3. Մարդուն հատուկ է երկու կարևոր ունակություն՝ միտք եւ ազատ կամք: Բանականությամբ մարդ ճանաչում է ճշմարտությունը, կյանքը…, իսկ ազատ կամքովընտրություն կատարում չարի եւ բարու միջև:Սակայն հանգամանքների բերումովնա կարող է դեմ դուրս գալ բարոյական նորմերին: Ամեն մեկն ունի մտքեր,որոնցից ինքն ամաչում է, չի ընդունում, բայց կատարում է քայլեր, հետագայում նաևզղջալով: Ամենավառ օրինակը սուտն է:
4. Շատերն ասում են, որ կա«արդարացված սուտ»: Փոքրիկներին դաստիարակելիս երբեմն թույլ ենք տալիս ստել՝անգամ մտածելով, որ այն դրական իմաստով օգտակար կլինի: Բայց չմոռանանք, որփոքրիկ սուտը դառնում է մեծ, եթե մի անգամ հաջողվում է ստով ինչ-որ խոչընդոտհաղթահարել, ապա այն հաճախ գործադրելի է դառնում: Եթե մարդը դուրս է գալիսբարոյականության սահմանից, ստելը դառնում է սովորական բան: Ամեն մարդհաշվետու է իր և իր հարազատների առջև: Սեփական հեղինակության խնդիր կա,որի մասին նորմալ մարդը պիտի մտածի:
5. Ոչ մի գաղտնի բան չկա, որ Աստծուն հայտնի չդառնա:Ծածուկ կատարած որևէ անբարո քայլն արդենպատժելի է: Մարդը բարոյական է, երբ ապրում է Աստծո խոսքի ևպատվիրանների համաձայն:
6. Ի՞նչ է բարոյականությունը և ունի արդյոք ընդհանուրչափանիշներ Բարոյականությունը բնորոշ է մարդու ապրելակերպին,որը դրսևորվում է կյանքի ընթացքում: Բարոյականությունը բնորոշ էանհատին, որովարտահայտվում է նրա ապրելակերպը:
7. Աշխարհիկ կյանքում մարդը կարող է չհավատալ Աստծուն, բայց բարոյական լինել:Հնարավոր է, որ նա չիմանա Աստվածաշնչում գրվածները, բայց ապրի Աստծոկողմից տրված բանականությամբ`առաջնորդվելով Աստվածային շնորհով:Անբարոյականություն է հաճախ չնկատվող ցանկացած արարք: Կատարելով շատքայլեր, մենք չենք էլ մտածում, որ անբարո վարք ենք դրսևորում, և միգուցե մերգործողություններն Աստծուն հաճելի չեն: Բարոյական լինել` նշանակում է նաև առաքինի կյանքով ապրել, ինչը մարդը չիկարող ժառանգել, այն Աստծուց տրված պարգև է: Ուրեմն, բարոյական և առաքինիլինելու համար պետք է Աստծո խոսքով ապրել:
8. Գիտակցություն Գիտակցությունը մարդուն հնարավորություն է տալիս ճանաչել ոչ միայն շրջակա աշխարհը, այլ նաև ինքն իրեն, դառնալ գործունեության սուբյեկտ, անձնավորություն։ Գիտակցության միջոցով անհատը տարբերակում է «Ես»-ը «ոչ-Ես»-ից, իրեն շրջապատող աշխարհից, ինչըհնարավորություն է տալիս ուսումնասիրել սեփական անձը, իր հոգեկան գործունեությունը ուղղել իր վրա։ Գիտակցության այն կողմը, որի միջոցով անհատը ճանաչում է ինքն իրեն, դառնում սեփական իմացության օբյեկտը, կոչվում է ինքնագիտակցություն։
9. Գիտակցությունը մարդկության ֆիլոգենետիկ զարգացման ընթացքում ձևավորված զգայական (սենսոր), ինտելեկտուալ, կամային և հուզական գործընթացների համակարգ է, որոնք ուղղված են մարդու կողմից շրջակա աշխարհի ճանաչմանը և վերափոխմանը իր պահանջներին համապատասխան։ Դա մրդու կողմից իրականության արտացոլման բարձրագույն ձևն է։ Գիտակցության բովանդակությունը հանդիսանում է զգայությունների, ըմբռնման, հիշողության, մտածողության, երևակայության միջոցով ձեռք բերված և խոսքի ու լեզվի միջոցով ամրապնդված գիտելիքների ամբողջությունը։
12. ԵրեխայիմոտառԱստվածհավատքիարթնացումիցուզարգացմանընպաստողառաջինքայլերինզուգընթացձևավորվելու է նաևբարոյականգիտակցությունը: Մանկականշատզգացումներթեևուղղակիորենչենհանդիսանումբարոյականապրումներ, սակայնանկասկածհանդիսանումենայնմասնիկները, որոնցհիմանվրա է ձևավորվումբարոյականգիտակցություննուզարգանումբարոյականկյանքը: Նույնիսկնորածիներեխանզգում է ծնողիուրախություննուգովեստը, երբփորձում է առաջինքայլերնանելկամարտաբերելառաջինբառերը:Ընդորում, մեծահասակներիհավանություննուգովեստըհանդիսանում է կարևորխթանիչուժ, քանզիերեխանզգում է հոգատարությունիրհանդեպ, ինչիցէլստանում է հաճույքիուանվտանգությանզգացում:
13. Երեխայիբարոյականգիտակցությանձևավորման և բարոյականզարգացմանմասինկարելի է խոսել, երբվերջինիսմոտարթնանում է սեփականանձիգիտակցումը: Մինչև 4-5 տարեկաներեխաներըխիստեսակենտրոնեն, զգումենմիայնսեփականապրումները, իսկայն, ինչզգումենուրիշները, իրենցհետաքրքիրչէուշատանգամ` անհասկանալի: Նրանքհակվածենամենինչիմեջտեսնելիրենցորպեսպատճառի, և այսպարագանհաշվիառնելով` երեխաներինպետք է հնարավորինսզերծպահելդրանիցառաջացողցնցումներից:
14. Բարոյականզարգացումըկայանում է հենցնրանում, որերեխաներինպետք է տրվիզգալուհնարավորություն: Մանուկներիարարքներիհանդեպմեծահասակներնիրենցվերաբերմունքովհաճախդաստիարակումեն չարիուբարուգաղափարները, սովորեցնումնրանցարդարամտության և այլն:
17. Հասկանալուկարողությունը, թեինչ է զգումքոընկերը, նրանապրումակցումը, հանդուրժումը, նրաուրախություններովուրախանալը, վեճերիցհետոհաշտվելուկարողությունըկապված է բարոյականզարգացմանբունէությանհետ: Ծնողներնհատկապեսպետք է հոգտանեն, որերեխաներնընկերներունենան և նրանցհետհաղորդակցվենուհարաբերություններզարգացնեն:
21. 12-13 տարեկանումերեխաներնարդենհասնումենայնբանին, որըկարելի է անվանելինքնագիտակցություն: Նրանքայստարիքումարդենկարողենմտածելիրենցտրամադրությունների, մտածումներիմասինայնքանով, որքանովլրջորենվերջիններիսվերաբերվումենմեծահասակները: Նրանքիրենցերջանիկկամդժբախտլինելըզգումենգիտակցաբար:
22. Այդ տարիքում արդեն դեռահասության հասած երեխաները սկսում են բաղդատվել` ըստ իրենց ստացած բարոյական դաստիարակության և արժեքների: Եթե ծնողներին հաջողվել է սեփական երեխային սովորեցնել մտածել ու դաստիարակել է նրա մեջ բարու գաղափարը, ապա կարելի է ասել, որ երեխայի բարոյական զարգացման ճիշտ հիմքերը դրված են, և բարենպաստ ընթացքի դեպքում պիտի կառուցվի ցանկալի բարոյական կերտվածքն ու նկարագիրը:
23. Անհրաժեշտ է մանկուց ի վերանձիբարոյականկերտվածքնունկարագիրըզարգացնել` խարսխվածքրիստոնեականհավատքիուարժեքներիվրա
24. Բարոյականգիտակցությունըհասարակականգիտակցությանհիմնականարժեքայինձեւն է, որնարտահայտում է մարդկանցպատկերացումներըբարուեւչարի, ազնվությանեւանազնվության, պարտքիուպատասխանատվությանեւայլբարոյականհասկացություններիմասին, որոնցշնորհիվնրանքգնահատումենմարդկանցվարքը: Բարոյականգիտակցությանհիմանվրատարերայնորենկազմավորվում է հասարակությանբարոյականությունը` մարդկանցվարքիեւհամակեցությաննորմերը: Բարոյականնորմերըհամապարփակենուշատավելիլայն, քանիրավականնորմերը, որովհետեւդրանքընդգրկումենոչմիայնիրավական, այլեւարտաիրավականբոլորհարաբերությունները: