های‬‫که‬ ‫را‬ ‫بی‬
‫می‬،‫دهید‬ ‫پیشنهاد‬ ،‫شناسید‬‫در‬ ‫یا‬‫آن‬ ‫ترجمة‬‫شوید‬ ‫همراه‬ ‫ترجمان‬ ‫با‬ ‫ها‬.‫الکترونیکی‬ ‫پست‬:‫ترجمان‬info@tarjomaan.com
‫است‬ ‫محفوظ‬ ‫ترجمان‬ ‫مؤسسة‬ ‫برای‬ ،‫متن‬ ‫تمام‬ ‫یا‬ ‫جزء‬ ِ‫ر‬‫انتشا‬ ِ‫ق‬‫ح‬
ISSN: 2345-282x

2. 2
‫توسعۀ‬‫اهداف‬ ‫و‬ ‫وسایل‬ ‫انسانی؛‬
‫نوشتۀ‬‫یی‬ .‫پل‬.‫استریتن‬‫ترجمۀ‬‫عزیزی‬ ‫امیر‬
‫اساسی‬ ‫نیازهای‬ ‫تا‬ ‫رشد‬ ‫از‬1
‫گاهی‬‫تغییر‬‫در‬ ‫فکری‬ ‫ُدهای‬‫م‬‫توسعه‬‫اشتباهات‬ ‫کمدی‬ ‫مثل‬ ،2‫می‬.‫پریدن‬ ‫دیگر‬‫َس‬‫و‬َ‫ه‬ ‫به‬ ‫َسی‬‫و‬َ‫ه‬ ‫از‬ ً‫ا‬‫مداوم‬ :‫شود‬،‫اقتصادی‬ ‫رشد‬‫اشتغال‬،‫زایی‬
‫ش‬‫عدالت‬ ‫و‬ ‫غل‬3،‫بازتوزیع‬‫باال‬ ‫به‬ ‫پایین‬ ‫از‬ ‫توسعة‬ ،‫اساسی‬ ‫نیازهای‬ ،‫رشد‬ ‫با‬4‫مشارکتی‬ ‫توسعة‬ ،5‫توسعة‬ ،‫پایدار‬6‫بازار‬ ‫با‬ ‫سازگار‬ ‫توسعة‬ ،7،
‫آزادسازی‬8
‫لیبرال‬ ،‫سازی‬9
ِ‫ک‬‫فل‬ ‫و‬ ‫چرخ‬ ‫انسانی؛‬ ‫توسعة‬ ،‫همین‬ ‫ُعارها‬‫ش‬‫می‬ ‫طور‬‫تاریخچه‬ ‫چنین‬ ‫اما‬ .‫چرخد‬‫اندیشه‬ .‫نیست‬ ‫درست‬ ‫ای‬‫های‬‫م‬‫ا‬
‫تکامل‬ ‫توسعه‬ ‫دربارة‬‫بینه‬ ‫هم‬ ‫و‬ ‫درونی‬ ‫منطق‬ ‫هم‬ .‫است‬ ‫کرده‬ ‫پیدا‬،‫تازه‬ ‫های‬‫بازنگری‬ ‫به‬‫دیدگاه‬ ‫در‬‫های‬‫ما‬‫رویکردها‬ .‫است‬ ‫انجامیده‬ ‫ن‬‫ی‬
‫امروز‬ ‫که‬ ‫قبلی‬‫اندازه‬ ‫تا‬‫مطرود‬ ‫ای‬‫درس‬ ،‫ند‬‫آموخته‬ ‫ما‬ ‫به‬ ‫هایی‬ً‫ا‬‫قطع‬ ،‫است‬ ‫ارزشمند‬ ‫هنوز‬ ‫که‬ ‫اند‬ِ‫د‬‫رویکر‬‫ما‬ ‫فعلی‬‫انتق‬ ‫معرض‬ ‫در‬ ‫نیز‬‫اد‬
‫اجما‬ ‫بررسی‬ ً‫ال‬‫احتما‬ .‫بود‬ ‫خواهد‬‫اندیشه‬ ِ‫ل‬‫تکام‬ ِ‫ی‬‫ل‬‫های‬‫ما‬‫است‬ ‫مفید‬ ‫ن‬.
‫بحث‬ ‫این‬‫و‬‫سال‬ ‫در‬ ‫جدل‬‫دهة‬ ‫های‬1950‫تحت‬ ‫و‬‫تأثیر‬‫لویس‬ ‫آرتور‬10
(1955ِ‫ن‬‫عنوا‬ ‫به‬ ‫اقتصادی‬ ‫رشد‬ ‫بر‬ ‫که‬ ‫شد‬ ‫شروع‬ ‫دیگران‬ ‫و‬ )ِ‫د‬‫کلی‬
‫ریشه‬‫تأکید‬ ‫فقر‬ ‫کنی‬‫می‬‫کردند‬‫برهة‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫حتی‬ .‫اقتصادد‬ ،‫ابتدایی‬‫برنامه‬ ‫و‬ ‫انان‬ِ‫ن‬‫ریزا‬،‫توسعه‬ ِ‫ل‬‫عاق‬ً‫ال‬‫کام‬‫بودند‬ ‫مطمئن‬‫(به‬‫اغلب‬ ‫آنچه‬ ‫رغم‬
‫هجو‬ ‫در‬ ‫امروزه‬‫اندیشه‬‫می‬ ‫قبلی‬ ‫های‬‫گویند‬‫هد‬ ‫خود‬ ‫خودی‬ ‫به‬ ‫اقتصادی‬ ‫رشد‬ ‫که‬ )‫برای‬ ‫محکی‬ ‫بلکه‬ ،‫نیست‬ ‫ف‬‫اس‬ ‫توسعه‬ ‫عملکرد‬.‫ت‬
‫آرتور‬‫انتخاب‬ ‫دامنة‬ ِ‫ط‬‫بس‬ ‫را‬ ‫توسعه‬ ‫هدف‬ ‫لویس‬‫های‬‫همان‬ ً‫ا‬‫دقیق‬ ،‫کرد‬ ‫تعریف‬ ‫ما‬‫گزارش‬ ‫امروز‬ ‫که‬ ‫طور‬ِ‫ی‬‫انسان‬ ‫توسعة‬ ‫های‬‫برنام‬‫ه‬‫های‬
‫توسعة‬‫متحد‬ ‫ملل‬ ‫سازمان‬11
‫آن‬‫می‬ ‫تعریف‬ ‫را‬.‫کنند‬
1
From Growth to Basic Needs
2
Comedy of errors
‫نمایشنامه‬‫به‬ ‫فارسی‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫شکسپیر‬ ‫ویلیام‬ ‫از‬ ‫ای‬«‫خنده‬ ‫اشتباهات‬‫دار‬»‫است‬ ‫شده‬ ‫ترجمه‬ ‫نیز‬–.‫م‬
3
Justice
4
Bottom-up development
5
Participatory development
6
Sustainable development
7
Market-friendly development
8
Liberation
9
Liberalization
10
Arthur Lewis
11
Human Development Reports of United Nations Development Programme

3. 3
‫توسعۀ‬‫اهداف‬ ‫و‬ ‫وسایل‬ ‫انسانی؛‬
‫نوشتۀ‬‫یی‬ .‫پل‬.‫استریتن‬‫ترجمۀ‬‫عزیزی‬ ‫امیر‬
ِ‫ک‬‫مح‬ ‫منزلة‬ ‫به‬ ‫رشد‬ ‫بر‬ ‫تأکید‬ ‫برای‬ ‫موجه‬ ‫دلیل‬ ‫سه‬ِ‫ی‬‫اصل‬‫عملک‬‫می‬ ‫فرض‬ ‫اول‬ ‫دلیل‬ .‫آوردند‬ ‫رد‬‫کرد‬‫نیروهای‬ ‫طریق‬ ‫از‬ ‫اقتصادی‬ ‫رشد‬‫بازار‬
-‫فزاینده‬ ‫تقاضای‬ ‫مانند‬‫ب‬‫بهره‬ ،‫کار‬ ‫نیروی‬ ‫رای‬‫به‬ ‫رو‬ ‫وری‬‫و‬ ‫ازدیاد‬ ‫به‬ ‫رو‬ ‫دستمزدهای‬ ،‫رشد‬‫قیم‬‫ت‬‫پایین‬ ‫های‬‫برا‬ ‫تر‬‫کاالهایی‬ ‫ی‬‫مردم‬ ‫که‬
‫می‬‫خرند‬-‫فایده‬ً‫ا‬‫سریع‬ ‫و‬ ً‫ا‬‫وسیع‬ ‫را‬ ‫خود‬ ‫های‬‫فایده‬ ‫به‬ ‫رسیدن‬ ‫راه‬ ‫بهترین‬ ‫و‬ ‫داد؛‬ ‫خواهد‬ ‫نشان‬‫است‬ ‫رشد‬ ‫ها‬‫در‬ ‫حتی‬ .‫همان‬‫روزهای‬،‫اول‬
‫شکاکا‬ ‫برخی‬‫آن‬ ً‫ا‬‫لزوم‬ ‫رشد‬ ‫که‬ ‫گفتند‬ ‫ن‬‫می‬ ‫که‬ ‫قدری‬‫بی‬ ،‫گویند‬‫آن‬ .‫نیست‬ ‫مطلوب‬ ‫و‬ ‫خطر‬‫در‬ ‫بودند‬ ‫معتقد‬ ‫ها‬‫ش‬( ‫خاص‬ ‫رایط‬‫با‬ ‫نظیر‬ِ‫ی‬‫زده‬
ِ‫ت‬‫محدودی‬ ،‫صعودی‬‫واردات‬‫دارایی‬ ‫و‬ ‫درآمد‬ ‫نابرابر‬ ‫توزیع‬ ،‫انحصاری‬ ‫قدرت‬ ،‫به‬ ‫رشد‬ )‫ها‬‫دسته‬ ‫آن‬ ِ‫ت‬‫ثرو‬‫می‬ ‫ای‬‫حاضر‬ ‫حال‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫افزاید‬
‫معدودی‬ ‫تعداد‬ ِ‫ت‬‫دس‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫ثروت‬ ‫و‬ ‫درآمد‬ ً‫ا‬‫غالب‬ ‫رشد‬ ‫ثروتمندند؛‬‫می‬ ‫متمرکز‬ ‫افراد‬ ‫از‬.‫کند‬
‫می‬ ‫دوم‬ ‫فرض‬ .‫آمد‬ ‫میان‬ ‫به‬ ‫دوم‬ ‫فرض‬ ‫جا‬ ‫این‬‫حکومت‬ ‫گفت‬‫به‬ ،‫ها‬‫حکومت‬ ‫ویژه‬،‫دموکراتیک‬ ‫های‬‫دغدغة‬‫فق‬ ‫سرنوشت‬‫را‬ ‫را‬.‫دارند‬
‫مالیات‬ ،‫بنابراین‬‫اجت‬ ‫خدمات‬ ،‫تصاعدی‬ ‫بندی‬‫دخالت‬ ‫دیگر‬ ‫و‬ ‫ماعی‬‫فایده‬ ،‫حکومتی‬ ‫های‬‫های‬‫باز‬‫فرودستان‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫ار‬‫رساند‬ ‫خواهد‬.‫فقر‬
‫اتوماتیک‬‫وار‬‫کاهش‬‫نمی‬‫یابد‬‫(آن‬‫تحت‬ ‫که‬ ‫طور‬‫قبلی‬ ‫فرض‬‫می‬ ‫ادعا‬‫کرد‬‫بلکه‬ ،)‫حکومت‬‫ها‬‫باید‬‫اصالح‬ ‫برای‬‫وضعیت‬‫های‬‫کار‬ ‫به‬ ‫دست‬ ‫ی‬
‫که‬ ‫شوند‬‫آن‬ ‫در‬،‫ها‬‫بازار‬ ‫نیروهای‬‫می‬ ‫انباشته‬ ‫معدودی‬ ‫تعداد‬ ‫دست‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫سود‬‫کنند‬.
ِ‫ض‬‫فر‬‫سوم‬‫واقع‬‫بینان‬‫ه‬‫بودند‬ ‫گفته‬ .‫بود‬ ‫قبلی‬ ‫فرض‬ ‫دو‬ ‫از‬ ‫تر‬ِ‫ل‬‫مراح‬ ‫در‬ ‫که‬ِ‫ی‬‫ابتدای‬‫سرن‬ ،‫توسعه‬‫نباید‬ ‫فقرا‬ ‫وشت‬‫دغدغ‬‫باشد‬ ‫ما‬ ‫ة‬‫تصور‬ .
‫می‬‫و‬ ‫سرمایه‬ ‫تا‬ ‫است‬ ‫ضروری‬ ،ً‫ا‬‫ابتدائ‬ ‫که‬ ‫کردند‬‫اقتصاد‬ ‫تولیدی‬ ‫ظرفیت‬ ‫و‬ ‫زیرساخت‬‫افزایش‬،‫شرایط‬ ‫این‬ ،‫کند‬ ‫پیدا‬‫ب‬‫وضعیت‬ ً‫ا‬‫عد‬‫تعداد‬
‫داد‬ ‫خواهد‬ ‫بهبود‬ ‫را‬ ‫فقرا‬ ‫از‬ ‫زیادی‬‫مدتی‬ ‫برای‬ .-‫دوره‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫مدت‬ ‫این‬ ‫و‬‫بسیار‬ ‫ای‬‫باشد‬ ‫طوالنی‬-‫مجبور‬ ‫فقرا‬‫صرفه‬ ‫ند‬‫جوی‬‫و‬ ‫کنند‬ ‫ی‬
‫سودها‬ ‫اعظم‬ ‫بخش‬ ‫ثروتمندان‬.‫کرد‬ ‫خواهند‬ ‫دریافت‬ ‫را‬ِ‫ش‬‫پادا‬ ‫از‬ ‫اگر‬ ‫اما‬‫ثروتمندان‬‫کنیم‬ ‫استفاده‬‫نوآوری‬ ‫برای‬ ‫تا‬‫ایج‬ ‫انگیزه‬،‫کنیم‬ ‫اد‬
‫پس‬‫انداز‬‫نهایت‬ ‫در‬ ،‫دهیم‬ ‫سرعت‬ ‫را‬ ‫سرمایه‬ ‫انباشت‬ ‫و‬ ‫کنیم‬‫سال‬ ‫و‬ ‫بود‬ ‫خواهند‬ ‫سود‬ ‫فقرا‬‫خواه‬ ‫توجیه‬ ‫باالخره‬ ‫گرسنگی‬ ‫اولیة‬ ‫های‬‫د‬‫شد‬.
‫همة‬‫اقت‬‫صاددان‬‫و‬ ‫کالسیک‬ ‫های‬‫و‬ ‫نئوکالسیک‬‫مارکسیست‬‫قدیمی‬ ‫های‬1
‫این‬‫مسئله‬‫برابری‬ ‫فیلسوفان‬ ‫از‬ ‫برخی‬ .‫پذیرفتند‬ ‫را‬ِ‫ب‬‫طل‬2
‫رادیکال‬
‫رالز‬ ‫جان‬ ‫مانند‬3
(1971, p. 302‫استراتژی‬ ‫چنین‬ )‫تأ‬ ‫را‬ ‫ای‬‫کردن‬ ‫یید‬‫آن‬‫نظر‬ ‫به‬.‫د‬‫نابرابری‬ ‫اگر‬ ،‫ها‬‫بس‬ ‫وضعیت‬‫بهبود‬‫برای‬ ‫الزم‬ ‫شرطی‬‫یاری‬
‫فقرا‬ ‫از‬‫بود‬ ‫خواهد‬ ‫موجه‬ ،‫باشد‬.
1
Palaeo-Marxist
2
Egalitarian
3
John Rawls

4. 4
‫توسعۀ‬‫اهداف‬ ‫و‬ ‫وسایل‬ ‫انسانی؛‬
‫نوشتۀ‬‫یی‬ .‫پل‬.‫استریتن‬‫ترجمۀ‬‫عزیزی‬ ‫امیر‬
‫دیگر‬ ‫مهم‬ ‫عامل‬،‫کزنتس‬ ‫منحنی‬1
80]-28; (1963), pp.1-[(1955), pp.1‫منحنی‬ ‫این‬ .‫بود‬،ِ‫ی‬‫پیوستگ‬‫درآ‬ ‫سطوح‬ِ‫د‬‫م‬‫مت‬‫به‬ ‫وسط‬
‫می‬ ‫نمودار‬ ‫را‬ ‫برابری‬ ‫شاخص‬‫کند‬‫می‬ ‫نشان‬ ‫و‬‫دهد‬‫رشد‬ ‫ابتدایی‬ ‫مراحل‬ ‫که‬،ِ‫ی‬‫نابرابر‬ ‫با‬‫از‬ ‫تنها‬ .‫است‬ ‫همراه‬ ‫فزاینده‬‫حد‬ ‫سرانة‬ ‫درآمد‬‫ود‬
1000‫مبنای‬ ‫(بر‬ ‫دالر‬‫سال‬ ‫دالر‬1979)‫باال‬ ‫به‬،‫بیشتر‬ ِ‫د‬‫رش‬ ‫که‬ ‫ست‬‫می‬ ‫توأمان‬ ‫نابرابری‬ ِ‫ش‬‫کاه‬ ‫با‬‫شود‬.‫سنجه‬ ‫از‬ ‫یکی‬‫نابرابری‬ ‫های‬،‫سهم‬40
‫جمعیت‬ ‫پایین‬ ‫درصد‬‫مطالعة‬ ‫با‬ ‫همبستگی‬ ‫این‬ .‫است‬ ‫کل‬ ‫ّی‬‫ل‬‫م‬ ‫درآمد‬ ‫از‬ ،‫ط‬ ‫در‬ ‫واحد‬ ‫کشوری‬ ِ‫ی‬‫فرایند‬‫فرایندی‬ ‫مطالعة‬ ‫و‬ ،‫زمان‬ ‫ول‬
‫است‬ ‫آمده‬ ‫دست‬ ‫به‬ ‫واحد‬ ‫زمان‬ ‫در‬ ‫مختلف‬ ‫سرانة‬ ‫درآمدهای‬ ‫با‬ ‫گوناگون‬ ‫کشورهای‬ِ‫ی‬‫ابتدای‬ ‫مراحل‬ ‫در‬ .،‫سرانه‬ ‫درآمد‬ ‫افزایش‬ ‫با‬ ،‫توسعه‬
‫نابرابری‬ً‫ا‬‫غالب‬‫می‬ ‫بیشتر‬‫شود‬‫این‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ .‫به‬ ،‫نابرابری‬ ‫افزایش‬‫معن‬‫باشد‬ ‫آن‬ ‫ای‬ِ‫ق‬‫مطل‬ ‫فقر‬ ‫که‬‫بر‬‫گروه‬ ‫از‬ ‫خی‬‫نیز‬ ‫ها‬‫گس‬‫می‬ ‫ترش‬‫یابد‬‫اما‬ .
،‫عطف‬ ‫نقطة‬ ‫به‬ ‫نهایت‬ ‫در‬‫یعنی‬‫پایین‬‫نقطة‬ ‫ترین‬‫منحنی‬U‫می‬ ‫شکل‬‫و‬ ‫رسیم‬‫آن‬ ‫از‬ ‫پس‬،‫فزاینده‬ ‫درآمد‬ ،‫برابری‬ ‫با‬‫کاهش‬ ‫با‬ ‫البته‬ ‫و‬ ‫بیشتر‬
‫فقر‬‫همراه‬‫می‬‫می‬ ‫فرا‬ ‫طالیی‬ ‫دوران‬ .‫شود‬‫رسد‬.
‫اما‬‫شد‬ ‫معلوم‬‫هیچ‬‫جهان‬ ‫اعتباری‬ ،‫دلیل‬ ‫سه‬ ‫این‬ ‫زیربنایی‬ ‫فروض‬ ‫از‬ ‫یک‬.‫ندارند‬ ‫شمول‬ِ‫ر‬‫کشو‬ ‫چند‬ ‫در‬ ‫جز‬‫انگشت‬‫شم‬‫گرای‬ ‫هیچ‬ ،‫ار‬‫ش‬
‫اتوماتیک‬‫واری‬‫اصالحات‬ ‫مانند‬ :‫داشتند‬ ‫بخصوصی‬ ‫اولیة‬ ‫شرایط‬ ‫نیز‬ ‫معدود‬ ‫کشورهای‬ ‫این‬ .‫نیامد‬ ‫وجود‬ ‫به‬ ‫درآمدها‬ ‫گستردة‬ ‫توزیع‬ ‫برای‬
‫ریشه‬ ‫ارضی‬‫سیاست‬ ‫و‬ ،‫ای‬‫گذاری‬ِ‫ل‬‫مث‬ ،‫ویژه‬ ‫های‬‫شاخص‬ ‫و‬ ‫همگانی‬ ‫آموزش‬ ‫بر‬ ‫شدید‬ ‫تأکید‬‫بهداشتی‬ ‫های‬.‫حکومت‬‫ها‬‫ب‬ ‫اغلب‬ ‫نیز‬‫رای‬
‫فقر‬ ‫کاهش‬‫اقدامات‬ ‫به‬ ‫دست‬‫اصالحی‬.‫نزدند‬‫حکومت‬ ِ‫د‬‫خو‬ً‫ا‬‫غالب‬ ‫را‬ ‫ها‬‫م‬‫می‬ ‫شکل‬ ‫ردمی‬‫از‬ ‫که‬ ‫کسانی‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫دادند‬ِ‫د‬‫فراین‬ِ‫د‬‫رش‬‫م‬‫تمرکز‬‫نفع‬
‫می‬،‫بردند‬‫پیوندهای‬‫روان‬ ‫تنگاتنگ‬‫شناختی‬‫اج‬ ،‫سیاسی‬ ‫و‬ ‫اقتصادی‬ ،‫تماعی‬‫داشتند؛‬‫محرک‬ ً‫ا‬‫عموم‬ ‫اگرچه‬‫های‬‫این‬ ‫با‬ ‫نیز‬ ‫مردم‬‫ذ‬‫در‬ ‫ینفعان‬
‫پیوند‬،‫عالوه‬ ‫به‬ .‫بود‬‫قطع‬‫ک‬ ‫بود‬ ‫نادرست‬ ً‫ا‬‫پس‬ ‫انباشت‬ ‫برای‬ ‫ه‬‫سرمایه‬ ‫و‬ ‫اندازها‬‫بهره‬ ‫افزایش‬ ‫و‬ ‫گذاری‬‫وری‬،‫دوره‬ِ‫ل‬‫تحم‬ ‫از‬ ‫ای‬‫ف‬ِ‫ر‬‫ق‬‫گسترده‬
‫است‬‫ضروری‬.‫شد‬‫روشن‬ُ‫خ‬‫کشاورزان‬ ‫که‬‫رد‬‫ه‬،‫پا‬‫به‬‫حداقل‬‫همان‬‫بزرگ‬‫مالکان‬‫اندازة‬،‫درآمدهایشان‬‫از‬‫باالیی‬‫سهم‬‫را‬‫پس‬‫می‬‫انداز‬‫کن‬‫ند؛‬
‫کشاورزان‬ ‫این‬ ‫فهمیدیم‬‫حسب‬ ‫بر‬،‫مقدار‬‫جر‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫محصول‬‫دارند؛‬ ‫بیشتری‬ ِ‫د‬‫تولی‬ ،‫یب‬‫دانستیم‬‫خیلی‬ ‫در‬‫کارآفرینی‬ ‫استعداد‬‫می‬ ‫پیدا‬ ‫ها‬‫شود‬
‫بنگاه‬ ‫به‬ ‫و‬‫بز‬ ‫های‬‫سوی‬ ‫از‬ ‫مصرف‬ ‫انواع‬ ‫از‬ ‫برخی‬ ‫شد‬ ‫معلوم‬ ‫نیست؛‬ ‫محدود‬ ‫رگ‬،‫فقرا‬‫بهره‬‫وری‬‫شان‬‫می‬ ‫افزایش‬ ‫را‬‫دهد‬‫ب‬ ‫بنابراین‬ .‫رای‬
‫سرما‬ ‫انباشت‬.‫نبود‬ ‫طوالنی‬ ‫و‬ ‫گسترده‬ ‫فقر‬ ‫به‬ ‫نیازی‬ ‫کارآفرینی‬ ‫تحریک‬ ‫و‬ ‫یه‬
‫پایة‬ ‫بر‬‫اگر‬( ‫ملی‬‫ناخالص‬‫تولید‬ ‫رشد‬GNP‫جهان‬ ‫جنگ‬ ‫از‬ ‫توسعه‬ ‫فرایند‬ ،‫کنیم‬ ‫قضاوت‬ )‫موفقیت‬‫بعد‬‫به‬ ‫دوم‬ ‫ی‬‫هایی‬‫خارق‬‫العاد‬‫و‬ ‫ه‬‫ب‬‫ی‬‫سابقه‬
‫است‬ ‫داشته‬ ‫غیرمنتظره‬ ‫و‬‫سال‬ ‫بین‬ .‫های‬1965‫و‬1973ِ‫د‬‫تولی‬ ‫ساالنة‬ ‫متوسط‬ ‫رشد‬ِ‫ص‬‫ناخال‬ِ‫ی‬‫مل‬‫سرانه‬،‫کم‬ ‫کشورهای‬ ‫برای‬‫درآمد‬،4/2
‫بین‬ ،‫درصد‬‫سال‬‫های‬1973‫و‬1980،1/2‫سال‬ ‫بین‬ ‫و‬ ‫درصد‬‫های‬1980‫و‬1989،1/4‫ملی‬ ‫ناخالص‬ ‫تولید‬ ‫ساالنة‬ ‫متوسط‬ ‫رشد‬ ‫بود؛‬ ‫درصد‬
1
Kuznets curve

5. 5
‫توسعۀ‬‫اهداف‬ ‫و‬ ‫وسایل‬ ‫انسانی؛‬
‫نوشتۀ‬‫یی‬ .‫پل‬.‫استریتن‬‫ترجمۀ‬‫عزیزی‬ ‫امیر‬
‫سرانه‬،‫سال‬ ‫بین‬‫متوسط‬ ‫درآمد‬ ‫با‬ ‫کشورهای‬ ‫برای‬‫های‬1965‫تا‬1973،2/5‫سال‬‫بین‬،‫درصد‬‫های‬1973‫تا‬1980،3/2‫سال‬‫بین‬ ‫و‬ ‫درصد‬‫های‬
1980‫و‬1989،5/0‫ه‬ ‫در‬ ‫اما‬ .‫بود‬ ‫درصد‬‫کشورهای‬ ‫بین‬ ‫زمان‬ ‫مین‬‫درحال‬ ِ‫ف‬‫مختل‬‫توسعه‬ِ‫خ‬‫نر‬ ِ‫ت‬‫تفاو‬ ،‫بود‬ ‫فزاینده‬ ‫رشد‬‫بس‬ ‫بین‬ ‫در‬ ‫و‬‫یاری‬
‫آن‬ ‫از‬‫ها‬،ِ‫ی‬‫دوگانگ‬1
‫افزایشی‬ ِ‫ل‬‫حا‬ ‫در‬‫می‬ ‫چشم‬ ‫به‬‫به‬ .‫خورد‬ِ‫خ‬‫نر‬ ‫رغم‬‫رشد‬‫صنعتی‬ ‫تولید‬ ‫باالی‬ِ‫ی‬‫اقتصاد‬ ‫رشد‬ ‫و‬ِ‫ر‬‫مستم‬‫عمومی‬،‫ب‬‫نیروی‬ ‫رای‬
‫نشد‬ ‫ایجاد‬ ‫کافی‬ ‫اشتغال‬ ،‫بود‬ ‫رشد‬ ‫حال‬ ‫در‬ ‫سرعت‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫کاری‬‫فایده‬ ،‫عالوه‬ ‫به‬ .‫بود‬ ‫ه‬‫های‬‫رشد‬‫ب‬ ‫جا‬ ‫همه‬ ،‫ه‬‫گسترده‬ ‫طور‬،‫گ‬ ‫میان‬‫روه‬‫های‬
‫کم‬‫درآمدتر‬‫ن‬ ‫توزیع‬‫بود‬ ‫شده‬.
‫مقاله‬ ‫در‬ ‫لویس‬ ‫آرتور‬‫که‬ ‫کالسیک‬ ‫ای‬‫فراوان‬ ‫آن‬ ‫به‬‫ارجاع‬‫داده‬‫اند‬(1954, pp. 139-91‫پیش‬ )‫بود‬ ‫کرده‬ ‫بینی‬‫فقیر‬ ‫کشاورزان‬ ‫که‬‫ی‬
‫بهره‬ ‫که‬‫و‬ ‫پایین‬ ‫وری‬‫درآمد‬‫ی‬‫دا‬ ‫نمیر‬ ‫و‬ ‫بخور‬،ِ‫ن‬‫زمی‬ ِ‫ن‬‫بدو‬ ‫کارگران‬ ‫و‬ ‫رند‬‫حاشیه‬ ‫و‬ ‫روستاها‬ ‫از‬،‫ها‬ِ‫ت‬‫سم‬ ‫به‬‫پردرآمد‬ ‫صنایع‬‫شه‬ ‫و‬‫و‬ ‫ری‬
‫کرد‬ ‫خواهند‬ ‫حرکت‬ ‫مدرن‬‫در‬ ‫جابجایی‬ ‫این‬ .‫قدم‬،‫اول‬ ‫های‬‫می‬ ‫افزایش‬ ‫را‬ ‫نابرابری‬‫نابرابر‬ ‫که‬ ‫وقتی‬ ‫(تا‬ ‫دهد‬‫خیلی‬ ،‫روستا‬ ‫در‬ ‫ی‬‫ب‬‫یش‬‫از‬ ‫تر‬
‫ناب‬‫شهر‬ ‫در‬ ‫رابری‬‫می‬ ‫جذب‬ ‫مدرن‬ ‫صنایع‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫روستانشینی‬ ‫فقرای‬ ‫تعداد‬ ‫وقتی‬ ‫اما‬ ،)‫نباشد‬‫شوند‬،‫عصر‬ ،‫بگذرد‬ ‫بحرانی‬ ‫نقطة‬ ‫از‬‫طالیی‬
‫عصری‬ ،‫شد‬ ‫خواهد‬ ‫آغاز‬ِ‫ی‬‫پیوستگ‬ ‫دربارة‬ ،‫شیوه‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫لویس‬ .‫است‬ ‫همراه‬ ‫بیشتر‬ ‫برابری‬ ‫با‬ ‫رشد‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫که‬‫آما‬‫کو‬ ‫منحنی‬ ‫ری‬‫زنتس‬
‫کرد‬ ‫ارایه‬ ‫توضیحی‬.
‫م‬‫لویس‬ ‫دل‬‫تن‬ ‫نه‬‫گسترده‬ ‫سلطة‬ ‫نیز‬ ‫سیاسی‬ ‫اقدامات‬ ‫بر‬ ‫که‬ ‫دانشگاهی‬ ‫تفکر‬ ‫بر‬ ‫ها‬‫بود‬ ‫یافته‬ ‫ای‬،‫همی‬ ‫مدل‬ ‫این‬ ‫که‬ ‫شد‬ ‫روشن‬ ‫اما‬‫واقعیت‬ ‫در‬ ‫شه‬
.‫نیست‬ ‫موفق‬‫مدل‬‫را‬ ‫لویس‬‫دلیل‬ ‫چهار‬ ‫به‬‫نمی‬:‫بست‬ ‫کار‬ ‫به‬ ‫شد‬،ً‫ال‬‫او‬]‫[درآمد‬ ‫تفاوت‬‫شهر‬ ‫و‬ ‫روستا‬ ‫بین‬‫بسیار‬ ،‫آن‬ ‫از‬ ‫بیشتر‬‫ح‬‫که‬ ‫بود‬ ‫دی‬
‫بو‬ ‫کرده‬ ‫تصور‬‫دند؛‬‫علت‬ ‫به‬ ‫هم‬‫اتحادیه‬ ‫فعالیت‬‫برای‬ ‫کارگری‬ ‫های‬]‫[افزایش‬،‫شهری‬ ‫دستمزدهای‬‫دستمز‬ ‫حداقل‬ ‫قوانین‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ‫هم‬‫د‬‫و‬
‫واسطة‬ ‫به‬ ‫هم‬‫تفاوت‬‫هایی‬‫که‬‫استعماری‬ ‫دوران‬ ‫از‬‫ب‬‫دیگر‬ ‫دالیل‬ ‫و‬ ‫بود‬ ‫مانده‬ ‫جا‬ ‫ه‬‫تفاوت‬ ‫این‬ .‫ها‬‫باعث‬ ،ِ‫د‬‫مازا‬،‫حال‬ ‫عین‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫شد‬ ‫مهاجران‬
ِ‫خ‬‫نر‬ ،ً‫ا‬‫ثانی‬ .‫شد‬ ‫روستایی‬ ‫کار‬ ‫نیروی‬ ‫سریع‬ ‫رشد‬ ‫مانع‬ِ‫د‬‫رش‬‫و‬ ‫جمعیت‬،‫آن‬ ‫تعاقب‬ ‫به‬ِ‫خ‬‫نر‬ِ‫د‬‫رش‬ِ‫ی‬‫نیرو‬‫کار‬،‫حد‬ ‫از‬ ‫بیشتر‬ ‫بسیار‬‫بود‬ ‫انتظار‬‫بین‬ :
2‫و‬3‫تکنولوژی‬ ،ً‫ا‬‫ثالث‬ .‫سال‬ ‫در‬ ‫درصد‬‫که‬ ‫هایی‬‫صنعتی‬ ‫کشورهای‬ ‫از‬،‫شهری‬ ‫صنعتی‬ ‫بخش‬ ‫به‬‫در‬‫درحال‬ ‫کشورهای‬‫توسعه‬‫ا‬،‫یافت‬ ‫نتقال‬
‫به‬ ‫اگرچه‬‫ره‬‫می‬ ‫افزایش‬ ‫را‬ ‫کار‬ ‫نیروی‬ ‫وری‬،‫داد‬‫اما‬‫صرفه‬ ‫باعث‬‫می‬ ‫کار‬ ‫نیروی‬ ‫در‬ ‫جویی‬‫و‬ ‫شد‬‫فرصت‬‫ش‬ ‫های‬‫غل‬‫نمی‬ ‫چندانی‬ ‫ی‬‫آف‬‫رید‬،ً‫ا‬‫رابع‬ .
‫درحال‬ ‫کشورهای‬ ‫از‬ ‫بسیاری‬ ‫در‬ِ‫ب‬‫انقال‬ ،‫توسعه‬ِ‫ش‬‫افزای‬‫بهره‬‫وری‬2‫کش‬ ‫در‬‫پیش‬ ،‫اورزی‬‫صنعت‬ ‫در‬ ‫گسترده‬ ‫و‬ ‫اساسی‬ ِ‫ی‬ّ‫ق‬‫تر‬ ‫برای‬ ‫شرطی‬
‫اما‬ ،‫بود‬‫انقالب‬ ‫این‬‫ن‬ ‫ُخ‬‫ر‬‫داد‬.
1
dualism
2
productivity-raising revolution

6. 6
‫توسعۀ‬‫اهداف‬ ‫و‬ ‫وسایل‬ ‫انسانی؛‬
‫نوشتۀ‬‫یی‬ .‫پل‬.‫استریتن‬‫ترجمۀ‬‫عزیزی‬ ‫امیر‬
‫شگفت‬ ،‫بنابراین‬‫توجه‬ ‫که‬ ‫نبود‬ ‫انگیز‬‫ها‬‫می‬ ‫برخی‬ ‫حتی‬ .‫شد‬ ‫دور‬ ‫آن‬ ‫رشد‬ ‫و‬ ‫ملی‬ ‫ناخالص‬ ‫تولید‬ ‫از‬‫خواستند‬«‫تو‬ ‫شاخص‬‫ل‬‫داخلی‬ ‫ناخالص‬ ‫ید‬
‫بکشند‬ ‫زیر‬ ‫به‬ ‫جایگاهش‬ ‫از‬ ‫را‬»‫که‬ ‫زیست‬ ‫محیط‬ ‫از‬ ‫حفاظت‬ ‫برای‬ ‫نه‬ ،‫امروزه‬‫این‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ‫بلکه‬ ،‫شده‬ ‫ُد‬‫م‬‫داخل‬ ‫ناخالص‬ ‫تولید‬ ‫که‬،‫ی‬‫اشتغال‬
‫توزیع‬‫و‬‫و‬‫درآمد‬‫را‬‫عدالت‬ ‫و‬‫مشاغل‬‫می‬‫نادیده‬‫گرفت‬‫سال‬‫از‬.1969،‫بین‬‫سازمان‬‫کار‬‫المللی‬1
‫کرد‬‫تالش‬‫کشورهای‬‫در‬ ‫مشاغل‬‫توسعه‬‫به‬‫تا‬
‫برای‬ ‫سازمان‬ ‫این‬ .‫کند‬ ‫کمک‬ ‫توسعه‬ ‫حال‬ ‫در‬‫راه‬ ‫کشف‬‫پربازده‬ ‫اشتغال‬ ‫ایجاد‬ ‫های‬ِ‫ت‬‫مأموری‬ ،‫مکفی‬ ‫حقوق‬ ‫با‬ ‫و‬‫اشتغال‬2
‫را‬‫چندین‬ ‫در‬
:‫بود‬ ‫داده‬ ‫سازمان‬ ‫کشور‬‫کل‬‫م‬‫سری‬ ،‫ایران‬ ،‫فیلیپین‬ ،‫کنیا‬ ،‫بیا‬‫د‬ ‫جمهوری‬ ،‫النکا‬‫مصر‬ ‫و‬ ‫سودان‬ ،‫ومینیکن‬‫ت‬ ‫کار‬ ‫این‬ ‫که‬ ‫درحالی‬ .ِ‫ی‬‫آموزش‬ ‫مرین‬
‫فوق‬‫ا‬‫مشخص‬ ‫سریع‬ ‫خیلی‬ ،‫بود‬ ‫مفیدی‬ ‫لعاده‬‫ک‬ ‫شد‬‫مسألة‬ ‫ه‬‫اصلی‬‫اشتغال‬ ً‫ا‬‫واقع‬‫نیست‬‫گ‬ .‫و‬‫میردال‬ ‫نار‬3
‫کتاب‬ ‫در‬‫درام‬‫آسیایی‬4
‫صفحات‬
‫مفهوم‬ ‫از‬ ‫انتقاد‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫فراوانی‬‫مثل‬ ‫هایی‬‫ناقص‬ ‫اشتغال‬ ‫و‬ ‫بیکاری‬ ،‫اشتغال‬5
‫بستر‬ ‫در‬‫توسعه‬ ‫آسیای‬.‫داد‬ ‫اختصاص‬ ‫نیافته‬«‫اشتغال‬»‫و‬«‫بیک‬‫اری‬»
‫تنها‬‫جامعه‬ ‫در‬‫صنعتی‬ ‫ای‬‫دارد‬ ‫معنی‬ ‫شده‬‫آن‬ ‫در‬ ‫که‬،ِ‫ت‬‫ادارا‬‫سازمان‬ ‫کار‬ ‫بازارهای‬ ،‫کاریابی‬‫آگاه‬ ‫و‬ ‫یافته‬‫دارد‬ ‫وجود‬‫و‬‫به‬‫بیک‬ ‫افراد‬‫که‬ ‫اری‬
‫و‬ ‫ماهرند‬ ‫کارگر‬‫کرد‬ ‫کار‬ ‫توانایی‬ ‫و‬ ‫تمایل‬‫به‬ ‫اما‬ ،‫دارند‬ ‫را‬ ‫ن‬‫موقت‬ ‫طور‬،‫ندارند‬ ‫شغلی‬‫مقرری‬‫های‬‫می‬ ‫پرداخت‬ ‫اجتماعی‬ ‫تأمین‬‫شو‬‫بخش‬ .‫د‬
‫درحال‬ ‫کشورهای‬ ‫فقیرترین‬ ‫در‬ ‫شرایط‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫اعظمی‬‫توسعه‬‫آن‬ ‫در‬ ‫که‬‫ها‬،‫مهم‬ ‫معاش‬ ‫امرار‬ ‫وسایل‬‫مزدی‬ ‫اشتغال‬ ‫از‬ ‫تر‬6‫می‬ ‫حساب‬ ‫به‬‫آید‬
‫نیست‬ ‫ممکن‬‫نمونه‬ ‫این‬ .‫ای‬‫است‬ِ‫ل‬‫انتقا‬ ‫از‬ِ‫ب‬‫نامناس‬‫تکنول‬‫وژی‬‫فکری‬ ‫های‬7‫مدرن‬ ‫جوامع‬ ‫از‬‫درحال‬ ‫کشورهای‬ ‫به‬‫که‬ ‫توسعه‬‫وضعیت‬‫های‬
‫و‬ ‫اجتماعی‬‫اق‬‫متفاوت‬ ً‫ال‬‫کام‬ ‫فرهنگی‬ ‫و‬ ‫تصادی‬‫دارند‬ ‫ی‬.
‫دربارة‬ ‫میردال‬«‫بهره‬‫برداری‬‫کار‬ ‫نیروی‬ ‫از‬8
»:‫کرد‬ ‫بحث‬‫وقتی‬‫مفهوم‬ ‫این‬ ‫از‬‫جوامع‬ ‫در‬‫سازمان‬ ‫کار‬ ‫بازارهای‬ ‫فاقد‬‫یافته‬‫می‬ ‫استفاده‬‫کن‬‫چه‬ ،‫ند‬
‫دربارة‬ ‫که‬ ‫موقعی‬‫کشاورزا‬‫خویش‬ ‫ن‬ِ‫ی‬‫زندگ‬ ‫که‬ ‫فرمایی‬‫نمیر‬ ‫و‬ ‫بخور‬‫می‬ ‫کار‬ ‫به‬ ‫دارند‬ ‫ی‬‫رود‬،ِ‫ن‬‫بدو‬ ‫کارگران‬ ‫دربارة‬ ‫که‬ ‫هنگامی‬ ‫چه‬‫ز‬،‫مین‬
‫پیشه‬‫جو‬ ،‫بازرگانان‬ ،‫وران‬‫تحصیل‬ ‫انان‬‫زعفرانی‬ ‫راهبان‬ ،‫کرده‬‫برهمن‬ ،‫گداها‬ ،‫پوش‬‫زنان‬ ‫یا‬ ‫کاستی‬ ‫نظام‬ ‫به‬ ‫آگاه‬ ‫های‬‫ب‬ ‫کار‬ ‫به‬‫ست‬‫می‬ ‫ه‬،‫شود‬
‫می‬ ‫خود‬ ‫به‬ ‫متعددی‬ ‫ابعاد‬‫گیرد‬« .‫اشتغال‬»‫آن‬‫می‬ ‫تفسیر‬ ‫صنعتی‬ ‫کشورهای‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫گونه‬‫مناسبی‬ ‫مفهوم‬ ،‫شود‬‫کشورهای‬ ‫[برای‬‫توسعه‬]‫نیافته‬
1
International Labour Organization
2
employment missions
3
Gunnar Myrdal
4
Asian Drama
5
Underemployment
6
Wage employment
7
Intellectual technology
8
Labour utilization

7. 7
‫توسعۀ‬‫اهداف‬ ‫و‬ ‫وسایل‬ ‫انسانی؛‬
‫نوشتۀ‬‫یی‬ .‫پل‬.‫استریتن‬‫ترجمۀ‬‫عزیزی‬ ‫امیر‬
‫بین‬ ‫سازمان‬ .‫نیست‬‫کار‬ ‫المللی‬(ILO‫عهدة‬ ‫از‬ ‫بخواهد‬ ‫کارگری‬ ‫اگر‬ ‫که‬ ‫کرد‬ ‫کشف‬ ‫دوباره‬ ‫یا‬ ‫شد‬ ‫متوجه‬ ،‫خود‬ ِ‫ل‬‫اشتغا‬ ‫مأموریت‬ ‫طی‬ )
‫برآی‬ ‫بیکاری‬،‫د‬‫اندازه‬ ‫تا‬ ‫باید‬‫منبع‬ ‫از‬ ‫باید‬ ‫ماندن‬ ‫زنده‬ ‫برای‬ ‫بیکار‬ ‫فرد‬ .‫باشد‬ ‫مرفه‬ ‫ای‬‫دریافتند‬ .‫باشد‬ ‫داشته‬ ‫درآمد‬ ‫دیگری‬‫ک‬،‫بنیادین‬ ‫مسأله‬ ‫ه‬
‫یا‬ ‫فقر‬«‫بهره‬ ‫با‬‫اشتغال‬‫پایین‬ ‫وری‬1
»‫فق‬ ً‫ا‬‫نسبت‬ ‫افراد‬ ‫از‬ ‫بسیاری‬ .‫بیکاری‬ ‫نه‬ ،‫است‬‫ساعت‬ ‫بلکه‬ ،‫نیستند‬ ‫بیکار‬ ‫یر‬‫در‬ ‫طوالنی‬ ‫های‬‫فعالیت‬ِ‫ی‬‫ها‬‫بی‬‫ثمر‬
‫سختی‬ ‫به‬ ‫مکفی‬ ‫حقوق‬ ِ‫ن‬‫بدو‬ ‫و‬‫می‬ ‫کار‬‫می‬ ‫بیکاری‬ ،‫فقیران‬ ‫فقیرترین‬ ‫میان‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫درست‬ .‫کنند‬‫معمولی‬ ‫شکل‬ ‫تواند‬،‫باشد‬ ‫بدبختی‬ ‫از‬
‫د‬ ‫اما‬‫متفاوت‬ ً‫ال‬‫کام‬ ‫آن‬ ‫الیل‬‫است‬‫بیکار‬ ‫صنعتی‬ ‫کشورهای‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫کسانی‬ ‫با‬.‫ند‬
‫این‬ ‫کشف‬ِ‫ن‬‫بدو‬ ‫کار‬ ‫اغلب‬ ‫مسأله‬ ‫که‬‫بهره‬ ‫با‬ ‫مکفی‬ ‫حقوق‬‫توجه‬ ،‫است‬ ‫پایین‬ ‫وری‬‫ها‬‫غیررسمی‬ ‫بخش‬ ‫به‬ ‫را‬2
ِ‫ن‬‫فروشندگا‬ :‫کرد‬ ‫جلب‬
‫دور‬‫ه‬‫آشغال‬ ،‫گرد‬‫جمع‬‫کن‬‫آدم‬ ِ‫ه‬‫انبو‬ ‫و‬ ‫موقت‬ ‫کارگران‬ ،‫ها‬‫ها‬‫یی‬‫کوچک‬ ‫مقیاس‬ ‫با‬ ‫تولید‬ ‫در‬‫کفش‬ ،‫نجاران‬ ،‫آهنگران‬ :‫مشغولند‬‫د‬‫وزان‬،
ّ‫ن‬‫ب‬‫فانوس‬ ‫و‬ ‫اها‬.‫سازان‬‫آدم‬ ‫این‬‫می‬ ‫کار‬ ‫سختی‬ ‫به‬ ً‫ا‬‫غالب‬ ‫ها‬‫کن‬‫آن‬ ،‫ند‬‫ساعت‬ ‫برای‬ ‫هم‬‫خویش‬ ‫طوالنی؛‬ ‫های‬‫خ‬ ‫توسط‬ ‫یا‬ ‫هستند‬ ‫فرما‬‫ا‬‫خود‬ ‫نوادة‬
‫می‬ ‫گرفته‬ ‫کار‬ ‫به‬‫شد‬ ‫توجه‬ ‫زنان‬ ‫به‬ ،‫عالوه‬ ‫به‬ .‫فقیرند‬ ‫بسیار‬ ‫گاهی‬ ‫و‬ ‫شوند‬‫فرهنگ‬ ‫از‬ ‫برخی‬ ‫در‬ ‫که‬‫آ‬ ‫تولیدات‬ ‫چون‬ ،‫ها‬‫ن‬‫ها‬‫به‬ ‫پول‬ ‫ازای‬ ‫در‬
‫نمی‬ ‫فروش‬‫رس‬‫آن‬ ‫بدون‬ ،‫د‬‫آین‬ ‫حساب‬ ‫به‬ ‫کار‬ ‫نیروی‬ ‫از‬ ‫عضوی‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫که‬‫د‬،‫کارهای‬‫می‬ ‫انجام‬ ‫را‬ ‫سختی‬‫را‬ ‫مسأله‬ ،‫دوره‬ ‫آن‬ ‫از‬ .‫دهند‬
ِ‫ل‬‫معض‬ ِ‫ن‬‫عنوا‬ ‫تحت‬«‫کار‬ ‫به‬ ‫مشغول‬ ‫فقرای‬3»‫کردند‬ ‫بازتعریف‬.
‫بهره‬‫کینزی‬ ‫بیکاری‬ ‫باعث‬ ‫آن‬ ‫فقدان‬ ‫(که‬ ‫کار‬ ‫نیروی‬ ‫برای‬ ‫تقاضا‬ ‫از‬ ‫بیش‬ ‫ابعادی‬ ‫کار‬ ‫نیروی‬ ‫از‬ ‫برداری‬4
‫می‬)‫شود‬‫می‬ ‫پوشش‬ ‫را‬‫دهد؛‬‫این‬
ِ‫ز‬‫نیا‬ ‫از‬ ،‫ابعاد‬‫مؤلفه‬‫های‬‫کمک‬‫تولید‬ ِ‫ر‬‫کا‬5
‫ماشین‬ ‫مانند‬‫فقدان‬ ‫(که‬ ‫خام‬ ‫مواد‬ ‫و‬ ‫آالت‬‫می‬ ‫چیزی‬ ‫باعث‬ ‫آن‬‫می‬ ‫که‬ ‫شود‬‫کار‬ ِ‫د‬‫نبو‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫توان‬
‫مارکسی‬6
‫می‬‫فراتر‬‫نیز‬)‫نامید‬‫نه‬‫که‬ ‫داریم‬‫دست‬‫در‬‫خوبی‬ِ‫د‬‫شواه‬.‫رود‬‫درحال‬‫کشورهای‬ ‫از‬‫بسیاری‬‫در‬‫نیز‬‫سرمایه‬‫که‬‫کار‬‫نیروی‬‫تنها‬‫توسعه‬،
‫بهره‬‫ا‬ .‫دارد‬ ‫کمی‬ ‫بسیار‬ ِ‫ی‬‫ور‬‫می‬ ‫نشان‬ ‫واقعیت‬ ‫ین‬‫بهره‬ ‫برای‬ ‫باید‬ ‫دهد‬‫حد‬ ‫از‬ ‫کمتر‬ ‫برداری‬7
‫علت‬ ‫دنبال‬ ،‫غیر‬ ،‫بود‬ ‫دیگری‬ ‫های‬‫ا‬‫نیروی‬ ‫مازاد‬ ‫ز‬
‫سرمایه‬ ‫کنار‬ ‫در‬ ‫کار‬‫علت‬ ،ً‫ا‬‫مشخص‬ .‫کمیاب‬ ‫های‬‫های‬‫بهره‬‫بردا‬‫می‬ ‫را‬ ‫کار‬ ‫نیروی‬ ‫از‬ ‫پایین‬ ‫ری‬‫در‬ ‫شود‬‫طبقه‬ ‫سرفصل‬ ‫سه‬‫ک‬ ‫بندی‬:‫رد‬1-
)‫بهداشت‬ ‫و‬ ‫آموزش‬ ‫(شامل‬ ‫معیشت‬ ‫سطح‬ ‫و‬ ‫مصرف‬،2-‫نگرش‬‫و‬ ‫ها‬3-.‫نهادها‬
1
low-productivity employment
2
informal sector
3
Working poor
4
Keynesian unemployment
5
Cooperating factors of production
6
Marxian non-employment
7
under-utilisation

8. 8
‫توسعۀ‬‫اهداف‬ ‫و‬ ‫وسایل‬ ‫انسانی؛‬
‫نوشتۀ‬‫یی‬ .‫پل‬.‫استریتن‬‫ترجمۀ‬‫عزیزی‬ ‫امیر‬
‫مؤلفه‬‫آموزش‬‫و‬ ‫بهداشت‬ ،‫تغذیه‬‫های‬‫بهره‬ ‫برای‬ ‫که‬ ‫هستند‬ ‫معیشت‬‫سطح‬‫بردار‬‫کامل‬ ‫ی‬‫مؤلفه‬ ‫این‬ .‫دارند‬ ‫اهمیت‬ ‫کار‬ ‫نیروی‬ ‫از‬ ‫تر‬‫نادیده‬ ‫را‬ ‫ها‬
‫گرفته‬‫آن‬ ‫پیشرفته‬ ‫جوامع‬ ‫در‬ ‫چون‬ ،‫اند‬‫منزلة‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫ها‬‫مص‬‫ا‬‫رفی‬‫گرفته‬ ‫نظر‬ ‫در‬‫هیچ‬ ‫که‬ ‫اند‬‫تأثیر‬‫بهره‬ ‫بر‬ ‫ی‬‫انسان‬ ‫وری‬‫ندا‬ ‫ها‬‫بعضی‬ ‫(گرچه‬ ‫رد‬
‫استثنایی‬ ‫تنها‬ .)‫فوری‬ ‫نهارهای‬ ً‫ال‬‫مث‬ ‫دارند؛‬ ‫منفی‬ ‫اثری‬ ً‫ال‬‫احتما‬ ‫چیزها‬‫که‬‫دهه‬ ‫در‬‫کرده‬ ‫تصدیق‬ ‫موضوع‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫مربوط‬ ِ‫ع‬‫مناب‬ ،‫اخیر‬ ‫های‬،‫اند‬
‫چارچوب‬ ‫از‬ ‫برخی‬‫و‬ ‫بهداشت‬ ‫و‬ ‫تغذیه‬ ،‫فقیر‬ ‫کشورهای‬ ‫در‬ ‫اما‬ .‫است‬ ‫آموزش‬ ‫های‬‫آ‬‫مهارت‬ ‫و‬ ‫موزش‬‫شیوه‬ ،‫بهتر‬ ‫آموزی‬‫های‬‫بسی‬‫ار‬
‫سر‬ ‫از‬ ‫ثمربخشی‬‫مایه‬‫نخ‬ ‫از‬ ‫یکی‬ ‫این‬ .‫است‬ ‫انسانی‬ ‫منابع‬ ‫در‬ ‫گذاری‬‫های‬‫پود‬ ‫و‬ ‫تار‬.‫داد‬ ‫شکل‬ ‫را‬ ‫اساسی‬ ‫نیازهای‬ ِ‫ت‬‫باف‬ ‫بعدها‬ ‫که‬ ‫بود‬ ‫ی‬
ُ‫ب‬،‫دوم‬ ‫عد‬‫یعنی‬‫نگرش‬،‫ها‬ِ‫ی‬‫گوناگون‬ ‫ایجادکنندة‬‫شغل‬‫می‬ ‫انتخاب‬ ‫مردم‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫هایی‬‫کنند‬‫سری‬ ‫در‬ .‫بخش‬ ،‫النکا‬‫ا‬ ‫بزرگی‬ ‫ی‬‫نتیجة‬ ‫بیکاری‬ ‫ز‬
‫بزرگ‬ ‫آرزوهای‬‫تحصیل‬ ‫افراد‬‫است‬ ‫کرده‬ِ‫ی‬‫آمادگ‬ ‫دیگر‬ ‫که‬ ‫کسانی‬ :ِ‫ن‬‫پذیرفت‬‫مشاغ‬‫یدی‬ ‫ل‬«‫کثیف‬»‫همین‬ .‫ندارند‬ ‫را‬‫نگ‬ ‫طور‬‫رش‬‫های‬
،‫هند‬ ‫در‬ ‫کاستی‬‫بهره‬ ‫برابر‬ ‫در‬‫کامل‬ ‫برداری‬‫کار‬ ‫نیروی‬ ‫از‬ ‫تر‬‫می‬ ‫ایجاد‬ ‫موانعی‬ِ‫ت‬‫تحصیال‬ ‫که‬ ‫کسانی‬ ‫آفریقا‬ ‫در‬ .‫کند‬‫ابت‬‫دایی‬،‫دارند‬
‫می‬‫ول‬ ‫را‬ ‫زمین‬ ‫خواهند‬‫ادارا‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫کنند‬‫دولتی‬ ‫ت‬‫جامعه‬ ‫از‬ ‫بسیاری‬ ‫در‬ .‫شوند‬ ‫کارمند‬،‫ها‬‫محسوب‬ ‫تحقیرآمیز‬ ‫روستایی‬ ‫کار‬ ‫یا‬ ‫یدی‬ ‫کار‬
‫می‬.‫شود‬
،‫بعد‬ ‫سومین‬‫اداره‬ ‫چون‬ ‫است‬ ‫نهادهایی‬ ‫ضعف‬ ‫یا‬ ‫نبود‬‫های‬‫و‬ ‫کاریابی‬‫تسهی‬‫و‬ ‫اعتباری‬ ‫الت‬‫سازمان‬‫بازاری‬ ‫های‬ِ‫ف‬‫ضع‬ ،‫آن‬ ‫بر‬ ‫عالوه‬ ،‫ابی‬‫نظام‬
‫اجاره‬ ‫یا‬ ‫زمین‬ ‫مالکیت‬‫داری‬1
‫د‬ ‫زراعت‬ ‫برای‬ ‫که‬‫زمین‬ ‫ر‬،‫مشوق‬‫توانمندی‬ ‫و‬ ‫ها‬‫می‬ ‫فراهم‬ ‫هایی‬‫بهره‬ ‫نتیجه‬ .‫کند‬‫از‬ ‫حد‬ ‫از‬ ‫کمتر‬ ‫برداری‬‫ن‬‫یروی‬
‫کار‬‫می‬.‫شود‬
،‫این‬ ‫بر‬ ‫افزون‬‫بهره‬ ‫برای‬‫کامل‬ ‫برداری‬‫کار‬ ‫نیروی‬ ‫از‬ ‫تر‬‫سیاست‬ ً‫ال‬‫معمو‬ ،‫گذاری‬‫می‬ ‫اتخاذ‬ ‫اشتباهی‬ ‫های‬‫شو‬‫با‬ ‫کار‬ ‫نیروی‬ ‫قیمت‬ :‫د‬‫از‬ ‫التر‬
‫پایین‬ ‫سرمایه‬ ‫قیمت‬ ‫و‬ ‫آن‬ ‫ارزش‬‫ارزش‬ ‫تر‬‫می‬ ‫تعیین‬ ‫آن‬‫پرورش‬ ‫برای‬ ‫غذا‬ ‫قیمت‬ ،‫شود‬ِ‫ن‬‫دهندگا‬‫کوچک‬،‫پایین‬‫تعی‬ ‫آن‬ ‫ارزش‬ ‫از‬ ‫تر‬‫ین‬
‫می‬‫گردد‬‫می‬ ‫باال‬ ‫را‬ ‫ارز‬ ‫نرخ‬ ‫ارزش‬ ،‫گیرند‬‫که‬،‫آن‬ ‫نتیجه‬ ‫در‬‫کاربر‬ ‫کاالهای‬ ‫صادرات‬2
‫می‬ ‫دشوار‬ ‫را‬‫کارها‬ ‫قبیل‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫کند‬.
‫این‬ ‫دالیلی‬ ‫به‬‫چنینی‬ِ‫ل‬‫اشتغا‬ ‫و‬ ‫بیکاری‬ ‫مفاهیم‬ ،‫ناقص‬3
‫آن‬ ‫را‬‫ک‬ ‫گونه‬‫کشورهای‬ ‫در‬ ‫ه‬«‫شمال‬»‫می‬ ‫استفاده‬]‫جنوب‬ ‫کشورهای‬ ‫[در‬ ،‫شوند‬
‫نمی‬‫و‬ ‫بست‬ ‫کار‬ ‫به‬ ‫توان‬‫رویکرد‬‫می‬ ‫فرض‬ ‫فقر‬ ‫با‬ ‫مواجهه‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫ی‬‫مهارت‬ ،‫معیشت‬ ‫سطوح‬ ‫کند‬‫نگرش‬ ،‫ها‬‫ها‬‫نهادها‬ ‫و‬،‫بهره‬ ‫با‬‫ب‬‫رداری‬‫کامل‬
1
tenancy
2
Labour-intensive exports
3
Under-employment

9. 9
‫توسعۀ‬‫اهداف‬ ‫و‬ ‫وسایل‬ ‫انسانی؛‬
‫نوشتۀ‬‫یی‬ .‫پل‬.‫استریتن‬‫ترجمۀ‬‫عزیزی‬ ‫امیر‬
،‫است‬ ‫سازگار‬ ‫کار‬ ‫نیروی‬ ‫از‬‫ُن‬‫ب‬ ‫به‬ ً‫ا‬‫عمیق‬‫می‬ ‫بیکاری‬ .‫است‬ ‫خورده‬ ‫بست‬‫با‬ ‫تواند‬ِ‫د‬‫کمبو‬ِ‫ه‬‫توج‬ ِ‫ن‬‫شایا‬‫نی‬‫بهره‬ ‫و‬ ‫کار‬ ‫روی‬‫ب‬‫از‬ ‫پایین‬ ‫رداری‬
‫باشد‬ ‫داشته‬ ‫همزیستی‬ ‫سرمایه‬.
‫نگرش‬‫به‬ ‫رویکردها‬ ‫برخی‬ ِ‫ن‬‫رسید‬ ِ‫ع‬‫مان‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫هم‬ ‫نامناسب‬ ‫نهادهای‬ ‫و‬ ‫ها‬‫نیا‬‫و‬ ‫مردان‬ ‫نیازهای‬ ‫بر‬ ‫تمرکز‬ .‫شوند‬ ‫اساسی‬ ‫زهای‬‫ز‬‫و‬ ‫نان‬
‫مناسب‬ ‫نهادهای‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫توجه‬ ‫کودکان‬‫ی‬‫اع‬ ‫تسهیالت‬ ‫و‬ ‫عمومی‬ ‫خدمات‬ ‫(نظیر‬)‫تباری‬‫می‬ ‫جلب‬‫کند‬‫خانواده‬ ‫که‬‫ب‬ ‫دسترسی‬ ‫نیازمند‬ ‫ها‬‫آن‬ ‫ه‬‫هایند‬
‫نگرش‬ ‫همچنین‬ ‫و‬‫هایی‬‫برمی‬ ‫را‬‫انگیزد‬‫نگرش‬ ‫(مانند‬‫به‬ ‫برای‬ ‫باید‬ ‫که‬ )‫زنان‬ ‫رفاه‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫ها‬‫بهتر‬ ‫توزیع‬ ‫آوردن‬ ‫دست‬‫خ‬ ‫در‬.‫کند‬ ‫تغییر‬ ‫انواده‬
‫موضوع‬ ‫این‬ ‫دربارة‬‫ها‬ً‫ا‬‫بعد‬‫بیشتر‬ ‫تفصیل‬ ‫با‬.‫کرد‬ ‫خواهم‬ ‫بحث‬ ‫ی‬
‫در‬‫مفهوم‬‫دالی‬ ‫به‬ ‫اشتغال‬‫نیز‬ ‫دیگری‬ ‫ل‬‫کرده‬ ‫تردید‬‫اند‬‫ایجاد‬ ،‫واقع‬ ‫در‬ .‫فرصت‬‫بیش‬ ‫بسیار‬ ،‫بیشتر‬ ‫شغلی‬ ‫های‬‫آن‬ ‫از‬‫ب‬ ‫که‬‫کاهش‬ ‫را‬ ‫یکاری‬
‫می‬ ‫افزایش‬ ‫را‬ ‫آن‬ ،‫دهد‬‫آن‬ .‫دهد‬‫شغل‬ ‫جستجوی‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫هایی‬‫شهرها‬ ‫به‬ ‫روستایی‬ ‫مناطق‬ ‫از‬‫کوچک‬ ‫ی‬‫م‬‫ی‬‫می‬ ‫برقرار‬ ‫توازنی‬ ،‫آیند‬‫کن‬‫بین‬ ‫ند‬
‫احتمال‬ ‫و‬ ‫باال‬ ِ‫د‬‫درآم‬ ِ‫ع‬‫توق‬‫شغل‬ ِ‫ن‬‫کرد‬ ‫پیدا‬[John R. Harris and Michael P. Todaro (1970), pp.126-142ِ‫ش‬‫افزای‬ .]
‫فرصت‬‫می‬ ‫جذب‬ ‫را‬ ‫بیشتری‬ ‫و‬ ‫بیشتر‬ ‫افراد‬ ،‫شغلی‬ ‫های‬‫کن‬‫مهاجران‬ ‫هجوم‬ .‫د‬‫هم‬‫خود‬ ‫نوبة‬ ‫به‬ِ‫ت‬‫تغییرا‬ ‫نرخ‬ ،‫شهری‬1‫حلبی‬ ‫رشد‬ ‫و‬‫را‬ ‫آبادها‬
‫می‬ ‫باال‬،‫شاغل‬ ‫شهری‬ ‫کارگران‬ .‫برد‬‫استاندا‬ ‫اساس‬ ‫بر‬ ‫اگرچه‬‫رده‬ِ‫ت‬‫نسب‬ ‫به‬ ‫وقتی‬ ،‫هستند‬ ‫فقیر‬ ‫غربی‬ ‫ای‬‫کشو‬ ‫در‬ ‫درآمد‬ ‫توزیع‬‫خود‬ ‫رهای‬
‫می‬ ‫سنجیده‬‫جزء‬ ،‫شوند‬‫می‬ ‫قرار‬ ‫کسانی‬.‫است‬ ‫خوب‬ ‫وضعشان‬ ‫که‬ ‫گیرند‬
‫منازعه‬ ‫ایرادها‬ ‫این‬‫های‬‫توسعه‬‫کشاند‬ ‫درآمدها‬ ِ‫ع‬‫توزی‬ ِ‫ش‬‫پرس‬ ‫به‬ ‫را‬‫سال‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫بود‬ ‫کتابی‬ ‫عطف‬ ‫نقاط‬ ‫از‬ ‫یکی‬ .1974‫عنوان‬ ‫با‬ ،‫بازتوزیع‬‫با‬
‫رشد‬2
[Hollis Chenery and Others (1974)‫جهانی‬ ‫بانک‬ ‫توسعة‬ ‫تحقیقات‬ ‫مرکز‬ ‫برای‬ ،]3
‫دانشگاه‬ ‫توسعة‬ ‫مطالعات‬ ‫موسسة‬ ‫و‬
‫ساسکس‬4
‫پرسش‬ ‫انبوه‬ ‫میان‬ ‫در‬ .‫شد‬ ‫منتشر‬‫ها‬‫به‬ ‫مربوط‬ ‫ی‬‫بازتوزیع‬ ‫و‬ ‫رشد‬ ‫بین‬ ‫رابطة‬5
‫بحث‬ ‫به‬ ‫ناظر‬ ‫که‬ ‫کرد‬ ‫مطرح‬ ‫را‬ ‫مسئله‬ ‫دو‬ ‫کتاب‬ ‫این‬ ،
‫ماست‬( :1‫بهره‬ ‫افزایش‬ ‫برای‬)‫بخ‬ ِ‫ی‬‫ور‬‫کوچک‬ ِ‫ی‬‫غیررسم‬ ‫ش‬‫با‬‫که‬ ‫کاربر‬ ‫و‬ ‫مقیاس‬‫سازمان‬‫اشتغال‬ ‫مأموریت‬‫بین‬‫کار‬ ‫المللی‬‫د‬‫کنیا‬ ‫ر‬«‫کشف‬
‫شد‬»‫می‬ ‫چه‬‫کرد؟‬ ‫توان‬‫می‬ ‫چطور‬‫ببریم‬ ‫بین‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫بخش‬ ‫این‬ ‫علیه‬ ‫تبعیض‬ ‫توانیم‬‫و‬ ‫اطالعات‬ ‫به‬ ‫دسترسی‬ ‫و‬‫اعتبار‬‫ر‬ ‫بازارها‬ ‫و‬‫ببخشیم؟‬ ‫بهبود‬ ‫ا‬
1
Urban drift
2
Redistribution with Growth
3
Development Research Centre of the World Bank
4
Sussex Institute of Development Studies
5
‫عبارت‬ ‫پرسش‬ ‫این‬‫می‬ ‫چطور‬ ‫و‬ ‫دارد‬ ‫تورش‬ ‫فقرا‬ ‫علیه‬ ‫بر‬ ‫رشد‬ ‫متعارف‬ ‫معیارهای‬ ‫آیا‬ :‫از‬ ‫اند‬‫می‬ ‫چطور‬ ‫داد؟‬ ‫تغییر‬ ‫را‬ ‫تورش‬ ‫این‬ ‫توان‬‫استراتژی‬ ‫توان‬‫های‬‫استراتژی‬ ‫با‬ ‫را‬ ‫بازتوزیع‬‫ترکیب‬ ‫رشد‬ ‫های‬
‫گروه‬ ‫شناسایی‬ ‫آیا‬ ‫کرد؟‬‫آن‬ ‫اعضای‬ ‫که‬ ‫هایی‬‫ویژگی‬ ‫ها‬‫استراتژی‬ ‫هدایت‬ ‫و‬ ‫دارند‬ ‫مشترک‬ ‫های‬‫گروه‬ ‫این‬ ‫سمت‬ ‫به‬ ‫ها‬‫است؟‬ ‫ممکن‬ ‫ها‬‫هستند؟‬ ‫چه‬ ‫عمده‬ ‫سیاستی‬ ‫ابزارهای‬

10. 10
‫توسعۀ‬‫اهداف‬ ‫و‬ ‫وسایل‬ ‫انسانی؛‬
‫نوشتۀ‬‫یی‬ .‫پل‬.‫استریتن‬‫ترجمۀ‬‫عزیزی‬ ‫امیر‬
‫سؤال‬‫است‬ ‫این‬:‫رشد‬ ‫و‬ ‫کارایی‬ ‫بر‬ ‫چطور‬ ‫بازتوزیع‬‫تأثیر‬‫می‬‫به‬ ‫کمک‬ ‫آیا‬ ‫گذارد؟‬«‫مشغول‬ ‫فقرای‬‫کار‬1
»‫قربانی‬ ‫معنی‬ ‫به‬‫بهره‬ ‫کردن‬‫وری‬
‫اس‬ِ‫ش‬‫افزای‬ ‫برای‬ ‫کارا‬ ‫روشی‬ ‫این‬ ‫آیا‬ ‫ت؛‬( ‫است؟‬ ‫رشد‬2،‫کنیم‬ ‫مطرح‬ ‫عکس‬ ‫جهت‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫پرسش‬ ‫بخواهیم‬ ‫اگر‬ )‫می‬‫رشد‬ ‫چطور‬ :‫اینکه‬ ‫شود‬
‫توزیع‬ ‫بر‬ ‫اقتصادی‬‫تأثیر‬‫م‬‫ی‬‫کشورهای‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫آشکار‬ ً‫ال‬‫کام‬ ‫گذارد؟‬‫کم‬‫ضروری‬ ‫شرطی‬ )ً‫ا‬‫(تقریب‬ ‫رشد‬ ،‫درآمد‬‫ر‬ ‫برای‬‫یشه‬‫فق‬ ‫کنی‬‫ر‬
‫می‬ ‫نظر‬ ‫به‬ ‫گاهی‬ ‫همچنان‬ ‫اما‬ ،‫است‬‫و‬ ‫درآمدها‬ ‫توزیع‬ ‫در‬ ‫نابرابری‬ ‫اقتصادی‬ ‫رشد‬ ‫که‬ ‫رسد‬‫دارایی‬‫تقویت‬ ‫را‬ ‫قدرت‬ ‫و‬ ‫ها‬‫می‬ ‫تثبیت‬ ‫و‬.‫کند‬
‫نیست‬ ‫شگفتی‬ ‫جای‬‫وقتی‬ ‫که‬‫نابر‬ ‫توزیع‬ ‫با‬ ‫رشد‬‫دارایی‬ ‫ابر‬‫شود‬ ‫آغاز‬ ‫قدرت‬ ‫و‬ ‫ها‬‫درآ‬ ‫بازتوزیع‬ ،‫مده‬‫ریشه‬ ‫و‬ ‫ا‬‫ب‬ ‫فقر‬ ‫کردن‬ ‫کن‬‫مضاعف‬ ‫طور‬ ‫ه‬
‫بود‬ ‫خواهد‬ ‫دشوار‬.
‫وضعیت‬ ‫چنین‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫بودند‬ ‫داده‬ ‫تشخیص‬ ‫اگرچه‬،‫هایی‬ِ‫ع‬‫بازتوزی‬‫دارایی‬‫م‬ ‫های‬،‫بود‬ ‫خواهد‬ ‫دشوار‬ ‫وجود‬‫اما‬‫می‬ ‫تصور‬‫کردند‬‫که‬ِ‫ع‬‫بازتوزی‬
ِ‫ش‬‫افزای‬‫سیاسی‬ ‫نظر‬ ‫از‬ ‫درآمدها‬‫آسان‬.‫بود‬ ‫خواهد‬ ‫تر‬‫(می‬‫که‬ ‫دید‬ ‫توان‬‫ش‬ ‫نوعی‬ ‫رویکرد‬ ‫این‬ِ‫ل‬‫استدال‬ ‫بسط‬ ‫و‬ ‫رح‬‫تأک‬ ‫برای‬ ‫دوم‬‫ی‬‫رشد‬ ‫بر‬ ‫د‬
‫گفتم‬ ‫پیشتر‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫است‬‫درآمد‬ ‫از‬ ‫بخشی‬ .)‫مالیات‬ ‫مشمول‬ ،‫فزاینده‬‫شد‬‫ه‬‫عمومی‬ ‫خدمات‬ ‫به‬ ‫و‬‫ای‬‫شد‬ ‫خواهد‬ ‫منتقل‬‫آن‬ ‫قصد‬ ‫که‬‫ها‬‫افزایش‬
‫بهره‬‫است‬ ‫این‬ .‫فقراست‬ ‫وری‬«‫رشد‬ ‫با‬ ‫بازتوزیع‬.»‫فهمیدیم‬ ‫اما‬‫بازتوزیعی‬‫چنین‬ ‫نتایج‬‫که‬،‫کنیم‬ ‫حساب‬ ‫طور‬ ‫هر‬ ،‫کش‬ ‫برای‬‫ور‬‫کم‬ ‫های‬‫درآمد‬،
‫اساس‬ ‫بر‬ .‫است‬ ‫ناچیز‬ ‫بسیار‬‫شبیه‬ ‫یک‬‫دو‬ ‫ساالنة‬ ‫انتقال‬ ‫سازی‬ِ‫د‬‫تولی‬ ‫از‬ ‫درصد‬ِ‫ص‬‫ناخال‬‫داخلی‬،‫سال‬ ‫پنج‬ ‫و‬ ‫بیست‬ ‫طی‬،‫ب‬‫سرمایه‬ ‫ه‬ِ‫ی‬‫گذار‬
‫سرمایة‬ ِ‫ی‬‫موجود‬ ‫افزایش‬ ‫برای‬ ‫عمومی‬‫فقرا‬ ‫دسترس‬ ‫در‬-‫بسیار‬ ‫سیاستی‬ ‫اگرچه‬«‫پویا‬»‫است‬-‫د‬ ‫چهل‬ ‫مصرف‬ ،‫سال‬ ‫چهل‬ ‫از‬ ‫پس‬‫ر‬‫صد‬‫از‬
‫فقط‬ ‫را‬ ‫جامعه‬ ‫افراد‬ ‫فقیرترین‬23‫آن‬ ‫مصرف‬ ‫رشد‬ ‫نرخ‬ ،‫یعنی‬ ‫داد؛‬ ‫خواهد‬ ‫افزایش‬ ‫درصد‬‫ها‬5/0‫یک‬ :‫یافت‬ ‫خواهد‬ ‫افزایش‬ ‫سال‬ ‫در‬ ‫درصد‬
[ ‫دالری‬ ‫دویست‬ ‫درآمدی‬ ‫ازای‬ ‫به‬ ‫دالر‬Chenery and others (1974)‫چنین‬ ‫اما‬ .]‫مدل‬،‫ی‬‫جنبه‬‫انواع‬ ‫از‬ ‫برخی‬ ‫انسانی‬ ‫سرمایة‬ ‫های‬
‫و‬ ‫مصرف‬‫تأثیر‬‫بهر‬ ‫بر‬ ‫آن‬‫ه‬‫می‬ ‫نادیده‬ ‫را‬ ‫کار‬ ‫نیروی‬ ‫از‬ ‫برداری‬،‫گیرد‬‫هم‬ ‫و‬ ‫اساسی‬ ‫نیازهای‬ ِ‫د‬‫رویکر‬ ‫هم‬ ‫که‬ ‫چیزی‬ِ‫د‬‫رویکر‬‫توس‬‫ع‬‫بر‬ ‫انسانی‬ ‫ة‬
‫می‬ ‫تأکید‬ ‫آن‬‫کنند‬.
‫عنو‬ ‫رغم‬ ‫به‬‫عمدة‬ ،‫آن‬ ‫ان‬ِ‫ب‬‫کتا‬‫بازتوزیع‬‫رشد‬ ‫با‬،ِ‫ی‬‫نسب‬ ِ‫م‬‫سه‬ ‫دربارة‬ ‫نه‬‫درآمد‬‫راجع‬ ‫بلکه‬ ،‫ها‬ِ‫د‬‫رش‬ ‫و‬ ‫سطح‬ ‫به‬‫گروه‬ ‫درآمد‬‫کم‬ ‫های‬‫درآمد‬
‫عظی‬ ‫بخش‬ .‫است‬‫به‬ ‫مربوط‬ ‫تحقیقات‬ ‫از‬ ‫می‬‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫را‬ ‫نابرابری‬ ،‫بازتوزیع‬‫اندازه‬ ‫جینی‬ ‫ضریب‬‫می‬ ‫گیری‬‫ضری‬ .‫کند‬‫که‬ ‫بی‬‫کامل‬ ِ‫ف‬‫طی‬
‫درآمدها‬‫را‬‫ت‬ ‫ثروتمندترین‬ ‫از‬‫افراد‬ ‫فقیرترین‬ ‫ا‬‫می‬ ‫چوب‬ ‫یک‬ ‫به‬ ،‫راند‬‫گرو‬ ‫جای‬ ‫به‬ ‫جینی‬ ‫ضریب‬ .‫ه‬‫و‬ ‫اجتماعی‬ ‫لحاظ‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫محرومی‬ ‫های‬
‫منطقه‬‫اند‬ ‫مهم‬ ‫قومی‬ ‫و‬ ‫ای‬،‫صدک‬‫های‬‫می‬ ‫اندازه‬ ‫را‬ ‫ی‬‫بی‬ ً‫ا‬‫نسبت‬ ‫که‬ ‫گیرد‬‫اند‬ ‫معنی‬‫نمی‬ ‫شاخص‬ ‫این‬ .‫چ‬ ‫به‬ ‫یا‬ ‫مدتی‬ ‫چه‬ ،‫کسی‬ ‫چه‬ ‫که‬ ‫گوید‬‫ه‬
1
Working poor

11. 11
‫توسعۀ‬‫اهداف‬ ‫و‬ ‫وسایل‬ ‫انسانی؛‬
‫نوشتۀ‬‫یی‬ .‫پل‬.‫استریتن‬‫ترجمۀ‬‫عزیزی‬ ‫امیر‬
‫گروه‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫دالیلی‬‫است‬ ‫گرفته‬ ‫قرار‬ ‫دهکی‬ ‫های‬‫تحرک‬ ‫فرصت‬ ‫جینی‬ ‫ضریب‬ .1
‫فرصت‬ ‫برابری‬ ‫درجة‬ ‫یا‬‫ها‬‫نمی‬ ‫نشان‬ ‫نیز‬ ‫را‬ً‫ال‬‫معمو‬ .‫دهد‬،
‫خاص‬ ‫تمایل‬‫میا‬ ‫به‬ ‫رسیدن‬ ‫برای‬ ‫بازتوزیع‬ ‫برای‬ ‫ی‬،‫بازتوزیعی‬ ‫چنین‬ .‫ندارد‬ ‫وجود‬ ‫نگین‬‫فقر‬ ‫بر‬ ‫ولی‬ ‫داد‬ ‫خواهد‬ ‫کاهش‬ ‫را‬ ‫نابرابری‬‫ت‬‫أثیر‬‫ی‬
‫گذاشت‬ ‫نخواهد‬.‫به‬‫دهک‬ ‫سرنوشت‬‫ه‬‫نمی‬ ‫چندانی‬ ‫اهمیت‬ ‫نیز‬ ‫درآمدی‬ ‫ای‬‫دهند‬‫دهک‬ ‫چون‬ ،‫جامعه‬ ‫نظر‬ ‫از‬ ،‫ها‬‫و‬ ‫سیاسی‬ ‫و‬ ‫شناختی‬‫انسان‬‫ی‬،
‫گروه‬‫نیستند‬ ‫ذینفعی‬ ‫های‬.
:‫است‬ ‫این‬ ‫تجربی‬ ِ‫ل‬‫سؤا‬‫چطور‬ ‫اقتصادی‬ ‫رشد‬‫فقر‬ ‫و‬ ‫نابرابری‬ ‫کاهش‬ ‫بر‬‫تأثیر‬‫می‬‫کاهش‬ ‫این‬ ‫و‬ ‫گذارد‬،‫خود‬ ‫نوبة‬ ‫به‬،‫چگون‬‫و‬ ‫کارایی‬ ‫بر‬ ‫ه‬
‫اقتصادی‬ ‫رشد‬‫می‬ ‫اثر‬‫پرسش‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫پاسخ‬ ‫گذارد؟‬‫دارد‬ ‫بستگی‬ ،ِ‫ع‬‫توزی‬ ‫به‬‫اولیة‬‫دارایی‬‫سیاست‬ ،‫ها‬‫گذاری‬‫حکومت‬ ‫که‬ ‫هایی‬‫می‬ ‫دنبال‬،‫کند‬
‫تکنولوژی‬‫دایرة‬ ،‫دسترس‬ ‫در‬ ‫های‬‫کاربر‬ ‫محصوالت‬ ‫صادرات‬‫تکنولوژی‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫(که‬‫ها‬‫ی‬‫می‬ ‫گسترش‬ ‫را‬ ‫کاربر‬)‫دهد‬‫نرخ‬ ‫و‬‫رشد‬
‫جمعیت‬‫پرسش‬ .‫سیاست‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫این‬ ‫دیگر‬ ‫تجربی‬‫گذاری‬‫هایی‬‫که‬‫اند‬ ‫اساسی‬ ‫نیازهای‬ِ‫ن‬‫تأمی‬ ‫و‬ ‫نابرابری‬ ‫کاهش‬ ‫دنبال‬ ‫به‬،‫آزادی‬ ‫بر‬‫چطور‬
‫بشر‬ ‫حقوق‬ ‫و‬‫تأثیر‬‫می‬‫گذارند؟‬
‫ناب‬ ‫کاهش‬ ‫آیا‬‫مهم‬ ‫رابری‬‫تأمین‬ ‫یا‬ ‫است‬ ‫تر‬‫اس‬ ‫نیازهای‬‫آیا‬ ‫اسی؟‬‫مساوات‬‫گرایی‬2‫را‬‫بشردوستی‬ ‫به‬ ‫باید‬3ِ‫ح‬‫سط‬ ‫که‬ ‫جوامعی‬ ‫در‬ ‫داد؟‬ ‫ترجیح‬
‫دلیل‬ ‫سه‬ ‫به‬ ،‫دارند‬ ‫پایینی‬ ‫بسیار‬ ‫معیشت‬ِ‫ن‬‫تأمی‬ ،‫مهم‬ ‫اساسی‬ ‫نیازهای‬.‫است‬ ‫نابرابری‬ ‫کاهش‬ ‫از‬ ‫تر‬4‫برای‬ ‫خود‬ ‫خودی‬ ‫به‬ ‫برابری‬ ً‫ال‬‫احتما‬ ،ً‫ال‬‫او‬
‫فی‬ ‫از‬ ‫غیر‬ ‫به‬ ‫مردم‬ ‫بیشتر‬‫ایدئولوگ‬ ‫و‬ ‫لسوفان‬‫فایده‬ ‫های‬‫گرا‬5
‫نمی‬ ‫حساب‬ ‫به‬ ‫مهمی‬ ‫چندان‬ ‫هدف‬‫آید‬ً‫ا‬‫ثانی‬ .‫بی‬ ‫این‬ ،‫توجیه‬ ‫اینطور‬ ،‫عالقگی‬
‫می‬‫تأمین‬ ،ً‫ا‬‫اخالق‬ ‫که‬ ‫شود‬‫مهم‬ ‫اساسی‬ ‫نیازهای‬‫که‬ ‫است‬ ‫انتزاعی‬ ‫و‬ ‫پیچیده‬ ‫بسیار‬ ‫هدفی‬ ‫نابرابری‬ ‫کاهش‬ ،ً‫ا‬‫ثالث‬ .‫است‬ ‫نابرابری‬ ‫کاهش‬ ‫از‬ ‫تر‬
‫مختلف‬ ‫تفسیرهای‬ ‫از‬ ‫انبوهی‬ ‫معرض‬ ‫در‬‫عملیاتی‬ ‫لحاظ‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫دارد‬ ‫قرار‬‫مبهم‬ ‫و‬ ‫ُنگ‬‫گ‬.‫است‬
‫کرده‬ ‫استدالل‬‫اند‬‫چون‬ ‫که‬،‫هرگز‬‫ه‬ِ‫ی‬‫برا‬ ،‫گروهی‬ ‫یچ‬‫اجتماعی‬ ‫عدالت‬ ‫تحقق‬‫نمی‬‫خواهد‬‫کمتر‬‫آورد‬ ‫چنگ‬ ‫به‬،ً‫ا‬‫واقع‬ ‫مردم‬ ‫بنابراین‬
‫دغدغه‬‫ای‬‫برابری‬ ِ‫د‬‫خو‬ ‫برای‬[ ‫ندارند‬Beckerman (1979), p.11.]‫مقابل‬ ‫در‬‫می‬ ،‫دموکراسی‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫گفت‬ ‫توان‬‫که‬ ‫مردمی‬ ،‫ها‬
‫شده‬ ‫گذشته‬ ‫از‬ ‫ثروتمندتر‬‫اند‬ً‫ا‬‫قطع‬‫مالیات‬ ِ‫ع‬‫نف‬‫به‬‫می‬‫رأی‬ ‫تصاعدی‬ ‫های‬‫نمی‬ ‫اینکه‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫و‬ ‫دهند‬‫بی‬ ‫گیرشان‬ ‫کمتر‬ ‫خواهند‬‫خاطر‬ ‫به‬ ،‫اید‬
‫می‬ ‫که‬ ‫باشد‬ ‫این‬‫ترسند‬،‫مزایا‬ ‫و‬ ‫منافع‬‫اف‬ ‫عاید‬ ،‫ستمدیده‬ ‫افراد‬ ‫جای‬ ‫به‬‫خیلی‬ ‫راد‬‫با‬ .‫شود‬ ‫ثروتمند‬‫وجود‬‫آدم‬ ِ‫ر‬‫اکث‬ ،‫این‬‫پ‬ ِ‫ی‬‫ها‬‫بسیار‬ ،‫ردرآمد‬
1
Mobility
2
egalitarianism
3
Humanitarianism
4
‫مرهون‬ ‫ذیل‬ ‫بحث‬22-Wilfred Beckerman (1979) pp. 9‫است‬.
5
Utilitarian

12. 12
‫توسعۀ‬‫اهداف‬ ‫و‬ ‫وسایل‬ ‫انسانی؛‬
‫نوشتۀ‬‫یی‬ .‫پل‬.‫استریتن‬‫ترجمۀ‬‫عزیزی‬ ‫امیر‬
‫می‬ ‫ندرت‬ ‫به‬‫بنابراین‬ ،‫است‬ ‫حد‬ ‫از‬ ‫بیش‬ ‫عایداتشان‬ ‫که‬ ‫پذیرند‬‫نمی‬ ‫نظر‬ ‫به‬‫خود‬ ‫خودی‬ ‫به‬ ‫برابری‬ ‫رسد‬‫آدم‬ ‫این‬ ‫اهداف‬ ‫میان‬ ‫در‬ ،‫جای‬ ‫ها‬
‫برجسته‬‫که‬ ‫است‬ ‫روشن‬ ‫بیش‬ ‫و‬ ‫کم‬ .‫باشد‬ ‫داشته‬ ‫ای‬ِ‫ی‬‫اجتماع‬ ‫عدالت‬ ‫برای‬ ‫که‬ ‫ادعاهایی‬ ‫عمدة‬‫دعوی‬ ،‫لفافه‬ ‫در‬ ،‫شاهدیم‬ ‫بیشتر‬‫هستند‬ ‫هایی‬
.‫بیاورند‬ ‫گیر‬ ‫بیشتری‬ ‫چیز‬ ‫خودشان‬ ‫برای‬ ‫اینکه‬ ‫جهت‬ ‫در‬
‫ریشه‬ ،‫کودکان‬ ‫در‬ ‫تغذیه‬ ‫سوء‬ ‫بردن‬ ‫بین‬ ‫از‬‫نیازهای‬ ‫که‬ ‫هستند‬ ‫مشخصی‬ ‫و‬ ‫عینی‬ ‫دستاوردهای‬ ،‫دختران‬ ‫فرستادن‬ ‫مدرسه‬ ‫به‬ ‫یا‬ ‫بیماری‬ ‫کنی‬
‫گروه‬ ‫اساسی‬‫را‬ ‫محروم‬ ‫های‬‫می‬ ‫تأمین‬‫کنند؛‬‫کاستن‬ ‫اما‬ِ‫ف‬‫هد‬ ،‫البته‬ .‫است‬ ‫انتزاعی‬ ‫نابرابری‬ ‫از‬ِ‫ی‬‫اخالق‬‫عیبی‬ ‫انتزاعی‬‫ام‬ ،‫ندارد‬‫اگر‬ ‫ا‬‫معیا‬
‫سیاست‬ ‫دربارة‬ ‫قضاوت‬،‫ها‬‫آشکار‬ ‫کاهش‬ِ‫ن‬‫تأمی‬ ،‫باشد‬ ‫انسانی‬ ‫رنج‬‫اساسی‬ ‫نیازهای‬،‫نمره‬‫ک‬ ‫از‬ ‫بهتر‬ ‫ای‬‫می‬ ‫کسب‬ ‫نابرابری‬ ‫اهش‬ِ‫ر‬‫نظ‬ ‫از‬ .‫کند‬
‫بین‬‫دغدغة‬ ،‫نیز‬ ‫المللی‬‫از‬‫ا‬ ‫بیشتر‬ ،‫فاحش‬ ‫محرومیت‬ ‫بردن‬ ‫بین‬‫رشد‬ ‫دغدغة‬ ‫از‬ ‫ست‬‫درحال‬ ‫کشورهای‬‫توسعه‬،‫استاندارده‬ ‫سطح‬ ‫به‬‫زندگی‬ ‫ای‬
‫غربی‬‫یا‬«]‫غنی‬ ‫و‬ ‫فقیر‬ ‫کشورهای‬ ‫[میان‬ ‫شکاف‬ ‫از‬ ‫کاستن‬».
‫که‬ ‫است‬ ‫این‬ ‫واقعیت‬‫رسیدن‬ ‫برای‬‫به‬‫ب‬ ،‫تغذیه‬ ‫استانداردهای‬‫تولید‬ ‫تابع‬ ،‫مناسب‬ ‫آموزش‬ ‫و‬ ‫هداشت‬1
‫دقی‬ .‫نداریم‬‫کدام‬ ‫که‬ ‫نیست‬ ‫مشخص‬ ً‫ا‬‫ق‬
‫بازرگانی‬ ‫منابع‬2‫مالی‬ ،3‫سیاست‬ ‫چه‬ ‫یا‬ ‫انسانی‬ ‫و‬‫گذاری‬‫هایی‬‫مطل‬ ‫نتایج‬ ‫این‬‫می‬ ‫تولید‬ ‫را‬ ‫وب‬‫علت‬ .‫کنند‬‫چندوجهی‬ ‫ها‬‫اند‬‫ت‬ ‫و‬ ‫تأثیر‬ ‫و‬‫ُرشان‬‫ث‬‫أ‬
،‫هم‬ ‫بر‬‫پیچیده‬.‫است‬ ‫مانده‬ ‫باقی‬ ‫ناروشن‬ ‫ما‬ ‫برای‬ ‫هنوز‬ ‫و‬ ‫است‬‫دست‬ ‫اما‬‫کم‬‫می‬ ‫وقتی‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫واضح‬‫هدف‬ ‫چه‬ ‫به‬ ‫دانیم‬‫می‬ ‫هایی‬‫خ‬‫واهیم‬
‫نیز‬ ‫آن‬ ‫دربارة‬ ‫قضاوت‬ ‫معیار‬ ،‫برسیم‬.‫شد‬ ‫خواهد‬ ‫روشن‬
‫دربارة‬ ‫اما‬‫نمی‬ ‫کس‬ ‫هیچ‬ ،‫برابری‬‫چطور‬ ‫داند‬‫می‬‫(و‬ ‫یافت‬ ‫دست‬ ‫آن‬ ‫به‬ ‫شود‬‫حفظ‬‫کر‬ ‫ش‬)‫د‬‫نمی‬ ‫کسی‬ ‫حتی‬ .‫می‬ ‫چطور‬ ‫داند‬‫تع‬ ‫شود‬‫ریف‬
،‫داد‬ ‫ارائه‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫دقیقی‬‫با‬ ‫یا‬‫می‬ ‫معیارهایی‬ ‫چه‬ ‫از‬ ‫استفاده‬‫توان‬‫کر‬ ‫قضاوت‬ ‫آن‬ ‫دربارة‬.‫د‬‫معیاری‬ ‫اینکه‬‫تعر‬ ‫برای‬ ‫صریح‬ِ‫ف‬‫ی‬‫در‬‫بهینة‬ ‫جة‬
‫برابری‬‫نمی‬ ‫دلیل‬ ،‫نداریم‬‫زیاد‬ ‫اندازه‬ ‫از‬ ‫بیش‬ ‫نابرابری‬ ‫ندانیم‬ ‫که‬ ‫شود‬‫بیش‬ ‫یا‬‫شاید‬ .‫است‬ ‫کم‬ ‫اندازه‬ ‫از‬‫بدون‬‫ایدة‬ ِ‫ن‬‫داشت‬‫م‬‫شخص‬‫دربارة‬ ‫ی‬
‫بهینه‬ ‫توزیع‬،‫نمونه‬ ‫خصوص‬ ‫در‬ ‫بتوانیم‬ِ‫ی‬‫ها‬‫درآمد‬ ‫توزیع‬ ‫در‬ ‫بهبود‬‫ها‬‫همان‬ ،‫کنیم‬ ‫قضاوت‬‫که‬ ‫طور‬‫می‬‫پ‬ ‫یا‬ ‫باالآمدن‬ ‫دربارة‬ ‫توانیم‬‫ایین‬‫رفتن‬
‫ق‬ ‫چاه‬ ِ‫ب‬‫آ‬‫بدانیم‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫عمق‬ ‫آنکه‬ ِ‫ن‬‫بدو‬ ،‫کنیم‬ ‫ضاوت‬ِ‫ف‬‫تعری‬ ‫ارایة‬ .ِ‫ی‬‫عملیات‬‫دقیق‬‫سیاست‬ ِ‫ف‬‫اهدا‬ ‫از‬ ‫ی‬.‫است‬ ‫دشوار‬ ‫بازتوزیعی‬ ‫های‬‫چون‬
ِ‫ت‬‫تفاو‬ ‫حوزة‬‫درآمد‬‫دارایی‬ ‫و‬ ‫ها‬‫تفاوت‬ ‫این‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫ابهام‬ ‫از‬ ‫انباشته‬ ‫ها‬‫تفاوت‬ ِ‫ل‬‫دلی‬ ‫به‬ ،‫ها‬‫های‬‫سن‬‫ی‬‫جنس‬ ،‫و‬ ‫مکانی‬ ‫و‬ ‫ی‬ِ‫ی‬‫گوناگون‬‫و‬ ‫نیازها‬
‫شایستگی‬‫ها‬‫آن‬ ‫مانند‬ ‫و‬.‫است‬ ‫پذیرفتنی‬ ،‫و‬ ‫شرافت‬ ً‫ال‬‫مث‬ ِ‫ن‬‫میا‬ ‫تضاد‬ ‫باید‬ ‫چگونه‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫میان‬ ‫در‬ ‫دست‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫سؤاالتی‬ ‫دیگر‬ ‫سوی‬ ‫از‬
1
production function
2
Financial
3
Fiscal

13. 13
‫توسعۀ‬‫اهداف‬ ‫و‬ ‫وسایل‬ ‫انسانی؛‬
‫نوشتۀ‬‫یی‬ .‫پل‬.‫استریتن‬‫ترجمۀ‬‫عزیزی‬ ‫امیر‬
‫ابهام‬ ‫این‬ .‫کرد‬ ‫فصل‬ ‫و‬ ‫حل‬ ‫را‬ ‫نیازمندی‬‫شده‬ ‫باعث‬ ‫ها‬‫که‬ ‫اند‬«‫برابری‬»‫دست‬ ‫و‬ ‫ّار‬‫ر‬‫ف‬ ‫مفهومی‬ ‫لحاظ‬ ‫از‬‫نگاه‬ ‫در‬ .‫باشد‬ ‫نیافتنی‬‫ا‬‫رسطو‬،‫قانون‬
‫مساوات‬ ‫وقتی‬‫ن‬ ‫گرایانه‬‫که‬ ‫یست‬‫به‬‫پ‬ ،‫برابر‬ ‫افراد‬‫اداش‬‫بدهند‬ ‫نابرابر‬ ‫های‬‫نابرابر‬ ‫افراد‬ ‫به‬ ‫یا‬،‫پاداش‬‫بدهند‬ ‫برابر‬[Aristotle (1911), p.
107‫این‬ ‫اگر‬ .]‫پس‬ ،‫باشد‬ ‫گونه‬‫چیزی‬ ‫چه‬«‫برابری‬»‫می‬ ‫تعریف‬ ‫را‬‫آن‬ ‫کند؟‬‫نوزیک‬ ‫رابرت‬ ‫که‬ ‫طور‬1
‫است‬ ‫نوشته‬«‫خالی‬ ‫جای‬ ‫این‬ ‫پرکردن‬
‫خودش‬ ‫نظر‬ ‫اساس‬ ‫بر‬ ‫کس‬ ‫هر‬ ‫برای‬»‫دغد‬‫نظریه‬ ‫غة‬ِ‫ت‬‫عدال‬ ‫های‬[ ‫است‬ ‫بوده‬ ‫توزیعی‬Nozick (1974), p. 159.]
‫شاید‬‫مؤلفه‬ ً‫ا‬‫ضرورت‬ ‫فقر‬ ‫بگویند‬ ‫و‬ ‫کنند‬ ‫مخالفت‬ ‫برخی‬‫توجه‬ ‫با‬ ‫یعنی‬ ،‫دارد‬ ‫نسبی‬ ‫ای‬‫به‬‫استان‬‫اندازه‬ ‫داردی‬‫می‬ ‫گیری‬‫هنجارهای‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫شود‬
‫می‬ ‫تعیین‬ ‫جامعه‬،‫گردد‬‫بنابراین‬‫است‬ ‫مربوط‬ ‫نابرابری‬ ‫به‬ ً‫ال‬‫کام‬« .‫این‬ ‫گفتن‬ .‫است‬ ‫نسبی‬ ‫مفهومی‬ ‫فقر‬‫که‬‫ف‬ ‫در‬ ‫کسی‬ ‫چه‬‫به‬ ‫قر‬‫سرمی‬ِ‫ن‬‫بیا‬ ،‫برد‬
‫است‬ ‫نسبی‬ ‫عبارتی‬‫اندازه‬ ‫تا‬ ‫؛‬‫بگوییم‬ ‫اینکه‬ ‫مانند‬ ‫ای‬‫قدکوتاه‬ ‫کسی‬ ‫چه‬‫چاق‬ ‫یا‬ ‫است‬»2
‫ب‬ .‫با‬ ‫که‬ ‫بگویم‬ ‫باید‬ ،‫دیدگاه‬ ‫این‬ ‫رد‬ ‫دون‬‫معیارهای‬
‫روان‬ ‫و‬ ‫پزشکی‬‫شناختی‬،‫به‬ ‫آنکه‬ ‫بدون‬ ‫و‬‫گروه‬‫میانگین‬ ،‫مرجع‬ ‫های‬‫و‬ ‫ها‬‫مقایسه‬ ‫معیارهای‬ ‫سایر‬‫می‬ ،‫شویم‬ ‫متوسل‬‫توانیم‬‫هس‬ِ‫ق‬‫مطل‬ ‫تة‬
‫مطلق‬ ‫محرومیت‬3
‫این‬ ‫بر‬ ‫عالوه‬ .‫کنیم‬ ‫تعیین‬ ‫را‬‫اسمیت‬ ‫آدام‬ ‫زمان‬ ‫از‬ ‫حداقل‬ ،‫مطلق‬ ‫فقر‬ ‫هستة‬4
‫مارکس‬ ‫کارل‬ ‫و‬5
‫می‬‫مولفه‬ ‫فقر‬ ‫که‬ ‫دانستند‬‫ای‬
‫پزشک‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫آنچه‬ ‫رغم‬ ‫به‬ .‫دارد‬ ‫هم‬ ‫نسبی‬‫و‬ ‫ها‬‫متخصصا‬‫د‬ ‫دانشمندان‬ ‫سایر‬ ‫و‬ ‫تغذیه‬ ‫ن‬‫ربارة‬‫ای‬ ،‫بگویند‬ ‫محرومیت‬ ‫عینی‬ ‫شرایط‬‫ن‬‫که‬
‫خ‬ ‫محرومیت‬ ‫چگونه‬ ‫خود‬ ‫فقرا‬‫می‬ ‫درک‬ ‫را‬ ‫ویش‬‫دارد‬ ‫موضوعیت‬ ‫نیز‬ ‫کنند‬‫اندازه‬ ‫تا‬ ‫ادراک‬ ‫این‬ .‫تابعی‬ ‫ای‬‫فقر‬ ‫که‬ ‫مرجعی‬ ‫گروه‬ ‫از‬ ‫است‬‫ا‬
‫می‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫استانداردهایشان‬‫می‬ ‫تعیین‬ ‫استانداردها‬ ‫این‬ .‫گیرند‬‫حداقل‬ ِ‫ت‬‫ضروریا‬ ‫کند‬ِ‫ی‬‫زندگ‬‫شایسته‬‫چ‬ ‫چه‬ ‫را‬‫تشکی‬ ‫یزهایی‬‫می‬ ‫ل‬.‫دهد‬
1
Robert Nozick
2
Brian Abel-Smith and Peter Townsend (1965), p. 63.
‫تون‬ ‫پیتر‬،‫آسایش‬ ‫وسایل‬ ،‫غذاها‬ ‫از‬ ‫دسته‬ ‫آن‬ ‫بودن‬ ‫ناکافی‬ ‫یا‬ ‫نبود‬ ‫را‬ ‫فقر‬ ‫سند‬‫فعالیت‬ ‫و‬ ‫خدمات‬ ،‫استانداردها‬‫جامعه‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫هایی‬‫می‬ ‫تعریف‬ ،‫هستند‬ ‫مرسوم‬ ‫یا‬ ‫متداول‬ ‫ای‬‫ا‬ .‫کند‬‫زیستی‬ ‫شرایط‬ ‫از‬ ‫فراد‬
‫می‬ ‫تعریف‬ ‫را‬ ‫جامعه‬ ‫عضویت‬ ً‫ال‬‫معمو‬ ‫که‬‫آن‬ ‫اگر‬ .‫هستند‬ ‫محروم‬،‫کنند‬‫آن‬ ‫از‬ ‫منابع‬ ‫این‬ ‫یا‬ ‫باشند‬ ‫زندگی‬ ‫شرایط‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫یافتن‬ ‫دسترسی‬ ‫برای‬ ‫منابع‬ ‫فاقد‬ ‫ها‬‫شود‬ ‫مضایقه‬ ‫ها‬‫و‬‫این‬‫عضویت‬‫شرایط‬ ‫طور‬
[ ‫هستند‬ ‫فقر‬ ‫در‬ ،‫کنند‬ ‫احراز‬ ‫را‬ ‫جامعه‬Townsend (1979), p. 915‫متناقض‬ ‫نتیجة‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫مسأله‬ ‫این‬ .]‫می‬ ‫نما‬‫که‬ ‫محرومیت‬ ‫شرایط‬ ‫در‬ ‫همه‬ ً‫ا‬‫تقریب‬ ‫که‬ ‫جوامعی‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫انجامد‬«‫به‬‫عادی‬ ‫طور‬
‫می‬ ‫تعریف‬ ‫را‬ ‫جامعه‬ ‫عضویت‬‫کند‬»‫زند‬‫می‬ ‫گی‬‫ندارد‬ ‫وجود‬ ‫فقری‬ ‫هیچ‬ ،‫کنند‬.
3
absolute core of absolute deprivation
4
‫اجتناب‬ ‫شکل‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫کاالهایی‬ ‫تنها‬ ‫نه‬ ‫را‬ ‫اولیه‬ ‫احتیاجات‬ ‫من‬،‫پایین‬ ‫مرتبة‬ ‫از‬ ‫حتی‬ ،‫آبرومند‬ ‫افراد‬ ‫برای‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫نداشتن‬ ،‫کشور‬ ‫عرف‬ ‫که‬ ‫چه‬ ‫هر‬ ‫بلکه‬ ،‫هستند‬ ‫ضروری‬ ‫زندگی‬ ‫تأمین‬ ‫برای‬ ‫ناپذیری‬
‫می‬ ‫ناشایست‬‫می‬ ‫تعبیر‬ ،‫داند‬[ ‫کنم‬Adam Smith (1776), bk.5,ch. 2, pt2]( ‫سن‬ .‫کی‬ .‫ای‬ .A. K. Sen)‫قانع‬ ‫من‬ ‫برای‬ ‫که‬ ‫شکلی‬ ‫به‬‫شرمندگی‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫کرده‬ ‫استدالل‬ ،‫است‬ ‫کننده‬‫ای‬
‫می‬ ‫احساس‬ ‫مردم‬ ‫این‬ ‫که‬‫می‬ ‫احساس‬ ‫دیگران‬ ‫که‬ ‫شرمی‬ ‫از‬ ‫بیشتر‬ ،‫است‬ ‫نسبی‬ ‫کاالها‬ ‫فضای‬ ‫در‬ ‫اگرچه‬ ‫شرم‬ ‫این‬ ،‫است‬ ‫مطلق‬ ‫محرومیت‬ ‫کنند‬‫نیست‬ ‫کنند‬–‫ن‬ ‫از‬ ‫نکته‬ ‫این‬‫وی‬.‫است‬ ‫مقاله‬ ‫سندة‬
5
‫خانه‬ ‫است‬ ‫ممکن‬‫خانه‬ ‫که‬ ‫وقتی‬ ‫تا‬ :‫باشد‬ ‫کوچک‬ ‫یا‬ ‫بزرگ‬ ‫ای‬‫می‬ ‫برآورده‬ ‫را‬ ‫سکونت‬ ‫محل‬ ‫برای‬ ‫اجتماعی‬ ‫مطالبات‬ ‫تمام‬ ‫خانه‬ ‫آن‬ ،‫باشند‬ ‫کوچک‬ ‫نیز‬ ‫مجاور‬ ‫های‬‫ک‬ ‫دهید‬ ‫اجازه‬ ‫اما‬ .‫کند‬‫نار‬
‫خانه‬ ‫از‬ ‫خانه‬ ‫این‬ ‫و‬ ‫سربرآورد‬ ‫کاخی‬ ،‫کوچک‬ ‫خانة‬ ‫این‬‫پیدا‬ ‫تنزل‬ ‫آلونکی‬ ‫به‬ ‫کوچک‬ ‫ای‬‫بزرگ‬ ‫تمدن‬ ‫طول‬ ‫در‬ ‫کوچک‬ ‫خانة‬ ‫این‬ ‫شاید‬ ‫هرچند‬ ... ‫کند‬‫یک‬ ‫اندازة‬ ‫به‬ ‫مجاور‬ ‫کاخ‬ ‫اگر‬ ،‫شود‬ ‫تر‬‫سان‬
‫می‬ ‫تنگی‬ ‫و‬ ‫نارضایتی‬ ،‫ناراحتی‬ ‫احساس‬ ‫آن‬ ‫دیوار‬ ‫چهار‬ ‫بین‬ ‫در‬ ‫بیشتر‬ ‫و‬ ‫بیشتر‬ ‫کوچک‬ ‫نسبت‬ ‫به‬ ‫خانة‬ ‫این‬ ‫ساکنان‬ ،‫کند‬ ‫رشد‬ ‫بیشتر‬ ‫حتی‬ ‫یا‬‫کنند‬[ »Karl Marx and Frederick Engels
(1958), pp. 93-94].

14. 14
‫توسعۀ‬‫اهداف‬ ‫و‬ ‫وسایل‬ ‫انسانی؛‬
‫نوشتۀ‬‫یی‬ .‫پل‬.‫استریتن‬‫ترجمۀ‬‫عزیزی‬ ‫امیر‬
‫دیدگاهی‬ ‫چنین‬‫می‬ ‫باال‬ ‫متوسط‬ ‫درآمد‬ ‫با‬ ‫فقر‬ ِ‫ن‬‫میانگی‬ .‫شود‬ ‫بنا‬ ‫حسادت‬ ‫اساس‬ ‫بر‬ ‫که‬ ‫ندارد‬ ‫نیازی‬‫چون‬ ،‫رود‬‫داشتن‬ ‫به‬ ِ‫ل‬‫می‬1
‫نیازی‬‫است‬
‫اساسی‬‫و‬‫بیو‬ ً‫ا‬‫تقریب‬‫کرده‬ ‫تعریف‬ ‫زندگی‬ ‫به‬ ِ‫ل‬‫می‬ ‫نوعی‬ ‫عنوان‬ ‫به‬‫را‬ ‫میل‬ ‫این‬ .‫لوژیک‬‫که‬ ‫استانداردی‬ ‫در‬ ‫اند‬‫معق‬ ‫جامعه‬ ‫طرف‬ ‫از‬‫محترمانه‬ ‫و‬ ‫ول‬
‫می‬ ‫شناخته‬‫شود‬‫ا‬ ‫این‬ .‫سریالنکا‬ ‫با‬ ‫متحده‬ ‫ایاالت‬ ‫در‬ ‫ستاندارد‬.‫است‬ ‫متفاوت‬‫شاید‬‫آیا‬ ‫بپرسند‬‫باید‬‫ک‬ ‫تعریف‬ ‫طوری‬ ‫را‬ ‫فقر‬‫هرچقدر‬ ‫که‬ ‫رد‬
‫سطح‬ ‫هم‬‫مطلق‬‫درآمد‬‫کند‬ ‫پیدا‬ ‫افزایش‬‫پایین‬ ‫عنوان‬ ‫هیچ‬ ‫به‬ ‫دیگر‬ ،‫نابرابری‬ ‫نکردن‬‫تغییر‬ ‫صورت‬ ‫در‬،‫ممکن‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫تر‬‫نب‬،‫تعریفی‬ ‫چنین‬ ‫اشد؟‬
‫ریشه‬‫حدی‬ ‫تا‬ ‫را‬ ‫فقر‬ ‫کردن‬ ‫کن‬‫تالش‬ ‫شبیه‬‫سگ‬‫می‬ ‫هایی‬‫می‬ ‫تقال‬ ‫که‬ ‫کند‬‫برقی‬ ‫خرگوش‬ ‫کنند‬‫تحری‬ ‫برای‬ ‫که‬ ‫بگیرند‬ ‫را‬ ‫ای‬‫سگ‬ ‫ک‬‫در‬ ‫ها‬
‫سگ‬ ‫مسابقات‬‫می‬ ‫رها‬ ‫دوانی‬‫شود‬.2
‫اما‬‫توانسته‬ ‫جوامعی‬ ‫فقط‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫تجربی‬ ‫واقعیتی‬ ‫این‬‫که‬ ‫کنند‬ ‫تأمین‬ ‫را‬ ‫اساسی‬ ‫نیازهای‬ ‫اند‬‫ن‬‫ابرابری‬‫ها‬
‫نیز‬ ‫را‬‫داده‬ ‫کاهش‬‫اند‬.3
‫آنکه‬ ‫از‬ ‫پس‬«‫اشتغال‬»‫آن‬‫طور‬‫می‬ ‫تعبیر‬ ‫صنعتی‬ ‫کشورهای‬ ‫در‬ ‫که‬‫بن‬ ‫به‬ ،‫شود‬‫آنکه‬ ‫از‬ ‫بعد‬ ‫و‬ ‫رسید‬ ‫بست‬‫محدودیت‬‫بی‬ ‫و‬ ‫ها‬ِ‫ی‬‫ربط‬
‫مساوات‬،‫شد‬ ‫آشکار‬ ‫بازتوزیع‬ ‫و‬ ‫گرایی‬«‫نیازهای‬‫اساسی‬‫انسانی‬»ِ‫م‬‫گا‬ِ‫ی‬‫منطق‬‫اندیشه‬ ‫در‬ ‫بعدی‬‫بود‬ ‫توسعه‬ ‫های‬.‫نیازهای‬ ‫رویکرد‬‫اسا‬‫سی‬
‫می‬ ‫تأکید‬‫کرد‬‫که‬‫درآمد‬ ‫افزایش‬‫نیست‬ ‫کافی‬ ‫فقر‬ ‫کاهش‬ ‫برای‬ ‫ها‬‫خان‬ ‫تنظیم‬ ،‫سالم‬ ‫آب‬ ،‫همگانی‬ ‫آموزش‬ .‫بهداشتی‬ ‫خدمات‬ ،‫واده‬‫یا‬
،‫قبیل‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫چیزهایی‬‫اقدام‬ ‫به‬‫پاره‬ .‫دارد‬ ‫نیاز‬ ‫عمومی‬ ‫ات‬‫فق‬ ‫از‬ ‫ای‬‫ر‬‫اساسی‬ ‫نیازهای‬ ،‫عالوه‬ ‫به‬ .‫عاجزند‬ ‫درآمد‬ ‫کسب‬ ‫از‬ ‫ا‬‫همیش‬‫خواه‬ ‫ه‬‫ان‬
‫درگیری‬ ‫و‬ ‫مشارکت‬‫اجتماع‬‫پروژه‬ ‫اجرای‬ ‫و‬ ‫طراحی‬ ‫در‬ ‫خودگردان‬ ‫نهادهای‬ ‫و‬‫برنامه‬ ‫و‬ ‫ها‬‫ها‬‫در‬ ‫اساسی‬ ‫نیازهای‬ ‫رویکرد‬ .‫است‬ ‫بوده‬
‫است‬ ‫چنین‬ ‫ممکن‬ ِ‫ف‬‫توصی‬ ‫مختصرترین‬.‫مشارکت‬ + ‫عمومی‬ ‫خدمات‬ + ‫درآمدها‬ :
‫ریشه‬ ‫و‬ ‫درآمد‬ ‫بازتوزیع‬ ،‫اشتغال‬ ،‫رشد‬ ‫برای‬ ‫قبلی‬ ‫رویکردهای‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫اساسی‬ ‫نیازهای‬ ‫رویکرد‬‫دس‬ ‫فقر‬ ‫کنی‬‫ت‬‫چهار‬ ‫کم‬.‫داشت‬ ‫مزیت‬
‫مف‬ ،ً‫ال‬‫او‬‫می‬ ‫یادمان‬ ‫به‬ ‫اساسی‬ ‫نیازهای‬ ‫هوم‬‫آورد‬‫کردن‬ ‫فراهم‬ ‫توسعه‬ ‫هدف‬ ‫که‬ِ‫ت‬‫فرص‬‫بشر‬ ‫ابنای‬ ‫همة‬ ‫برای‬ ‫کامل‬ ِ‫ی‬‫زندگ‬.‫است‬‫ه‬‫تعبیری‬ ‫ر‬
‫از‬«‫کامل‬ ‫زندگی‬»‫از‬ ‫اساسی‬ ‫نیازهای‬ ‫تأمین‬ ،‫باشیم‬ ‫داشته‬‫پیش‬‫فرض‬‫است‬ ‫آن‬ ‫به‬ ‫رسیدن‬ ِ‫ی‬‫بدیه‬ ‫های‬‫دهه‬ ‫در‬ .‫آ‬ ،‫گذشته‬ ‫های‬‫ن‬‫ه‬‫که‬ ‫ا‬‫دغدغة‬
‫توسعه‬‫را‬‫بعض‬ ‫داشتند‬‫وقت‬ ‫ی‬‫ها‬ِ‫ی‬‫پیچیدگ‬ ‫در‬ِ‫ی‬‫فن‬‫ابزارها‬-‫بهره‬ ،‫تولید‬ ،‫رشد‬ ِ‫خ‬‫نر‬‫پس‬ ‫نسبت‬ ،‫وری‬،‫انداز‬‫نسبت‬‫صادرات‬‫به‬ ‫سرمایه‬ ‫نسبت‬ ،
1
The desire to belong
2
:‫که‬ ‫گرفت‬ ‫نتیجه‬ ‫نسبی‬ ‫محرومیت‬ ‫مورد‬ ‫در‬ ‫خود‬ ‫بحث‬ ‫سن‬ .‫کی‬ .‫ای‬«‫نسبی‬ ‫محرومیت‬ ‫رویکرد‬ ‫که‬ ‫ندارد‬ ‫ارزشی‬ ‫هیچ‬ ‫اما‬–‫بگیریم‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫انواع‬ ‫تمام‬ ‫اگر‬ ‫حتی‬–‫نمی‬‫تنها‬ ً‫ا‬‫واقع‬ ‫تواند‬
‫برا‬ ‫بودن‬ ‫مجبور‬ ‫بدون‬ ‫که‬ ‫فقر‬ ‫از‬ ‫ما‬ ‫ایدة‬ ‫در‬ .‫باشد‬ ‫فقر‬ ‫مبنای‬‫گزارش‬ ،‫امر‬ ‫ابتدای‬ ‫در‬ ‫نسبی‬ ‫تصویر‬ ‫فهمیدن‬ ‫ی‬‫تعبی‬ ‫فقر‬ ‫تشخیص‬ ‫نوعی‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫مشهود‬ ‫دشواری‬ ‫و‬ ‫تغزیه‬ ‫سوء‬ ،‫گرسنگی‬ ‫های‬‫می‬ ‫ر‬،‫کند‬
‫محرومیت‬ ‫هستة‬‫مطلق‬‫آن‬ ‫جای‬ ‫به‬ ‫نسبی‬ ‫محرومیت‬ ‫رویکرد‬ .‫دارد‬ ‫وجود‬ ‫فروکاستی‬ ‫غیرقابل‬‫می‬ ‫کامل‬ ‫را‬ ‫آن‬ ،‫باشد‬ ‫مطلق‬ ‫ید‬ ‫خلع‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫نگرانی‬ ‫این‬ ‫رقیب‬ ‫که‬[ ‫کند‬Sen (1978), p. 11.].
3
‫خارجی‬ ‫اگر‬ ‫تنها‬ ‫اما‬ ،‫برسد‬ ‫نظر‬ ‫به‬ ‫مسأله‬ ‫این‬ ‫برای‬ ‫استثنایی‬ ‫کویت‬ ‫شاید‬‫می‬ ‫کار‬ ‫آنجا‬ ‫که‬ ‫هایی‬‫محدودیت‬ ‫گذاشتن‬ ‫کنار‬ ‫خاطر‬ ‫به‬ .‫نگیریم‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫کنند‬‫م‬ ‫به‬ ‫مربوط‬ ‫های‬‫نتیجة‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫نابع‬
‫اس‬ ‫موضوع‬ ‫این‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ،‫کویتی‬ ‫شهروندان‬ ‫به‬ ‫فواید‬ ‫تحدید‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫صادرات‬‫با‬ ‫تثنایی‬‫می‬ ‫آزمون‬ ‫را‬ ‫قاعده‬ ‫این‬ ‫که‬ ‫شد‬‫کند‬.

15. 15
‫توسعۀ‬‫اهداف‬ ‫و‬ ‫وسایل‬ ‫انسانی؛‬
‫نوشتۀ‬‫یی‬ .‫پل‬.‫استریتن‬‫ترجمۀ‬‫عزیزی‬ ‫امیر‬
‫آن‬ ‫مانند‬ ‫و‬ ‫مالیات‬ ِ‫ت‬‫نسب‬ ،‫تولید‬-‫گم‬ ‫را‬ ‫راه‬‫کرده‬‫فرا‬ ‫را‬ ‫هدف‬ ‫و‬‫می‬ ‫موش‬‫مارکس‬ ‫از‬ ‫اصطالحی‬ ِ‫ن‬‫گرفت‬ ‫قرض‬ ‫برای‬ ‫بود‬ ‫نزدیک‬ .‫کردند‬
‫یعنی‬«‫کاال‬ ‫فتیشیسم‬1
»ِ‫ت‬‫شفافی‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫واضح‬.‫شوند‬ ‫شناخته‬ ‫گناهکار‬‫هدف‬،،‫برعکس‬ :‫باشد‬‫ابزارها‬ ‫گرفتن‬ ‫نادیده‬‫معنی‬ ‫به‬ ‫نباید‬‫م‬‫عنی‬‫اش‬
‫برای‬ ‫را‬ ‫تالشمان‬ ‫باید‬ ‫است‬ ‫این‬ِ‫ر‬‫ابزا‬ ‫انتخاب‬‫درست‬‫بگذاریم‬ ‫مطلوب‬ ِ‫ی‬‫نهای‬ ‫اهداف‬ ‫برای‬‫برنامه‬ ،‫گذشته‬ ‫در‬ .ِ‫ف‬‫هد‬ ‫از‬ ‫ریزان‬ِ‫ل‬‫او‬‫توسعه‬
‫که‬ِ‫ن‬‫تأمی‬‫نیازه‬‫شده‬ ‫دور‬ ،‫است‬ ‫اساسی‬ ‫ای‬‫و‬ ‫اند‬‫روی‬‫آورده‬‫اند‬‫آمی‬ ‫به‬‫زه‬‫قیمت‬ ِ‫ب‬‫حس‬ ‫بر‬ ‫که‬ ‫خدمات‬ ‫و‬ ‫کاالها‬ ‫از‬ ‫ای‬‫بازار‬ ‫های‬،‫ارزش‬
‫بی‬ ‫داشتند؛‬‫مطبوع‬ ‫تهویة‬ ‫دستگاه‬ ‫باشد‬ ‫مهم‬ ‫آنکه‬‫خانه‬ ،‫دوچرخه‬ ‫یا‬ ‫است‬‫سرپناه‬ ‫یا‬ ‫است‬ ‫لوکس‬ ‫های‬‫ب‬ ‫آنکه‬ ‫بدون‬ ،‫روستایی‬ ‫های‬‫دارند‬ ‫دانند‬
‫می‬ ‫منفعت‬ ‫ثروتمندان‬ ‫به‬‫رسانند‬‫یا‬‫به‬‫فقرا‬‫هزینه‬ ‫باشد‬ ‫معلوم‬ ‫اینکه‬ ‫بدون‬ ‫؛‬‫فایده‬ ‫و‬ ‫ها‬‫این‬ ِ‫ی‬‫بعد‬ ‫های‬‫چیست‬ ‫کارها‬‫ن‬ ‫رویکرد‬ .‫یا‬،‫اساسی‬ ‫زهای‬
‫می‬ ‫گوشزد‬ ‫را‬ ‫توسعه‬ ‫بنیادین‬ ‫دغدغة‬‫انسان‬ :‫کند‬.‫نیازهایشان‬ ‫و‬ ‫ها‬
‫از‬ ‫رویکرد‬ ‫این‬ ،ً‫ا‬‫ثانی‬‫مهره‬ ‫و‬ ‫پیچ‬ ‫این‬ .‫رفت‬ ‫فراتر‬ ‫اشتغال‬ ‫یا‬ ‫درآمد‬ ،‫پول‬ ِ‫ل‬‫مث‬‫انتزاعی‬ ‫مفاهیمی‬‫ها‬2
‫ج‬ ،‫ا‬‫ویژه‬‫کارکرد‬ ‫و‬ ‫مخصوص‬ ‫ی‬‫ای‬‫دارند؛‬
‫آن‬‫نباید‬ ،‫دارند‬ ‫نیاز‬ ‫بازنگری‬ ‫به‬ ‫اگرچه‬ ‫و‬ ‫هستند‬ ‫مهمی‬ ‫مفاهیم‬ ‫ها‬‫نمی‬ ‫دردی‬ ‫به‬ ‫مفاهیم‬ ‫این‬ ‫اما‬ ‫شوند؛‬ ‫گذاشته‬ ‫کنار‬‫اگ‬ ‫خوردند‬‫هدف‬ ‫ر‬‫های‬
‫انضمامی‬‫که‬ ‫ای‬ِ‫د‬‫خو‬ِ‫ن‬‫داد‬ ‫قرار‬ ‫مدنظر‬ .‫کنند‬ ‫پنهان‬ ‫را‬ ‫اند‬ ‫آن‬ ‫دنبال‬ ‫به‬ ‫مردم‬‫نیازهای‬‫به‬ ‫کل‬ ‫از‬ ‫گذر‬ .‫است‬ ‫عینیت‬ ‫به‬ ‫انتزاع‬ ‫از‬ ‫گذر‬ ،‫اساسی‬
‫جزء‬.
،‫دادم‬ ‫توضیح‬ ‫باال‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫تکاملی‬‫م‬ ‫نشان‬‫ی‬‫مفهوم‬ ‫که‬ ‫دهد‬‫هارفته‬‫رفته‬‫آمده‬ ‫بیرون‬ ‫انتزاع‬ ‫از‬‫فزاینده‬ ِ‫ر‬‫طو‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫اند‬‫انض‬ ،‫جزئی‬ ‫ای‬‫مامی‬‫شده‬‫اند‬
‫کرده‬ ‫تمرکز‬ ‫مردن‬ ‫بر‬ ‫و‬‫توسعه‬ ‫فکر‬ .‫اند‬‫ر‬ ‫و‬ ‫داخلی‬ ‫ناخالص‬ ‫تولید‬ ‫با‬‫شروع‬ ‫آن‬ ‫شد‬‫آمیزه‬ :‫بود‬ ‫شده‬‫ا‬ ‫نامشخص‬ ‫و‬ ‫انتزاعی‬ ‫شدت‬ ‫به‬ ‫ای‬‫ز‬
‫بی‬ ،‫خدمات‬ ‫و‬ ‫کاالها‬‫منظوری‬ ‫چه‬ ‫به‬ ‫بدانیم‬ ‫آنکه‬‫توسعه‬ ‫فکر‬ ،‫بعدی‬ ‫مرحلة‬ ‫در‬ ‫کسی؟‬ ‫چه‬ ‫برای‬ ‫و‬ ‫اند‬‫انداز‬ ‫تا‬ ‫که‬ ‫هدفی‬ ،‫اشتغال‬ ‫به‬‫ه‬‫ای‬
‫مشخص‬،‫بود‬ ‫تر‬‫باریک‬ ‫با‬ ‫بحث‬ ‫سپس‬ .‫کرد‬ ‫رو‬‫گروه‬ ‫به‬ ‫بینی‬ِ‫ص‬‫مشخ‬ ‫های‬‫بیکار‬‫شد‬ ‫معطوف‬ ‫ان‬‫تحصیل‬ ِ‫ک‬‫تر‬ :‫کرده‬‫ت‬ ،‫ها‬‫ازه‬ِ‫ن‬‫مهاجرا‬
‫بی‬ ِ‫ن‬‫کارگرا‬ ،‫شهرها‬‫خرده‬ ‫کشاورزان‬ ،‫زمین‬‫فاق‬ ‫پای‬‫گروه‬ ‫و‬ ‫امن‬ ِ‫ی‬‫آب‬ ‫منابع‬ ‫د‬‫آن‬ ‫مانند‬ ‫هایی‬‫فهمیدیم‬ ‫اما‬ .‫ها‬‫که‬«‫اشتغال‬»‫محدو‬ ‫نیز‬‫دیت‬‫ها‬‫ی‬‫ی‬
‫بعد‬ ‫مرحلة‬ ‫در‬ .‫دارد‬ ‫جدی‬،‫ی‬‫ایده‬‫ها‬‫گروه‬ ‫شناسایی‬ ‫به‬ ‫شد‬ ‫محدود‬‫خانواده‬ ‫سطح‬ ‫در‬ ‫چه‬ ،‫فردی‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫چه‬ ،‫محروم‬ ‫های‬:‫ها‬،‫زنان‬
‫بچه‬‫کهن‬ ،‫سال‬ ‫پنج‬ ‫زیر‬ ‫های‬‫خاص‬ ‫نیازهای‬ ‫با‬ ‫جوانان‬ ،‫ساالن‬‫قومیت‬ ،‫خودشان‬‫علیه‬ ‫بر‬ ‫که‬ ‫هایی‬‫ک‬ ‫اجتماعاتی‬ ‫یا‬ ‫دارد‬ ‫وجود‬ ‫تبعیض‬ ‫شان‬‫ه‬
‫فراموش‬ ‫و‬ ‫دورافتاده‬ ِ‫ق‬‫مناط‬ ‫در‬‫واقع‬ ‫شده‬‫اند‬‫اقت‬ ‫رشد‬ .‫نمی‬ ‫محسوب‬ ‫اقتصادی‬ ‫توسعة‬ ‫هدف‬ ‫دیگر‬ ‫صادی‬‫نتیجه‬ ‫بلکه‬ ،‫شود‬‫ا‬ ‫ای‬‫از‬ ‫فرعی‬ ‫ست‬
‫ترکیب‬،‫معقول‬ ‫و‬ ‫درست‬ ‫توزیعی‬ ‫و‬‫ب‬‫نسل‬ ‫رای‬‫های‬‫آینده‬ ‫و‬ ‫حال‬.
1
Commodity fetishism
2
Aggregates