Kurs nurkowy specjalizacja advanced recreational trimix iantd

1. Kurs IANTD
Advanced Recreation Trimix
i Advanced Nitrox Diver
IANTD
Lider profesjonalnej edukacji nurkowej od 1985
International Association of Nitrox &
Technical Divers
© IAND, Inc. dba IANTD 2002-2012.
All Rights Reserved

2. Wprowadzenie
• Przedstawienie prowadzącego
• Przedstawienie każdej z osób
– Imię i nazwisko
– Doświadczenie nurkowe
– Twoje oczekiwania na zakończenie kursu

3. Podstawowe zasady
• NIE MA głupich pytań!
• Nie ma złych pomysłów
• Postaramy się zacząć i skończyć na czas
• Wymagana jest obecność na wszystkich
zajęciach (chyba, że umówimy się inaczej)
• Na koniec kursu będzie egzamin
• Po zaliczeniu wydany zostanie certyfikat

4. Aby najwięcej zyskać na kursie
• Skup się na nauce materiału
• Bądź aktywny
– Zadawaj pytania
– Bierz udział w dyskusji
– Rób notatki
– POWIEDZ MI, jeśli uważasz, że idziemy za
szybko lub masz pytanie

5. REGUŁY
• Bezpieczeństwo
• Wyjścia z budynku / plan bezpieczeństwa
• Toalety
• Parking
• Zwolnienie z odpowiedzialności
• Formularz stanu zdrowia
• Opłaty za kurs
• Telefon – proszę wyłączyć!

6. Omówienie kursu
• Harmonogram
– Wymagania
– Ćwiczenia do wykonania na lądzie
– Trening basenowy
– Nurkowania w wodach otwartych
Przypomnienie: Kursanci demonstrujący niebezpieczną
postawę lub ryzykowne zachowania nurkowe nie otrzymają
certyfikatu!

7. Cele szkolenia
• Intencją tego kursu jest podniesienie poziomu
wiedzy i zrozumienia konfiguracji stosowanych przy
nurkowaniach Advanced EANx i Advanced
Recreational Trimix oraz wszelkich aspektów
związanych ze środowiskiem, w którym odbywają
się nurkowania.
• Na zakończenie tego kursu, po zrealizowaniu
części teoretycznej i praktycznej będziesz mógł
bezpiecznie i komfortowo wykonywać nurkowania
na poziomie odbytego kursu.

8. Cele szkolenia
• Nurkowanie z akwalungiem jest obarczone ryzykiem i
potencjalnym niebezpieczeństwem.
• Wkładając do ust regulator i zanurzając się pod wodę,
zaczynasz akceptować to ryzyko.
• Niektóre z tych niebezpieczeństw mogą cię zranić, a nawet
zabić.
• Poszerzając swoje umiejętności i doświadczenie,
akceptujesz większe ryzyko.
• W ramach kursów IANTD Advanced EANx i Advanced
Recreational Trimix będziesz wystawiony na działanie
środowiska podwodnego, ale też nauczysz się zarządzać
zagrożeniami.
• Twój udział w tym kursie powinien być częścią regularnej,
starannie zaplanowanej i konsekwentnie realizowanej
praktyki.

9. 9
Advanced EANx &
Advanced Recreational Trimix
Zawartość kursu
• Wykłady i zajęcia teoretyczne
• Ćwiczenia basenowe (confined water)
• Planowanie nurkowań
• Dla Advanced Nitrox: mieszanki EANx do 1.5 PO2.
• Dla Advanced Recreational Trimix: mieszanki EANx
maksymalnie do 1.5 PO2 z zawartością helu ORAZ
głębokość nie przekraczająca 24 msw (80 fsw).
• Nurkowania w wodach otwartych (4 nurkowania / 120
minut).
• 6 nurkowań i 160 minut jeśli łączymy kurs ze szkoleniem
Deep Diver

10. 10
Advanced EANx &
Recreational Trimix Diver
Warunki certyfikacji
• Zaliczenie wszystkich sesji teoretycznych, egzaminu,
ćwiczeń basenowych i w wodach otwartych i uzyskanie
poziomu, który instruktor uzna za satysfakcjonujący
• Studenci demonstrujący niebezpieczne postawy i/lub złe
nawyki podczas nurkowania NIE uzyskają certyfikatu
• Uwaga! Maksymalna głębokość 42 metry (140 stóp) dla
Advanced EANx s i 51 metrów (170 stóp) dla Advanced
Recreational Trimix z przystankami dekompresyjnymi do 15
minut przy maksymalnym 1.5 PO2
ZAPŁACIŁEŚ ZA SZKOLENIE!
NA CERTYFIKAT TRZEBA ZASŁUŻYĆ!

11. 11
Planowanie nurkowań
Zarządzanie tlenem
Ekwiwalentna głębokość powietrzna EAD
(azot) MOD ~ TOD
Osobista Minutowa Pojemność Oddechowa RMV
Zasady zarządzania gazem
Określanie maksymalnego czasu nurkowania
bezprzystankowego
Określanie %CNS
Kontrolowanie wynurzenia i przystanki
bezpieczeństwa

12. 12
Ciśnieniowe “T”
Trzy równania dotyczące ciśnień można
zapamiętać przez schemat „T”:
PO2 = FO2 x P
FO2 = PO2 : P
FO2
PO2
P
P= PO2: FO2

13. 13
Ustalanie Planowanej i Maksymalnej
Głębokości Operacyjnej dla mieszanki
Równanie pierwsze
• MOD wyliczamy podając planowane PO2 (w zależności od
czasu ekspozycji) wg wzoru:
P = PO2 X FO2
• Do obliczenia MOD za pomocą powyższego równania
przyjmujemy PO2 1.5 ata/bar
• Następnie P konwertujemy do D (głębokość) korzystając z
poprzedniego równania

14. 14
Tlen w mieszankach na głębokości
Równanie drugie
Ciśnienie parcjalne
tlenu
Frakcja tlenu
w mieszaninie oddechowej
Maksymalna głębokość
użycia gazu






 ata
msw
msw
ata
D
FOPO 1
10
)(
2)(2

15. 15
Tlen w mieszankach na głębokości
Równanie drugie
Ciśnienie parcjalne
tlenu
Frakcja tlenu
w mieszaninie oddechowej
Maksymalna głębokość
użycia gazu






 ata
sw
fsw
ata
f
D
FOPO 1
33
)(
2)(2

16. 16
Ustalenie najlepszej frakcji tlenu
Równanie trzecie
• Wybrać PO2 odpowiednio do wymaganego czasu ekspozycji
• Jeśli nurkowanie trwa krócej niż 120 minut, zaplanuj 1.5
ata/bar
• Aby ustalić FO2 dla 30 m (99 ft):
FO2 = PO2 X P
FO2 = 1.5 X 4 = 0.375
• Przyjmij FO2 z dokładnością do jednego miejsca po
przecinku (tzn. 37.5%)

17. 17
Planowanie ekspozycji tlenowej
• Skorzystaj z następujących tabel w odniesieniu do
podanych zagadnień
• Śledzenie IANTD OTU / CNS tabela C3201 & C3201B
– EAD / MOD tabela C3200 & C3200B
• Planowanie ekspozycji tlenowej dla nurkowania na
głębokość do 30 metrów (100 stóp)
– EAN 36 dla 30 minut => 21.6% CNS - 50.7 OTU
• Przyjmijmy że wykonałeś przystanek przez 10 minut na
EAN 50 na głębokości 9 metrów (30 stóp)
– Dodatkowe 3.03 CNS % i 9.16 OTU
– Całkowity CNS 24.9% ~ całkowite OTU 59.86
• Skorzystaj z tabeli CNS. Po 2 godzinach na powierzchni
CNS wynosi 10%

18. 18
Ekwiwalentna Głębokość
Powietrzna
Wzory
(1-FO2) x (D+10 msw)
0.79
-10 mswEAD =
(1-FO2) x (D+33 fsw)
0.79
-33 fswEAD =

19. 19
Planowanie nurkowań i EAD
Jakich tabel powietrznych użyjesz na
głębokości 30 M (99 Ft )?
• Wybierz PO2 (rekomendowany limit 1.5)
• Znajdź FO2 => 1.5 X 4 = 0.375 or 37.5%
• Znajdź EAD
(1-0.375) x (30+10 msw)
0.79
-10 mswEAD =
EAD = 21.6 m
(1-0.375) x (99+33 fsw)
0.79
-33 fswEAD =
EAD = 71.4 ft
Można użyć tabeli powietrznej 24 m (80 ft)

20. 20
Planowanie narkozy dla Trimixu
Dla kursu Advanced Recreational Trimix
• Jeśli nurek używa Trimixu 32 /15 zamiast EAN 32
EAD będzie płytsza, zgodnie z poniższym wyliczeniem
• Powyższa mieszanina Trimix 32/15 z dodatkiem 15% helu
obniżyła EAD do 16.8 msw (56 fsw) ~ redukcja ekspozycji
na narkozę jest oczywista przy wprowadzeniu helu do
mieszanki
(1-0.47) x (100+33 fsw)
0.79
-33 fswEAD =
EAD = 56 fsw
(1-0.47) x (30+10)
0.79
-10 mswEAD =
EAD = 16.8 msw

21. 21
Planowanie narkozy dla Trimixu
dla kursu Advanced Recreational Trimix

22. 22
Planowanie narkozy dla Trimixu
dla kursu Advanced Recreational Trimix
Trimix 32 15
GŁĘBOKOŚĆ Ekwiwalentna Głębokość Narkotyczna
(zaokrąglona do najbliższej głębokości)
fsw msw fsw msw
90 27 49 15
100 30 56 17
110 33 63 19
120 36 70 21
130 39 76 23

23. 23
Planowanie narkozy dla Trimixu
Dla kursu Advanced Recreational Trimix
Trimix 28 25
GŁĘBOKOŚĆ Ekwiwalentna Głębokość Narkotyczna
(zaokrąglona do najbliższej głębokości)
fsw msw fsw msw
100 30 46 14
110 33 52 16
120 36 58 17
130 39 64 19
140 42 70 21
150 45 76 23

24. 24
Table Definicje
• Depth Głębokość jest to maksymalna głębokość osiągnięta podczas
nurkowania
• Bottom time Czas denny jest to czas od opuszczenia powierzchni i
rozpoczęcia nurkowania do momentu rozpoczęcia końcowego
wynurzania w kierunku powierzchni (lub przystanku
dekompresyjnego)
• Repetitive group (RG) Grupa powtórzeniowa jest to miara
nadmiarowego azotu pozostającego w organizmie po zakończeniu
nurkowania, wyrażona kodem literowym na zakończenie
nurkowania
• Surface interval time (SIT) Czas przerwy powierzchniowej jest to
czas liczony od momentu wynurzenia na powierzchnię do
rozpoczęcia następnego nurkowania (IANTD precyzuje, że przerwa
powierzchniowa trwa minimum 10 minut). Przyjmij RG z nurkowania
#1, podaj SIT i odczytaj kod grupy po zakończeniu przerwy.
• Residual nitrogen (RNT) Azot resztkowy jest to ilość nadmiarowego
azotu pozostająca w ciele po zakończeniu przerwy powierzchniowej

25. 25
Tabele IANTD/IAND,
Inc.Nitrox
Tabele dla EAN 26, 28, 30, 32, 34, 36, 38 i 40
Wywodzą się z tabel Bühlmann-Swiss Air Tables
(ZH-L16 System)
Tabele Bühlmann-Swiss są najbardziej
powszechnie stosowanymi tabelami w świecie.
Wiele komputerów nurkowych jest
programowanych z wykorzystaniem systemu ZH-
L16

26. 26
Tabele IANTD/IAND, Inc.
Recreational Trimix
Tabele dla Trimix 32/15 i Trimix 28/25
Wywodzą się z modelu VPM B
VPM B wykorzystuje głębsze przystanki (Deeper
Stops) i są nieco bardziej restrykcyjne w zakresie
limitów bezprzystankowych
Uwzględniają hel

27. 27
Ogólne zasady korzystania z tabel
IANTD/IAND, Inc. Dive Tables
Prędkość wynurzenia nie może przekraczać
10 m/min (33 fpm)
Podawaj dokładną lub najbliższą większą
wartość głębokości i czasu nurkowania.
Dla nurkowań wymagających zwiększonego
wysiłku przyjmij dekompresję dla następnego
dłuższego przedziału czasu w tabeli
Przystanek bezpieczeństwa przez 3 minuty na
6 metrach (20 fsw) jest wymagany przy
wynurzeniu z każdego nurkowania
bezdekompresyjnego

28. 28
Optymalizacja dekompresji
• Przyspieszenie eliminacji gazu obojętnego poprzez redukcję
zawartości procentowej gazu obojętnego w mieszaninie
oddechowej na przystankach dekompresyjnych
• Użycie gazu dekompresyjnego na głębokości przy
pozostawaniu w bezpiecznych limitach toksyczności tlenowej
• Nurkowie na poziomie Advanced Nitrox i Advanced
Recreational Trimix używają wyższych poziomów mieszanek
Nitroxowych
• Nurek musi rozumieć i monitorować limity CNS
• EAN 50 nie może być stosowany głębiej niż 20 msw (66 fsw)
• Butla z gazem dekompresyjnym musi być czysta tlenowo i
przygotowana do pracy z tlenem (>40%)
• Konfiguracja sprzętu i prawidłowe oznaczenia w celu
uniknięcia pomyłkowego użycia gazu dekompresyjnego na
głębokości.

29. 29
Planowanie Dekompresja
• Dekompresja musi być dokładnie
zaplanowana
• Dekompresja musi uwzględniać
następujące zagadnienia:
– Toksyczność tlenową
– Zarządzanie gazami
– Warunki termiczne
– Warunki w miejscu nurkowym (np. prądy)

30. 30
Planowanie nurkowania
Zasady zarządzania gazem
Przy nurkowaniach bezprzystankowych obowiązuje zasada 1/2 + 15 bar
(1/2 + 200)
Dla nurkowań wymagających przystanków
obowiązuje zasada jednej trzeciej
1/3 gazu do momentu zawrócenia pozwala na powrót na
powierzchnię (lub do przystanku dekompresyjnego, na którym
następuje zmiana gazów), podczas którego zużywana jest kolejna 1/3
część gazu oraz zachowanie rezerwy 1/3 gazu na wypadek
wystąpienia sytuacji awaryjnej, np. wymagającej dzielenia się gazem!
• Musisz znać indywidualne zużycie gazu każdego członka
zespołu oraz zapotrzebowanie na gazy dekompresyjne
• Musisz mieć adekwatny zapas gazów dla wszystkich
nurków w zespole umożliwiający bezpieczne wykonanie
nurkowania i powrót na powierzchnię.

31. 31
Planowanie nurkowania
Zasady Zarządzania Gazem
• Aby określić adekwatny zapas gazu, który nurek musi zabrać ze
sobą, należy korzystać z zasady jednej trzeciej.
– Policz całkowitą ilość gazu dla mieszanki dennej, następnie
pomnóż to przez 1.5 aby uzyskać rezerwę 1/3 na wypadek
sytuacji awaryjnej.
• Jeśli nurkowanie wymaga 7 litrów (45 cubes) gazu, to
zastosowanie zasady jednej trzeciej wygląda następująco:
7 L x 1.5 = 10.5 L zapas gazu jaki należy zabrać
45 cubes x 1.5 = 67.5 zapas gazu jaki należy zabrać
• Przy planowaniu gazów dekompresyjnych uwzględnij osobisty
bezpieczny zapas gazu
– Wykonaj obliczenie mnożąc przez 1.2 (nie uwzględnia to
dodatkowego zapasu gazu dla partnera ponieważ i tak zapas
gazu dennego powinien być wystarczający do
przeprowadzenia dekompresji

32. 32
Ocena warunków środowiskowych
Warunki na powierzchni
Stan morza, pływy, prądy
Warunki wodne (temperatura, prognoza pogody w
tym ewentualne burze, słońce, zimno, pokrywa
lodowa, itd.)
Ruch powierzchniowy (łodzie, skutery itd.)
Widoczność pod wodą
Toksyczne środowisko
Czy mam odpowiednie przygotowanie kursowe,
doświadczenie, kondycję fizyczną i sprzęt aby
wykonać to nurkowanie?

33. 33
Ocena osobista
• Trening i certifikaty
• Doświadczenie
• Sprzęt
• Sprawność umysłowa i fizyczna niezbędna do
nurkowania
• Wzory zachowań przed nurkowaniem
• Kompatybilność osobista i z grupą
• Parametry nurkowania są kontrolowane przez
nurka z najniższym poziomem wyszkolenia,
doświadczenia i sprzętu.

34. 34
Plan nurkowania A
Zaplanuj poniższe nurkowanie określając czas dekompresji,
potrzebną ilość gazu (z uwzględnieniem zasady jednej trzeciej) oraz
wartości CNS i OTU. Skorzystaj z tabel nurkowych IANTD.
Dla Advanced EANx
EAN 28 EAN 50 Deco
42 msw (140 fsw)
20 minut czasu dennego (BT)
Dwie godziny później
nurkowanie powtórzeniowe na
30 metrów (100 fsw), czas
denny 30 minut
Dla Advanced Recreational Trimix
Trimix 28 25 EAN 50 Deco
45 msw (150 fsw)
20 minut czasu dennego (BT)
Dwie godziny później nurkowanie
powtórzeniowe na 30 metrów (100
fsw), czas denny 40 minut

35. 35
Podsumowanie
• Do bezpiecznego nurkowania, szczególnie
nurkowania wymagającego przystanków
dekompresyjnych, potrzebne jest staranne
zaplanowanie całego nurkowania.
• Nurkowie powinni mieć wiedzę na temat wszystkich
elementów prawidłowego planowania nurkowania
• Narzędzia IANTD wspomagają cię podczas
właściwego planowania nurkowania
• Tabele nurkowe muszą być stosowane jako
podstawowe narzędzie do planowania nurkowania
lub jako narzędzie dodatkowe (zapasowe) w
przypadku awarii komputera.

36. 36
Sprzęt
Podtrzymanie życia

37. 37
Kurs
Sprzęt
• Butla kompatybilna z nitroxem, z dwoma zaworami
– Zalecana pojemność minimum 14 litrów (90 cubes) lub
większa, np. zestaw dwóch butli 7-litrowych (45 cubes) itd.
• Zalecany główny automat na wężu o długości 1,5 metra (5 stóp)
• Butla dekompresyjna do mieszanek EAN 50 + . Zarówno butla
jak i regulator muszą być czyste tlenowo.
• Tabele planowania do nurkowań z akcelerowaną dekompresją
jako zabezpieczenie na wypadek awarii komputera nurkowego
lub jako główne narzędzie do planowania nurkowania
• Boja dekompresyjna (lift bag) i kołowrotek
• Urządzenie kontroli pływalności (BCD, skrzydło).
• Odpowiednia ochrona termiczna

38. 38
Sprzęt
Konfiguracja
• Podsumowanie głównych zasad
• Zalecane oddychanie z automatu na długim wężu
• Prosta i czysta
• Opływowa (streamline), minimalizowanie oporu
podczas płynięcia i eliminowanie możliwości
zahaczenia którejkolwiek części sprzętu
• Standardowa, wszystkie elementy łatwo dostępne i
możliwe do zidentyfikowania dotykiem
• Przyjazna dla użytkownika
• Zdublowane istotne elementy (redundancja)
• Samowystarczalność

39. 39
Nitrox
Standardy przemysłowe wymagają aby
butle były prawidłowo oznakowane
Oznakowanie butli
Podstawowa butla do Nitroxu poniżej 40%
Żółta obwódka ok. 2,5 cm wysokości
Zielony pas z napisem Nitrox, wys. ok. 10 cm
Naklejona taśma z opisem zawartości butli
Naklejka VIP
„Butla nurkowa musi być oznakowana jako
przeznaczona do Nitroxu lub mieszanin oddechowych
innych niż powietrze, z uwzględnieniem
odpowiedniego kodu kolorystycznego!”
CAUTION! BREATHING MEDIA OTHER THAN AIR
Maximum M
Operating I
Depth X _________________
Date____/____/____ IANTD, Inc. Initials _______

40. 40
OxygenDECO MIX
Oznakowanie butli
Butle dekompresyjne
Powyżej 49% Powyżej 84%
Naklejona taśma
z opisem
zawartości
Opis zawartości
Naklejka VIP
CAUTION! BREATHING MEDIA OTHER THAN AIR
Maximum M
Operating I
Depth X _________________
Date____/____/____ IANTD, Inc. Initials _______
CAUTION! BREATHING MEDIA OTHER THAN AIR
Maximum M
Operating I
Depth X _________________
Date____/____/____ IANTD, Inc. Initials _______
MOD20
MOD20
Naklejka
MOD

41. 41
Sprzęt
Pomiar głębokości, czasu oraz tabele
dekompresyjne
• Cyfrowe urządzenia do pomiaru czasu
– Zawsze zabieraj dwa ~ więcej nie jest ci potrzebne
• Polecane są komputery nurkowe z możliwością zmiany gazów
podczas nurkowania. Mają one przewagę nad tabelami
nurkowymi
• Dobre rebreathery będą pokazywać dokładne informacje
dekompresyjne w czasie rzeczywistym dzięki zintegrowanemu
(on-boardowemu) komputerowi nurkowemu lub komputerowi na
nadgarstku ze stałym ciśnieniem parcjalnym
• Zawsze należy zabierać tabele dekompresyjne jako podstawowe
lub zapasowe źródło informacji
• Należy używać tabliczek do komunikacji pod wodą

42. 42
Sprzęt nurkowy
Tlen
• Cały sprzęt używany z mieszankami o
zawartości powyżej 40% tlenu musi przejść
serwis tlenowy
• Każdy nurek musi zabierać ze sobą gaz
dekompresyjny EANx. Nie przekraczaj 1.5 PO2
• Stosuj odpowiednie środki ochrony termicznej
• Wszystkie gazy muszą być przeanalizowane
przed użyciem
– Temperatura, tempo przepływu i wilgotność
mogą wpłynąć na dokładność pomiaru
Ten kurs obejmuje program „limitowanej dekompresji” z
maksymalną długością przystanków dekompresyjnych do15
minut na EAN 50

43. 43
Podsumowanie
• Sprzęt nurkowy powinien być skonfigurowany
opływowo „streamline”
• Nurek musi zawsze przeanalizować zarówno
gaz denny jak i gazy dekompresyjne
• Wszystkie butle muszą być prawidłowo
oznakowane, z opisanym gazem i MOD
• Przy wykonywaniu zaawansowanych nurkowań
zalecane jest używanie długiego węża, który
ułatwia podzielenie się gazem

44. 44
Tlen i fizjologia
Za dużo
czy za mało?

45. 45
0.35 Normalna saturacja
0.5 Maksymalna saturacja
1.3 Zalecany CCR
1.4 Limity IANTD dla nurkowań
wymagających wysiłku
1.5 IANTD zalecane limity
1.6 IANTD maksymalne limity
2.0 USN maksymalne limity pracy
2.4 60/40 Terapia Nitroxowa na 30m/100ft
3.0 50/50 Terapia Nitroxowa na 50m/165ft
KONWULSJE
Ludzka Tolerancja
0.10 Utrata przytomności
0.12 Poważna hypoxia
0.16 Łagodna hypoxia
0.21 Normoxic
ŚPIĄCZKA LUB
ŚMIERĆ

46. 46
Czas i głębokość
• Ludzka tolerancja na ekspozycję tlenową zależy od PO2 i czasu
ekspozycji
– Tolerancja na tlen jest różna dla różnych osób i może różnić
się w zależności od dnia
– W odniesieniu do neurologicznej (CNS) i płucnej toksyczności
tlenowej najważniejsze jest monitorowanie dwóch
podstawowych tkanek
– Podczas gdy wszystkie tkanki reagują na tlen, przy
nurkowaniach na otwartym obiegu prawdopodobieństwo
wystąpienia objawów w tych dwóch tkankach jest najwyższe.
• Dla toksyczności tlenowej CNS, dopuszczalny czas ekspozycji,
przyjmuje się jako czas na każdym poziomie PO2 porównany do
maksymalnego dozwolonego czasu wyrażonego w procentach
• Dla toksyczności płucnej, jednostki tolerancji tlenowej (OTU) dla
każdego PO2 są sumowane i porównywane do dopuszczalnej normy
dziennej

47. 47
Właściwe i niewłaściwe
stosowanie tlenu
• Gaz na nurkowanie trzeba zaplanować w taki sposób
by zoptymalizować ryzyko problemów
dekompresyjnych i jednocześnie uniknąć
toksyczności
• Na nurkowaniach OC i SCR, MOD nie może
przekraczać PO2 na poziomie 1.5 bara.
• TOD (Planowana głębokość operacyjna) powinna
odpowiadać PO2 1.5 bar lub mniej
• Podczas dekompresji PO2 nie może przekraczać 1.5
bara (zalecane tylko dla najgłębszego przystanku)
• Na CCR nie przekraczaj PO2 1.3 bara na głębokości i
1.4 bara na dekompresji

48. 48
Fizjologia tlenu
Przegląd złożonych zagadnień fizjologii tlenu służący uświadomieniu
nurkowi zmiennych związanych z tym zagadnieniem
• Podatność komórek na toksyczność tlenową jest zależna od
poziomu metabolizmu
– Nasz metabolizm spoczynkowy jest bardziej odporny na
toksyczność tlenową niż metabolizm podczas wysiłku.
– Toksyczność wynika z wolnych rodników tlenu. Im
wyższe PO2 tym więcej jest produkowanych wolnych
rodników, których działanie pokonuje zapory obronne
komórek, powodując ich uszkodzenie.
• Inaktywacja enzymów (wyspecjalizowanych białek)
– Zmiana kształtu enzymów spowodowana działaniem
wolnych rodników zaburza normalne funkcjonowanie.

49. 49
Fizjologia tlenu
• Wolne rodniki tlenu
– powodują sieciowanie grup sulfhydrydowych,
zmieniając tym samym kształt enzymu i
dezaktywując go
– powodują także zmianę kształtu białek
odpowiedzialnych za transport jonów do i z
komórek przez błonę komórkową.
– powodują peroksydację różnych lipidów w
komórkach
Końcowym efektem opisanych powyżej działań jest
toksyczność tlenowa wynikająca ze złożonych reakcji
fizjologicznych zaburzających działanie układu
autoimmunologicznego i normalne funkcjonowanie
tkanek

50. 50
Fizjologia tlenu
Złożoność toksyczności tlenowej –
Reakcja łańcuchowa
• Saturacja hemoglobiny
• Podrażnienie mitochondriów
• Spowolnienie działania enzymów
• Obniżenie ciśnienia krwi
• Uszkodzenie błony komórkowej
• Zablokowanie przewodzenia elektrycznego pomiędzy mięśniami
a włóknami nerwowymi
• Błony komórkowe czerwonych ciałek krwi stają się sztywne i
tracą elastyczność
• Czerwone ciałka krwi tracą zdolność transportowania tlenu
Uwaga! Białe ciałka krwi potrzebują anionu ponadtlenkowego by
uformować podchlorki i spełniać swoją funkcję

51. 51
Fizjologia tlenu
• Tolerancja na tlen w suchych warunkach w komorze, w stanie
spoczynku, jest znacznie wyższa niż w wodzie
– Większość nurków w suchej komorze może tolerować do 3 godzin
na 18 m (60 ft)
• Tolerancja w zanurzeniu
– Nurkowie w środowisku wodnym doświadczali konwulsji przy PO2
1.6 ata przy prawie o połowę krótszym czasie niż podczas sprężeń
w komorze
• Tolerancja w zanurzeniu przy wykonywanej pracy
– Nurkowie wykonujący w środowisku wodnym pracę wymagającą
znacznego wysiłku mieli znacznie niższą tolerancję na tlen niż te
same osoby pozostające w spoczynku.
• Zwiększone PCO2 i stres dodatkowo obniżają tolerancję na
tlen
• Zegar tlenowy
– Teoretyczne przewidywanie ryzyka toksyczności opiera się na
analizie statystycznej znanych przypadków zatrucia tlenem

52. 52
Tlen
Zwiększone ryzyko
• Lekarstwa i środki farmakologiczne
– Leki wpływające na zmianę biochemii
 Środki przeciwwydzielnicze, takie jak Sudafed, zawierające
pseudoefedrynę, mogą zwiększać podatność nurków na toksyczność
tlenową
Skutki uboczne
 Drgawki, lęki, zaburzenia wzrokowe itd.
Leki przeciw chorobie morskiej mogą wywoływać
skutki uboczne, będące przeciwwskazaniem do
nurkowania.
Przed użyciem jakichkolwiek leków skonsultuj z
lekarzem czy możesz je stosować nurkując.

53. 53
Tlen
Symptomy CNS
CON Convulsions Konwulsje z ryzykiem utonięcia
V Visual Zaburzenia widzenia, widzenie rozmyte, utrata ostrości,
poświata, itd.
E Ears Uszy, zaburzenia słuchu, euforia
N Nausea Mdłości, napady wymiotów
T Twitching Drżenie mięśni, spazmy
I Irritability Rozdrażnienie, zaburzenia osobowości
D Dizziness Zawroty głowy, uczucie zagubienia, niepewność

54. 54
Tlen
Toksyczność płucna
• Pojawia się przy długich ekspozycjach
powyżej PO2 0.50 bara
• Wpływa na wydolność płuc
• Poważne przypadki dają objawy
przypominające zapalenie opłucnej
• Nie stanowi większego problemu przy
nurkowaniach rekreacyjnych

55. 55
Tlen
Toksyczność płucna (kontynuacja)
• Podrażnienie w tchawicy (gardle), stan zapalny
• Podrażnienie błon śluzowych, wydzielina
• Zgrubienie ścianek tętnic płucnych
• Ucisk w klatce piersiowej
• Redukcja pojemności życiowej płuc, trudności w
oddychaniu, duszności
• Zmiana substancji powierzchniowo czynnej, sklejenie
pęcherzyków płuc

56. 56
Tlen
Symptomy toksyczności płucnej
• Suchy kaszel
• Wzrost oporów oddechowych
• Duszności, odczucie braku tchu
Dyskomfort

57. 57
Fizjologia tlenu
Hypoksja
• Resultat PO2 poniżej normalnego ciśnienie
(normoksycznego)
< 0.21 ATA
• Na SCR i OC spowodowana niewłaściwymi
mieszankami gazów oddechowych lub
oddychaniem na powierzchni mieszanką gazów
przeznaczoną do nurkowań wymagających
poniżej 0.16 PO2 (dla mieszanki dennej Trimix lub
Heliox)
• Na CCR spowodowana niewłaściwym
monitorowaniem PO2

58. 58
Fizjologia tlenu
Hypoksja
• Na OC spowodowana użyciem niewłaściwego FO2
• Na SCR: nieprzedmuchanie systemu podczas
wynurzania
• Inercja pasywnego SCR w połączeniu z wysiłkiem
fizycznym (dla niektórych jednostek SCR)
• Nurkowanie na SCR poniżej głębokości przewidzianych
przez producenta z mieszankami hypoksycznymi może
spowodować pojawienie się problemów podczas
wynurzania
• Na SCR błędne wyliczenie efektów pracy przy FO2 na
aktywnych jednostkach SCR

59. 59
Fizjologia tlenu
Hypoksja
• Symptomy hypoksji
– Zaburzenia świadomości
– Uczucie komfortu
– Uczucie zagubienia
– Sinienie
• Podstawowe niebezpieczeństwo polega na tym, że
symptomy zwykle pojawiają się bez ostrzeżenia,
następuje nagłe odcięcie świadomości
Hypoksja jest największym zagrożeniem podczas
nurkowania na CCR i zagraża nurkom stosującym
hypoksyczne (na powierzchni) mieszanki gazowe!

60. 60
Tlen
Podsumowanie
• Bezpieczne użycie EANx, stałego PO2 i gazów
dekompresyjnych zależy od monitorowania ryzyka
związanego z toksycznością tlenową
• Nurkowie muszą rozumieć zasady stosowania
zaawansowanych procedur dekompresyjnych z
mieszankami EANx o wysokiej zawartości tlenu
• Nurkowie muszą rozumieć złożoność zagadnień
związanych z ekspozycją na działanie tlenu i jej
wpływem na ludzką fizjologię
• Nurkowie muszą sobie zdawać sprawę ze zmiennych
(w zależności od dnia) reakcji na ekspozycję na
działanie tlenu

61. 61
Narkoza gazu
obojętnego

62. 62
Narkoza
Koncepcje
• Dobrze udokumentowane skutki oddychania na
głębokości powietrzem i niektórymi innymi gazami
obojętnymi
– Neurologiczne efekty obejmują: zatrucie, zwolnienie
procesów myślowych, redukcję sprawności manualnej
• Efekty narkozy można porównać do anestezji przed
utratą przytomności
– Badania w komorze wykazały, że osoby biorące w nich
udział traciły przytomność w ciągu 1 do 2 minut pod
ciśnieniem 15 ATA (bar) (150 msw) [500 fsw]

63. 63
Narkoza
Zmiany zachowań
• Zmiany zachowań wynikające z następujących
przyczyn:
– Zaburzenia w układzie nerwowym prowadzące do
zmienionych zachowań
– Zaburzenia emocjonalne~ zaburzenia wyższych
procesów myślowych, zaburzenia kontroli nerwowo-
mięśniowej (Behnke et al., 1935)
– Subiektywne odczucia, zaburzenia funkcji
kognitywnych, spowolnienie aktywności mentalnej,
zaburzenia koordynacji ruchowej

64. 64
Narkoza
Subiektywne odczucia
• Subiektywne odczucia obejmują:
– Zatrucie, nadmierną pewność siebie, stany
euforyczne, beztroskę oraz inne zaburzenia
zachowań i świadomości
– Powyższe elementy można oszacować za
pomocą kwestionariuszy oceny stopnia
utrudnień w działaniu, skupieniu, koncentracji
oraz sensacji fizycznych i mentalnych

65. 65
Narkoza
Zaburzenia funkcji kognitywnych
• Funkcje kognitywne są wyższymi procesami myślowymi/
umysłowymi, które obejmują:
– Myślenie, percepcję, rozumienie i zapamiętywanie
– Narkoza wpływa na obniżenie każdej z wymienionych
powyżej funkcji
– Wpływ narkozy może obejmować trudności w
przyswajaniu i analizowaniu informacji, spowolnione
procesy myślowe, zaburzone odczuwanie czasu i utratę
pamięci
• Efekty można zmierzyć za pomocą testów oceniających
myślenie koncepcyjne i wnioskowanie, rozumienie tekstu,
pamięć krótkotrwałą i wykonywanie działań arytmetycznych.

66. 66
Narkoza
Spowolniona aktywność umysłowa
• Przetwarzanie informacji przez centralny
system nerwowy CNS jest spowolnione
• Może być zmierzona na dwa sposoby
– Za którym podejściem udało się rozwiązać
problem?
– Zmierzenie czasu reakcji (ważne w
odniesieniu do konieczności podejmowania
decyzji)

67. 67
Narkoza
Zaburzenia koordynacji ruchowej
Upośledzenie koordynacji nerwowo-mięśniowej
• Obniżenie sprawności manualnej pojawia się na
większych głębokościach niż zaburzenia procesów
myślowych
• Zazwyczaj pomiarów dokonuje się na podstawie testów
na płytkach z wyciętymi otworami, do których należy
dopasować kołeczki o odpowiednim kształcie

68. 68
Narkoza
Czynniki sprzyjające
• Profil nurkowania (szybkość zanurzania itd.)
• Tlen (jedna z teorii sugeruje, że tlen może mieć dwa razy
silniejszy efekt narkotyczny niż azot)
• Dwutlenek węgla (retencja CO2)
– Silniej zaburza koordynację mięśniowo-nerwową
– Narkotyczne działanie przy relatywnie niskim ciśnieniu
pęcherzykowym
– Może wzrosnąć z powodu szybkiego tempa
zanurzania, gęstości, rodzaju sprzętu lub
niewystarczającej wentylacji

69. 69
Narkoza
Czynniki sprzyjające (kontynuacja)
• Niepokój
• Zmęczenie
• Leki / pochodne amfetaminy
• Alkohol
• Ćwiczenia fizyczne / wysiłek fizyczny
• Zimno
• Aspekty psychologiczne

70. 70
Narkoza
Jak sobie radzić z narkozą
• Tolerancja ~ badania dowodzą, że tolerancji na narkozę nie
da się wyćwiczyć
• Adaptacja subiektywna: reakcja na narkozę nie zmienia się,
jednak w ocenie osobistej wielu osób “odczucie narkozy”
ulega poprawie ~ może to umożliwić niektórym osobom
zwiększenie poziomu koncentracji i w ślad za tym również
skuteczniejsze działanie.
• Poprzez celowe spowolnienie czasu reakcji można
uzyskać wyższy stopień dokładności podczas
rozwiązywania problemów.
• Dla głębokości poniżej 36 msw (120 fsw) zalecane jest
użycie helu

71. 71
Narkoza
Podsumowanie
• Narkoza gazu obojętnego jest odczuwalna i wymierna na
głębokościach płytszych niż 30 msw (100 fsw) i stanowi
ryzyko na głębokościach rozpoczynających się od 55 msw
(180 fsw)
• Nie istnieje prawdziwa tolerancja. Pojawia się tylko stopień
adaptacji behawioralnej
• Podstawowym niebezpieczeństwem jest niemożność
poradzenia sobie ze złożonymi, wielozadaniowymi
działaniami.

72. 72
Dekompresja
Czynniki ryzyka
Jak uniknąć DCS?

73. 73
Teoria dekompresji
Koncepcje
• DCS jest następstwem obrażeń fizjologicznych / anatomicznych nurka
• DCS powstaje w wyniku formowania się pęcherzyków, które ma
miejsce podczas zbyt szybkiego wynurzania i/lub innych zmiennych
– Krótkie i płytkie nurkowanie powoduje pewną kompresję ciała
spowodowaną dodatkowym rozpuszczonym gazem obojętnym, ale
nie towarzyszą jej żadne objawy.
– Głębsze, dłuższe nurkowanie również może prowadzić do
nieodczuwalnych symptomów
– Objawy te nie wymagają leczenia, nie powodują trwałych
uszkodzeń i nazywane są "stresem dekompresyjnym".
– Przykłady stresu dekompresyjnego obejmują swędzenie skóry,
łagodne zaczerwienienie fragmentów skóry bez bólu lub obrzęku,
"skurcze" (tzn. przejściowe bóle stawów i mięśni) oraz zmęczenie
nieproporcjonalne do sytuacji, które często jest związane z dużą
liczbą pęcherzyków wewnątrznaczyniowych .

74. 74
Teoria dekompresji
Koncepcje c.d.
– Poważniejsze nurkowania mogą prowadzić do
objawów, które, jeśli nie zostaną poddane terapii,
powodują łagodne trwałe uszkodzenie. Nazywamy to
łagodną postacią choroby dekompresyjnej (tj. tzw. DCS
typu I).
– Jeszcze dłuższe i głębsze nurkowanie może
powodować poważne objawy i znaczne uszkodzenia,
nawet jeśli są leczone. Nazywamy to poważną chorobą
dekompresyjną, DCS typu II.
– W szczególnie ekstremalnych przypadkach choroba
dekompresyjna może skończyć się śmiercią

75. 75
Teoria dekompresji
Koncepcje
• Im więcej gazu obojętnego rozpuszczonego w ciele nurka,
tym wyższe ryzyko DCS
• Wszystkie nurkowania są nurkowaniami
dekompresyjnymi
– Niektóre nurkowania wymagają określonego tempa
wynurzania
– Inne nurkowania wymagają przystanków podczas
wynurzania, niezbędnych dla wyrównania ciśnienia
wewnętrznego do akceptowalnego poziomu z
stosunku do ciśnienia otoczenia

76. 76
Teoria pęcherzyków
Do wzrostu pecherzyków dochodzi gdy:
P(B) > P(A) + P(T) + P(Y)
Gdzie:
P(B) = Ciśnienie pęcherzyków
P(A) = Ciśnienie otoczenia
P(T) = Ciśnienie w tkankach
P(Y) = Napięcie powierzchniowe

77. 77
Formowanie pęcherzyków
Jądro gazu
Supersaturacja
Jądro gazu
Nienasycone
Ciecz
Ciało stałe
Jądro gazu
Pęcherzyk

78. 78
Stres dekompresyjny
/ rozwój choroby dekompresyjnej
Stres
dekompresyjny
bez
symptomów
Stres
dekompresyjny
z symptomami
Łagodny
DCS
Typu I
Poważny
DCS
Typu II
ŚmierćBrak nurkowania
Brak stresu

79. 79
Stres dekompresyjny
• Wysypka skórna, lekkie zaczerwienienie skóry bez bólu
ani opuchlizny
• Opuchlizna skóry, twarzy i kończyn,
• Obrzęk węzłów chłonnych, ból stawów i kończyn, itd.).
• Objawy mogą wystąpić w ciągu sekund lub minut.
• Objawy bólowe w kończynach i stawach mogą się
przemieszczać od stawu do stawu.
• Zmęczenie nieproporcjonalne do sytuacji, często
związane z dużą ilością pęcherzyków
wewnątrznaczyniowych, zwiększone ryzyko DCS

80. 80
Stres dekompresyjny
• Swędzenie skóry (świąd) z wysypką lub bez
wysypki
• Bardzo częste podczas głębokich nurkowań
gdzie gaz ma kontakt ze skórą (w suchym
skafandrze lub w komorze)
• Gaz wnika w pory skóry podczas zanurzania i
pęcherzyki formują się podczas wynurzania lub
• Gaz przenika bezpośrednio do zewnętrznej
warstwy skóry
• Nie jest to DCS i nie wymaga leczenia

81. 81
Choroba dekompresyjna
• Typ I (łagodny)
– Tylko ból
– Limfatyczny
– Skórny
(marmurkowanie)
Typ II (poważny)
Neurologiczny
(CNS, rdzeniowy)
Płucny
 Ucha
wewnętrznego
(przedsionkowy)

82. 82
DCS Typ I
Tylko ból
• Około 80% wszystkich przypadków DCS
• Ból występuje zazwyczaj w stawach lub w ich okolicy,
ale może pojawić się wszędzie
• Natężenie bólu waha się od łagodnego do nieznośnego
• Ból jest na ogół opisywany jako stały, głęboki i tępy.
• Może narastać na skutek ruchu, lub słabnąć przy
lokalnym uciskaniu
• Rekompresja jest niezbędna

83. 83
DCS Typ I
Limfatyczny
• Pęcherzyki tworzą się w naczyniach limfatycznych i
poruszają się po układzie limfatycznym, dopóki nie
zostaną uwięzione w węzłach chłonnych.
• Obrzęk i bolesność węzłów chłonnych,
• Skóra w okolicy węzła jest opuchnięta i napięta
• Objawy ustępują bez leczenia, prawdopodobnie nie
powodując znacznych uszkodzeń.
• Podjęcie leczenia (rekompresja) przyspiesza ich
ustąpienie, jednak nie całkowicie.

84. 84
DCS Typ I
Skórny
• Zaangażowany obszar skóry jest opuchnięty, bolesny i
ma plamiste przebarwienia, opisane jako
marmurkowanie
• Problemem jest najprawdopodobniej zablokowanie
naczyń krwionośnych w skórze przez pęcherzyki
• Opuchnięcie, wrażliwość, zsinienie skóry lub
zaczerwienienie skóry
• Nieleczone objawy zwykle ustępują w ciągu kilku dni,
bez znaczących trwałych uszkodzeń, ale leczenie
powoduje szybką reakcję. Objawy mogą być też
zapowiedzią poważniejszych problemów.
• Rekompresja jest wymagana

85. 85
DCS Typ II
Neurologiczny (CNS)
• Częsty w lotniczym DCS, relatywnie rzadko występuje w
nurkowym DCS
• Liczne obrażenia w obszarze mózgu
• Możliwe są w zasadzie wszystkie objawy CNS, w tym:
silny ból głowy, zaburzenia widzenia, zaburzenia czucia,
utrata/zaburzenia funkcji motorycznych, parestezje,
uczucie zagubienia, zmiany osobowości, utrata
świadomości, itd.
• Zdarzały się zdiagnozowane przypadki histerii
• Niezbędna jest natychmiastowa rekompresja

86. 86
DCS Typ II
Neurologiczny (rdzeniowy)
• Częsty w nurkowym DCS, relatywnie rzadko występuje
w lotniczym DCS
• Osłabienie i/lub brak czucia w nogach, aż do
całkowitego paraliżu
• Niemożność oddawania moczu, utrata kontroli nad
zwieraczem odbytu.
• Występują bóle pleców i bóle brzucha
• Niezbędna jest natychmiastowa rekompresja

87. 87
DCS Typ II
Płucny
• Palący intensywny ból, suchy kaszel, poważne trudności w
oddychaniu, hiperwentylacja
• Może postępować dalej, prowadząc do szoku i śmierci
• Zablokowanie dużej ilości (ponad 90%) naczyń
włosowatych płuc, wzrost ciśnienia w tętnicach płucnych,
wypełnianie płuc płynem
• Może się pojawić na skutek pominięcia kilku godzin
dekompresji.
• DCS płuc bardzo rzadko występuje w nurkowaniu
• Niezbędna jest natychmiastowa rekompresja

88. 88
DCS Typ II
Przedsionkowy / Ucha wewnętrznego
• Nagłe silne zawroty głowy, szum w uszach, nudności,
wymioty i utrata słuchu
• DCS ucha wewnętrznego jest rzadki i zwykle związany z
przełączaniem gazu na głębokości (kontrdyfuzja
izobaryczna gazów obojętnych)
• Jest spowodowany powstawaniem pęcherzyków w uchu
wewnętrznym.
• Pęcherzyki najprawdopodobniej uszkadzają membranę
między endolimfą i perylimfą, co pozwala im się mieszać
• Słabo reaguje na leczenie ale nie powinien stanowić
problemu dla większości nurków technicznych (jest
bardzo rzadki)
• Wymagana natychmiastowa rekompresja

89. 89
DCS Typ II
Ból w klatce piersiowej
• Choroba niedokrwienna serca spowodowana
skrzepami lub skurczami naczyń wieńcowych
jest wiodącą przyczyną śmierci u nurków
sportowych w Ameryce Północnej.
• Może także dojść do zablokowania tętnic
wieńcowych przez pęcherzyki.
• Objawy są w obu przypadkach identyczne
• Pęcherzyki wymagają natychmiastowej
rekompresji.
• Diagnostyka różnicowa jest niezbędna i wymaga
odnotowania w historii pacjenta.

90. 90
DCS Typ II
Wstrząs DCS
• Zazwyczaj pojawia się po innych objawach
bardzo poważnych typów DCS
• Bardzo rzadko pojawia się jako pierwszy
objaw DCS
• Przy obecnym poziomie wiedzy jest
niezwykle rzadki
• Niezbędna jest natychmiastowa
rekompresja i intensywna terapia

91. 91
Czas do wystąpienia
symptomów po wynurzeniu
• Podczas dekompresji Rzadko
– 0-30 minut 50%
– 30-60 minut 75%
– 1-6 godzin 90%
– 6-12 godzin 95%
– 12-24 godzin 99%
Duże zróżnicowanie jest funkcją rodzajów nurkowań i
właściwego przeprowadzenia dekompresji

92. 92
Formowanie się pęcherzyków
jest niezbędnym „pierwszym
krokiem” do DCS
• Niedrożność naczyń (DCS płucny i
rdzeniowy)
• Zniekształcenia tkanek
• Interakcja z innymi elementami we krwi
(czerwone krwinki zlepiają się, aktywują
się białe krwinki, następuje aktywacja
układu odpornościowego organizmu)

93. 93
Niedrożność naczyń
• Bezpośrednie zablokowanie przepływu krwi w płucach
(dławienie)
• Niedrożność splotu żylnego w rdzeniu kręgowym
• Jest bardzo mało prawdopodobne by pęcherzyki
formowały się w tętnicach, ponieważ ciśnienie w
tętnicach jest o 100 mmHg wyższe niż ciśnienie w
jakimkolwiek innym miejscu w ciele.
• Jeśli pęcherzyki mogą ominąć filtr płucny i przejść
bezpośrednio z żył do tętnic, mamy do czynienia z
pęcherzykami gazu tętniczego oraz symptomami i
objawami neurologicznego DCS (CNS). Jest to
prawdopodobne w przypadku PFO (przetrwały otwór
owalny).

94. 94
Zniekształcenie tkanek
• Pęcherzyki mogą się formować bezpośrednio w tkance
tłuszczowej mózgu jak w DCS lotniczym
• Pęcherzyki w tkankach powodują występujące
samodzielnie objawy bólowe w wyniku ucisku na nerwy
lub ścięgna
• Pęcherzyki prawdopodobnie tworzą się w endolimfie i
perylimfie, powodując uszkadzenie membrany w DCS
przedsionkowym

95. 95
Interakcja z innymi elementami
we krwi
• Interakcja pomiędzy krwią a
pęcherzykami jest silnym
aktywatorem komponentów krwi.
• Organizm traktuje pęcherzyki jako
ciało obce

96. 96
Interakcja z innymi elementami
we krwi (c.d.)
• Ciało atakuje pęcherzyki za pomocą
płytek krwi, krwinki czerwone zlepiają
się, aktywują się białe krwinki, a
następnie włącza się układ
odpornościowy.
• Aktywacja układu odpornościowego jest
niezbędnym "drugim krokiem" w DCS

97. 97
Teoria dekompresji
Czynniki związane z DCS
Odwodnienie ~ główny czynnik
ryzyka DCS powodowany przez:
• Diureza zanurzeniowa
• Diureza spowodowana zimnem
• Suchy gaz oddechowy
• Pocenie się
• ZBYT MAŁE SPOŻYCIE PŁYNÓW
• Kofeina, alkohol (nurkowanie „na
kacu”)
Zaniedbanie i nieuwaga są częstą
przyczyną DCS:
• Niewłaściwe tempo wynurzania
• Przyjmowanie niewłaściwych
głębokości
• Zaniedbanie schematów i
procedur dekompresyjnych
• Nieutrzymywanie poziomu na
przystankach dekompresyjnych
• Pomijanie przystanków
dekompresyjnych
• Ignorowanie pomniejszych
symptomów
• Zbyt ciasny ubiór lub jego
elementy blokujące dopływ krwi
• Zmęczenie

98. Copyright IAND, Inc. dba IANTD 2008-2010 98
Niebezpośrednie przyczyny DCS
Wiek
Infekcje
Otyłość / niska sprawność fizyczna / rany
Nurkowanie z przeziębieniem
Przyjmowane leki
Latanie po nurkowaniu
Teoria dekompresji
Czynniki związane z DCS c.d.

99. 99
Zasady Haldane’a
• Wchłanianie lub utrata gazu przez daną tkankę następuje
wykładniczo
• Szybkość nasycenia zależy od tkanki
• Dekompresja powinna być rozpoczynana od
stosunkowo dużego spadku ciśnienia otoczenia
• Ciśnienie gazu tkankowego nigdy nie powinno być
większe niż około dwukrotnie w stosunku do ciśnienia
otoczenia; „hipoteza krytycznego wskaźnika
przesycenia”

100. 100
Zasady Haldane’a
0
25
50
75
100
0 10 20 30 40 50 60 70
Krzywa wykładnicza
Procent
Saturacji
Jednostki czasu (T ½ = 10 jednostek)

101. 101
Model Haldane’a
Połówko
wy czas
dla
tkanek
Czas do osiągnięcia wskazania % saturacji lub
desaturacji
50% 75% 87.5% 93.75% 96.88% 98.44%
5 5 10 15 20 25 30
10 10 20 30 40 50 60
20 20 40 60 80 100 120
40 40 80 120 160 200 240
75 75 150 225 300 375 450

102. 102
Ograniczenia
Zasad Haldane’a
• Stosunek 2:1 jest zbyt konserwatywny dla
krótkich nurkowań (szybkie tkanki) i
niewystarczająco konserwatywny dla długich
nurkowań (wolne tkanki)
• Podczas długich nurkowań, głębokość
pierwszego przystanku wyliczona na
podstawie zasad Haldane’a jest zbyt płytka
a całkowity czas dekompresji zbyt krótki.

103. 103
Dekompresja
Równania
• Wszystkie równania dekompresyjne są
równaniami matematycznymi, które
zostały dostosowane do tworzenia
rozsądnych profili nurkowych
• Równania dekompresyjne w żaden sposób
NIE ODDAJĄ procesów zachodzących w
organizmie, bez względu na to co twierdzą
ich autorzy!

104. 104
1912 Leonard Hill
• Hill zakwestionował to, że eksperymenty
Haldane’a wskazywały krytyczną różnicę ciśnień
1 ATA
• Według niego zalecane profile dekompresyjne
powinny się zaczynać znacznie głębiej i trwać
dłużej
• Teoria Haldane’a została uznana za lepszą
ponieważ wymagała znacznie krótszej
dekompresji i wydawała się dobrze działać
• Teoria Hilla jest dziś wciąż używana do
przeliczania dekompresji podczas nurkowań
saturowanych

105. 105
Teoria dekompresji
Ograniczanie ryzyka
• Wybierz sprawdzone i wiarygodne tabele dekompresyjne
• Przestrzegaj ich dokładnie ~ dla ekstremalnych
ekspozycji zastosuj dodatkowy współczynnik
bezpieczeństwa
• Podczas dekompresji korzystaj z Nitroxu / tlenu
• Pamiętaj o prawidłowym nawodnienia organizmu
• Kontroluj oddech
• Dbaj o prawidłową kondycję fizyczną i właściwy
wypoczynek przed nurkowaniem
• Unikaj wysiłku fizycznego po nurkowaniu
• Zadbaj o adekwatną ochronę termiczną ciała

106. 106
Teoria dekompresji
Modele dekompresyjne
• Haldane
– Bühlmann
– Bühlmann z przystankami mikropęcherzykowymi
– USN
– D Cap
– US Navy
• DCIEM
• VPM
• RGBM
• AB model
Uwaga! W celu dogłębnego poznania poszczególnych modeli
dekompresyjnych i różnic między nimi zapraszamy na kurs IANTD
Decompression Specialist

107. 107
Teoria dekompresji
Zasady USN dotyczące pominięcia dekompresji
• Do 1 minuty
– Zanurz się do pominiętego przystanku i dodaj 1 minutę do
czasu dekompresji
• Powyżej 1 minuty
– Zanurz się do głębokości pominiętego przystanku
– Wszystkie przystanki głębsze niż 12 msw (40 fsw) powinny
być wykonane
– Pomnóż wszystkie przystanki począwszy od 12 msw (40
fsw) oraz płytsze przez 1½ w stosunku do oryginalnej
długości czasu na przystanku dekompresyjnym
– Po wyjściu na powierzchnię obserwuj uważnie czy nie
pojawią się symptomy DCS

108. 108
Teoria dekompresji
Oryginalna metoda Royal Navy
• Do 5 minut: zanurz się do głębokości 9
msw (30 fsw) poniżej pierwszego
planowanego przystanku
dekompresyjnego
• Pozostań na tej głębokości przez 5
minut
– Dodaj 10 minut do oryginalnego czasu
dennego i przeprowadź odpowiednią
dekompresję.

109. 109
Leczenie DCS
Cele
• Zredukować rozmiary pęcherzyków
• Przywrócić prawidłowe krążenie krwi
• Hiperbaryczne dotlenianie zaatakowanych
tkanek
• Zlikwidowanie objawów i symptomów

110. 110
Leczenie długoterminowe
Przypadki patologiczne wynikające z chorób,
zranień lub innych urazów.
• Deficyty neurologiczne (rdzeniowy,
centralnego układu nerwowego,
przedsionkowy)
• Jałowa martwica nasad kości długich

111. 111
Zalecenia
• Typ I całkowite wyleczenie symptomów
– Zakaz latania lotami pasażerskimi przez 3 dni
– Zakaz nurkowania przez minimum 7 dni
• Typ II całkowite wyleczenie symptomów
– Zakaz latania lotami pasażerskimi przez 7 dni
– Zakaz nurkowania przez 30 to 90 dni
• Typ II uporczywe symptomy utrzymujące się po
zakończeniu więcej niż dwóch kuracji
– Zakaz nurkowania do czasu przebadania przez
wykwalifikowanego lekarza specjalistę medycyny
hiperbarycznej, np. DAN, DCIEM, itd., który potwierdzi
wyleczenie i wyda orzeczenie o odzyskaniu sprawności
do nurkowania

112. 112
Zalecenia
• Aby dowiedzieć się więcej o DCS,
sposobach diagnozowania i leczenia,
poproś swojego instruktora o informację na
temat kursu IANTD IWR Diver

113. 113
Teoria dekompresji
Pierwsza pomoc
• Pomóż wyjść z wody
• Zdejmij lub pomóż
zdjąć sprzęt
• Połóż osobę w
bezpiecznym miejscu
• Sprawdź drogi
oddechowe
• Zbadaj oznaki życia
• Podaj O2 natychmiast
• Podaj płyny
• Podaj jedną małą dawkę
aspiriny (chyba że zachodzi
podejrzenie embolii)
• Ocena stanu neurologicznego
• Utrzymuj właściwą
temperaturę

114. 114
Podsumowanie
• Planując jakiekolwiek nurkowanie musisz zawsze
uwzględnić ryzyko DCS. Żadne tabele nie są w stanie
wyeliminować tego ryzyka w 100%
• Kluczem do bezpieczeństwa dekompresyjnego jest
świadomy i rozsądny nurek
• Nurkowie wykonujący głębsze i dłuższe nurkowania
muszą zakceptować ryzyko
• Aby uzyskać bezpieczne profile nurkowe należy
stosować modele dekompresyjne dokładnie i całościowo
• Nurkowie muszą być świadomi zmiennych, które
wpływają na unikanie DCS
• Im dokładniej respektujemy zasady bezpieczeństwa
dekompresyjnego tym mniejsze ryzyko zachorowania na
DCS

115. 115
Psychologiczne aspekty
nurkowania technicznego

116. 116
“"Jeśli uważasz, że możesz, lub
myślisz, że nie możesz, w każdym
przypadku masz rację!”
Thomas Ford
Psychologia

117. 117
Psychologia
Postawa
• Postawy można kontrolować
• Postawy kształtują jakość życia
• Postawy są zwierciadłem naszych relacji
• Pozytywna postawa ~ Doskonałe efekty
• Negatywna postawa ~ Złe efekty
• Reaktywna postawa ~ Brak korzyści
Sukces jest efektem postawy

118. 118
Psychologia
Cele
• Cele są zadaniami które planujemy wykonać
• Cele mogą być tym co chcemy osiągnąć
• Stawiane sobie cele dają nam nagrodę, którą jest
poczucie, że udało nam się je zrealizować i coś
osiągnąć
• Kiedy zrealizujemy jeden cel powinniśmy postawić
sobie następny. Cele muszą być regularnie
aktualizowane
Sukces to osiągnięcie twoich celów

119. 119
Szczerość w stosunku do samego siebie
„Wnikanie w siebie”
 Ograniczenia
 Pragnienia
 Potrzeby
Stosowanie wizualizacji!
Psychologia

120. 120
Psychologia
Samodyscyplina
“Kontrolowanie samego siebie!”
• Umiejętność prawidłowego zareagowania
bazująca na zdrowym rozsądku i logice
• Podtrzymywanie podjętych decyzji
• Samoograniczenia
Stosowanie wizualizacji!

121. 121
Psychologia
Rozwijanie wiary w swoje możliwości
Doświadczenie uzyskuje się przez powtarzanie
ćwiczeń
i praktyczne działania w środowisku podwodnym
 Ćwiczenia w wodach otwartych
 Ćwiczenia w warunkach basenowych
 Rozwój i ewaluacja umiejętności

122. 122
Psychologia
Zdrowy rozsadek
“Rozsądna i ostrożna ocena sytuacji!”
• Nauka
• Rozwój wymaga czasu
• Perfekcyjne opanowanie teorii i
umiejętności
• Dogłębna znajomość środowiska
• Praktyczne wykorzystanie wiedzy
• Nowy zestaw wartości

123. 123
Psychologia
Intuicja
“ZDOLNOŚĆ do właściwej percepcji lub wiedza
bez angażowania świadomego procesu
rozumowania!”
• Wyuczone umiejętności i wiedza
• Rozumienie środowiska
• Natychmiastowe podejmowanie
właściwych decyzji

124. 124
“Jest to linia wyznaczająca granicę
pomiędzy zaawansowanym nurkiem
technicznym a eksploratorem!”
Psychologia
RYZYKO
Analiza i akceptacja ryzyka

125. 125
“Masz obowiązek uczciwie poinformować
o ryzyku, i jako osoba powinieneś
zaangażować się we własną edukację na
temat ryzyka przy wszelkich rodzajach
podejmowanych aktywności!”
“Poinformowany i w pełni świadomy ryzyka,
każdy głupek ma prawo zabić się lub zranić
uważając się za supersprawnego!”
Gil Milner, M.D.
Psychologia

126. 126
Przyjęcie odpowiedzialności
“Jesteś odpowiedzialny za siebie
samego!”
 Tylko ty możesz oddychać dla siebie!
 Tylko ty możesz myśleć za siebie!
 Tylko ty możesz pływać dla siebie!
Psychologia
Jeśli nie czujesz się na tyle pewnie by wykonać to nurkowanie
SOLO
nie powinieneś w ogóle wchodzić do wody!
(To NIE ZNACZY, że promujemy nurkowanie solo, ale oznacza potrzebę
rozwijania samowystarczalności!)

127. 127
Trening przetrwania
“Klucz do bezpiecznego zaawansowanego
nurkowania technicznego!”
• Fizyczny trening i ocena postępów
• Odpowiednio poprowadzona medytacja
• Progresywny traning i ćwiczenia
• Wytrwałość fizyczna rozwijana poprzez trening przetrwania
wymagający znacznego wysiłku fizycznego
• Umiejętność koncentracji
• Samodyscyplina niezbędna do przetrwania sytuacji
stresowych
60% Stan umysłu
40% Kondycja fizyczna
Psychologia

128. 128
Skutki stresu
• Napięcie mentalne i
fizyczne
• Utrata stanu równowagi
• Spowolnienie i
modyfikacja działania
Psychologia
• Presja czasu
• Nadmiar zadań
• Znaczny wysiłek
• Stres termiczny
• Dezorientacja
• Niewłaściwa
pływalność
• Ego
• Zagrożenie fizyczne
„Złożone przyczyny!” potęgują stres
Źródła stresu

129. 129
• Nerwowa gestykulacja
• Częste pochrząkiwanie
• Wycofanie, zamknięcie w
sobie
• Fiksacje różnego rodzaju
• Dziwne zachowania
• Agresja, zbyt głośne
zachowanie
• Buńczuczność
• Uspokoić
• Zapewnić o
bezpieczeństwie
• Uważnie obserwować
• Przypomnieć i omówić
plan
• Ćwiczenia oddechowe
• Poszukać kompromisu
Rozpoznawanie Reakcja
Psychologia
Stres przed nurkowaniem

130. 130
Psychologia
Stres podczas nurkowania
• Rozszerzone źrenice „wielkie
oczy”
• Zaciskanie dłoni „syndrom
białych kostek”
• Nieresponsywny
• Fiksacje różnego rodzaju
• Nieskoordynowane ruchy
• Niewłaściwa kontrola
pływalności, nadużywanie
inflatora, mylenie przycisków
inflatora itd.
• Woda w masce
• Niewłaściwe płynięcie
• Zwiększone tempo oddychania
• Zastyganie w bezruchu
• Kontakt wzrokowy
• Trzymanie za rękę
• Uspokojenie gestem, dotykiem, itd.
• Uspokojenie oddechu
• Pomoc w ustabilizowaniu
pływalności
• Pomoc w rozwiązaniu problemu
• Bezpieczne powolne wynurzenie/
spowolnienie wynurzenia
• Przedyskutowanie sytuacji,
wytłumaczenie błędów
• Wyciągnięcie wniosków
• Pozytywne wzmocnienie
Rozpoznawanie Reakcja

131. 131
• Uwalnianie adrenaliny
• Przyspieszone bicie serca
• Zwiększone tempo oddychania
– Retencja CO2 !
Psychologia
Reakcja ciała na stres

132. 132
Psychologia
Odwrotne działanie
“Preludium nieszczęścia”
• Błędna ocena sytuacji
• Pospolite błędy
• Niedbałość
• Brak odpowiedniego planowania
nurkowań
• Ignorowanie zasad zarządzania gazem

133. 133
Panika “Sytuacja zagrażająca życiu!”
“Nagłe nieuzasadnione przerażenie, często z
tendencją do ucieczki na powierzchnię!”
Punkt zwrotny po przekroczeniu którego
umysł przestaje się komunikować z ciałem!
Psychologia
Jest to reakcja na postrzegane
niebezpieczeństwo, które pojawia
się znacznie częściej niż
rzeczywiste zagrożenie!

134. 134
Zawężenie mentalne
“Wczesna reakcja na stres”
• Ograniczenie percepcji
• Ograniczenie zdolności analitycznych
• Ograniczenie umiejętności prawidłowego
reagowania
Psychologia

135. 135
Psychologia
Zarządzanie stresem
• Doskonałe opanowanie umiejętności
• Stałe, regularne ćwiczenie umiejętności
• Perfekcyjne opanowanie technik nurkowych
• Świadomość środowiska
• Umiejętność przewidywania (antycypacji)
problemów
• Pozytywne nastawienie mentalne
• Odpowiedni sprzęt i konfiguracja
• Kontrola umysłu i oddechu

136. 136
Kontrola oddechu
Zatrzymaj się, oddychaj,
pomyśl i działaj
Zadaj sobie pytanie: “Czy mogę
oddychać?”
Następnie uszereguj problemy według
priorytetów i zacznij działać zgodnie z
kolejnością...
Psychologia

137. 137
Psychologia
Ćwiczenia oddechowe
• Usiądź w wygodnej, zrelaksowanej pozycji
• Obserwuj sekundnik zegara, policz ilość
wdechów, które robisz w ciągu minuty
(normalne tempo to 12 do 16 wdechów)
• Po wykonywaniu ćwiczeń oddechowych z
następnego slajdu przez jeden miesiąc
ponownie przelicz ilość wdechów na minutę
(osoby oddychające prawidłowo oddychają
głębiej i wolniej przeciętnie o 3 do 10
wdechów na minutę)

138. 138
Psychologia
Ćwiczenia oddechowe
• Usiądź wygodnie na krześle
• Zrób powolny wdech koncentrując się na
wypychaniu przepony przez 6 do 10
sekund
• Zatrzymaj oddech na około 3 sekundy (nie
dłużej) a następnie wykonaj pełen powolny
wydech trwający co najmniej tak samo
długo jak wdech
• Powtórz to ćwiczenie 5 razy

139. 139
Wizualizacja
“Wyobraź sobie bezpieczne nurkowanie bezpośrednio przed
każdym nurkowaniem.”
• Połóż się lub usiądź w wygodnej pozycji
• Zamknij oczy
• Oddychaj powoli (6-3-6)
• Skoncentruj się na świadomym rozluźnieniu
• Stwórz mentalny obraz bezpiecznego i przyjemnego
nurkowania
• Następnie policz wolno i cicho do dziesięciu aby stopniowo
powrócić do normalnej świadomości i dopiero wówczas
otwórz oczy.
“Jeśli z jakiegokolwiek powodu podczas wizualizacji pojawia ci
się wyraźny obraz problemów podczas nurkowania i masz
odczucie, że nie powinieneś nurkować, ZREZYGNUJ z tego
nurkowania!”
Psychologia

140. 140
Psychologia
Podsumowanie
• Zrozumienie psychologicznych aspektów jest
niezbędnym elementem bezpiecznego nurkowania
• Nurkowie muszą ustalić swoje osobiste ograniczenia
• Nurkowie muszą rozumieć mechanizm stresu i jego
efekty
• Nurkowie muszą wiedzieć jak sobie radzić ze
stresem!
• Nurkowie muszą rozumieć jak ważne jest prawidłowe
oddychanie!

141. Dziękujemy za rozwijanie twojej edukacji
nurkowej z IANTD
Czy masz do mnie jakieś pytania?
Czy masz jakieś uwagi do kursu?
Wobec tego chodźmy nurkować!