дадал 5

1. ТТааммххиинныы
ххээррээггллээээттээйй
ххооллббооооттоойй
ээммггээггүүүүдд
11

2. 22
Тамхины ттааллаааарр ссууддааллггаааа ххииййхх
ббооллссоонн үүннддээссллээлл
 ТТааммххиинныы ххээррээггллээээ нньь ннииййггммииййнн ээррүүүүлл ммээннддээдд
аассаарр иихх ххоорр ннөөллөөөөттээйй ууччрраааасс ттааммххиинныы ххоорр
ннөөллөөөөттээйй ттээммццээхх яяввддаалл нньь XXXXII ззуууунндд ххүүнн
ттөөррөөллххттөөнниийй ххөөггжжллииййнн ггоолл аассууууддаалл ммөөнн..
 ТТааммххииннаааасс шшааллттггааааллаанн 4400 ггааррууйй өөввччиинн,, 2200
ттөөррллииййнн ххааввддаарр үүүүссддээгг ббооллооххыыгг шшииннжжллээхх
ууххаааанн ннооттллоооодд ббааййннаа

3. 33
ТТааммххии ггээжж ююуу ввээ??
 ТТааттаахх ббууююуу үүннээррллээжж
ххээррээггллээххээдд ззооррииууллссаанн
ннииккооттиинн ааггууууллссаанн ссээттггээцц
ииддээввххиитт ббооддииссыыгг ттааммххии
ггээннээ..
 ММааннссууууррууууллаахх,, ххаарраааатт
ббааййддаалл үүүүссггээхх ччааддааввххииттаайй
ннииккооттиинн ааггууууллссаанн ссээттггээцц
ииддээввххиитт ннөөллөөөө үүззүүүүллээггчч
ууррггааммллыыгг ттааммххии ггээннээ..

4. 44
 4433 ттөөррллииййнн ххоорртт ббооддиисс нньь ххоорртт ххааввддаарр
үүүүссггээддээгг ббооллоохх нньь ттооггттооооггддоооодд ббааййннаа..
 ТТааммххиинндд ммааннссууууррууууллаанн ддооннттууууллаахх,,
ххоорртт ххааввддаарр үүүүссггээхх,, ттээссээррчч ддээллббээррээхх,,
шшуууудд үүххээллдд ххүүррггээхх ззээррээгг үүййллччииллггээээттээйй
ннииййтт 44000000 ггааррууйй ххииммииййнн ббооддиисс
ааггууууллааггддддаагг

5. 55
ТТааммххиинныы ннааййррллааггаанн ддааххьь ххоорртт ббооддииссуууудд
 ТТааммххиинндд 44000000 ггааррууйй ххоорртт ббооддииссуууудд ааггууууллааггддддаагг..
5522 ттөөррллииййнн ххоорртт ббооддиисс нньь ххүүнниийй ббииее ммааххббооддиидд ххоорртт
ххааввддаарр үүүүссггээддээгг.. ҮҮййллччллээллээээрр нньь 44 ххуувваааажж үүззддээгг..
 ММааннссууууррууууллаанн ддооннттууууллаахх
 ХХоорртт ххааввддаарр үүүүссггээхх
 ТТээссээррчч,, ддээллббээррээхх
 ШШуууудд үүххээллдд ххүүррггээхх

6. 66
ТТааммххиинныы ххээррээггллээээ,, ттааррххааллтт
 ООййррооллццооооггоооорр ддээллххииййнн ннаассаанндд ххүүррссээнн
ххүүнн ааммыынн 11//33 ббууююуу 11..11 ммииллллииааррдд ххүүнн
ттааммххии ттааттддаагг..
 ТТааммххиинныы ххээррээггллээээ нньь ххүүййсснниийй ххууввььдд
яяллггааааттаайй.. ЭЭрр-- 4477%%,, ЭЭмм--1122%% ттааммххии
ттааттддаагг.. ХХөөггжжиижж ббууйй ооррннууууддыынн ээрр--4488%%,,
ээмм--77%% ;; ххөөггжжииннггүүйй ооррннууууддыынн ээрр--4422%%,,
ээмм--2244%% нньь ттааммххии ттааттддаагг ббааййннаа

7. 77
Монгол ууллсс ддааххьь ттааммххиинныы ххээррээггллээээ
 ННаассаанндд ххүүррээггччддииййнн ттааммххиинныы ххээррээггллээээ::
22000033 оонныы ббааййддллаааарр УУББ ххооттыынн ннаассаанндд
ххүүррссээнн ххүүнн ааммыынн 4477%% ((ээрр--6655%%,, ээмм--2211%%)) нньь
ттааммххии ттааттаажж ббааййггаааа нньь ддээллххииййдд ттааммххиинныы
ххээррээггллээээггээээрр ттээррггүүүүллээхх 1100 ооррнныы ннээгг ббооллжж
ббааййннаа..
 ТТооггттммоолл ттааммххии ттааттддаагг ээррээггттээййччүүүүдд ((4433..11%%))
ээммээггттээййччүүүүддээээсс((44..11%%)) 1100 ддааххиинн иихх ббааййннаа

8. 88
Хүүхэд өсвөр үеийнхний ттааммххиинныы ххээррээггллээээ
 22000033 оонндд ммааннаайй ууллссаадд ххииййггддссээнн ссууддааллггаааа--
ггаааарр ссууддааллггаааанндд ххааммррааггддссаанн өөссввөөрр
үүееииййннххнниийй 1155..22%% нньь ттааммххии ттааттддаагг ббөөггөөөөдд
ттээдднниийй ииххээннхх нньь 1133--1155 ннаассааннддаааа ттааммххии ттааттаажж
ээххээллссээнн ббааййннаа..
 ӨӨссввөөрр үүееииййннххнниийй ддуунндд ххииййссээнн ссууддааллггаааанндд
ххааммррааггддссаанн ххүүүүххддүүүүддииййнн 6644%%нньь ттааммххииттаайй
ооррччиинндд ааммььддааррддаагг ггээжжээээ..

9. 99
ДДаамм ((ииддээввххииггүүйй)) ттааммххииддааллтт
 ДДаамм ттааммххииддааллттыыгг ттооооццооооллоохх нньь ммаашш
ххүүннддррээллттээйй
 ГГээввчч ннииййтт ггээрр ббүүллииййнн 6600%% --дд ддоорр ххааяяжж
ннээгг ттааммххии ттааттддаагг ххүүнн ббааййггаааа нньь
((11999988оонн)) ттээддггээээрр ггээрр ббүүллииййнн ббууссаадд
ггиишшүүүүдд ддаамм ттааммххииддааллттаадд өөррттөөжж
ббааййггаааагг ххааррууууллжж ббааййннаа..

10. 1100
ТТааммххииттаайй ххооллббооооттоойй ннээрр ттооммъъёёоо
 ИИддээввххииттээйй ттааммххииддааллтт
 ДДаамм ттааммххииддааллтт
 ГГоолл ууррссггааллыынн ууттаааа
 ХХаажжуууу ууррссггааллыынн ууттаааа
 ТТааммххииччиинн
 ДДаамм ттааммххииччиинн

11. 1111
ТТааммххиинныы ххээррээггллээээнниийй ххоорр ннөөллөөөө нньь
 ТТааттссаанн яяннжжууууррыынн ттоооо
 ТТааммххии ттааттаахх ххууггааццаааа
 ТТааттаажж ээххээллссээнн ннаасс
 ССоорроохх ххээммжжээээ ззээррггээээсс ххааммааааррннаа

12. ННииккооттиинн ггээжж ююуу ввээ
 ННииккооттиинн--ххүүнниийй ббииее ммааххббооддииййгг ххооррддууууллаахх
үүййллччииллггээээттээйй ссээттггээцц ииддээввххиитт ббооддиисс ююмм..
ННииккооттиинныы 6600 ммгг ттуунн ххүүннииййгг үүххээллдд ххүүррггээхх
ааююууллттаайй.. ТТааммххии ттааттаахх үүеедд уугг ттааммххиинндд
ббааййггаааа ннииккооттиинныы 2255%% нньь ааммььссггааллаааарр
ддааммжжиинн ццууссаанндд оорржж 1100 ссеекк--ыынн ддаарраааа
ттааррххиинндд ооччиижж ээххнниийй шшааттаанндд ссээррггээээхх,, ддаарраааа
нньь ссууллррууууллаахх үүййллччииллггээээ үүззүүүүллннээ..
1122

13. 1133
Никотины үйлчил гээ ба нөлөөлөл
Оюун
санаа
Бие махбодь
Зан үйл

14. 1144
 ТТааррххиинныы ррееццееппттоорруууудд ннииккооттиинндд ххээтт
ммээддррээгг ббааййддаагг ббөөггөөөөдд ббииеедд ооллоонн яяннззыынн
ххааррииуу ууррввааллууууддыыгг үүүүссггээддээгг..
 ТТөөррхх үүййлл,, ссуурраахх ччааддвваарр,, ссоонноорр ссээррээммжж,,
ааннххаааарраалл ттөөввллөөррүүүүллээхх ччааддвваарр ззээррггииййгг
ззооххииццууууллжж ббааййддаагг ххииммииййнн ннээггддллүүүүддээдд
ннөөллөөөөллддөөгг

15. 1155
 ЗЗүүррххнниийй ццооххииллтт,, ааммььссггааллыынн ттоооогг
ооллшшррууууллжж,, ццууссаанн ххааннггааммжжииййгг
ббууууррууууллннаа..
 ТТааммххии ссооррссоонноооосс ххооййшш 33 ммииннууттыынн
ддооттоорр ттааййввшшррууууллннаа ,,1155--2200 ммииннууттыынн
ддаарраааа ббииее ммааххббооддыынн ииддээввххии ххааммггииййнн
өөннддөөрр ххээммжжээээнндд ххүүррннээ..

16. 161166
ННииккооттиинныы ттүүввшшиинн
Никотины
цусан дахь
хэмжээ
Өглөөний
6 цаг
Шөнийн
12 цаг
x Nicostat - тайван байх түвшин

17. 1177
ТТааммххиинныы ээррүүүүлл ммээннддээдд үүззүүүүллээхх ххооррттоойй ннөөллөөөө
 ТТөөвв ммээддррээллииййнн ссииссттееммдд ххүүччттээйй ннөөллөөөөллддөөгг..
(( ттааммххиинныы ууттаааагг ссооррооххоодд ннииккооттиинн нньь уууушшггииннаааасс
ццууссаааарр ддааммжжиинн 77ссеекк ххүүррээххггүүйй ххууггааццаааанндд ттааррххии
ббооллоонн ббууссаадд ааммиинн ччууххаалл ээррххттээннүүүүддээдд ххүүррддээгг..))
 ББааггаа ттууннггаааарр :: ииддээввххиижжүүүүллээхх,, ссээррггээээхх,,
ттааййввшшррууууллаахх ((ттааммххииччиидд ммааннссуууурраахх))
 ӨӨннддөөрр ттууннггаааарр:: ннееййррооттррааннссммииттееррыыгг ссааааттууууллжж
үүххүүүүллээхх ((ХХооррттоонн шшааввььжж ууссттггаахх

18. Богино хугацаанд үүсэх нөлөөлөл Удаан хугацаанд үүсэх нөлөөлөл
1188
Тархины хүчилтөрөгчийн Тархины цус харвалт
хангамж багасна
Нүд, ам, хоолойн салстыг
цочроож хорсгоно
Үс, хувцсанд тамхины
утаа шингэнэ
Амны хөндийн болон улаан хоолойн
хорт хавдар
Уушгины хүчилтөрөгчийн
хангамж муудна
Зүрхний үйл ажиллагаа хурдсаж,
даралт ихэснэ
Хуруу, гар шарлана
Зүрх судасны өвчин
Уушгины хорт хавдар
Уушиг тэлэгдэх өвчин
Ходоодны шарх
Арьс хуурайшиж өнгө нь алдагдаж
үрчийнэ
Давсагны хорт
хавдар Үргүйдэл,
бэлгийн сулрал
Булчин суларна
Захын судасны өвчин үүснэ
Амнаас муухай үнэр үнэртэж,
шүд шарлана

19. Тамхины хэрэглээ - зүрх судасны
өвчин ба цус харвалт
Никотин нь судасны ханыг
гэмтээнэ
Никотин нь зүрхний үйл
ажиллагааг хүндрүүлнэ
•Никотин нь холестеролын
хуримтлагдах хэмжээг
ихэсгэнэ
191199
Никотин нь судасны
нарийсалтын шалтгаан
болдог

20. 2200
ТТааммххиинныы ххээррээггллээээ -- ххоорртт ххааввддаарр
 УУуушшггиинныы ххааввддаарр
 ХХааммррыынн ххоорртт ххааввддаарр
 ХХээлл,, ааммнныы ххөөннддиийй,, шшүүллсснниийй ббууллччииррххаайй,,
ццааггаааанн ммөөггөөөөррссөөнн ххооооллоойй ззээррээгг ээррххттээнниийй
ххоорртт ххааввддрруууудд
 УУллаааанн ххооооллооййнн ххоорртт ххааввддаарр
 ЗЗааллггииууррыынн ххоорртт ххааввддаарр
 ТТөөввөөннххииййнн ххоорртт ххааввддаарр
 ХХооддоооодднныы ххоорртт ххааввддаарр

21. 2211
 ЗЗааллггииууррыынн ххоорртт ххааввддаарр
 ББөөөөррнниийй ххоорртт ххааввддаарр
 ННооййрр ббууллччииррххааййнн ххоорртт ххааввддаарр
 ШШууллуууунн ггээддээсснниийй ххоорртт ххааввддаарр
 ХХоошшннооггоонныы ааммссррыынн ххоорртт ххааввддаарр
 ЭЭллээггнниийй ххоорртт ххааввддаарр

22. 2222
ТТааммххиинныы ххээррээггллээээ -- уууушшггиинныы өөввччиинн
 УУуушшггиинныы ааррххаагг ббөөггллөөррөөллттөөтт
өөввччиинн
 ГГууууррссаанн ххооооллооййнн ббааггттрраааа
 УУуушшггии ттээллээггддээхх өөввччиинн

23. 232233
Бронхит

24. 242244
Эрүүл уушиг
Тамхичин хүний
уушиг

25. 252255

26. 262266
Уушгин дахь
тамхины
бохь
Тамхины
бохь
харлаж
харагдаж
байна

27. 272277
Хэвийн агаар
дамжуулах
сувгаар агаар
чөлөөтэй орж
гардаг
Астмын
эхэн үе
Булчингийн зангирал нь астма
үүсэхэд нөлөөлнө Хөөнгөтсөн
болон салслаг ихээр ялгарах
нь амьсгалахад бэрхшээл
учруулна

28. Баруун зүүн уушгинд
хүрэх цагаан мөгөөрсөн
Утаа
уушиг
руу
орж
байна
282288
хоолойн салаа
Амьсгалын замыг
дүүргэж байна

29. 2299
ТТааммххиинныы ххээррээггллээээ -- ччииххррииййнн шшиижжиинн
 ЧЧииххррииййнн шшиижжиинн өөввччттээйй ттааммххии ттааттддаагг
ххүүммүүүүсс нньь ЧЧШШ өөввччттээйй ттааммххии ттааттддааггггүүйй
ххүүммүүүүссээээсс ииллүүүү ииххээээрр ззүүррхх ссууддаасснныы
өөввччннөөөөрр өөввччииллддөөгг..
 ТТааммххии ттааттаахх нньь ззааххыынн ссууддаасснныы ббооллоонн ддоооодд
ммөөччнниийй ммээддээээггүүййжжиихх өөввччиинн үүүүссээхх ггоолл
ххүүччиинн ззүүййлл ббооллддоогг

30. Судасны ханын
бөглөрөлт
Зузаарч
сорвижсон
судасны ханыг
50 дахин
томруулсан
байдал
303300

31. 313311

32. 3322
ТТааммххиинныы ххээррээггллээээ -- ааррььсс ,,ттүүүүнниийй ддааййвваарр
 ТТааммххииччиинн ххүүнниийй ааррььсс ххууууррааййшшиихх,, ууяянн
ххааттаанн ччааннаарр нньь ббуууурраахх,, ааррььсснныы ццууссаанн
ххааннггааммжж ааллддааггддаахх
 ҮҮсснниийй өөннггөө ааллддааггддаахх,, үүсс ууннаахх
 ХХууммссаанндд нньь ттааммххиинныы ббооххиинныы шшаарр ттооллббоо
үүүүссээхх
 ДДааррххллааллыынн ттооггттооллццоооогг ггээммттээээддээгг

33. 333333

34. 3344

35. 3355
ТТааммххиинныы ххээррээггллээээ -- ннүүдд
 ТТааммххииччиидд нньь ннүүдднниийй өөввччннөөөөрр
ббууссааддттаайй ххааррььццууууллааххаадд 4400%% ииллүүүү
өөввччииллддөөгг..
 ННүүдд ххооррссоохх
 ННүүдд ааннииввччиихх,,
 ННүүддннээээсс ннууллииммсс ггоооожжиихх
 ННүүдднниийй ббооллоорр ццааййхх,, ссооххрроохх

36. 3366
ТТааммххиинныы ххээррээггллээээ ббаа ддүүллииййррээхх
 ТТааммххии ттааттссаанныы ууллммаааасс ссууддаасс ххааттууууррчч
ддооттоорр ччииххээнндд ооччиихх ццууссаанн ххааннггааммжжииййнн
ххээммжжээээ ббааггаассчч,, ссооннссоохх ччааддвваарр ааллддааггддддаагг..
 ТТааммххии ттааттддааггггүүйй ххүүммүүүүссттээйй ххааррььццууууллааххаадд
ттааммххииччддаадд ччииххнниийй үүррээввссээллтт өөввччннөөөөсс
шшааллттггааааллаанн үүүүссссээнн ддүүллииййррээллтт нньь ааррххаагг
яяввццттаайй,, ууддаааанн үүррггээллжжииллддээгг..
 ТТааммххииччиидд ддуунндд ччииххнниийй үүррээввссээллээээрр өөввддөөхх
нньь иихх ббааййддаагг

37. 3377
ТТааммххиинныы ххээррээггллээээ -- шшүүдд ццооооррооллтт
 ШШүүдд шшааррллаанн ццоооорроохх
 ШШүүдд ууннаахх нньь 11--11..55 ддааххиинн иихх
 ШШүүдд ссууллрраахх ббаа ббууййллнныы
үүррээввссээлл

38. 383388

39. 3399

40. Хэлний хорт хавдар
404400

41. 4411
ТТааммххиинныы ххээррээггллээээ ббаа ээммээггттээййччүүүүдд
 ССааррыынн ттээммддээгг өөввддөөллттттээйй ииррээхх
 ССааррыынн ттээммддггииййнн ммөөччллөөггтт өөөөррччллөөггддөөхх,,
ээссввээлл ооггтт ииррээххггүүйй ббооллоохх
 ЭЭрртт ццээввээрршшиихх (22 жжииллээээрр ээрртт ццээввээрршшиихх))
 УУммааййнн ххүүззүүүүнниийй ббаа ххөөххнниийй ххааввддаарр
 ҮҮррггүүййддээлл үүүүссээхх

42. 4422
ТТааммххиинныы ххээррээггллээээ -- жжииррээммссллээллтт,, нняярраайй
ххүүүүххээдд
 ҮҮрр ззууллббаахх ээррссддээлл
 ММөөнн ддууттуууу ттөөррөөхх,, ааммььггүүйй ххүүүүххээдд ттөөррөөхх
 ЖЖиинн ббааггааттаайй ххүүүүххээдд ттөөррөөхх
 ННяяррааййнн ээннддээггддээлл
 ННииккооттиинн,, ннүүүүррссххүүччллииййнн ххиийй ббооллоонн ббууссаадд ххооррттоойй
ххииммииййнн ббооддииссуууудд ууррггииййнн ццууссаанн ххааннггааммжжииййгг
ббааггаассггааддаагг..
 ТТааммххии ттааттддаагг ээххээээсс ттөөррссөөнн ххүүүүххддииййнн ццуусснныы
ццааггаааанн ээсс ццөөөөнн,, ддааррххллаааа ссуулл,, ххааллддвваарртт өөввччиинндд
ннээррввээггддээхх ммааггааддллаалл өөннддөөрр ббааййннаа..

43. 434433
Та тамхинд орсон бол
Таны хүүхэд ч адил !

44. 4444
ТТааммххиинныы ххээррээггллээээ -- ббууссаадд ххооррттоойй ннөөллөөөө
 ЭЭрр ббээллггииййнн ээссииййнн ххээллббээррииййгг өөөөррччллөөнн,,
ууууррггииййнн ббүүттццииййгг нньь ааллддааггддууууллннаа..
 ББээллээгг ээррххттнниийй ббууллччиинн ссууллааррчч ббээллггииййнн
ссууллррааллдд ооррнноо..
 ТТааммххииддааллтт нньь ххооддоооодднныы шшааррххллаааа
үүүүссггээддээгг..
 ххооддоооодднныы ххоорртт ххааввддаарр үүүүссээхх шшааллттггаааанн
ббооллнноо..

45.  ЯЯсснныы ссииййррээггжжииллтт үүүүссээжж ууууцц ннуурруууу,,
ааааррццггииййнн яясс ббооллоонн ббууссаадд яяссннуууудд ххээввррээггшшиижж,,
ххууггааррааххддаааа ааммааррххаанн ббооллддоогг..
 ТТааммххииччддыынн ддуунндд ааррььсснныы ххаарршшииллтт өөввччиинн 22--33
ддааххиинн иихх ттооххииооллддддоогг ббаа ббүүхх ббииееииййнн ааррььссаанн
ддээээггүүүүрр ээддггээррээллтт ууддааааннттаайй ,, ууллааййллтт ииххттээйй,,
ссууууррььттаайй ззааггааттннуууурр үүллддээээддээгг..
 55.. ҮҮннээррллээхх ббаа ааммттллаахх ммээддррээххүүйй ббуууурраахх
4455

46. 4466
ТТааммххиинныы ххээррээггллээээ -- ссээттггээццииййнн өөөөррччллөөллтт
 ТТааммххии үүггүүййллээхх ббууююуу
ссээттггээццииййнн ххаарраааатт ббааййддаалл
 ТТааммххии ддаааахх ччааддвваарр
ннээммээггддээхх ббууююуу
ббииееммааххббоодд ттааммххии
ээссээррггүүүүццээхх ччааддвваарр ббуууурраахх
 ШШааррттаахх ххаамм шшииннжж ббууююуу
ббииееииййнн ххаарраааатт ббааййддаалл

47. 4477
 ҮҮггүүййллээхх ххаамм шшииннжжииййнн ээммннээлл ззүүййнн шшииннжж
ттээммддггүүүүдд::
 ТТааммххии ххүүччттээйй үүггүүййллээггддээхх
 ББууххииммддаахх
 ССээттггээлл ттүүггшшиихх,, ггууннииггллаахх
 ТТааййвваанн ббиишш ббооллоонн ббааййжж яяддаахх
 ААннххаааарраалл ттөөввллөөррөөхх ччааддвваарр ссууллааррннаа..
 ХХооооллнныы ддуурр ннээммээггддээннээ
 ННооййррггүүййддээхх,, ннооййрр ххяяммрраахх
 ЗЗүүррххнниийй ццооххииллтт ооллшшииррнноо

48. 4488
ТТааммххии ббаа ННииййггээмм,, ээддииййнн ззаассааггтт
ууччррууууллаахх ххоорр уурршшиигг
Өндөр хөгжилтэй орнуудын эрүүл мэндийн
нийт төсвийн ойролцоогоор 6-15%-ийг
тамхинаас үүдэлтэй өвчний эмчилгээнд
зарцуулдаг байна.
Хувь хүн болон гэр бүлийг ядууралд хүргэнэ.
Улс орны эдийн засагт асар их хохирол
учруулдаг

49.  ЯЯддуууу ггээрр ббүүлл ооррллооггыыннххоооо ииххээннххииййгг ттааммххиинндд
ззааррццууууллддаагг
 ДДЭЭММББ--ыынн ссууддааллггааааггаааарр ББааннггллааддээшштт яяддуууу
өөррххүүүүдд ххүүннссээнндд ззааррццууууллддаагг ммөөннггөөннөөөөссөөөө 1100
ддааххиинн иихх ммөөннггииййгг ттааммххиинндд ззааррццууууллддаагг ббааййннаа
ЭЭннээ ммөөннггөөөө ххүүннссээнндд ззааррццууууллббаалл өөллссггөөллөөнн
ббааййггаааа 1100..55 ссааяя ххүүннииййгг ххооооллллооххоодд ххааннггааллттттаайй
ххүүррээллццээннээ ггээжж ттооооццооооллссоонн ббааййннаа..
4499

50. 5500
ММааннаайй оорроонндд
 ТТааммххии ттааттддаагг ооююууттаанн ззааллуууусс ггээххээдд
ддуунндджжаааарр ххааггаасс жжииллииййнн
ссууррггааллттыынн ттөөллббөөррттээйй ттээннццээхх
ммөөннггииййгг (~~115500..000000ттөөгг)) ттааммххии
ххууддааллддаанн ааввчч өөөөррииййггөөөө ббооллоонн
ддооттнныы ххүүммүүүүссээээ ххооррддууууллааххаадд
ззааррццууууллддаагг ббааййннаа..

51.  ММааннаайй ттааммххииччддыынн 4455%% нньь ххааййррццаагг
ттааммххиинндд ддуунндджжаааарр 880000 ттөөггррөөгг
ззааррццууууллддаагг ббөөггөөөөдд өөддөөрртт ннээгг ххааййррццаагг
ттааммххии ттааттддаагг ххүүммүүүүсс 1100 жжииллдд ззөөввххөөнн
ттааммххии ххууддааллддаанн ааввааххддаааа 33 ссааяя ттөөггррөөгг
ббууююуу ннээгг ссууууддллыынн ммаашшиинн аавваахх ммөөннггииййгг
яяммаарр чч үүрр аашшииггггүүйй ззааррддаагг ббааййннаа..
5511

52. 5522
 ӨӨррххииййнн ддооттооррххии ттааммххии ттааттддаагг ххүүнниийй
ттоооонноооосс ххааммааааррчч ннээгг өөррхх ссаарр ббүүрр өөррххииййнн
ооррллооггыыннххоооо 11--22%--ииййгг ттааммххиинндд ззааррццууууллжж
ббааййннаа ггээссээнн ссууддааллггаааа ггааррччээээ..
 ТТааммххииаа ххааяявваалл ээннээ ммөөннггииййгг ээррүүүүлл ммээнндд,,
ххоооолл гг..мм ххээррээггццээээттээйй ззүүййллдд ззааррццууууллжж
ббооллооххоооорр ббааййннаа..

53. 5533
ТТааммххиинныы ххээррээггллээээгг оонноошшллоохх
 УУууллззааххаааарр ииррссээнн ххүүнн ббүүррээээсс ттааммххии ттааттддаагг
ээссээххииййгг аассуууухх ёёссттоойй !!!!!!
 ТТааммххии ххээррээггллээссээнн ггээжж үүззээхх ссээжжггүүүүдд::
 ҮҮййллччллүүүүллээггччээээсс ттааммххии үүннээррттээжж ббааййхх
 ШШүүдд ббаа ххуурруууу нньь шшааррллаассаанн ббааййвваалл
 ШШүүдд ццооооррссоонн
 ХХээлл ееррддииййнн өөннггөөөө ааллддссаанн ббоолл
 ТТууххааййнн ххүүнниийй ххууввццссаанндд ттааммххиинныы ххааййррццаагг
ббааййвваалл
 ААммььссггааллыынн ззаамм ббооллоонн ццээээжжнниийй ттааллаааасс
ззооввииууррттаайй ббоолл

54. 5544
33.. ТТааммххии ххээррээггллээггччээээсс ллааввллаахх аассууууллттуууудд::
 ТТааммххии ххээрр ззээррээгг ттааттддаагг (ззаажжииллддаагг)) ввээ??
 ТТааммххии ттаанныы ээррүүүүлл ммээннддээдд ххээррххээнн ннөөллөөөөллддөөгг
ввээ??
 ТТаа ссооггттууууррууууллаахх ууннддаааа ххээррээггллээддээгг үүүү??
 ТТаа ттааммххииаа ххааяяххыыгг ххүүссчч ббааййннаа уууу??
 ТТааннаайй ггээрр ббүүллдд ттааннииаасс өөөөрр ххүүнн ттааммххии
ххээррээггллээддээгг үүүү??

55. 5555
Тамхинаас гарах
өдрөө товло!
Тамхитай
холбоотой
бүхнээс
татгалз!

56. 5566
Үгүй гэж хэлж сур!

57. 5577 Уруу татаж болох зүйлүүдээс хол бай!

58. 5588
Цэвэр ус, жимсний ундаа уух

59. 5599
Эргэж орох байдлаас
сэргийл!!

60. 6600
Хорхой дарах 6 “З”- ийн зарчим
11..ЗЗааррллаахх
 ТТааммххииннаааасс ггааррссаанн
ггээжж өөөөррттөөөө ббааййннггаа
ххээллээхх

61. 6611
2. Зайлсхийх
10 минут хүлээ.
Шунан хүсэх
байдал эхний 3-5
минут л үргэлжилнэ

62. 6622
33.. ЗЗөөвв ааммььссггааллаахх
22--33 ууддаааа ггүүнн
ааммььссггааллааххаадд лл ттаа
ттааййввшшииррннаа

63. 6633
4. Зөвхөн шингэн
буцалгасан ус бага
багаар шимж уу

64. 6644
55.. ЗЗааввггүүйй ббааййхх
ӨӨөөрр ззүүййлл ххииййхх,,
ааллххаахх,, ббооххьь
ззаажжллаахх,, шшүүрршшүүүүрртт
оорроохх ггээхх ммээтт

65. 6655
66.. ЗЗааллббиирраахх
ДДооттоооодд ссээттггээллээээссээээ
ттууссллааммжж ххүүсс

66. 6666
ТТааммххии ххээррээггллээээгг ззооггссоооохх 55 ззөөввллөөммжж
 ААссуууу ((ДДЭЭММББ--ыынн ххяяллббаарршшууууллссаанн ззөөввллөөммжж))
 ТТааммххииннаааасс ттааггааллззааххыыгг ззөөввллөөхх,, ттааммххиинныы
ххээррээггллээээ нньь өөввччиинн үүүүссггээхх,, үүххээллдд ххүүррггээжж
ббооллооххыыгг ааннххааааррууууллаахх
 ТТааммххииннаааасс ггааррааххаадд ббээллээнн ээссээххииййгг үүннээллээхх
 ТТааммххииннаааасс ггааррааххаадд ттууссллаахх
 ДДааррааааггииййнн ууууллззааллтт ттөөллөөввллөөхх

67. ДДЭЭММББ--ыынн ттааммххиинныы ххээррээггллээээгг ббууррууууллаахх,, ттааммххиинныы
6677
ххоорр ххөөннөөөөллииййгг ббааггаассггаахх 66 ссттррааттееггии ббууююуу
MMPPOOWWEERR
 MM--mmoonniittoorr ttoobbaaccccoo uussee aanndd ppoolliicciieess--ттааммххиинныы ххээррээггллээээ ббооллоонн
ууррььддччииллаанн ссээррггииййллээхх ааррггаа ххээммжжээээнниийй үүрр ддүүннгг ххяяннаахх
 PP--pprrootteecctt ppeeooppllee ffrroomm ttoobbaaccccoo ssmmookkee--ДДаамм ттааммххииддааллттаааасс
ссээррггииййллээхх,, ххүүнн ааммыыгг ххааммггааааллаахх
 OO--ooffffeerr hheellpp ttoo qquuiitt ttoobbaaccccoo uussee ––ттааммххииннаааасс ггааррааххдд ттууссллаахх
 WW--wwaarrnn aabboouutt tthhee ddaannggeerrss ooff ttoobbaaccccoo--ттааммххиинныы ххоорр
ххөөннөөөөллииййнн ттааллаааарр ааннххааааррууууллаахх
 EE--eennffoorrccee bbaannss oonn ttoobbaaccccoo aaddvveerrttiissiinngg,, pprroommoottiinngg aanndd
ssppoonnssoorrsshhiipp--ззаарр ссууррттааччииллггаааа,, ддээммжжиихх,, ииввээээнн ттээттггээхх үүййлл
аажжииллллааггаааанныы ххооррииггииййгг ххээррээггжжүүүүллээхх
 RR--rraaiissee ttaaxxeess oonn ttoobbaaccccoo--ттааммххии ттааттввааррыыгг ннээммээггддүүүүллээхх

68. 6688
3 хэмжээст өнгөт
цахилгаан соронзон
тархины томографид.
Эрүүл тархины бүтэц.
Зулай талаас
10 Жил тамхи татсан
хүний тархины
бүтцийн өөрчлөлт

69. 6699
ААннххаааарраалл ттааввььссаанндд
ббааяяррллааллаааа..