chuyen hoa acid nuleic

1. Ch ng 16: CHUY N HÓA ACIDươ Ể
NUCLEIC
-Thoái hóa va sth các base purin và pyrimidin
-Quá trình sinh t ng h p ANDổ ợ
-Quá trình sinh t ng h p ARNổ ợ

2. 1. S phân gi i các acid nucleicự ả
S đ phân gi i chungơ ồ ả
Acid nucleic => nucleotid => nucleosid
⇒ Base N + pentose
Purin Pyrimidin
Uric acid NH3, CO2
Urê

4. - S th y phân nucleic acid thànhự ủ
mononucleotide đ c xúc tác b i cácượ ở
enzyme th y phân t ng ng.ủ ươ ứ
- DNA nh desoxyribonuclease xúc tác bi nờ ế
đ i thành các desoxyribonucleotide cònổ
RNA do các ribonuclease xúc tác s bẽ ị
phân gi i thành các ribonucleotide.ả

5. -Mononucleotide b phân gi i b i tác d ng c a cácị ả ở ụ ủ
phosphatase ho c nucleotidase t o nên cácặ ạ
nucleoside và H3
PO4
. Các nucleoside l i ti p t c bạ ế ụ ị
th y phân b i các nucleosidase đ t o base nit vàủ ở ể ạ ơ
pentose.
-Các s n ph m c a quá trình phân gi i trên ti p t cả ẩ ủ ả ế ụ
bi n đ iế ổ
-H3
PO4
tham gia vào các quá trình trao đ i saccharideổ
hay các quá trình trao đ i ch t khác.ổ ấ
-Base Nit ti p t c b phân gi i t o các s n ph mơ ế ụ ị ả ạ ả ẩ
tham gia vào quá trình trao đ i ch t c a t bàoổ ấ ủ ế .

6. 1.1. Phân gi i các base purinả
- Purin d ng t do ho c liên k t s b phân gi iở ạ ự ặ ế ẽ ị ả
qua 2 ph n ng ch y u là th y phân và oxy hóaả ứ ủ ế ủ
- ng i, linh tr ng, chim, m t s bò sát, cônỞ ườ ưở ộ ố
trùng: s n ph m phân gi i cu i cùng c a purin làả ẩ ả ố ủ
acid uric
- Đa s đ ng v t có vú, nhuy n th , m t s loài bòố ộ ậ ễ ể ộ ố
sát khác: s n ph m thoái hóa cu i cùng c a purinả ẩ ố ủ
là alanthion
- Các loài không x ng bi n: sp cu i là NH4ươ ở ể ố

7. Coù moät soá söï sai khaùc trong nhöõng con
ñöôøng ñaëc tröng maø caùc sinh vaät hoaëc
caùc moâ khaùc nhau söû duïng ñeå phaân
huûy AMP. ÔÛ cô, AMP deaminase chuyeån
AMP thaønh IMP. IMP tieáp tuïc bò thuûy
phaân thaønh inosine nhôø 5-nucleotidase.
Tuy nhieân, ôû haàu heát caùc moâ, AMP bò
thuûy phaân bôûi 5’-nucleotidase taïo thaønh
adenosine. Sau ñoù, adenosine bò khöû amine
taïo thaønh inosine do adenosine deaminase
xuùc taùc.
Purine nucleoside phosphorylase chuyeån caùc
inosine, guanosine vaø xanthosine töông öùng
thaønh hypoxanthine, guanine, xanthine.
Hypoxanthine bò oxide hoùa thaønh xanthine
do xanthine oxidase xuùc taùc laø moät
enzyme chöùa molybden, FAD vaø hai taâm
Fe-S khaùc nhau. Guanine bò aminohydrolase
khöû amine thaønh xanthine. Caùc phaân töû

9. Nhieàu ñoäng vaät phaân huûy acid
uric saâu hôn.
ÔÛ caù xöông, urate oxidase chuyeån
hoùa acid uric thaønh allantoin ñeå
taïo thaønh allantoate. Caùc loaøi caù
khaùc cuõng nhö caùc loaøi löôõng
theâ sinh ra allantoicase caét acid
allantoic thaønh glyoxylate vaø urea.
Caùc ñoäng vaät coù xöông soáng ôû
bieån phaân huûy urea thaønh NH4
+

10. Saûn phaåm cuoái cuûa quaù trình phaân
giaûi purin
Saûn
phaåm
Loaøi
Uric acid Các loài linh trưởng (primate), chim
và gia cầm (birds), bò sát (reptiles),
côn trùng
Allantoin Hầu hết các loài động vật có vú
Allantoate Các loài cá xương
Urea Các loài động vật lưỡng cư
(amphibians), các loài cá sụn
(cartilaginous fishes)
NH4+ Các loài không xương sống ở biển
(marine invertibrates)

12. - Goutte là m t b nh c a kh p x ng do sộ ệ ủ ớ ươ ự
gia tăng n ng đ uric acid trong máu và trongồ ộ
các mô bào. S l ng đ ng b t th ng c aự ắ ọ ấ ườ ủ
sodium urate làm cho các kh p x ng bớ ươ ị
s ng, đau và viêm. Th n cũng b nh h ngư ậ ị ả ưở
do n ng đ uric acid cao trong máu s d nồ ộ ẽ ẫ
đ n l ng đ ng uric acid trong các ng th nế ắ ọ ố ậ
nhỏ

14. - Nguyên nhân: có nhi u nguyên nhân ch a rõề ư
- Ch a tr : bi n pháp dinh d ng (tránh ăn th cữ ị ệ ưỡ ứ
ăn giàu nucleotide, acid nucleic) và dùng
thu cố

15. 1.2. Quaù trình dò hoùa pyrimidine
Tröôùc khi bò phaân huûy thì cytidine vaø
deoxycytidine seõ chuyeån hoùa töông öùng
thaønh uridine vaø deoxyuridine nhôø phaûn
öùng khöû amin do cytidine deaminase xuùc
taùc.
Töông töï, deoxycytidylate (dCMP) bò
khöû amine thaønh deoxyuridylate (dUMP)
phaân töû dUMP sau ñoù bieán thaønh
deoxyuridine nhôø 5’-nucleotidase.
Uridine vaø deoxyuridine sau ñoù chuyeån
hoùa tieáp thaønh uracil nhôø nucleoside
phosphorylase.
Thymine ñöôïc taïo thaønh töø thymidylate
(dTMP) trong caùc phaûn öùng keá tieáp nhôø
5’-nucleotidase vaø nucleoside phosphorylase.

16. Uracil vaø thymine bò chuyeån hoùa töông
öùng thaønh caùc saûn phaåm cuoái cuûa
chuùng laø β-alanine vaø β-
aminoisobutyrate trong nhöõng con ñöôøng
song song.
Trong phaûn öùng ñaàu tieân, uracil vaø
thymine bò dihydrouracil dehydrogenase
khöû thaønh caùc daãn xuaát dihydro töông
öùng cuûa chuùng. Vì ba phaân töû sau
naøy bò thuûy phaân neân voøng môû taïo
ra β-ureidopropionate vaø β-
ureioisobutyrate. Cuoái cuøng, β-
ureidopropionase xuùc taùc caùc phaûn
öùng khöû amine sinh ra β-alanine vaø β-

17. Con đ ng phân gi i pyrimidine th ng d nườ ả ườ ẫ
đ n gi i phóng NHế ả 4
+
(hình 11.5 và 11.6) sau đó
NH4
+
s đ c s d ng đ t ng h p urea.ẽ ượ ử ụ ể ổ ợ
Ví d : thymine b phân gi i thànhụ ị ả
methylmalonylsemialdehyde, m t ch t trungộ ấ
gian c a quá trình phân gi i valine. Ch t nàyủ ả ấ
s ti p t c b phân gi i qua propionyl-CoA vàẽ ế ụ ị ả
methylmalonyl-CoA đ hình thành succinyl-ể
CoA.