การฝึกเป่าเสียงซอล

1. 14
บทที่ 11
การฝึกเป่ าเสียงซอล (ซ ซ)
แพซ้าย แพขวา
ฟํ ซ ฟ ม ร ทฺ ดํ ลฺ ด ซ ล ท รํ มํ
ซํ นิ้วนาง นิ้วกลาง นิ้วชี้ โป้ ง โป้ ง นิ้วชี้ นิ้วกลาง นิ้วนาง ลํ
8 7 6 5 4 3 2 1 1 2 3 4 5 6 7 8
แผนภูมิแสดงตำแหน่งเสียง คู่เสียง และกำรวำงนิ้วมือบนลูกแคน
วิธีฝึกเป่ าเสียงซอล คู่ 8
1. ฝึกใช้นิ้วมือปิดรูนับ การฝึกเป่ าเสียงซอล (ซ ซ) ซึ่งเป็นระดับเสียงเดียวกัน ให้ใช้
นิ้วนำงมือซ้ำยปิดรูนับลูกที่ 6 แพซ้ำย และใช้นิ้วชี้มือขวำปิดรูนับลูกที่ 3 แพขวำ (ดูภำพประกอบใน
แผนภูมิ)
2. วิธีเป่ำ ปฏิบัติเช่นเดียวกับการเป่าเสียง ลา คือ จะเริ่มต้นด้วยการเป่าลมเข้าหรือดูดลม
ออกก็ได้ตามความถนัดของผู้เป่า โดยใช้นิ้วปิดรูนับเสียง ซ ซ พร้อมกับเป่าลมเข้าหรือดูดลมออก
คล้ายกับจะเปล่งเสียงพยัญชนะ “ ด ” ถ้าเป็นการเป่าเสียงยาวให้ใช้คาว่า “ แด ” หรือ ถ้าต้องการเป่า
ให้เกิดเป็นเสียงสั้นให้ผันลิ้นหรือใช้ปลายลิ้นปิดกั้นลมเพื่อแบ่งลมเป่าออกเป็นช่วงๆ สั้นๆ คล้ายกับจะ
เปล่งคาว่า “ แดน ” ควรฝึกใช้นิ้วมือปิดรูนับให้สัมพันธ์กับกำรเป่ำลมเข้ำและดูดลมออก ตามแบบฝึก
ที่ 1-3 ดังนี้

2. 15
แบบฝึกที่ 1 ฝึกเป่ำเสียง ซอล (ซ ซ) ซึ่งเป็นระดับเสียงเดียวกันช้ำๆ
โน้ต - - - ซ - - - ซ - - - ซ - - - ซ - - - ซ - - - ซ - - - ซ - - - ซ
การปฏิบัติ
1. ฝึกร้องโน้ตเสียงซอล พร้อมเคำะจังหวะให้ถูกต้อง
2. ปิดรูนับเสียงซอล คู่ 8 (ซ ซ) เป่ำลมเข้าหรือดูดลมออกคล้ายกับจะเปล่งเสียง
พยัญชนะ “ ด ” ด้วยคาว่า “ แด ” หรือ “ แดน ” ฝึกเป่าตัดลมเป็นช่วงสั้นๆ ต่อเนื่องกันตามช่วงลม
หายใจออก และหายใจเข้าอย่างเป็นธรรมชาติ ควรฝึกเป่าให้เกิดความเคยชินจนชานาญ
แบบฝึกที่ 2 ฝึกเป่ำเสียง ซอล (ซ ซ) เป็นกระสวนจังหวะช้ำๆ
โน้ต - - - ซ - ซ - ซ - ซ - ซ - ซ - ซ - - - ซ - ซ - ซ - ซ - ซ - ซ - ซ
การปฏิบัติ
1. ฝึกร้องโน้ต เสียงซอล พร้อมเคำะจังหวะให้ถูกต้อง
2. ปิดรูนับเสียงซอล คู่ 8 (ซ ซ) แล้วเป่ำลมเข้ำหรือดูดลมออกคล้ำยกับจะเปล่งเสียง
พยัญชนะ “ ด ” ด้วยคำว่ำ “ แด ” หรือ “ แดน ” ฝึกเป่ำตัดลมเป็นช่วงสั้นๆ ต่อเนื่องกันตำมช่วงลม
หำยใจออก และหำยใจเข้ำอย่ำงเป็นธรรมชำติ ฝึกเป่ำตัดลมด้วยกำรเป่ำลมเข้ำหรือดูดลมออกเป็น
กระสวนจังหวะ โดยเป่ำให้เสียงของโน้ตตัวสุดท้ำยตรงกับจังหวะตก(เสียงหนัก)
แบบฝึกที่ 3 ฝึกเป่ำเสียงซอล (ซ ซ) เป็นกระสวนจังหวะให้เร็วขึ้น
โน้ต - - - ซ - ซ - ซ ซ ซ - ซ - ซ - ซ - - - ซ ซ ซ - ซ ซ ซ - ซ - ซ - ซ
โน้ต - - - ซ - ซ - ซ ซ ซ - ซ ซ ซ - ซ - - - ซ - ซ - ซ ซ ซ - ซ ซ ซ - ซ
โน้ต - - - ซ - ซ - ซ ซ ซ - ซ ซ ซ - ซ - - - ซ ซ ซ ซซ ซ ซซ ซ ซ ซซ ซ

3. 16
วิธีปฏิบัติ
1. ฝึกร้องโน้ตเสียง ซอล พร้อมเคำะจังหวะให้ถูกต้อง
2. ปิดรูนับเสียงซอล คู่ 8 (ซ ซ) แล้วฝึกเป่ำตัดลมโดยเป่ำลมเข้ำหรือดูดลมออกเป็น
กระสวนจังหวะให้ถี่ขึ้น ทั้งกำรเป่ำเสียงยำว(คำว่ำ แด) และเสียงสั้น(คำว่ำ แดน) สลับกันไปตำมระดับ
เสียงในแต่ละห้องเพลง ฝึกเป่าตัดลมเป็นช่วงจังหวะสั้นๆ ต่อเนื่องกันตลอดช่วงลมหายใจทั้งหายใจ
เข้าและหายใจออกอย่างเป็นธรรมชาติ
ข้อสังเกต
1. การเป่าตัดลม โดยใช้ปลายลิ้นแบ่งลมเป่าให้มีความสั้นยาวต่างๆ กันในแต่ละ
จังหวะย่อยของห้องเพลงจะทาให้เกิดเสียงหนัก-เบาและอารมณ์เพลงในลักษณะที่แตกต่ำงกันออกไป
ตามจุดประสงค์ของผู้เป่า
2.แบบฝึกดังกล่าวเป็นเพียงตัวอย่างหรือแนวทางการฝีกหัดเท่านั้น ผู้ฝึกเป่าสามารถ
กาหนดรูปแบบเองได้ที่สาคัญคือพยายามฝึกปิดรูนับให้สัมพันธ์กับการเป่าลมเข้าหรือดูดลมออกตาม
ลมหายใจอย่างเป็นธรรมชาติ