1. ÇANAKKALE’DE ADALARIN TURİZM
İÇİN ÖNEMİ
Çanakkale, gezmek ve görmek için öncelik verilmesi gereken ilimizden biridir. Şehre önemini
veren Çanakkale Savaşı sonrasında yapılan şehitlik anıtı, savaştan kalan tarihi kalıntılar dikkat
çekmektedir. Gelen turistler için öncelik bu tarihsel kalıntılar olsa da şehrin dikkat çeken
birçok doğal güzelliği de bulunmaktadır. Çanakkale’de bulunan Gökçeada ve Bozcaada
büyük turist çeken bölgeler arasındadır. Bozcaada’ya yapılan gezi turunda, Bozcaada Müzesi
dikkat çekmektedir. Burada bağcılık-şarapçılıkta kullanılmış aletler, Osmanlıya ait fosiller,
deniz kabukları, objeler ve Bozcaada hakkında yazılmış kitaplar, belgeseller sergilenmektedir.
Gökçeada ise Homeros, İlyada eserinde adanın güzelliklerinden bahsedilmiştir. Adanın adı
tarih boyunca bereketlikle anılmıştır. Adayı gezenlerin dikkatini çeken diğer bir nokta ise
Türk ve Yunan geleneklerinin birbirine benzerliğidir. Mutfak kültüründe dahi benzerliklerin
olması, okul ve kilisenin yan yana olması ve tarihin tanığı asırlık çınarlar adanın dikkat çeken
özellikleri arasındadır. Günümüzde ise adada halen birçok Rum vatandaşı yaşamaktadır.
2. ÇANAKKALE ADALARIÇANAKKALE TURLARIGEZİ TURU
ZIĞINDERE NURİ YAMUT ANITI
Zığındere batısında,Keçi Deresi Silahendaz yamaçlarında, Gelibolu II.Kolordu
Komutanı Nuri Yamut Paşa tarafından 1943 yılında yaptırılmıştır. Mimarı Asım
Kömürcüoğlu’dur.
Bu bölgedeki on bin şehidimizin anısına yapılmıştır. Köylülerin ifadelerine göre,
harmanda demet taşıma işinde kullanılan kanatlı öküz arabaları ile 80 araba şehit
kemiği toplanmış,bu anıtın altına gömülmüştür. Anıtın içindeki mermer
kapak,kemiklerin konduğu yerin ağzıdır.
Not: Nuri Yamut Paşa Çanakkale Savaşları sırasında asteğmen olarak bu bölgede görev
yapmıştır.
3. ZIĞINDERE SARGI YERİ ŞEHİTLİĞİ
Zığındere içinde bu şehitlikle beraber dört şehitlik vardır. İlk olarak 1943 yılında
yapılmış,1992 yılında da şimdiki haline getirilmiştir.Şehitlik içindeki anıt 1945 yılında
inşa edilmiştir.
28 Haziran 1915 gecesi bu açık hava hastanesini gemilerle bombardıman eden İngilizler
burada yaralı olarak yatan Yüzbaşı Kemal Bey ile,25 ve 26.Alaya mensup binlerce
yaralı askeri şehit etmişler, insanlık suçu işlemişlerdir.
4. SON OK ANITI
Alçıtepe Köyü ile Zığındere Sargı Yeri Şehitliği arasında, köy mezarlığının dışındadır.
1948 yılında devletimiz tarafından Kirte Muharebeleri Şehitleri anısına yaptırılmıştır.
07 Haziran 1915’te kazandığımız III.Kirte Savaşı Zaferini sağlayan 120 mm. Topçu
bataryamızın süngü hücumundan bahseder.
İbrahim Artuç’un 1915 Çanakkale Savaşları kitabında burasının 5.Topçu Alayı 2.
Batarya olduğu, İngilizlerin Zığındere’den şiddetli saldırısı üzerine topçu Grup
Komutanı Alman Binbaşı Binhold, buradaki batarya komutanı Teğmen Arif’e (Tanyeri)
“toplarınızı tahrip ederek geri çekiliniz” emrini vermiştir.Emre uymayan Teğmen
Arif,elde kalan son topları ateşler ve ingilizleri ekin biçer gibi biçer. Ardından topçu
erler ve çevreden bulduğu toplam 150 askerle buradan Zığındere yönüne süngü hücumu
yaptırır. Büyük bir zafer elde ederek Alçıtepe’yi kurtarır. Bu hareket Güney Cephesinin
kaderini tayin etmiştir.
5. ŞAHİNDERE SARGI YERİ VE TEĞMEN
MUSTAFA EFENDİ ŞEHİTLİĞİ
Bu şehitliğimiz 2005 yılında yaptırılmıştır.18 Eylül 1915’te şehit olan 30. Alaydan, 1886
doğumlu Ali Şadi Oğlu Üsteğmen Mustafa Efendinin demir kafesli kabri şehitliğin
batısındadır. İsmi belirlenebilen 1969 şehidimizin ve belirlenemeyen diğer şehitlerimizin
anısına yapılmıştır.
6. SOĞANLIDERE HASTANE ŞEHİTLİĞİ
2005 yılında masrafları Zeytinburnu belediyesi tarafından karşılanarak, şehitlerimizin
yanıbaşına güzel bir şehitlik yapılmıştır. Şahver Kıraç’ın dizaynını yaptığı bu yeni
şehitlikler tepeden bakıldığında ay-yıldız şeklinde görülür. Mezar taşları da asker
miğferi şeklinde sembolize edilmiştir. Alanda olduğu belirlenen askerlerimizin tek tek
isimleri mermerlere işlenmiştir.Soğanlıdere Şehitliğinde 600 şehidimiz yatmaktadır.
GENEL
SOĞANLI DERE ESKİ ŞEHİTLİĞİ
Kilitbahir Köyü’nün Soğanlıdere mevkiindedir. 1915 savaşlarında hava bombardımanı
sırasında şehit edilen bir onbaşı ve dokuz er anısına inşa edilmiştir.Toplu şehitliktir.
1979 yılında 2.K.ordu Komutanlığınca yaptırılmıştır.
7. HAVUZLAR ŞEHİTLİĞİ VE ANITI
Bu şehitliğimiz Kerevizdere’de şehit olan subay ve askerlerimizin anısına,Çanakkale
Şehitlerine Yardım Derneği tarafından 1961 yılında yapılmıştır. 6 mt. yüksekliğindedir.
Anıtın üzerinde; 2.Tümen Kurmay Başkanı Yzb. Kemal, 126.Alay Yaveri Selanikli
Mülazım İsmail,Kırşehirli İbrahimoğlu Hüseyin Çavuş, Nasuh Onbaşı,Kelecikli
İbrahimoğlu Hüseyin, Eskişehirli Mehmetoğlu Abdurrahman,İnegöllü Mehmetoğlu
Mustafa,Ankaralı Kadiroğlu Sadık,Konyalı Mikailoğlu Şerif Ali, Çankırılı Elvanoğlu
İbrahim’in adları yazılıdır.Burası 18 Mart Boğaz Savaşında 4 adet 12 cm. muhasara
topunun bulunduğu,savaş sırasında askerin cepheden geri döndüğü ve cepheye sevk
edildiği çok önemli bir lojistik merkezidir. Bu mevki seyyar sargı yeri olarak da
kullanılmıştır.
8. FEYZULLAH EFENDİ MEZARI
Peksimetçibaşı Ahmet Ağa’nn oğludur.Mısır’daki Osmanlı Ordusunun defterdarlığını
yaparken,yurda dönünce İrad-ı Cedid defterdarı olmuştur.1807 yılında Çanakkale’deki
topların tamiri,kale ve tabyaların düzenlenmesi için padişah III.Selim tarafından
görevlendirilmiştir.
19 Şubat 1807 tarihinde Amiral Duekworth komutasındaki İngiliz donanmasının
boğazdan içeriye geçişini engelleyemediği için III.Selim tarafından suçlu bulunup idam
edilmiş ve Kilitbahir Kalesinin arkasına defnedilmiştir. 1939 tarihinde şimdiki okulun
bahçesinde mezar taşı bulunmuş, mezarı 1962 tarihinde şimdi bulunduğu Rumeli
Mecidiye Tabyası girişine taşınmıştır.
9. SEYİT ONBAŞI ŞEHİTLİĞİ VE ANITI
Şehitlik ilk kez 1919 yılında tesis edilmiştir.Rumeli Mecidiye tabyası girişinde, 18 Mart
1915 Boğaz Savaşı sırasında şehit olan Ispartalı Ali Çavuş,İvrindili İsmailoğlu Mehmet,
Mustafa oğlu Süleyman ve şehit 13 Türk topçusu yatmaktadır. Savaş sırasında yapılan
şehitlik,tabyanın dağ tarafındaki selvi ağaçlarının arasına yapılmış. 1962 yılında
şehitlerimizin kemikleri şimdiki şehitliğe taşınmıştır.