3. • 1.DÜNYA SAVAŞI
• ÇANAKKALE SAVAŞLARI
• TARAFLAR
• KUMANDANLAR
• CEPHELER
• ÇANAKKALE SAVAŞI’NIN NEDENLERİ
• DENİZ SAVAŞLARI
• KARA SAVAŞLARI
• ÇANAKKALE SAVAŞI’NIN ÖNEMİ VE SONUÇL
• KAYNAKLAR
4. Çanakkale Savaşı,Çanakkale Savaşı, Birinci Dünya Savaşı içinde,Birinci Dünya Savaşı içinde,
tarihin en kanlı bölümütarihin en kanlı bölümü
olarak bilinir.olarak bilinir.
Ancak,Ancak, Dünya savaş tarihi açısından büyük önemDünya savaş tarihi açısından büyük önem
taşıyantaşıyan ve Mustafa Kemal komutasındakive Mustafa Kemal komutasındaki Türk orduTürk ordu
birliklerininbirliklerinin dünyayı şaşırtandünyayı şaşırtan cesaretcesaret veve kahramanlıklarkahramanlıklar
gösterdiği savaşdırgösterdiği savaşdır
““ÇANAKKALE SAVAŞI”.ÇANAKKALE SAVAŞI”.
1. DÜNYA SAVAŞI
5. O nedenle,O nedenle, Türk’ün sayısız zafer, şan ve şerefleTürk’ün sayısız zafer, şan ve şerefle
dolu tarihinindolu tarihinin
EN PARLAK SAYFASIDIR.EN PARLAK SAYFASIDIR.
İşte Çanakkale Zaferini yaratan kuvvet; 1914İşte Çanakkale Zaferini yaratan kuvvet; 1914
yazında küçümsenen, değeri hakkında yanlış teşhis konanyazında küçümsenen, değeri hakkında yanlış teşhis konan
““TÜRK ORDUSU”TÜRK ORDUSU”
dur.dur.
6. I. dünya Savaşı sırasındaI. dünya Savaşı sırasında 19 Şubat 191519 Şubat 1915
-9 Ocak 1916 yılları arasında,-9 Ocak 1916 yılları arasında,
Gelibolu YarımadasıGelibolu Yarımadası'nda,'nda,
Osmanlı İmparatorluğuOsmanlı İmparatorluğu ileile İtilaf Devletleriİtilaf Devletleri
arasında yapılan ,arasında yapılan ,
denizdeniz veve
karakara savaşlarıdır.savaşlarıdır.
ÇANAKKALE
SAVAŞLARI
7. Britanya İmparatorluğuBritanya İmparatorluğu
FransaFransa
HindistanHindistan
AvustralyaAvustralya
Yeni ZelandaYeni Zelanda
NewfoundlandNewfoundland
Osmanlı DevletiOsmanlı Devleti
TARAFLAR
8. Sir lan HamiltonSir lan Hamilton
Lord KitchenerLord Kitchener
John de Robeck Sanders PaşaJohn de Robeck Sanders Paşa
Esat PaşaEsat Paşa
Vehip PaşaVehip Paşa
Cevat PaşaCevat Paşa
Fevzi BeyFevzi Bey
Mustafa Kemal BeyMustafa Kemal Bey
KUMANDANLAR
12. 1.1. 1911-1912 yıllarında Osmanlı Devleti son Afrika1911-1912 yıllarında Osmanlı Devleti son Afrika
toprakları olan Trablusgarp ve Bingazi’yi İtalya’yatoprakları olan Trablusgarp ve Bingazi’yi İtalya’ya
bırakmış, 1912-1913 Balkan hezimeti ise, 500bırakmış, 1912-1913 Balkan hezimeti ise, 500
yıldır Türk olan Rumeli’deki son Türk hakimiyetiniyıldır Türk olan Rumeli’deki son Türk hakimiyetini
yok etmişti. Bu yüzden,yok etmişti. Bu yüzden,
Osmanlı Devleti’nin kaybettiği toprakları geri almakOsmanlı Devleti’nin kaybettiği toprakları geri almak
istemesi.istemesi.
13. 2.2. İngiliz ve Fransızların İstanbul’u eleİngiliz ve Fransızların İstanbul’u ele
geçirmek istemesi, Bulgar ordularınıngeçirmek istemesi, Bulgar ordularının
İstanbul kapılarını zorlaması ve bununİstanbul kapılarını zorlaması ve bunun
sonucu olarak;sonucu olarak;
İstanbul ve boğazların güvenliğininİstanbul ve boğazların güvenliğinin
tehlikeye girmesi.tehlikeye girmesi.
14. 3.3. Ekonomisi kötüye gidenEkonomisi kötüye giden Rusya’ya gerekli yardımıRusya’ya gerekli yardımı
götürmekgötürmek veve Anadolu’daki petrol yataklarını eleAnadolu’daki petrol yataklarını ele
geçirmek.geçirmek.
4.4. Balkan Savaşları’ nda yara almış,Balkan Savaşları’ nda yara almış,
Osmanlı devleti’ne ikinci darbeyi vurarak tamamenOsmanlı devleti’ne ikinci darbeyi vurarak tamamen
çökertmek.çökertmek.
Bu sayede deBu sayede de Avrupa’ya açılabilme emelleriniAvrupa’ya açılabilme emellerini
gerçekleştirmek.gerçekleştirmek.
15. 5.5. İki Alman gemisininİki Alman gemisinin Akdeniz’de İngiliz veAkdeniz’de İngiliz ve
Fransız donanmasından kaçarakFransız donanmasından kaçarak Türk bayrağıTürk bayrağı
altında Rus limanlarını bombalaması.altında Rus limanlarını bombalaması.
6.6. Osmanlı Devleti’nin bu sebeplerden dolayıOsmanlı Devleti’nin bu sebeplerden dolayı
savaşa girmek zorunda kalmasısavaşa girmek zorunda kalması ve müttefiğive müttefiği
olduğuolduğu Almanya’nın savaşı kazanacaklarınaAlmanya’nın savaşı kazanacaklarına
inanması.inanması.
16. Çanakkale Savaşı;Çanakkale Savaşı;
18 Mart 1915'e18 Mart 1915'e kadar yapılankadar yapılan "Deniz"Deniz
Savaşları"Savaşları" veve
SonrasındakiSonrasındaki "Kara Savaşları""Kara Savaşları" olmakolmak
üzereüzere iki ana bölümeiki ana bölüme ayrılır.ayrılır.
18. İtilaf Devletleri’nin deniz harekatı;İtilaf Devletleri’nin deniz harekatı;
19 Şubat 1915’te başladı.19 Şubat 1915’te başladı.
13 Mart 1915’e kadar düşman gemileri13 Mart 1915’e kadar düşman gemileri
tabyaları top ateşine tuttu, mayın taramatabyaları top ateşine tuttu, mayın tarama
gemileri olabildiğince yol açtı.gemileri olabildiğince yol açtı.
Boğazları zorlayarak geçebileceklerineBoğazları zorlayarak geçebileceklerine
inanan düşman kuvvetlerinin, kararlı ve dirençliinanan düşman kuvvetlerinin, kararlı ve dirençli
bir karşılık almaları bu işin o kadar da kolaybir karşılık almaları bu işin o kadar da kolay
olmadığını gösteriyordu.olmadığını gösteriyordu.
19. 18 Mart 1915’e kadar geçen bu dönemde18 Mart 1915’e kadar geçen bu dönemde
boğazın girişinde bulunan Rumeli yakasındakiboğazın girişinde bulunan Rumeli yakasındaki
SeddülbahirSeddülbahir veve Ertuğrul tabyalarıErtuğrul tabyaları ile, Anadoluile, Anadolu
yakasındakiyakasındaki Kumkale ve Orhaniye tabyalarıKumkale ve Orhaniye tabyaları
tahrip edilmişti. Boğaza giriş kapılarıtahrip edilmişti. Boğaza giriş kapıları
aralanmış ama istenen başarı eldearalanmış ama istenen başarı elde
edilememişti.edilememişti.
20. İtilaf devletleri,İtilaf devletleri, bir sonraki saldırıyı 18bir sonraki saldırıyı 18
Mart 1915’de gerçekleştirmişlerdir.Mart 1915’de gerçekleştirmişlerdir. Hedef,Hedef,
Çanakkale Boğazı'nın sadece 1 milÇanakkale Boğazı'nın sadece 1 mil
genişliğindeki en dar noktasıdır. Admiral degenişliğindeki en dar noktasıdır. Admiral de
Robeck komutasındaki aşağı yukarı 16 savaşRobeck komutasındaki aşağı yukarı 16 savaş
gemilik dev donanmagemilik dev donanma Çanakkale'yi geçmeyeÇanakkale'yi geçmeye
kalkmıştır.kalkmıştır.
21.
22. Ancak, her gemiAncak, her gemi Nusrat(Nusret)Nusrat(Nusret) adlıadlı TürkTürk
mayın gemisininmayın gemisinin boğazın Asya tarafınaboğazın Asya tarafına
yerleştirdiği deniz mayınları tarafından hasaryerleştirdiği deniz mayınları tarafından hasar
almıştır. Bazı balıkçılar, İngilizler tarafındanalmıştır. Bazı balıkçılar, İngilizler tarafından
mayın toplama işiyle görevlendirilmiştir; ama Türkmayın toplama işiyle görevlendirilmiştir; ama Türk
ordusunun açtığı top atışlarıyla korkarakordusunun açtığı top atışlarıyla korkarak
kaçmışlar, mayınlara dokunulmamıştır.kaçmışlar, mayınlara dokunulmamıştır.
23. Yerinde kalmış bu mayınlarYerinde kalmış bu mayınlar İngiliz HMSİngiliz HMS
Ocean,Ocean, HMS IrresistibleHMS Irresistible veve Fransız BouvetFransız Bouvet
adlı üç savaş gemisini batırmıştır.adlı üç savaş gemisini batırmıştır.
Ayrıca,Ayrıca, İngiliz HMS Inflexibleİngiliz HMS Inflexible veve
Fransız savaş gemileri SuffrenFransız savaş gemileri Suffren ve Gaulois çokve Gaulois çok
ağır bir şekilde hasar almıştır.ağır bir şekilde hasar almıştır.
24. Bu ağır kayıplar İtilaf devletlerine,Bu ağır kayıplar İtilaf devletlerine,
Çanakkale'yi deniz yoluyla geçemeyecekleriniÇanakkale'yi deniz yoluyla geçemeyeceklerini
göstermiştir.göstermiştir.
İngiliz donanmasının yenilmesiİngiliz donanmasının yenilmesi TürkTürk
askerlerine inanılmaz bir moralaskerlerine inanılmaz bir moral olmuştur.olmuştur.
25. Sonuç olarak,Sonuç olarak,
18 Mart 1915'te İtilaf devletleri,18 Mart 1915'te İtilaf devletleri,
Türkler tarafından yenilgiye uğratılmıştır.Türkler tarafından yenilgiye uğratılmıştır.
Böylece İtilaf devletleri,Böylece İtilaf devletleri, karakara
operasyonlarına girişerekoperasyonlarına girişerek kıyıyı toplardankıyıyı toplardan
temizlemeyi hedeflemişlerdir.temizlemeyi hedeflemişlerdir.
27. İtilaf Devletleri Gelibolu Yarımadası üzerineİtilaf Devletleri Gelibolu Yarımadası üzerine
çıkarakçıkarak Türkleri karadan yenmeyiTürkleri karadan yenmeyi planlamışlardır.planlamışlardır.
Gelibolu Yarımadası’nda Müttefik çıkartmalarıGelibolu Yarımadası’nda Müttefik çıkartmaları
yarımadanın güney bölümündeki altı kumsala, ikiyarımadanın güney bölümündeki altı kumsala, iki
cephedecephede yapılmıştır.yapılmıştır.
28. Seddülbahir Cephesi'neSeddülbahir Cephesi'ne 29. İngiliz29. İngiliz
Tümeni ile Fransız Kolordusu (Fransız DoğuTümeni ile Fransız Kolordusu (Fransız Doğu
Sefer Kuvveti) çıkartma yaparkenSefer Kuvveti) çıkartma yaparken ArıburnuArıburnu
Cephesi'ndeCephesi'nde ise Anzaklar Kolordusu çıkartmaise Anzaklar Kolordusu çıkartma
yapmıştır.yapmıştır.
Her iki cephedeki kanlı çatışmalarHer iki cephedeki kanlı çatışmalar
ardındanardından 1915 yılının Temmuz Ayı sonlarında1915 yılının Temmuz Ayı sonlarında
cepheler kilitlenmiş,cepheler kilitlenmiş, çatışmalar mevzi harbineçatışmalar mevzi harbine
dönüşmüştü.dönüşmüştü.
29. Gelibolu Yarımadası’nda bir sonuç eldeGelibolu Yarımadası’nda bir sonuç elde
edebilmek içinedebilmek için İngiliz General Sir Lanİngiliz General Sir Lan
Hamilton,Hamilton, daha kuzeydedaha kuzeyde üçüncü bir cepheüçüncü bir cephe
açmak gereği duymuş,açmak gereği duymuş, Suvla Koyu'ndaSuvla Koyu'nda
çıkartma yaparakçıkartma yaparak Anafartalar Cephesi'niAnafartalar Cephesi'ni
açmıştır.açmıştır.
30. 6 Ağustos 19156 Ağustos 1915 tarihindetarihinde Suvla Koyu'Suvla Koyu'nana
yapılan çıkartmayla Çanakkale Savaşları buyapılan çıkartmayla Çanakkale Savaşları bu
bölgeye kaymış, Arıburnu'ndaki Anzakbölgeye kaymış, Arıburnu'ndaki Anzak
Kolordusu ile Suvla çıkartma kuvvetleri,Kolordusu ile Suvla çıkartma kuvvetleri,
dolayısıyla bu iki cephe birleşmiştir.dolayısıyla bu iki cephe birleşmiştir. GeliboluGelibolu
Yarımadası'nın Müttefik kuvvetlerceYarımadası'nın Müttefik kuvvetlerce
tahliyesine kadar asıl çatışmalartahliyesine kadar asıl çatışmalar bu bölgedebu bölgede
olmuştur.olmuştur.
31. Müttefiklerin Gelibolu Seferi'ne eklenenMüttefiklerin Gelibolu Seferi'ne eklenen
yeni takviyelerleyeni takviyelerle üçüncü bir cephe açılmasınaüçüncü bir cephe açılmasına
karşın kara harekatı Müttefikler açısından birkarşın kara harekatı Müttefikler açısından bir
sonuç getirmemiş,sonuç getirmemiş, Türk kuvvetlerinin direnciTürk kuvvetlerinin direnci
karşısında cepheler yeniden kilitlenmiştir.karşısında cepheler yeniden kilitlenmiştir.
32. İtilaf Devletleri,İtilaf Devletleri, zaten 2 yıldır ilerlemezaten 2 yıldır ilerleme
kaydetmeden sürekli zayiat verdiklerini dekaydetmeden sürekli zayiat verdiklerini de
hesaba katarakhesaba katarak Aralık 1915'teAralık 1915'te geceleri yavaşgeceleri yavaş
yavaş ve sessiz sedasızyavaş ve sessiz sedasız Gelibolu'danGelibolu'dan
ayrılmışlardır.ayrılmışlardır.
33. Böylece 2 yıldır süren şiddetli ve kanlıBöylece 2 yıldır süren şiddetli ve kanlı
çarpışmalar,çarpışmalar,
Türklerin galibiyetiyle sona ermiştir.Türklerin galibiyetiyle sona ermiştir.
34. Çanakkale Zaferi, müttefikleriyle Rusya'nınÇanakkale Zaferi, müttefikleriyle Rusya'nın
irtibatını önlemiş, dolayısıyla savaş iki yılirtibatını önlemiş, dolayısıyla savaş iki yıl
uzamış, bu arada çıkan Bolşevik ihtilali ileuzamış, bu arada çıkan Bolşevik ihtilali ile
Rusya savaş dışı kalmıştır. Bu durum ihtilalRusya savaş dışı kalmıştır. Bu durum ihtilal
Rusyası ile müttefiklerini birbirinden ayırmış,Rusyası ile müttefiklerini birbirinden ayırmış,
Kurtuluş Savaşı yıllarında kuzeyde güvenliğimiziKurtuluş Savaşı yıllarında kuzeyde güvenliğimizi
sağlamış ve zafere ulaşmamızı kolaylaştırmıştır.sağlamış ve zafere ulaşmamızı kolaylaştırmıştır.
Bu savaşlar, İngiliz ve Fransız kuvvetleriniBu savaşlar, İngiliz ve Fransız kuvvetlerini
Gelibolu Yarımadasına bağlamış, Almanya veGelibolu Yarımadasına bağlamış, Almanya ve
müttefiklerinin yükleri azalmıştır.müttefiklerinin yükleri azalmıştır.
35. Düşmana çok büyük insan ve malzeme zayiatıDüşmana çok büyük insan ve malzeme zayiatı
verdirilmiştir.verdirilmiştir.
Türk ordusunun zaferi, İngiltere veTürk ordusunun zaferi, İngiltere ve
Fransa'nın sömürgelerindeki prestjlerine birFransa'nın sömürgelerindeki prestjlerine bir
darbe, esir milletlere bir ümit ve istiklaldarbe, esir milletlere bir ümit ve istiklal
ışığı olmuştur.ışığı olmuştur.
36. Çanakkale Zaferi, Türk askerinin direnmeÇanakkale Zaferi, Türk askerinin direnme
gücünün, fedakarlık ruhunun vegücünün, fedakarlık ruhunun ve
vatanseverlik şuurunun bir abidesidir.vatanseverlik şuurunun bir abidesidir.
Harpten önce kıymeti üzerinde tereddütHarpten önce kıymeti üzerinde tereddüt
edilen Türk ordusu, iyi sevk ve idareedilen Türk ordusu, iyi sevk ve idare
edildiği zaman ehliyetli ellerde, bin biredildiği zaman ehliyetli ellerde, bin bir
yokluk ve zarurete rağmen neler yapmayayokluk ve zarurete rağmen neler yapmaya
muktedir olduğunu dünyaya göstermiş vemuktedir olduğunu dünyaya göstermiş ve
Balkan yenilgisinin kara lekesini tertemizBalkan yenilgisinin kara lekesini tertemiz
kanıyla silmiştir.kanıyla silmiştir.
37. Bilindiği gibi, büyük hadiseler olağanüstüBilindiği gibi, büyük hadiseler olağanüstü
şahsiyetleri, büyük ve müstesnaşahsiyetleri, büyük ve müstesna
kabiliyetleri meydana çıkarmaktadır.kabiliyetleri meydana çıkarmaktadır.
Mustafa Kemal'in ortaya çıkışındaMustafa Kemal'in ortaya çıkışında
Çanakkale savaşları kader tayin edici birÇanakkale savaşları kader tayin edici bir
merhale olarak gözümüze çarpmaktadır.merhale olarak gözümüze çarpmaktadır.
38. Çanakkale Zaferleri, Mustafa KEMAL'in orduÇanakkale Zaferleri, Mustafa KEMAL'in ordu
içinde olduğu kadar tüm milletçe deiçinde olduğu kadar tüm milletçe de
tanınmasına vesile olmuştur. Bu suretle Türktanınmasına vesile olmuştur. Bu suretle Türk
Milleti, 1966'dan beri makus istikametteMilleti, 1966'dan beri makus istikamette
gelişen talihini yenecek olan liderlerinigelişen talihini yenecek olan liderlerini
bulmuştur. Ordu ve millet, Anafartalarbulmuştur. Ordu ve millet, Anafartalar
Kahramanı'nın bu işte bu güven, ATATÜRK'ünKahramanı'nın bu işte bu güven, ATATÜRK'ün
Milli Mücadele'yi zaferle sonuçlandırmasındaMilli Mücadele'yi zaferle sonuçlandırmasında
genç, dinamik ve yepyeni modern bir devletgenç, dinamik ve yepyeni modern bir devlet
kurmasında en büyük ilham ve kuvvet kaynağıkurmasında en büyük ilham ve kuvvet kaynağı
olmuştur.olmuştur.
39. Çanakkale, Milli mücadelenin bir neviÇanakkale, Milli mücadelenin bir nevi
başlangıcı sayılmaktadır.başlangıcı sayılmaktadır. Çanakkale,Çanakkale,
Türk'ün vatanseverliğinin, cesaretinin,Türk'ün vatanseverliğinin, cesaretinin,
mücadele azminin ve kahramanlığınınmücadele azminin ve kahramanlığının
sembolüdür.
