Kızlar Atakta programı için geliştirilmiş eğitim modullerinin taslak anlatımı

1. BEDEN, RUH, YETENEK, DÜŞÜNCE
KİŞİSEL DEĞİŞİM İÇİN ÇOK YÖNLÜ PROGRAM SİSTEMATİĞİ:
BEDEN; genel sağlık bilgisi, ilk yardım, beden farkındalığı, sağlıklı yaşam (spor/beslenme),
cinsellik bilgisi, hijyen.
RUH; karakter, kişilik özellikleri, cesaret, girişimci ruh, içsel-çevresel uyum(luluk).
DÜŞÜNCE; genel bilgi ve kültür (eğitim/okuma), yöntem/metodoloji, vizyonerlik,
bilinç/dünya görüşü.
YETENEK; genetik aktarımlar, tutku, hırs, istek, özel eğitim, disiplin, adanmışlık, yeni kimlik.
BEDEN ;
Genel Sağlık Bilgisi
İlk Yardım
Beden Farkındalığı

2. Sağlıklı Yaşam ( Spor / Beslenme )
Cinsellik Bilgisi
Hijyen
RUH ;
Karakter/ Kişilk Özellikleri
Cesaret , Girişimci ruh
İçsel-Çevresel Uyum(luluk )
DÜŞÜNCE ;
Genel Bilgi ve Kültür ( Eğitim / Okuma )
Yöntem / Metodoloji
Vizyonerlik
Bilinç / Dünya Görüşü
YETENEK ;
Genetik Aktarımlar
Tutku, Hırs, İstek
Özel Eğitim
Disiplin, Adanmışlık
Yeni Kimlik
•Düşünce•Yetenek
•Ruh•Beden
Sağlık Öz
BilinçKimlik

3. Kaynaşma
Lider oyunu. Grup daire olur. Bir gönüllü odanın dışına çıkar. Grup içerisinden seçilen bir
lider çeşitli hareketler yapar ve grubun geri kalanları kimi izlediklerini belli etmeden liderin
hareketlerini taklit ederler. Dışarıya çıkan gönüllü gruba dahil olduğunda yapılan hareketi
kimin başlattığını bulmaya çalışır.
Tanışma
Eğitmen gruba projeyi anlatır. Projenin hedefleri anlatıldıktan sonra grubun 1 hafta boyunca
kamp içerisinde dikkat etmesi gereken temel ilkelerin neler olacağı belirlenir. Temel ilkelerin
(kurallar) belirlenmesi için herkesin görüşü alınmaya çalışılır ve eğitmenin yönlendirici
sorular sorar. Katılımcıların istediği ilkeler büyük bir kağıda yazılır ve her zaman görülecek
bir yere asılır.
Örnek; Başkalarının durumu, duygu ve düşüncelerini konuşmamak
Ön-Test
Tüm katılımcılara birer ön-test formu dağıtılır ve formu doldurmaları istenir.
MODÜL 1-
İLETİŞİM VE KENDİNİ İFADE ETME (3 Saat)
Oyun:
Tüm katılımcılara odanın içerisinde karışık bir şekilde yürüyerek kendileri hakkında 5 bilgiyi
rastgele söylemeleri istenir. Katılımcılar konuşmak için durmaz ve kimse birbirini beklemez.
Birkaç dakika sonra grubun durması istenir ve katılımcıların hangi arkadaşı hakkında hangi
bilgiyi edindiği sorulur. Daha sonra grubun yürümeye başladıktan sonra biriyle karşı karşıya
geldiğinde sıralı olarak konuşmaları ve birbirlerini dinlemeleri istenir. Birkaç dakika sonra
grup durdurularak konuştukları arkadaşları hakkında kimin ne bilgi edindiği sorulur.
Simülasyon:
1. Göz bantlarını takan 7 kişi ellerinde tuttukları objeleri birbirine anlatarak birlikte bir şekil
oluşturmaya çalışırlar (gökkuşağı).
2. Gönüllü olarak seçilen kişi(ler) kendisine söylenen mesleği (durumu) konuşmadan, sadece
hareketlerle anlatır (sessiz sinema).
Simülasyon sırasında nasıl sıkıntılar yaşandığı sorulur. İletişim kurarken dinlemek, ifade
etmek ve göz teması kurmanın önemi hakkında konuşulur. Katılımcıların bu üç duyuyu nasıl
kullandıkları hakkında konuşulur.

4. Etkinlik:
Güçlü, zayıf ve saldırgan iletişim türlerinin eler olduğu hakkında konuşulur. Eğitmen örnek
cümlelerle katılımcıların iletişim türlerini tahmin etmelerini ister.
Örnek;
İletişim kurulan kişiye doğrudan bakmadan: -“Tarlaya gideceğim, kendi başıma
yapabilir miyim acaba, nasıl olur ki”…
İletişim kurulan kişiye bakarak: “-Tarlaya gideceğim ve bu işi tek başıma bitirmem
mümkün değil. Sen de bu konuda tecrübeli olduğuna göre bana yardımcı olur musun?”
İletişim kurulan kişiye çok yaklaşıp bağırarak: “-Bu işi tek başıma nasıl yapayım? Sen
de gelsin iyi edersin.”
Üç iletişim türü tanımlanır ve katılımcıların neler hissettiği, günlük hayatlarında daha çok
hangilerini yaşadıkları hakkında konuşulur. Daha önce zayıf ya da saldırgan iletişim
kurdukları için olumsuz sonuçlanan birer olayı drama yaparak güçlü iletişim türüyle
canlandırmaları istenir.
Saldırgan iletişimin işe yarayabileceği durumlar olup olmayacağı sorulur. Herhangi bir
istenmeyen durumla karşılaşıldığında (istismar girişimi) “HAYIR diye bağırma, Ortamdan
uzaklaşma ve durumu güvenilir bir kişiye rapor etme” nin önemi vurgulanır. (GRUBUN
ÖZELLİĞİNE GÖRE KARAR VERİLECEK)
“Güçlü iletişim kurarak uygunsuz bir davranışın önüne geçmek mümkün mü? diye sorulur ve
örnekler istenir.
Örnek; “Bana çok yakın durduğunda kendimi rahat hissetmiyorum. Biraz daha mesafeye
ihtiyacım var”.
KENDİNİ İFADE ETME (Banu Başeren- Sahne çalışmasıyla ilişkili işlenecek)
Yedek Etkinlik
Bir kelime yazdırıp, diğer kişiye geçecek ve önceki kelimeye bakarak bir kelime yazacak.
Kağıdı katlayacak. Herkes sadece bir öncekinin yazdığını görecek.
MODÜL-2 KİMİM BEN?
Grup Etkinliği 1

5. Katılımcılar gruplara ayrılır. Her bir gruba bir kurum başlığı verilerek o kurumun “ergenliği”
nasıl tanımlamış olabileceğini yazmaları istenir. Her grup kendine uygun tanımı yaptıktan
sonra aşağıdaki cümleler okunur.
TDK:
Cinsel organların fizyolojik gelişmesiyle başlayan, buluğa ermişlikle yetişkinlik arasındaki
dönem, yeni yetmelik, ergenlik çağı
Wikipedia:
Ergenlik (puberte), insanlarda meydana gelen "yetişkinliğe ilk adım" evresidir. Ergenlik,
çocukluk çağı ile yetişkinlik çağı arasındaki geçiş dönemidir. Ergenlik, bireyde çocuksu tutum
ve davranışlarının yerini yetişkinlik tutum ve davranışlarının aldığı, cinsiyet yetilerinin
kazanıldığı, bireyin erişkin rolüne psikolojik ve somatik olarak hazırlandığı dönemdir.
Dünya Sağlık Örgütü:
Erişkin bedenine sahip olmak için 10-19 yaşları arasında geçen dönem
Ekşi Sözlük:
girildiğine çıkıldığına pişman olunan dönem.
gencimizin en önemsiz şeylere bile sinirlendiği dönemdir
ebeveynlere sabretmenin düştüğü, muhakkak girilecek olan, kaçışı olmayan ve herkes için çok
zor bir dönem
pis bir dönemdir. inadım inat kıçım iki kanat diye ortalıkta dolanmak genelde yararlı değil
zararlı oluyor. düzenli şekilde spor yapmak ruh ve beden sağlığı için acayip faydalı olur bu
dönemde çünkü gereksiz gerginlikten kurtarır. gerçi her dönemde faydalı ama malum ergenlik
biraz farklı
ERGENLİK VE CİNSEL GELİŞİM (2 saat)
CİNSEL GELİŞİM
Regl dönemi
Vücudun tüylenmesi
Hijyen
TOPLUMSAL CİNSİYET ROLLERİ (1,5 saat)
Hikaye

6. Likyalı kadınlara ilişkin hikaye anlatılacak. (Anaerkil bir topluma ilişkin hikaye olabilir)
Etkinlik (15 dak)
Grup 3 gruba ayrılır. Her gruba 2-3 dakikalık bir drama hazırlamaları için 5 dakika süre
tanınır. Bir grup sadece erkeklerin, bir grup sadece kızların bir grup da hem erkek hem de
kızların yer aldığı bir durumu/olayı canlandırır. Yapılan canlandırmalara ilişkin fikir
paylaşımında bulunulur.
Etkinlik
Tahtaya kız ve erkek resmi çizilip her bir resmin altına cinsiyete ilişkin çağrışım yapan
kelimeler yazılır. Erkekleri ifade eden kelimelerde kızlar için olmasını istedikleri
tanımlamalar var mı diye sorulur. Kızların erkek gibi ya da erkeklerin kız gibi davranmasının
nasıl algılandığı hakkında konuşulur. Farklı ve geleneksel olmayan işlerde başarılı kadın
ve erkek rollerinden bahsedilir.
Aile Tutumları (Farklı özellikteki gruplara göre toplumsal tutumlar içeriği olacak)
Etkinlik
İkili gruplar oluşturulur. Herkes anne – kız ya da baba- kız rollerini üstlenerek bir etkinliğe
katılma (konser, sinema, tatil, vb.) isteğini ailesine dile getirdiğinde nasıl bir diyalog
kurabileceğine ilişkin canlandırma yapar.
Drama çalışmasının ardından demokratik ve otoriter aile tutumları hakkında konuşulur.
MODÜL-3
GELECEK AĞACI
Etkinlik
Tüm katılımcıların kağıda birer ağaç çizmesi istenir (yaprak toplatılıp üzerine yazdırılabilir.
Vernikle boyayıp kalıcılığını sağlayacağız). Ağaçlarda 8-10 büyük yaprak ile 3-5 tane kök
olması gerektiği söylenir. Yaprakların her biri katılımcıların para harcadıkları şeyleri, kökler
ise katılımcıların ne şekilde para kazanabileceğini ifade eder. Bu konuda açıklama yaptıktan
sonra yaprakların ve köklerin üzerine her birine bir madde gelecek şekilde para harcadıkları
ve kazandıkları durumları yazmaları ya da çizmeleri istenir.
Katılımcılara hangi yaprağa gerçekten ihtiyaç duydukları hangilerini, ihtiyaç duymasalar bile
istedikleri sorulur. Köklerde ifade edilen para kazanma biçimlerinin pozitif ya da negatif
sonuçları olup olmadığı sorulur. Meslek seçimlerini hangi amaçlar doğrultusunda yapacakları
hakkında konuşulur.
HEDEF BELİRLEME (ÖZGÜVEN- KENDİNİ SEVME)

7. Beyin Fırtınası
Tahtaya HEDEF yazılır ve tüm katılımcıların aklına gelen şeyleri paylaşmaları istenir.
Söylenen kelimeler tahtaya yazılır ve kelimeler üzerinden gidilerek hedef belirlemenin neden
önemli olduğu; hedefi olan bireyle hedefi olmayan bireyin yaşamlarının nasıl farklılaştığı
üzerine konuşulur.
Etkinlik
Her bir katılımcıya büyük boy bir kağıt verilir. Kağıdın en soluna bir nokta çizmeleri istenir.
Bu nokta doğdukları günü simgeler. Kağıdın ortasına yakın bir yere başka bir nokta çizilir.
Bugünü simgeler. İki nokta arasına katılımcıların hayatlarındaki önemli anları ya da en guru
duydukları olayları çizmeleri (artık materyal kullanılabilir) istenir. Kağıdın sağ tarafına başka
bir nokta çizilir. Bu nokta da 10 yıl sonrasını ifade eder. Ortadaki nokta ile sağdaki nokta
arasında katılımcıların sonraki 10 yılda yapmak istediklerini çizmeleri istenir.
HEDEFİM
Güçlü Yanlarım
Geliştirmem
Gereken Yanlarım
Önceki Başarılarım
Destek Alabileceğim
Kişiler
Neler Hakkında Konuşulabilir
MODÜL 1
Güçlü İletişim
 Kendinizi yukarı çekerken başkalarını aşağı itmediğinizde
 Hem kendinize hem başkalarına saygılı olduğunuzda
 Duygu ve düşüncelerinizi doğru ve net bir şekilde ifade ettiğinizde
 Değerlerinizi ve ilkelerinizi netleştirdiğinizde
 Kelimelerinizle vücut diliniz birbirini tamamladığında
 Kendinize güvenip aynı zamanda saygılı olduğunuzda
 Övgü kabul edip kendinizi iyi hissettiğinizde
 Kendinizi geliştirmek ve yeni bilgiler öğrenmek için önerileri dinlediğinizde
 Hayır derken kendinizi kötü hissetmediğinizde

8.  Kızmadan bir konuya katılmadığınızı belirttiğinizde GÜÇLÜ İLETİŞİM KURMUŞ
OLURSUNUZ.
Zayıf İletişim
 Kendinizi yukarı çekmek için herhangi bir eylemde bulunmadığınızda
 Başkalarının isteklerine izin verdiğinizde
 Herhangi bir konuda mutsuz ya da rahatsız hissettiğiniz zaman sessiz kaldığınızda
 Çok fazla “özür dilediğinizde” ya da “üzgün” olduğunuzu söylediğinizde
 Duygularınızı sakladığınızda
 Bir başarısızlık yaşadığınız zaman yeni bir şey denemediğinizde
 Bütün kararları çevrenizdekilerin almasına izin verdiğinizde
 Her zaman çoğunluğa uyup toplum baskısına izin verdiğinizde ZAYIF İLETİŞİM
KURMUŞ OLURSUNUZ.
Saldırgan İletişim
 Başka insanları düşünmeden harekete geçtiğinizde
 İstediğinizi elde etmek için başkasına zarar verdiğinizde
 Çevrenizdeki insanları kaybedecek olsanız bile kendinizi her zaman ilk sıraya
koyduğunuzda
 Başkalarının fikirlerini ve duygularını dinlemeden talepte bulunduğunuzda
 İnsanlar size katılmadıklarını belirttiği zaman çok çabuk sinirlendiğinizde
 İnsanları fiziksel olarak itip, zorladığınızda
 İnsanları kendilerini savunmak durumunda bıraktığınızda
 İnsanları küçümseyip bunu onlara hissettirdiğinizde SALDIRGAN İLETİŞİM
KURMUŞ OLURSUNUZ.
MODÜL 2
Ergenlikte Bedensel Gelişim
Doku, Kas ve Kemiklerin Gelişimi: Uzun kemiklerin uzunluğunun artması, eklemlerin
kalınlaşması (1).
Boy ve Kilo Artışı: Boy artış hızı kızlarda 10-12, erkeklerde 12-15 yaşlarda en hızlı şekilde
gerçekleşmekte. Kızların çoğu yılda 5-10 cm; erkekler 7,5-12 cm büyümektedir (1,2,4).
Boy uzamasına bağlı olarak ağırlık artar. Ergenlik döneminde şişmanlık (obezite) ya da aşırı
zayıflık (anoreksia nevroza) gibi ağırlık konusunda sapmalar görülebilir (1).
Ergenlik dönemi cinsel kimliği kabullenme, yetişkinlere (ebeveynlere) bağımlılıktan kurtulma,
toplumsal yerini keşfetme ve meslek belirleme çabalarının yaşandığı bir dönemdir.
Cinsel Gelişim

9. Birincil Cinsiyet Özellikleri:
İkincil Cinsiyet Özellikleri:
Bireyin sağlıklı olarak tanımlanması cinsel kimlik ile cinsel rolün birbirine uygun olmasına
bağlıdır (4).
Cinsellikle ilgili toplumda yaygın olarak görülen bilgi eksikliği, eğitim sisteminin bilimsel bir
“cinsel eğitim programını” kapsamaması ve bilginin akran, basın-yayın gibi gelişigüzel
kaynaklardan öğrenilmesiyle ilgili olduğu düşünülmektedir. Eksik ve yanlış cinsel bilgi,
inanış ve düşünceler cinsel işlev bozukluğunun oluşumuna ve devamına sebep olmaktadır. Bu
durum en çok cinsellikle ilgili espriler ve fıkralar şeklinde ortaya çıkmaktadır (4).
Toplumsal cinsiyet, kadın ve erkek olmayı sosyal olarak yapılandıran özelliklerdir. Anne
karnında cinsiyetin belirlendiği andan itibaren kız ve oğlan çocuk olarak bir yetiştirme tarzı
benimsenir ve kadın ve erkek rolleri kazandırılmış olur (4). Toplumsal cinsiyet rolleri ergenlik
döneminde bireyin ne kadar “erkeksi” ya da “kadınsı” göründüğüyle belirlenmektedir.
Geleneksel cinsiyet rollerine bakıldığında; oğlan çocuklar için spor, açık hava aktiviteleri; kız
çocuklar için yemek yapma, sanat ve evde yapılan aktiviteler uygun görülmektedir. Meslek
seçimlerinde cinsiyetlere göre farklı yönlendirmeler görülmektedir. Oğlan çocuklar
mühendislik, doktorluk gibi alanlara, kız çocuklar ise öğretmenlik, hemşirelik gibi mesleklere
yönlendirilmektedir.
Sosyal Etkiler
Özellikle düşük gelir seviyesinde yetişen ergen kızlar erkeklere oranla daha fazla
sınırlamayla karşılaşmaktadırlar. Özellikle gelişmemiş ve gelişmekte olan ülkelerde kız
çocuklar kendi eğitim hayatları, arkadaş seçimleri ve geleceklerine ilişkin planlama
konusunda yeterince söz hakkına sahip olmamakta ve yaşıtları olan erkeklere oranla daha
fazla ev işlerini üstlenmektedirler (3).
Aile desteği
Demokratik Tutum: Birey olarak kabul edilme, aile içerisinde alınan kararlarda söz sahibi
olma, ebeveynlerin davranışlarını eleştirebilme, bazı konularda bağımsız karar verebilme (5).
Otoriter Tutum: Ebeveynlerin çocuklarının sahibi olması, yoğun baskı, itaat ve ceza, korkuya
dayalı ilişki (5).
Benlik Saygısı Bireyin kendisi hakkında hissettikleri ve inandıklarına ilişkin algısıdır.
Kaynakça

10. 1. Gander, M. J., ve Gardiner, H. W. (1998). Çocuk ve Ergen Gelişimi. Ankara: İmge
Kitapevi.
2. Yavuzer, H. (2005). Geçleri Anlamak. İstanbul: Remzi Kitapevi
3. https://girlup.org/impact/challenges-girls-face/leadership/
4. Set, E., Dağdeviren, N., ve Aktürk, Z. (2006). Ergenlerde cinsellik. Genel Tıp Dergisi, 16,
137-141.
5. Erbil, N., Divan, Z., ve Önder, P. (2006). Ergenlerin benlik saygısına ailelerin tutum ve
davranışlarının etkisi. Aile ve Toplum, 3, 7-15.