Onderzoeksresultaten pilotonderzoek VitalITylab

1. 1 | P a g i n a
12 juli 2015
Samenwerking tussen de Gemeente Zoetermeer & De Haagse Hogeschool
De Haagse Hogeschool
Business IT & Management
BIM-I Research Intervention Project
[OUDEREN SAMEN]
Jason Breinburg
Mitchell Knaapen
Branko Sandifort
Robert Jan Uithof
[ADVIESRAPPORT GROEP 4]

2. 2 | P a g i n a
Voorwoord
Vanwege de economische crisis heeft ons land te maken met vele bezuinigingen. Zo treffen de
bezuinigingen onder andere de zorg van de ouderen. Ons lichaam heeft naar mate het ouder wordt
meer zorg nodig dan voorheen, maar de zorg in Nederland kost veel geld. Daarnaast is de overheid
aan het bezuinigen en kunnen zij niet alles betalen. Hierdoor is er een gebrek aan goede zorg.
Voor u ligt het advies rapport dat opgesteld is naar aanleiding van de samenwerking tussen de
Gemeente Zoetermeer en De Haagse Hogeschool. De samenwerking tussen de Gemeente
Zoetermeer en De Haagse Hogeschool wordt ook wel het VitalITylab genoemd. Bij deze
samenwerking is het doel dat De Haagse Hogeschool door middel van IT bij kan dragen aan de zorg
voor ouderen.
Tijdens het onderzoek hebben we veel mensen gesproken om tot een zo goed mogelijk en
betrouwbare innovatie te komen.
Allereerst willen wij de ouderen bedanken die een belangrijke bijdrage hebben in het onderzoek. De
ouderen stelden zich transparant op om een positieve bijdrage te kunnen leveren.
De Gemeente Zoetermeer willen wij bedanken voor de samenwerking en de medewerking. Tijdens
het onderzoek hebben wij vanuit de Gemeente veel informatie gekregen wat een positieve bijdrage
heeft geleverd aan ons onderzoek.
Tijdens het onderzoek hebben wij verschillende experts kunnen benaderen over de zorg van
ouderen. Wij willen hier in het speciaal Kitty Martens, Lector van lectoraat Mantelzorg, en Katrien
Stuyt, beleidsmedewerker van de Gemeente Zoetermeer, hartelijk voor bedanken.
Als laatste willen wij de steun vanuit De Haagse Hogeschool bedanken. In het bijzonder noemen wij
Roeland Loggen en Ed Meijer. Twee docenten die tijdens het onderzoek altijd klaar stonden voor
vragen.
Wij wensen u veel leesplezier.
Namens,
Mitchell Knaapen,
Robert-Jan Uithof,
Jason Breinburg &
Branko Sandifort
Zoetermeer, 8 juli 2015.

3. 3 | P a g i n a
Management samenvatting
Context, aanleiding, probleem en vraagstelling
Dit rapport is geschreven naar aanleiding van de CDA motie van de gemeente Zoetermeer (CDA,
2014). Daarin is aandacht gevraagd voor het volgende: Hoe kunnen ouderen in Zoetermeer zolang
mogelijk zelfstandig wonen? De motie is in de gemeenteraad aangenomen en in aanleiding hiervan is
samenwerking gezocht met de studenten van de opleiding Business IT & Management aan de Haagse
Hogeschool(locatie Zoetermeer). Om de vraag vanuit de motie te beantwoorden is een onderzoek
gestart. Dit rapport is bestemd voor de coördinatoren van het VitalITlab en leden van de
klankbordgroep.
Methode, werkwijze en resultaten
Voor dit onderzoek is er gebruikt gemaakt van Design Thinking. (designthinkingforeducators, 2015)
Design Thinking heeft verschillende fases om van niets naar een aanbeveling te komen, te weten:
Empathy, Define, Ideate, Prototype en Test. (Stanford, An Introduction to Design Thinking. Process
Guide., 2014) Al deze fases zijn gebruikt om tot informatie te komen om de doelgroep zo goed
mogelijk te leren kennen, om tot ideeën te komen en om een idee te presenteren.
De verschillende technieken die gebruikt zijn toonde aan dat er veel speelt bij de ouderen. De
ouderen zijn zeker nog in staat om zelfstandig te kunnen blijven wonen maar hebben wel een aantal
die dat beperken of in de toekomst kunnen beperken. De meeste uitspringende knelpunten die uit
het onderzoek kwamen zijn: eenzaamheid, achteruitgang en angst. Alle ouderen herkende zich in de
drie aandachtsgebieden, bepaalde ouderen herkende zich er nu al in en andere ouderen zagen dit
voor de toekomst in als knelpunten om zelfstandig te blijven wonen.
Conclusies
Het onderzoek heeft aangetoond dat er bij de ouderen zeker mogelijkheden zitten om ouderen
langer zelfstandig te laten samen wonen. Echter zijn er ook een aantal aandachtsgebieden waar een
verbetering moet komen om te zorgen dat ouderen langer zelfstandig kunnen wonen.
Uit het onderzoek blijkt dat de pijnpunten bij ouderen zitten in eenzaamheid, achteruitgang en de
angst. Het onderzoek toont aan dat het mogelijk is dat de ouderen langer zelfstandig blijven wonen.
Echter toont het onderzoek ook aan dat de ouderen bepaalde pijnpunten hebben die ervoor zorgen
dat het zelfstandig wonen minder lang goed gaat.
Aanbeveling
Om ervoor te zorgen dat ouderen langer zelfstandig kunnen blijven wonen is er een aanbeveling
door groep gedaan. In deze aanbeveling wordt er vooral gericht op het wegnemen van eenzaamheid,
het ondersteunen bij achteruitgang en het verhelpen van beperkingen als gevolg van angst. Om deze
zaken te verhelpen en op te aan te pakken is de 'Ouderen Samen' applicatie bedacht. Deze applicatie
bevat diverse functionaliteiten die de genoemde beperkingen verhelpen of ondersteunen bij het
verminderen ervan. Hiernaast zorgt de applicatie ervoor dat ouderen beter om kunnen gaan met hun
beperkingen en als gevolg hiervan langer zelfstandig kunnen blijven wonen. Doordat de applicatie
bedoeld is voor ouderen is er uiteraard gedacht aan gebruiksvriendelijk, overzichtelijkheid en
duidelijkheid.
Deze ‘Ouderen Samen’ applicatie bevat een drietal belangrijke functionaliteiten. Ten eerste is er het
‘Delen’. Hierin kunnen ouderen ervaringen delen met elkaar, zodat anderen hiervan kunnen leren.
Ten tweede is er de agenda optie. Hierin kunnen alledaagse activiteiten beschreven worden en deze
agenda kan gedeeld worden met de familie. Als laatste is er de ‘Ik leef nog’ knop. Hiermee kan de
oudere/gebruiker aangeven dat er niks aan de hand is en niemand zich zorgen hoeft te maken.

4. 4 | P a g i n a
Inhoudsopgave
Voorwoord .............................................................................................................................................. 2
Management samenvatting .................................................................................................................... 3
H1. Inleiding............................................................................................................................................. 6
H2. Aanpak .............................................................................................................................................. 7
H2.1 Empathy...................................................................................................................................... 8
H2.2 Define........................................................................................................................................ 11
H2.3 Ideate........................................................................................................................................ 14
H2.4 Prototype & Test....................................................................................................................... 20
H3. Definitieve oplossing....................................................................................................................... 22
H3.1 Ouderen Samen ........................................................................................................................ 22
H3.2 Poster Ouderen samen ............................................................................................................. 24
H3.4 Customer Journey..................................................................................................................... 26
H3.5 Business Model Canvas............................................................................................................. 27
H3.6 Service Blueprint....................................................................................................................... 31
H4. Onderzoek....................................................................................................................................... 33
H5. Advies.............................................................................................................................................. 35
H6. Conclusie......................................................................................................................................... 38
H7. Literatuurlijst................................................................................................................................... 39
Bijlage A: Kwaliteitscriteria................................................................................................................... 41
Bijlage B: Poster Digitaal........................................................................................................................ 46
Bijlage C: Interview Boekje Empathy Fase ............................................................................................ 47
Bijlage D: Interview Uitwerkingen Empathy Fase ................................................................................. 62
Bijlage E: Social Graphs.......................................................................................................................... 80
Bijlage F: Story Share............................................................................................................................. 85
Bijlage G: Empathy Map........................................................................................................................ 86
Bijlage H: Persona’s............................................................................................................................... 87
Bijlage I: 2x2 Matrix............................................................................................................................... 90
Bijlage J: Saturate & Group.................................................................................................................... 94
Bijlage K: Fast Idea Generator............................................................................................................. 102
Bijlage L: POV How Might We ............................................................................................................. 103

5. 5 | P a g i n a
Bijlage M: Design Criteria.................................................................................................................... 106
Bijalge N: Concepting .......................................................................................................................... 107
Bijlage O: COCD Box ............................................................................................................................ 109
Bijlage P: Interview uitwerkingen Ideate ............................................................................................ 111
Bijlage Q: Expert interview uitwerking................................................................................................ 117
Bijlage R: Interview uitwerkingen Prototype & Test........................................................................... 122
Bijlage S: Presentatie........................................................................................................................... 130
Bijlage T: Prototype............................................................................................................................. 139

6. 6 | P a g i n a
H1. Inleiding
Iedereen wordt ouder en hoopt zo lang mogelijk zelfstandig te blijven. Dit lukt echter niet altijd en in
dat geval hebben ouderen vaak hulp of ondersteuning nodig. Naar aanleiding hiervan is er een motie
ingediend waarin aandacht voor dit gevraagd word. Deze is goedgekeurd en in samenwerking met de
Haagse Hogeschool te Zoetermeer is er een project gestart om te onderzoeken waarna er
oplossingen bedacht kunnen worden om ouderen te ondersteunen of te helpen bij hun dagelijkse
activiteiten. Hiervoor heeft er uiteraard een onderzoek plaatsgevonden naar de behoeftes van
ouderen, over wat ouderen prettig vinden en hoe zij zelf handelen. Via deze weg kon bepaald
worden waar de problemen zich bevonden en waar er mogelijkheden waren voor verbetering. Aan
de hand van deze punten zijn er concepten bedacht die mogelijk gebruikt kunnen worden bij het
uitwerken van een oplossing.
De groep waar het onderzoek op gericht is zijn ouderen van boven 65 jaar. Hierbij wordt er geen
onderscheid gemaakt tussen man of vrouw, wordt er niet gekeken naar burgerlijke staat en ook niet
naar leefomstandigheden. Hiernaast bestaat de doelgroep ook uit experts en professionals op het
gebied van ouderenzorg. Hun ervaringen vanuit de praktijk kan ten goede zijn voor dit onderzoek.
Het doel dat bereikt moet worden is om met een oplossing te komen dat meerwaarde zal creëren
voor ouderen in hun dagelijks leven. Hiermee wordt bedoeld dat ouderen bepaalde zaken
eenvoudiger kunnen regelen en dat zij weer mee kunnen doen in de samenleving. Uiteraard is het
belangrijk dat met deze oplossing ouderen langer zelfstandig kunnen blijven. Naast het creëren van
meerwaarde voor ouderen wordt er ook meerwaarde gecreëerd voor experts en professionals. Dit
kan zijn in de vorm een grotere informatiestroom waardoor ouderen eenvoudiger en beter geholpen
kunnen worden.
Verder zal in dit document diverse onderdelen van dit onderzoek te vinden zijn. Zo zal er in
hoofdstuk 2 beschreven worden hoe dit onderzoek is aangepakt. Hierbij wordt elke fase van de
Design Thinking methode individueel doorlopen en worden deze ook zo beschreven en toegelicht.
In het hoofdstuk hierna wordt de definitieve oplossing beschreven. Hier worden de functionaliteiten
van de Ouderen Samen applicatie uitgelegd.
In hoofdstuk 4 wordt het verloop van het onderzoek uitgelegd en welke discussie punten nog open
staan. In hoofdstuk 5 wordt ons advies voor de toekomst beschreven. Hier wordt vooral de vraag:
Wat moet er nu nog verder gebeuren voordat de applicatie live kan gaan? beantwoordt.
In hoofdstuk 6 wordt alles nog kort samengevat en worden de belangrijkste punten herhaald.
Tot slot zijn alle tussenproducten en eindresultaten toegevoegd. Wanneer u een onderdeel niet kunt
vinden kunt u in de inhoudsopgave kijken om de juiste bijlage te vinden.

7. 7 | P a g i n a
H2. Aanpak
Tijdens dit onderzoek is er gebruik gemaakt van de methode Design Thinking. Design Thinking is een
creatieve manier om tot nieuwe oplossingen te komen waarbij de doelgroep (eindgebruiker) centraal
staat. Design Thinking heeft vijf verschillende fases, deze zijn te zien in figuur 1. In dit hoofdstuk
beschrijven wij elke fase van de Design Thinking methode. In elke fase zullen wij stil staan bij de
aanpak en de resultaten.
Vooronderzoek
Voordat er is begonnen aan de Design Thinking fases, heeft er kort een vooronderzoek
plaatsgevonden. Het doel hiervan was om van een aantal termen rondom ouderen meer informatie
te verkrijgen, zodat de interviews met de ouderen met enige expertise afgenomen konden worden.
De termen waarnaar wij onderzoek hebben gedaan tezamen met de zoekterm ‘ouderen’ zijn: multi-
morbiditeit, angst, eenzaamheid en percentages rondom ouderen. (Volksgezondheid, 2014)
(Steverink, 2015) Deze manier van deskresearch heeft ons kennis verschaft over wat er leeft onder
ouderen en hoe er hier mee om wordt gegaan. Het vooronderzoek heeft vooral plaatsgevonden op
websites van gemeenten, het CBS en door middel van zoektermen vertalen naar het Engels en deze
te gebruiken in Google Scholar. Want in het buitenland (‘het Westen’) hebben ze vaak toch dezelfde
problemen, maar soms andere oplossingen.
Voorbeeld:
Figuur 1 – Design Thinking Fases
Figuur 2 – Verdeling aantal chronische
ziekten onder patiënten met een
chronische ziekte (nationaalkompas, 2011)

8. 8 | P a g i n a
H2.1 Empathy
Tijdens de Empathy fase hebben we gebruik gemaakt van een zestal methoden en technieken:
 Empathisch interviewen (designkit.org, 2015)
 Observeren (Delft Design Guide, 2012)
 Empathy Map (Stanford, Method Empathy Map, 2015)
 Story Telling and Capture
 Customer Journey Mapping (Nouhuys, 2011)
 Social Graph (Dickinson, 2012)
 Uitwerken bovenstaande
In deze fase is het van belang om de doelgroep te leren kennen. Aan de hand van het empathisch
interviewen en observeren van een viertal ouderen uit de doelgroep is er informatie verkregen over
problemen, pijnpunten en de mooie dingen van het ouder worden. Deze aspecten zijn gebundeld in
een model, genaamd de Empathy Map, waar het horen, zien, denken en voelen, zeggen en doen, de
pijnpunten en de voordelen bij elkaar komen. Dit geeft een goed overzicht van de viertal
empathische interviews. Bij het interviewen is er gebruik gemaakt van een interviewboekje. Met het
interviewboekje hebben we de interviews goed voorbereid om de interviews goed en nuttig te
gebruiken. Het interviewboekje is terug te vinden in bijlage C.
Tijdens de empathische interviews zijn verschillende
thema’s besproken, te weten:
 Sociale cohesie en eenzaamheid;
 Gezonde levensstijl;
 Vitaliteit;
 Kwaliteit van leven;
 Zelfredzaamheid en zelfmanagement;
 Gebruik van diensten;
 Chronische klachten;
 Gebruik van technologie.
De resultaten uit de interviews zijn gedeeld met de andere
groepsleden door alle resultaten op een post-it te plakken
en aan de muur, per thema, te bevestigen. Daarna zijn alle
thema’s en uitkomsten besproken en vergeleken.
Figuur 3 – Thema’s en uitwerkingen op de muur
Figuur 4 – Empathy Map (Zie bijlage G)

9. 9 | P a g i n a
Daarnaast is er over elk interview een ‘story’ beschreven aan de
hand van de techniek Story Telling and Capture. Deze techniek
gaf ons op een beschrijvende wijze een deel uit het leven van de
ouderen. In figuur 5 ziet u de verschillende verhalen uit de Story
Share and Capture in de bijlage F vindt u het volledige verhaal.
Door middel van Customer Journey Mapping zijn er een aantal
activiteiten van de vier ouderen in kaart gebracht, zodat hier
pijnpunten in onderkend konden worden. Hetgeen wat iemand
zegt staat namelijk niet altijd gelijk aan hetgeen wat er
daadwerkelijk gebeurd. Iemand kan zeggen dat deze tijdens de wandeling geen problemen ervaart,
maar gaat bijvoorbeeld wel elke vijf minuten op een bankje zitten om uit te rusten. Dit laatste kan je
niet altijd uit een interview onttrekken.
In tabel 1 kunt u een voorbeeld zien van een Customer Journey Mapping. In de H3.4 vindt u een
grotere versie van tabel 1.
Tabel 1 – Customer Journey Mapping
Stap 1 2 3 4 5 6
Wat
deed
jij?
Computer
aanzetten
Internet
explorer
aanklikken
Favorieten openen
en website
https://zoetermeer.-
wijzelf.nl/log_in
aanklikken
en emailadres en
wachtwoord
invullen
Opvolgen wat
schoonmaakster
zegt voor
nieuwe
afspraak
Opvolgen wat
schoonmaakster
zegt voor
betalen
Computer
uitzetten
Wat
deed de
andere?
PC: Aangaan
(geen
wachtwoord
nodig)
*zelfstandig
PC: Browser
openen (lege
homepagina)
*zelfstandig
PC: opent website
hulp
*zelfstandig
Helpen waar er
geklikt moet
worden
*met hulp
Helpen waar er
geklikt moet
worden
*met hulp
PC: uitgaan
*zelfstandig
Met
welk
doel?
Internet
Explorer
openen
Website zorg
vinden
Profiel meneer Hans
bekijken
Nieuwe
afspraak maken
Betalen Huishoudster
naar huis
sturen
Emotie Neutraal Neutraal Neutraal Geïrriteerd dat
niet zelf kan
Geïrriteerd dat
niet zelf kan
Blij dat ze
weer weg is
Figuur 5–Story Share and Capture (Zie
bijlage F)

10. 10 | P a g i n a
De Social Graph is gebruikt, zodat de sociale contacten van een oudere in kaart gebracht kon worden.
Met deze methode was het eenvoudiger om het thema eenzaamheid aan te snijden. Er was een
‘excuus’ om het te hebben over wie of wat er gemist wordt en of de geïnterviewde tevreden was
over de grote van zijn of haar Social Graph.
De Social Graph gaf ons inzichten in de kring om de ouderen heen. Sinds de wijziging van zorgstaat
naar participatiesamenleving is het goed om te weten hoe groot de kring om de ouderen heen is en
waar ze op kunnen bouwen. De verschillende Social Graph’s bevestigde de verkregen informatie over
de kring. Bepaalde ouderen hebben een kleine kring die zich ook eenzaam voelen. Daarnaast kunnen
zij niet op andere bouwen met de nieuwe participatiesamenleving. In figuur 6 ziet u een voorbeeld
van een Social Graph die gebruikt is bij het onderzoek. Zoals u hier ziet is de kring niet groot en
bevestigd het ons dat ouderen zich eenzaam voelen.
De uitwerkingen van de interviews uit de Empathy fase zijn terug te vinden in bijlage D en E.
Figuur 6 – Social Graph (zie bijlage E)

11. 11 | P a g i n a
H2.2 Define
Tijdens de Define fase hebben we gebruik gemaakt van een vijftal methoden en technieken:
 Saturate & Group (Stanford, Method Saturate and Group, 2015)
 Persona’s (Curedale, Persona text based on Design Methods 1, 2015)
 How Might We (POV) (Stanford, Methods How Might We Questions, 2015)
 Expert Interviews (designkit, Expert Interview, 2015)
 2x2 matrix (Stanford, Method 2x2 Matrix, 2015)
In deze fase was het delen van de informatie tussen de verschillende onderzoeksgroepen een pre.
Het delen zorgde ervoor dat je informatie verkreeg over twaalf extra ouderen, zodat er geanalyseerd
kon worden op bijvoorbeeld thema’s. Door middel van Saturate & Group hebben we de thema’s in
kaart gebracht.
Welke geïnterviewde hebben bijvoorbeeld angst om van de trap te vallen? Door middel van het
koppelen van een nummer aan elke geïnterviewde konden we de traceerbaarheid van de uitspraken
aantonen. Dit zorgde ervoor dat er een overzicht ontstond van overlappende problemen en
pijnpunten. Dit moest ervoor zorgen dat de uiteindelijke oplossing aansluit bij de problemen van de
doelgroep, zodat zij zich in de oplossing kunnen herkennen.
Figuur 7 – Saturate & Group (Zie bijlage J)
Figuur 8 – Traceerbaarheid bij
Saturate & Group

12. 12 | P a g i n a
Na het analyseren van Saturate & Group en onze eigen bevindingen hebben we geconcludeerd dat er
drie thema’s uitspringen bij de ouderen, te weten:
- Eenzaamheid
- Achteruitgang
- Angst
In bijlage J vindt u de volledige uitwerking van de Saturate & Group.
Op basis van de Saturate & Group en onze eigen bevindingen zijn er drie persona’s opgesteld.
Persona’s zijn fictieve representatieve weergaves van de doelgroep. Aan de hand van deze persona’s
zijn de viertal interviews, gehouden in de Empathy fase, en de bevindingen uit de andere interviews
samengevat. Er worden hierin een aantal karakteristieken beschreven, zodat de oplossing die
uiteindelijk in prototype & test gemaakt wordt aansluit bij de doelgroep. De persona’s zijn door dit
argument een referentiemiddel geworden om de relevantie van de eindoplossing aan te tonen.
Hierop zijn er drie persona’s gemaakt die de doelgroep representeren. De eerste persona is de Social
Loner. Deze wordt gekenmerkt door de volgende eigenschappen: woont zelfstandig, mentale
functies zijn scherp, omgang met IT is goed, mist enorm haar partner. De tweede persona is de
optimist en deze wordt gekenmerkt door de volgende eigenschappen: lichaamsfuncties werken
goed, kan minimaal overweg met IT-gebruik, vrienden en familie vallen weg. Als derde persona is de
keuze gemaakt voor team solo en deze wordt gekenmerkt door de volgende eigenschappen:
slechthorend, eenzaam na overlijden vrouw, geen kinderen en minimale verwachting van het leven.
Voor de volledige persona’s kunt u bijlage H raadplegen.
Na de persona’s zijn verschillende How Might We vragen opgesteld. How Might We vragen zijn
onderzoeksvragen die leiden naar oplossingen. De How Might We vragen zijn aan de hand van de
Point of View (POV) methode opgesteld. De POV methode zorgt ervoor dat er door verschillende
vormen een dezelfde vraag wordt gemaakt, zodat de oplossingen (in de Ideate fase) vanuit
verschillende perspectieven benaderd kunnen worden.
De verschillende How Might We vragen die zijn opgesteld:
- Hoe kunnen we ervoor zorgen dat ouderen hun vrije tijd besteden aan het creëren van nieuwe
sociale relaties?
- Hoe kunnen we ervoor zorgen dat ouderen langer mobiel blijven en minder angst ervaren?
De Expert Interviews zorgde voor meer diepgang op een aantal onderwerpen: mantelzorg en
domotica. Door middel van deze interviews kwam er daarnaast inzicht over de gedachtegang bij
experts over de gekozen thema’s. Dit zorgde voor een extra perspectief naast het perspectief van die
de ouderen ons verschafte. De uitwerkingen van de interviews met de experts kunt u bekijken in
bijlage Q.
Figuur 9 – Persona’s (zie bijlage H)

13. 13 | P a g i n a
De 2x2 Matrix is opgezet met twee assen: Eenzaamheid en Achteruitgang. De Matrix zorgde voor een
samenvatting van de gehouden empathische interviews van alle onderzoeksgroepen. Aan de hand
hiervan werd het in een opslag duidelijk of eenzaamheid en achteruitgang ook daadwerkelijk leeft
onder de doelgroep.
De 2x2 matrix gaf een bevestiging van de gekozen thema’s. In een visuele weergave werd duidelijk
dat de thema’s eenzaamheid en achteruitgang speelt bij de ouderen. In figuur 10 ziet u de 2x2
matrix. Deze is ook opgenomen in bijlage I.
Figuur 10 – 2x2 Matrix met de thema’s eenzaamheid en achteruitgang.
(Zie bijlage I)

14. 14 | P a g i n a
H2.3 Ideate
Tijdens de Ideate fase hebben we gebruik gemaakt van een *tal methoden en technieken, te weten:
 Uiteindelijke How Might We
 Brainwriting (Curedale, Brain writing text based on Design Methods 1 , 2015)
 Fast Idea Generator (diytoolkit, 2015)
 Anoniem Brainstormen (groupdecisionroom, 2015)
 Design Criteria (designkit, Design Principles, 2015)
 COCD Box (cocd, 2015)
 Concepting (stanford, 2015)
In deze fase ging het om het bedenken van zoveel mogelijk ideeën. Het ging hier om divergeren en
het genereren van zeer veel ideeën. Aan het einde van deze fase moet er al geconvergeerd worden,
zodat er een aantal tastbare ideeën in de Prototype & Test fase uitgewerkt konden worden.
De uiteindelijk How Might We vragen zijn aan de hand van de POV methode opgesteld. Deze
uiteindelijke vragen zijn een bundeling van alle opgestelde vragen tijdens de POV fase. Deze How
Might We vragen zijn uiteindelijk doorgevoerd in de Design Criteria.
Figuur 11 – How Might We & Point of View (zie bijlage L)
Uiteindelijk zijn er twee HMW vragen tot stand te komen, te weten:
- Hoe kunnen we ervoor zorgen dat ouderen hun vrije tijd besteden aan het creëren van nieuwe
sociale relaties?
- Hoe kunnen we ervoor zorgen dat ouderen langer mobiel blijven en minder angst ervaren?
Brainwriting is gebruikt, zodat er ook van de andere onderzoeksgroepen ideeën gebruikt konden
worden. Deze methode zorgde voor zeer veel out of
the box ideeën.
In figuur 12 ziet u de uitwerking van de brainwriting
sessie. De verschillende out of the box ideeën die tot
stand zijn gekomen uit de brainwriting sessie, zijn
gebruikt bij het anoniem brainstormen.
Figuur 12 – Brainwriting

15. 15 | P a g i n a
De Fast Idea Generator is gebruikt om ideeën van veel
verschillende invalshoeken te genereren. Deze
methode zorgde ervoor dat het probleem herschreven
werd op verschillende manieren. Een probleem als:
Ouderen zijn bang om te fietsen? Is herschreven naar:
Wat als we de fiets weghalen? Op eerste oogpunt lijkt
dit nergens op te slaan, maar hierdoor konden er wel
volledig out of the box gedacht worden. In figuur 13 ziet
u de Fast Idea Generator. In bijlage K vindt u de
volledige uitwerking van de Fast Idea Generator.
Het Anoniem Brainstormen is gebruikt, zodat elk groepslid zijn creativiteit de vrije loop kan laten,
zonder oordeel van een ander. Hierna zijn alle ideeën door elkaar heen opgehangen en is het niet
meer duidelijk wie welke briefjes heeft beschreven. Na een bespreking zijn de dubbele en slecht
beschreven ideeën weggehaald of verbeterd. Ook zijn de ideeën uit de brainwiriting sessie en uit de
fast idea generator aan de post it muur toegevoegd om alle ideeën te kunnen analyseren.
Figuur 13 – Fast Idea Generator (zie bijlage K)
Figuur 14 – Resultaat anoniem brainstormen. Elke Post IT staat voor een
idee. (Zie bijlage O)

16. 16 | P a g i n a
De Design Criteria zijn opgesteld, zodat er
geconvergeerd kon gaan worden. Divergeren is
keuzes creëren, dat is gebeurt in de
verschillende ideeën ontwikkel technieken.
Tegenovergestelde is convergeren, dat betekent
keuzes maken.
Ideeën moesten door deze design criteria
komen, voordat deze als ‘redelijk’ of ‘ goed’
bestempeld konden worden. Dit moest ervoor
zorgen dat de hoeveelheid aan ideeën drastisch
verlaagd werd, zodat er in de volgende fase een
prototype gemaakt kon worden van het ‘beste’
idee. De volgende Design Criteria zijn opgesteld
om de ideeën te toetsen:
1. Gebruiksvriendelijk voor ouderen
2. Moet een HMV beantwoorden
3. Moet te relateren zijn aan het
onderzoek / interessegebied ouderen
4. Het is nieuw
5. Het moet met de huidige technologie haalbaar zijn
6. Het moet een meerwaarde voor ouderen creëren
De COCD Box is gebruikt om een goed overzicht te krijgen
van de verschillende ideeën.
De COCD Box is bedoeld om ideeën te selecteren, om te
bekijken welke ideeën haalbaar zijn. De COCD box is
gebruikt om te divergeren.
Welke zijn haalbaar en welke niet? Uiteindelijk hebben we
bijvoorbeeld het Google Glass idee laten varen, omdat deze
met de aanwezige financiële middelen niet haalbaar is.
Na de COCD box zijn alle ideeën verspreidt over de
verschillende vlakken. Hierdoor kregen wij op basis van
de COCD boxen inzicht in de haalbaarheid van alle
ideeën. Door de COCD box zijn we een stap verder
gekomen in het divergeren.
Figuur 15 – Design Criteria en er onder de ideeën die er aan voldoen. (Zie
bijlage M)
Figuur 16 – inhoud COCD BOX (www.cocd.org)
Figuur 17 – COCD Box – alle ideeën verspreidt over de
verschillende vlakken. (Zie bijlage O)

17. 17 | P a g i n a
Tijdens de Concepting methode zijn er een aantal technieken gebruikt om weer een stap verder te
komen met divergeren. Op deze manier is het de bedoeling dat we van alle ideeën tot een goed idee
komen. In de concepting fase hebben we verschillende technieken en methoden gebruikt om de
ideeën visueel weer te geven. De verschillende technieken en methoden die gebruikt zijn, zijn:
mock-up van user interface, fictieve advertentie, storyboard en poster. Dit zorgde ervoor dat er een
beeld werd gevormd van de ideeën die aan de doelgroep getoond kon worden. De feedback van de
doelgroep is verwerkt op de ontwerpmuur, zodat dit meegenomen kon worden in het prototype.
De verschillende technieken zorgden ervoor dat de ideeën iets concreter werden. De verschillende
concepten werden continu besproken om verbeteringen aan te kunnen brengen. De concepting fase
zorgde voor een basis van de prototype. Voor een volledige weergave van figuur 9 kunt u kijken in
bijlage N. Het concept is in de volgende fase, prototype fase, verder uitgewerkt.
Tijdens de Ideate fase zijn er heel veel ideeën langs gekomen en besproken. We gaan hier in op de
ideeën die zijn afgevallen en beargumenteren we waarom deze zijn afgevallen.
Naast onze primaire oplossing zijn er uiteraard ook andere oplossingen bedacht. Echter zijn deze
allen niet of maar voor een deel verder uitgewerkt. Dit heeft te maken met de criteria waar onze
oplossing aan moet voldoen en met de richting waarin ons idee zich zal ontwikkelen. Zoals al eerder
is aangegeven waren er een aantal concepten bedacht die tevens ook met onze doelgroep besproken
zijn. De bedachte concepten waren:
- Database
- Dagboek app
- Gezond eten en drinken ouderen pakket
- Hoe omgaan met beperkingen app
- Samenwonen en ouderen complex
- Bellen via tv
- Gratis tab bij abonnement
- Contact zoeken en ervaringen delen
- Google Glass
- Ophaalservice ouderen
Figuur 18 – verschillende technieken om concept weer te geven.

18. 18 | P a g i n a
Zoals te zien is zijn er in totaal tien concepten bedacht die gebruikt zouden kunnen worden als
oplossing. Aan de hand van feedback op deze concepten, de gesprekken met de ouderen zelf en
diverse vergadersessies binnen de groep zijn wij op een nieuw idee gekomen. Dit idee was een
Online Platform die bestemd zou zijn voor ouderen. Voor dit idee is een deel van de bovengenoemde
concepten gebruikt, namelijk:
- Database
- Dagboek app
- Gezond eten en drinken ouderen pakket
- Hoe omgaan met beperkingen app
- Contact zoeken en ervaringen delen
- Ophaalservice ouderen
Deze punten zijn dan ook verder uitgewerkt bij het uitwerken van ons primaire idee. Echter betekent
dit wel dat er met het resterende deel van de concepten niks gedaan is. Deze zijn:
- Samenwonen en ouderen complex
- Bellen via tv
- Gratis tab bij abonnement
- Google Glass
Deze ideeën zijn niet verder uitgewerkt, omdat deze niet zouden passen in ons nieuwe idee of niet
veel zouden bijdragen indien deze gebruikt zouden worden in de praktijk door de doelgroep.
Daarnaast kan er uit het hoofdstuk Resultaten worden gehaald dat niet elk idee positieve feedback
heeft gekregen. Het niet verder uitwerken van deze concepten zal nu een voor een toegelicht
worden.
Samenwonen en ouderen complex
Dit concept is veelvuldig met de doelgroep besproken en uit feedbackgesprekken is gebleken dat de
meeste dit zelf niet zouden willen. Dit gaven zij zowel direct als indirect aan door met alternatieve
ideeën of aanpassingen te komen. Dit gaf ons een beter beeld van wat de doelgroep zelf verwacht en
wilt. Het samenwonen met andere ouderen zou in het begin geen probleem zijn. Echter is er de
mogelijkheid dat er iemand ziek wordt en hierdoor deze niet meer kan bijdrage in helpen van
anderen. Het zou mogelijk kunnen zijn dat de ouderen een voor een niet meer de mogelijkheid
hebben om anderen te helpen. Dit was een van de nadelen die ons gegeven werd.
Hiernaast gaat het om de sfeer waarin ouderen dan zullen leven. Indien er een oudere ziek wordt en
achteruitgaat, kan dit een nadelig effect hebben op de anderen die daar dan ook wonen. Zij kunnen
dit zien als ‘het einde is in zicht’. Hoewel dit idee voor een groot deel al reeds bestaat. Is het ons
duidelijk geworden dat de doelgroep hier niet echt op zit te wachten, omdat dit voor hen gezien kan
worden als eindstation.
Bellen via tv
Communicatie is zeer belangrijk voor ouderen en is iets wat zij hopen voor altijd goed te kunnen
doen. Dus het bellen via tv werd op zich redelijk opgevangen. Toch bracht het meer negatieve
reacties met zich mee dan positieve. Dit heeft te maken met de steeds toenemende gehoor- en
zichtproblemen. Dit kan nadelig zijn tijdens het bellen want zij kunnen de andere partij dan niet goed
verstaan of het beeld is overbodig geworden. Hiernaast gebruiken zij liever hun telefoon of tablet om
mensen te bereiken. Voor hen is het gebruik hiervan gemakkelijker en hoeven zij bijvoorbeeld geen
smart tv te kopen om hier gebruik van te kunnen maken.

19. 19 | P a g i n a
Gratis tab bij abonnement
Dit idee was niet erg realistisch en praktisch. Dit concept zou misbruikt kunnen worden doordat
mensen alleen een abonnement afsluiten voor de tab en dan verder geen gebruik maken van het
idee wat hierachter zat, namelijk het interactief lezen van artikelen. Hiernaast zou dit ook geen
financieel verantwoord concept, want de kostprijs van een tab zou niet terugverdiend worden met
de abonnementen. Hiernaast heeft de meerderheid van alle ouderen in Nederland al een tab. Zo
waren onze contactpersonen al in het bezit van een tab en hadden zij geen baat meer bij dit concept.
Echter vonden zij het interactieve lezen wel een leuk idee. Dit is dan misschien iets voor de toekomst.
Google Glass
Een Google Glas kost op zichzelf al veel geld en het gaat ook nog eens eenvoudig kapot. De risico’s
zijn in dit geval groter dan de toegevoegde waarde dat het zou kunnen leveren. Ook was het concept
te geavanceerd voor de doelgroep. ‘Het gaat te snel’ voor ouderen en zouden de gegevens
weergegeven op de bril niet bij kunnen houden. Dit zou kunnen zorgen voor meer ongelukken
wanneer zij bijvoorbeeld aan het fietsen zijn en dus afgeleid raken door de bril of schrikken.
Hiernaast wilden zij niet de hele tijd de bril op willen. Aangezien deze bril erg duur is kunnen zij op
straat aangevallen worden waarbij de bril gestolen kan worden. Hierdoor speelt angst ook een
factor.

20. 20 | P a g i n a
H2.4 Prototype & Test
In deze fase zijn er een aantal ontwerpsessies georganiseerd, zodat er een prototype gemaakt kan
worden. Het doel van deze fase is het omzetten van het idee naar een tastbaar iets, zodat deze
gepresenteerd en getoond kan worden aan de doelgroep en de overige stakeholders.
 Ontwerpsessie 1
Hier is er gezocht naar een IT oplossing in het algemene leven van een oudere (ergotherapie), zoals
de vloersensor. Helaas wierp dit amper vruchten af. Mede door de weinige problemen van onze
doelgroep op het gebied van ergotherapie. Hierdoor zijn er geen concepten gebaseerd op dit
overkoepelend thema en zijn deze de Design Criteria niet doorgekomen.
 Ontwerpsessie 2
Na enige terugslag van de vorige ontwerpsessie is er doorgegaan met het bedenken van Apps, want
veel ouderen hebben een tablet of computer en maken hier gebruik van. Veel ideeën over Apps zijn
geplakt op de ontwerpmuur. Uiteindelijk kwam er het idee boven om deze ideeën voor Apps samen
te voegen. Deze ‘Community’ is uiteindelijk de basis geweest voor het uiteindelijke prototype.
 Ontwerpsessie 3
Hierna is er een poster gemaakt om de algemene thema’s kenbaar te maken. Deze algemene
thema’s zijn bijvoorbeeld: de doelgroep, de noodzaak, de behoefte en de stakeholders.
Figuur 19 – Poster
In figuur x ziet u de verschillende onderwerpen terug komen in een poster. De poster is een schets
om tot een prototype te komen.
 Ontwerpsessie 4
Hierna zijn de functionaliteiten van de App besproken aan de hand van de volgende vragen:
 Wat is de oplossing? – vanuit de ogen van de gebruiker.
 Hoe en wanneer wordt deze oplossing gebruikt?
 Welke beleving moet het geven? (Experience)
 Hoe lost het dan het probleem op/sluit het aan op de behoefte? (Effect/Value)
 Wie zijn de stakeholders/betrokken partijen als gebruikers of dienstleverancier?
 Dit is gedaan zodat er een volledig overzicht van de functionaliteiten zou komen en om de
noodzaak naar de doelgroep aan te tonen.

21. 21 | P a g i n a
 Ontwerpsessie 5
Hierin is er tijd besteedt aan het maken van een fysiek prototype. Er is gebruik gemaakt van een iPad
frame en hebben de verschillende schermen op A4 getekend. Het frame wordt aan de hand van de
keuze van de gebruiker verplaatst naar het juiste scherm / A4.
In figuur 20 ziet u de eerste schetsen van de prototype.
 Ontwerpsessie 6
Hier is een digitaal prototype gemaakt, ook wel een clickable demo (easability, 2015) genoemd. Dit
zorgt ervoor dat de gebruiker meer het gevoel krijgt dat het daadwerkelijk een App is en niet een
paar losse papiertjes. Hierdoor is er getracht de experience meer richting het gebruik van een tab te
laten gaan.
In figuur 21 ziet u de voorkant van het
prototype. In bijlage T kunt u de gehele
prototype terug vinden.
Met de prototype zijn we terug gegaan naar de doelgroep om de prototype te toetsen. De beoogde
eindgebruiker heeft hier kennis kunnen maken het idee. De eindgebruikers waren heel enthousiast
en gaven op kleine puntjes feedback om tot nog een beter idee te komen. In de definitieve oplossing
is de feedback van de eindgebruiker verwerkt.
Figuur 20 – Eerste schetsen Prototype
Figuur 21 – Prototype

22. 22 | P a g i n a
H3. Definitieve oplossing
In het vorige hoofdstuk heeft u kunnen lezen hoe we hebben geconvergeerd en hebben
gedivergeerd. Door te divergeren zijn we tot een uiteindelijke oplossing gekomen voor de problemen
die de ouderen ondervinden. In dit hoofdstuk beschrijven wordt beschreven hoe de eenzaamheid,
achteruitgang en angst bij ouderen kunnen worden verminderd. Aan de hand van verschillende
methoden en technieken wordt de definitieve oplossing aan u gepresenteerd.
H3.1 Ouderen Samen
De definitieve oplossing is het ontwikkelen van een applicatie voor ouderen. In deze applicatie
proberen we ouderen elkaar te helpen en te vinden. Daarnaast proberen we de
vooruitgang/achteruitgang van ouderen vast te leggen om een goed beeld te krijgen van de oudere.
De participatiesamenleving heeft veel veranderd voor de ouderen. We willen met deze applicatie het
eenvoudiger maken om deel te nemen aan activiteiten, andere ouderen te vinden en informatie te
vinden van andere ouderen. Binnen de applicatie zitten verschillende functionaliteiten die aansluiten
bij de behoefte en wensen van ouderen. De behoefte en wensen zijn voortgekomen uit de
verschillende interviews met de ouderen. De verschillende functionaliteit binnen de applicatie zijn:
Persoonlijk profiel
De applicatie heeft de functionaliteit persoonlijk profiel. Persoonlijk profiel is bedoeld om de
applicatie te gebruiken. Hierdoor kunnen ouderen eenvoudige gebruik maken van de andere
functionaliteiten. De ouderen moeten geregistreerd zijn voordat de ouderen gebruik maken van de
applicatie om het zo betrouwbaar mogelijk te maken. Daarnaast worden de persoonlijke gegevens
gebruikt om de voortgang/achteruitgang in kaart te brengen. Het is daarom van belang dat de
ouderen een persoonlijk profiel aanmaken.
Het persoonlijk profiel wordt gevuld met verschillende kenmerken van de oudere. De gegevens
worden gebruikt bij verschillende functionaliteiten zoals contact zoeken en de database. De
gegevens van de ouderen worden echter niet verspreidt met derden. De gegevens worden echter
alleen anoniem verspreidt met zorginstellingen die aangesloten zijn bij de applicatie. Zo kunnen de
zorginstellingen anticiperen op de ouderen.
Services
De functionaliteit services biedt de ouderen de mogelijkheid om contact op te nemen met
verschillende externe partijen. Veel ouderen hebben veel contact met hun huisarts, fysiotherapeut of
arts. Via deze functionaliteit is het voor ouderen mogelijk om met een eenvoudig manier om de
huisarts, fysiotherapeut of arts te banderen.
Spellen
Binnen de applicatie is er een functionaliteit die aansluit bij de behoefte en wensen van ouderen om
spellen te spelen. Binnen de functionaliteit spellen kunnen ouderen op een eenvoudige manier
spellen spelen. Ouderen kunnen op een eenvoudige manier lekker ontspannen. Het doel van de
applicatie is om ouderen samen te brengen. De functionaliteit spellen zorgt er niet direct voor dat
ouderen samen komen. We willen het stimuleren om ouderen deel te laten nemen aan activiteiten.
Ouderen die meerdere malen een spel spelen krijgen een pop-up om deel te nemen met een
activiteit. De activiteit sluit aan bij het spel zodat ouderen hun ontspanning van dat spel kunnen
delen met anderen. Het doel is om ouderen de deur uit te krijgen en in te spelen op hun interesses
en wensen.

23. 23 | P a g i n a
Delen
De functionaliteit delen moet de ouderen helpen in het dagelijkse leven. Binnen de functionaliteit
delen zitten verschillende onderdelen die gericht zijn op het delen van informatie & kennis en het
delen van hulp. Binnen het delen van kennis zitten verschillende functionaliteiten, te weten: hulp bij
beperkingen, hulp bij angst, filmpjes en foto’s, blogs & verhalen, gezond eten en drinken advies,
bewegingsadvies, handleidingen en expert informatie. Deze informatie kunnen ouderen gebruiken
om obstakels te verhelpen. Daarnaast willen we ouderen stimuleren om informatie te delen om
elkaar te helpen. Binnen het delen van hulp zitten verschillende functionaliteiten, te weten:
cursussen & trainingen en hulp aanbieden/ontvangen. Deze functionaliteiten moeten ervoor zorgen
dat ouderen andere ouderen gaan helpen door middel van cursussen/trainingen of klusjes in en rond
het huis. Tegenwoordig wordt er van ouderen verwacht dat zij lang op eigen benen blijven staan,
door het delen van kennis wordt geprobeerd om ervoor te zorgen dat ouderen kennis krijgen om zo
lang en goed mogelijk te blijven leven.
Activiteiten
Bij de functionaliteit activiteiten is het mogelijk een activiteit te organiseren of aan een activiteit deel
te nemen. Het is de bedoeling om ouderen actief te krijgen door deel te laten nemen aan
verschillende activiteiten. Ouderen weten vaak niet dat er activiteiten zijn of hoe zij een activiteit
kunnen organiseren. Het moet het eenvoudig maken voor de ouderen om deel te nemen aan een
activiteit of een activiteit te organiseren.
Contact zoeken
Het onderzoek geeft aan dat ouderen eenzaam zijn. Ouderen willen graag mensen ontmoeten maar
zijn daar redelijk angstig voor. Ze zijn bang dat de ontmoeting met andere oudere niet goed verloopt.
Ouderen kunnen bij deze functionaliteit ouderen ontmoeten. Zij kunnen een oudere ontmoeten als
maatje, liefde of vriend/vriendin. Daarnaast is het mogelijk om een vriend en of vriendin te vinden
met dezelfde hobby. Hierdoor is de kans groter dat er een klik is tussen de ouderen. Daarnaast
hebben de ouderen verschillende kenmerken, interesses en hobby’s ingevuld bij persoonlijk profiel.
Deze gegevens worden meegenomen als basis voor het zoeken van een andere oudere. Oudere
kunnen hun zoek wensen aangeven. Hierdoor is de kans groter dat er een match is tussen de
ouderen. Om niet direct af te spreken met de oudere is er een mogelijk om eerst te chatten met de
ouderen. Hierdoor kunnen de oudere een eerste indruk krijgen van hun match.
Dagboek
Binnen de applicatie is er een mogelijkheid om een dagboek bij te houden. De inhoud van het
dagboek is bedoeld voor de familie en of zorginstellingen. Het dagboek wordt bijgehouden door de
oudere en is bedoeld om inzicht te geven in het leven van de oudere. In het dagboek worden vragen
beantwoord die daarna inzicht geven in de vooruitgang of achteruitgang. De familie of zorginstelling
is op de hoogte en kan hierdoor goed anticiperen op de situatie. In het dagboek is de functionaliteit
‘Ik Leef’, deze knop is bedoeld om de familie en zorginstelling elke morgen op de hoogte te brengen
van de situatie. Het geeft de familie en/of zorginstelling inzicht of de oudere wakker is geworden. De
familie en/of zorginstelling kan hierop goed anticiperen.
Het is de bedoeling dat ouderen gaan deelnemen aan activiteiten en ouderen gaan. De oudere zijn
dan vaak buiten de deur en om de familie inzicht te geven in de agenda is de functionaliteit agenda
ingebouwd. De familie kan dan goed inzien waar de oudere zich bevindt en hoeft zich niet onnodig
ongerust te maken. Daarnaast is het voor de oudere ook handig om een agenda te hebben binnen de
applicatie om alle activiteiten en afspraken overzicht in beeld te hebben.

24. 24 | P a g i n a
Vervoer
De functionaliteit vervoer is eenvoudige manier voor ouderen om vervoer te regelen voor
bijvoorbeeld een activiteit. In deze functionaliteit is het mogelijk voor ouderen om te carpoolen, taxi
te regelen en een reisplanner te maken voor het openbaar vervoer. Het carpoolen is bedoeld voor
ouderen die geen auto meer kunnen rijden maar toch met de auto naar een activiteit willen maar
ook voor ouderen die nog auto rijden en andere kunnen en willen ophalen voor een activiteit.
Hierdoor zorgen de ouderen voor de ouderen en kunnen zij met een mindere mobiliteit toch
deelnemen aan verschillende activiteiten.
Veel gestelde vragen & Beoordelen
Veel ouderen zullen vragen hebben bij gebruik van de applicatie. Hiervoor is de functionaliteit veel
gestelde vragen gebouwd. De ouderen kunnen de veel gestelde vragen doorlezen en een oplossing
vinden voor hun probleem. De kans is groot dat ouderen hier ook niet uitkomen en daarom is de link
gemaakt naar de helpdesk om de ouderen te kunnen helpen. De ouderen kunnen de helpdesk
benaderen en zij kunnen de ouderen op afstand helpen met de problemen die zij ondervinden.
Om de applicatie zo goed mogelijk aan te sluiten bij de doelgroep is de beoordeling/evaluatie van de
ouderen ingericht. De ouderen kunnen hier evalueren op de applicatie om de applicatie helpen te
verbeteren. De ouderen zijn echter de dagelijkse gebruikers van de applicatie en zij kunnen de
applicatie goed beoordelen. Hierdoor willen ervoor zorgen dat de applicatie continu aansluit bij de
behoefte van de doelgroep.
Database
Een functionaliteit die alleen beschikbaar is voor experts is de database functionaliteit. In deze
functionaliteit kunnen experts inzicht krijgen in de behoefte en wensen, sterkte en zwakte en
verschillende statistieken. Dit geeft inzichten in de ouderen om daar goed op in te spelen. Het geeft
een goed inzicht in de behoefte en wensen van de ouderen om daar op te anticiperen met
bijvoorbeeld activiteiten. Daarnaast is het goed om de sterkte en zwakte van de ouderen in kaart te
hebben om bijvoorbeeld ouderen te combineren om zo de zwakte te vullen met sterkte van een
andere oudere. Hierdoor kunnen de ouderen elkaar helpen in deze participatiesamenleving.
Het is voor de experts ook goed om verschillende inzichten te krijgen van de ouderen door middel
van statistieken. Hierdoor kunnen bijvoorbeeld de zorginstellingen inschakelen als veel ouderen last
hebben van een bepaald probleem.
De database moet ervoor zorgen dat de experts op de hoogte zijn van de behoefte, wensen, sterkte
en zwakte van de ouderen. Het kan een toegevoegde waarde zijn als de experts de juiste inzichten
kunnen hebben om daar goed op te kunnen anticiperen.
Paperclip
Ouderen die de applicatie downloaden en opstarten krijgen bij het eerste gebruik
te maken met de paperclip. De paperclip is een icoon in het venster die de
ouderen leiden door de applicatie. De paperclip legt stap-voor-stap uit welke
functionaliteiten er in de applicatie zitten en hoe zij dit gebruiken.
H3.2 Poster Ouderen samen
Op de volgende pagina presenteren wij u een poster over de definitieve oplossing. Op de poster kunt
u verschillende aspecten vinden over Ouderen Samen.

25. 25 | P a g i n a

26. 26 | P a g i n a
H3.4 Customer Journey
Hieronder staat de Customer Journey van een oudere die gebruik wil gaan maken van de Ouderen
Samen App. Er wordt onder deze Customer Journey een korte uitleg gegeven, zodat het duidelijk is
van welke Touchpoints de oudere kan tegenkomen.
Ten eerste moet er ‘Awareness’ ontstaan voor de applicatie. Meer over dit bewustzijn is te vinden
onder Hoofdstuk 5 Advies onder het kopje Bewustzijn. Dit bewustzijn is van belang, omdat er zonder
gebruikers geen ervaringen gedeeld kunnen worden. Daarnaast kunnen ouderen elkaar niet vinden
(of zijn er minder matches) wanneer er weinig ouderen gebruik maken van de applicatie. Ten tweede
(nadat de applicatie gedownload is op een apparaat) moet er een profiel aangemaakt worden. Dit is
nodig, omdat andere gebruikers een ervaring kunnen relateren aan een persoon met deze
informatie. Daarnaast vult deze de Database die van belang is voor de experts. Ten derde moeten de
ervaringen gedeeld worden, zodat deze gebruikt kunnen worden door andere gebruikers. Deze
kennisdeling is het middelpunt van de applicatie, zoals beschreven in de eerdere paragrafen van dit
hoofdstuk. Het doel van deze functionaliteit is vooral het leren omgaan met beperkingen en angst.
Hierdoor moeten ouderen zich veiliger en gelukkiger gaan voelen. Ten vierde is er een matchmaking
functionaliteit waar ouderen aan elkaar gekoppeld kunnen worden. Deze functionaliteit is van belang
om de eenzaamheid onder ouderen aan te pakken. Als laatste is er de Ik Leef functionaliteit. Er zitten
velen functionaliteiten in de applicatie. Deze (Ik Leef) hebben we eruit gepakt, omdat hierop positief
werd gereageerd door de doelgroep en wij veel toekomst zien in deze functionaliteit. Met deze knop
kan een oudere aangeven dat hij of zij niet gevallen is en zij kunnen daarnaast aangeven dat ze
wakker zijn geworden. Hierdoor worden alarmen overbodig en het wordt mogelijk om op een
speelse wijze aan te geven dat alles goed gaat. Dit geeft ouderen een veilig gevoel en kan ervoor
zorgen dat ze langer thuis kunnen blijven wonen.
Figuur 22– Customer Journey Map

27. 27 | P a g i n a
H3.5 Business Model Canvas
Met een Business Model Canvas worden alle bedrijfsaspecten op een overzichtelijke en interactieve
manier in kaart gebracht. Het model bestaat uit negen bouwstenen. Waarbij in het middelpunt
staan: de specifieke meer waarden die het platform biedt en de verschillende stakeholders.
Hieronder staat het Business Model Canvas (businessmodelgeneration, 2015) ingevuld voor Ouderen
Samen.
Naast de visuele weergave van de Business Model Canvas(BMC) wordt elk aspect van de BMC
beschreven om meer informatie te geven en duidelijkheid te creëren.
Key Partners
Wat zijn de belangrijkste partners? Welke rol spelen de belangrijkste Partners? Hoe kan de
onderneming samen met partners succesvol zijn?
 Gemeente Zoetermeer opent de deuren naar de ouderen toe. De Gemeente Zoetermeer
heeft samenwerkingen met verschillende ouderen organisaties. De Gemeente Zoetermeer is
dus een belangrijke schakel voor het netwerk.
 Experts op het gebied van ouderen zorg. Zij zien de applicatie met informatie over de
ouderen en voor ouderen.
 Binnen de applicatie is het mogelijk om spellen te spelen. Er moeten samenwerkingen komen
tussen leveranciers van spellen en de applicatie.
Gemeente Zoetermeer heeft de grootste verantwoordelijkheid in dit project. Zij kunnen op een
eenvoudige manier ouderen op de hoogte brengen van de applicatie Ouderen Samen.
Figuur 23– Business Model Canvas

28. 28 | P a g i n a
Key activities
Wat zijn de voornaamste activiteiten van de onderneming voor een succesvolle waarde propositie?
Hoe krijgt de onderneming nieuwe klanten? Hoe kan de onderneming huidige klanten behouden?
 Het beheren van de applicatie. Om de feedback van ouderen goed te kunnen verwerken is
het noodzakelijk dat de applicatie dagelijks wordt beheerd.
 Continu opzoek zijn naar samenwerkingen met organisaties om de klantenkring met ouderen
groter te laten worden.
 Het benaderen van experts om relevante informatie toe te voegen aan de applicatie.
 De ouderen helpen bij het eventuele problemen binnen de applicatie.
Key resources
Welke bronnen zijn vereist voor een succesvolle waarde propositie? Welke bronnen zijn vereist voor
distributie?
 Marketing en communicatie afdeling: Het is belangrijk dat de ouderen goed op de hoogte
worden gebracht van de applicatie. Door een goede marketing en communicatie afdeling te
hebben moet er voldoende aandacht zijn binnen de organisatie om ouderen te kunnen
werven.
 ICT Personeel: Het is belangrijk dat de applicatie blijft werken. Het is daarom ook belangrijk
dat een ICT afdeling de applicatie onderhoudt.
Cost structure
Wat zijn de belangrijkste kosten binnen het business model? Wat zijn de duurste Key Activities en
Key Resources? Waar zitten de grootste uitgaven?
 Het opbouwen van de applicatie is de belangrijkste en grootste uitgave. Er moet
geïnvesteerd worden om de applicatie te ontwikkelen.
 De verschillende afdelingen binnen de organisatie moeten betaald worden.
 Onderhoud van de applicatie om de applicatie continu aan te laten sluiten bij de wensen van
de ouderen.
 Een investering in het marketingpakket om de ouderen te benaderen en te binden als
gebruiker.
Figuur 24 – (www.vankempenict.nl)

29. 29 | P a g i n a
Customer relationship
Welke relatie dient de organisatie met specifieke klantgroepen op te bouwen?
Hoe duurzaam is de relatie met klanten? Welke relatie bestaat er nu met
klanten?
 Evaluatie van de ouderen. Binnen de applicatie is er een functionaliteit
beschikbaar die continu de wensen en behoefte van de ouderen
evalueert. Zo proberen we de applicatie aan te laten sluiten bij de wens
en behoefte van de ouderen. Als er een gat zit tussen de applicatie en de wensen en
behoeftes zullen de ouderen de applicatie niet meer gaan en kunnen gebruiken.
 Vertrouwen in de applicatie en de informatie. Het is belangrijk dat de ouderen de
beschikbare informatie vertrouwen om er zo voor te zorgen dat de ouderen de informatie
ook daadwerkelijk kunnen en gaan gebruiken.
Channels
Via welke kanalen dient de onderneming met de klant in contact te komen? Op welke manier
verkoopt de onderneming aan klanten? Welke kanalen werken het beste?
 Via de applicatie is het mogelijk om in contact te komen met de ouderen en in contact te
blijven met de ouderen. De ouderen worden via de evaluatie knop kan de applicatie vragen
stellen aan de ouderen om te zorgen dat de applicatie voldoet aan de eisen van de ouderen.
 Om de ouderen de applicatie te laten gebruiken is het belangrijk dat het bekend wordt bij de
ouderen. Dit kan op allerlei manieren maar zullen voornamelijk via kranten en folders gaan.
 Ouderen zijn vaak aangesloten bij een zorginstelling of ouderenfonds. Door face-to-face te
vertellen over de applicatie zullen ouderen ook sneller gebruik gaan maken van de applicatie.
 De applicatie is via verschillende media te benaderen. Via een website en via verschillende
applicaties die te beschikbaar worden in de Apple Store en de Android Store.
 Nieuwsbrieven moeten ervoor zorgen dat de ouderen op de hoogte worden gebracht van
eventuele updates. Hierdoor zijn de ouderen op de hoogte en kunnen zij er snel gebruik van
maken.
Uit onderzoek is gebleken dat alle ouderen gebruik maken van verschillende devices. Zij beschikken
allemaal over een laptop, smart Phone of een iPad. Hierdoor is het mogelijk om de klanten te
benaderen via een digitale weg.
Customer segments
Wat zijn de belangrijkste klantgroepen? Aan welke segmenten levert de onderneming? Voor wie kan
de onderneming de meeste waarde creëren?
 Ouderen, kunnen gebruik maken van deze applicatie om de levenskwaliteit te verbeteren.
 Experts, ouderen hebben pijnpunten en deze pijnpunten kunnen via de applicatie gedeeld
worden. Experts kunnen hierdoor hun informatie eenvoudig aan de ouderen overbrengen.
 Familie van de ouderen. De familie van de oudere wordt betrokken bij het persoonlijke
profiel van de oudere. Zij kunnen gegevens inzien waardoor zij op de hoogte zijn van het
leven van de oudere.
 Ouderenorganisaties. Ouderenorganisaties worden gebruikt om informatie te delen en de
ouderen te helpen.

30. 30 | P a g i n a
De belangrijkste doelgroep van de applicatie is de ouderen. Zonder ouderen zal de applicatie niet
rendabel zijn om de investering eruit te halen.
Revenue stream
Waar komen de inkomsten van de onderneming vandaan?
 De Gemeente Zoetermeer zal met subsidie een grote bijdrage moeten leveren aan het
ontwikkelen en het beheren van de applicatie.
 Ondernemingen. Veel ondernemingen kunnen veel ouderen helpen. Door bedrijven in laten
kopen in de applicatie kunnen zij bepaalde functionaliteiten beheren om ouderen te helpen.
Het is niet de bedoeling dat zij met gegevens van de ouderen aan de slag gaan. Bijvoorbeeld
de taxicentrale. De Taxicentrale wordt gebeld als een oudere een taxi nodig heeft. Hier
kunnen dan verschillende taxi ondernemingen zich dan inkopen om te zorgen dat de oudere
hun taxi neemt.
Value proposition
De waardepropositie, oftewel wat is de onderscheidende of toegevoegde waarde die jij biedt aan de
klant? Welke waarde levert de onderneming? Welk probleem probeert de onderneming op te lossen
voor klanten? Aan welke klanten wilt de organisatie leveren?
 Alles in één! Het is de bedoeling dat de ouderen alle informatie en benodigdheden kunnen
vinden op één locatie om het voor de ouderen makkelijk en eenvoudig te maken.
 De applicatie moet op alle mogelijke devices beschikbaar zijn. Is het niet door middel van een
app dan moet het te bereiken zijn via een website.
 De ouderen helpen bij problemen;
 De ouderen plezier geven.
 Ervoor zorgen dat de eenzaamheid weg neemt bij de ouderen. Door ervoor te zorgen dat
ouderen in contact komen met andere ouderen.
 De mogelijkheid dat ouderen op een eenvoudige manier deel kunnen nemen aan een
activiteit. Of een activiteit te starten.
 Alles voor en door ouderen. Ouderen vinden het belangrijk dat er onderscheidt is wat de
ouderen doen en wat bijvoorbeeld experts, studenten of ondernemingen doen. Wij
garanderen dat duidelijk is wat van andere ouderen komt.

31. 31 | P a g i n a
H3.6 Service Blueprint
De Service Blueprint (cooper, 2015) toont manieren om de dienst implementeerbaar te krijgen. Aan
de hand van de Customer Journey (Customer Actions) worden er verschillende front-end en backend
interacties getoond. Deze Blueprint toont uiteindelijk een aantal Touchpoints, de interacties en de
manier waarop deze Touchpoints ervaren en bereikt kunnen worden. Hieronder staat de Service
Blueprint voor Ouderen Samen.
Er is gekozen voor het Service Blueprint, omdat deze dieper gaat dan alleen de gebruiker. In dit
document gaat het namelijk vooral over de ouderen. Met dit model proberen we het perspectief van
de externe partijen te tonen, zodat het duidelijk is wat er op de achtergrond moet gebeuren om deze
applicatie tot een succes te maken.
PHYSICAL
EVIDENCE
CUSTOMER
ACTIONS
Playstore
Applestore
Windows
applicatie
Profiel
Services
Activiteiten
Ervaringen
Dagboek
Contact zoeken
Spelfunctie
Weten dat de
app bestaat
Downloaden
van de app
Profiel
aanmaken
‘De Paperclip’
Uitlegfunctie
Het kiezen van
een onderwerp
App:
Ouderen
Samen
Tips & Tricks
Het delen of
verkrijgen van
informatie
Informatie
van anderen
FRONT OF STAGE
INTERACTIONS
LINE OF INTERACTION
Buurthuis
Familie
Applicatie
Playstore
Facebook
Websites (ouderen)
Krant
Zorginstellingen
App aanwezig
op de device
Bevestigen
registratie
Aanmaken
profiel
Tonen uitleg
platform
Tonen van
informatie van
andere partijen
Tonen van
functies binnen
onderwerp
BACK OF STAGE
INTERACTIONS
LINE OF VISIBILITY
Zorginstelling informeren
Advertenties plaatsen
Reclame maken
Uitleg wordt
getriggered om
te tonen
App wordt
gedownload en
aangepast aan
OS
Profieldatabase
wordt aangevuld
met nieuwe
gegevens
Onderwerpen
worden
getriggerd
Tonen
onderwerpen
Database wordt
aangeroepen en/
of gevuld
LINE OF INTERNAL
INTERACTION
SUPPORT
PROCESSES
Marketingplan
Ondersteuning
download
applicatie
Beheren van
registratie en
profielen
Beheren van
feedback en
tonen van uitleg
Reguliere
update app
Reguliere
update app
Service Blueprint
Figuur 25 – Service Blueprint

32. 32 | P a g i n a
Service Blueprint
Ten eerste moet er bewustzijn ontstaan voor de applicatie. Dit onderdeel wordt ook al kort uitgelegd
in hoofdstuk 3.3 Customer Journey. Het is van belang dat de gebruiker weet dat deze te downloaden
is via een website of via een applicatiewinkel (app store). Voor dit bewustzijn kan er een
marketingplan opgesteld worden om de toekomstige gebruikers te informeren over de applicatie.
Ten tweede is het van belang dat deze daadwerkelijk gedownload kan worden op de verschillende
apparaten. De applicatie moet dus flexibel zijn in het detecteren en aanpassen aan het apparaat.
Hiervoor moet contact gemaakt worden met de verschillende leveranciers van de software, zoals
Apple, Microsoft en Google.
Ten derde moet er een profiel aangemaakt worden, zodat informatie over de ouderen opgeslagen
kan worden. Hierdoor wordt er een registratie door de gebruiker voltooid. Dit betekent dat de
applicatie streng beveiligd moet worden, zodat gegevens van de gebruiker niet gestolen kunnen
worden. Deze gegevens vullen de database die later door experts kunnen worden gebruikt.
Ten vierde kan er gebruik worden gemaakt van de paperclip. Door hierop te drukken worden er
zaken uitgelegd. De actor mag zelf een keuze maken voor een onderwerp. Dit zal ertoe leiden dat er
informatie gedeeld of verkregen wordt. Er moet een persoon aangesteld worden om deze
handleidingen en hulp te schrijven. Daarnaast is het van belang dat deze makkelijk aangepast kunnen
worden, zodat eventuele feedback vanuit de gebruiker verwerkt kan worden.
Ten vijfde zijn er alle verschillende functionaliteiten. Hierbij is het van belang dat andere gebruikers
het kunnen lezen, maar dat er wel ingesteld kan worden of dit wel daadwerkelijk mag. Het dagboek
kan bijvoorbeeld alleen gedeeld worden met familie. Hierdoor moeten er dus
afschermingsmogelijkheden binnen de applicatie aanwezig zijn.
Als laatste moet er de mogelijkheid bestaan om informatie van anderen in te zien. Hierdoor wordt er
kennis gedeeld, waardoor de eenzaamheid en de angst daalt en de mobiliteit stijgt. Het is hierbij van
belang dat er gezocht kan worden naar bepaalde informatie, zodat de gebruikers niet overspoeld
worden door gegevens.

33. 33 | P a g i n a
H4. Onderzoek
In dit hoofdstuk wordt uitgelegd op basis waarop en mate waarin wij bewijs hebben verzameld dat
aantoont dat de oplossing aansluit op de doelgroep.
Betrouwbaarheid onderzoek
Om de betrouwbaarheid van het onderzoek te garanderen zijn er van te voren afspraken gemaakt
over hoe er te werk gegaan zou worden. Omdat het onderzoek betrekking heeft op ouderen en deels
specialisten op het gebied van ouderen(zorg), zijn zij dan ook de doelgroep die benaderd is voor een
groot deel van onze initiële informatie. Hiernaast is er voor het onderzoek alleen data gebruikt dat is
voortgekomen uit interviews met de doelgroep waardoor er zekerheid was over de representativiteit
van de verkregen informatie.
Bij het verwerken van de interviews is er rekening mee gehouden dat eigen interpretaties van de
verkregen informatie ten strengste uitgesloten moest worden. Dit heeft ervoor gezorgd dat de
informatie die gebruikt is in het daadwerkelijke onderzoek niet aangetast zou zijn en dus feitelijke
data is.
Traceerbaarheid
Gedurende het onderzoek kwamen de volgende
thema’s naar boven: eenzaamheid, achteruitgang en
angst. Tijdens de Define fase is de data verkregen uit
de Empathize fase goed bekeken en is hier gezocht
naar mogelijke patronen en overeenkomsten.
Traceerbaarheid is dan een factor dat van ons
aandacht zou krijgen gedurende deze fase. Zo is er bij
het doornemen van alle interviews, die gehouden zijn
met de doelgroep, een werkwijze gehanteerd wat het
traceerbaar maken van data mogelijk maakte.
Allereerst kreeg elk interview zijn eigen nummer.
Hierdoor kon de verkregen data uit de interviews
gebruikt en direct terug gekoppeld worden aan de
bron waar deze vandaan kwam. Bij het gebruik van de
methode Saturate & Group kon de data goed
georganiseerd en vergeleken worden. Dit is terug te zien in de afbeelding hierboven. Door deze
manier van werken kon de data goed geclusterd en georganiseerd worden wat als gevolg had dat de
onderliggende patronen herkenbaar werden. Deze activiteit heeft ertoe geleid dat de eerder
genoemde thema’s herkenbaar werden en terug te koppelen waren aan de doelgroep. Daarnaast zijn
alle interview verslagen en overige uitwerking toegevoegd aan de bijlage. Wanneer er getwijfeld
wordt aan de conclusies binnen dit document kan de bijlage uitsluitsel bieden over uitspraken.
Figuur 2: Resultaat Saturate & Group

34. 34 | P a g i n a
Openstaande beperkingen
Wat nog wel een grote rol speelde gedurende het onderzoek was de representativiteit van de
geïnterviewden ten opzichte van de gehele doelgroep. Voor dit onderzoek is gesproken met circa
twintig personen die vallen binnen de doelgroep, dit is het aantal mensen dat geïnterviewd is door
alle groepen in totaal. De hoofdgedachte is dan of de antwoorden of inzichten die deze mensen met
ons delen representatief zijn voor de gehele doelgroep. En wanneer dit het geval is of de bedachte
applicatie terug te koppelen is naar deze doelgroep. Is deze applicatie wel representatief voor de
gehele doelgroep of is deze gefocust op alleen een deel van de doelgroep? Indien de personen met
wie gesproken is niet representatief zijn voor de gehele doelgroep is het mogelijk dat de applicatie
dit ook niet is. Kortom, er is onduidelijkheid over voor wie de applicatie eigenlijk bedoeld is.
Een andere factor wat onduidelijk is bij het maken van de applicatie is de samenwerking met
leveranciers. Er moet nog nagedacht worden over welke partijen er precies nodig zijn en er moet
gekeken worden naar welke potentiele partners interesse hebben in deze samenwerking. Dit kan een
kritieke succesfactor zijn voor het slagen van dit concept. Hier is op het moment nog geen onderzoek
naar verricht.

35. 35 | P a g i n a
H5. Advies
Het is de bedoeling dat de gemeente het initiatief neemt om dit project te realiseren. De praktische
handvaten worden hieronder beschreven. Het is van belang om goede afspraken te maken met de
stakeholders. Verschillende stakeholders zijn in document al genoemd. Denk hierbij aan experts op
het gebied ouderenzorg, familie en uiteraard de ouderen zelf. In dit hoofdstuk zijn aan aantal
aspecten benoemd waarbij advies wordt gegeven door de projectgroep. Deze adviezen moeten
ervoor zorgen dat de applicatie een succes zal worden.
Scope functionaliteiten applicatie
Doordat ons initiële idee een groot aantal functies bevat is het wellicht een goed begin om dit aantal
te verminderen. Allereerst adviseren wij om voornamelijk te focussen op de ‘Ik-leef-knop’. Tijdens de
laatste feedbackmoment kwam aan het licht dat deze functie het meeste potentie bevatte en ook
goed in de smaak viel bij de doelgroep. Door het gebruik van deze functie kunnen ouderen langer
zelfstandig thuis blijven wonen doordat ze via de bedachte applicatie hun status door kunnen geven
aan bijvoorbeeld verzorgers, specialisten en familie. De overige functionaliteiten moeten overigens
wel bewaard worden voor mogelijk gebruik in de toekomst.
Bewustzijn creëren noodzaak applicatie
Het is uiteraard van belang dat de ouderen van het bestaan van de ‘Ouderen Samen’ applicatie
afweten. Dat kan via verschillende kanalen gerealiseerd worden. Denk dan aan buurthuizen,
samenkomstplekken en kerken. Wij adviseren om op deze plekken presentaties te houden en
hiermee de applicatie ‘Ouderen Samen’ te promoten en toe te lichten wat deze inhoudt. Tijdens
deze presentaties kunnen er studenten rondlopen die de ouderen helpen met de applicatie om te
gaan. Dit is ook het moment dat ouderen vragen kunnen stellen. Het is tevens het ultieme moment
om goed te luisteren naar wat ouderen daadwerkelijk willen. Het is van essentieel belang om een
luisterend oor te zijn voor ouderen, zij moeten er immers mee gaan werken. Zonder de ouderen kan
dit project geen succes worden. Nota bene, doordat de applicatie in een beginstadium bivakkeert, is
het van belang om de ouderen te motiveren om de applicatie te gebruiken. In deze eerste fase is het
van belang dat het concept gaat spelen onder de ouderen. Er moet dus door middel van mond-op-
mond reclame gezorgd worden dat mensen bewust zijn van de applicatie. Zonder gebruikers kan
deze applicatie niet bestaan. De gebruikers moeten namelijk de content leveren.
Deze presentaties en cursussen zorgen door het directe gebruik tijdens deze activiteiten dat de
applicatie al gevuld wordt met informatie. Zonder informatie vanuit de ouderen kan de applicatie
niet gebruikt worden. Deze activiteiten zorgen voor de eerste content waarmee de Early Adopters te
werk kunnen gaan.
Wanneer deze presentaties en cursussen zijn gehouden is het van belang dat de meest enthousiaste
mensen ondersteund worden met het daadwerkelijk kunnen gebruiken van de applicatie. Er moet
een manier bedacht worden waarmee de applicatie al geïnstalleerd kan worden op de apparaten van
deze gebruikers, zodat zij hiermee kunnen gaan ‘spelen’. Door middel van deze Early Adopters
komen nieuwe eisen en wensen naar boven en kunnen eventuele fouten in het systeem vroegtijdig
gerectificeerd worden. De nieuwe eisen en wensen kunnen, voordat de applicatie voor elke oudere
live gaat, vroegtijdig geïmplementeerd worden in de applicatie zodat deze beter aansluit bij wat de
ouderen echt willen.

36. 36 | P a g i n a
Betrekken van specialisten
Daarnaast zijn de experts een doelgroep van onze applicatie en wij adviseren deze dan ook te
betrekken bij het proces dit concept tot een succes te brengen. De eerste stap is dat deze bereikt
moeten worden via contacten binnen de Haagse Hogeschool en contacten aanwezig binnen de
gemeente Zoetermeer. Ook hierbij is het van belang dat de experts bewust zijn van de applicatie,
maar omdat de experts over het algemeen makkelijker te bereiken zijn (email, meer betrokken bij
het helpen van andere bevolkingsgroepen) zijn vooral de eisen en wensen van deze doelgroep
belangrijk. Voor dit project is het Prototype voor de experts niet getest. In deze functionaliteiten kan
dus nog zeer veel veranderingen doorgebracht worden. Het is dus eerst van belang om het Prototype
aan de experts te laten zien, voordat de applicatie daadwerkelijk live gaat.
Er wordt aangeraden om de eerste expertgebruikers te laten bestaan uit de experts die aanwezig
waren bij de eindpresentatie en de experts die benaderd zijn voor een interview in de Ideate fase.
Hieronder staat de lijst van deze experts.
Persoon Organisatie Rol
Esther Doon Vidomes Gebiedsconsulent
Deidre van Beneken Haagse Hogeschool Lector van lectoraat Mantelzorg
Natalja Karsten De Goede Woning Medewerker
Tinus Jongert Haagse Hogeschool Lector
Hans Wesdijk Gemeente Zoetermeer Beleidsmedewerker
Sanne de Vries Haagse Hogeschool Lector
Kitty Martens Kenniskring & Haagse Hogeschool Lector van lectoraat Mantelzorg
Katrien Stuyt Gemeente Zoetermeer Beleidsmedewerker
Tabel 2: Benaderde specialisten en experts
Uitbesteding applicatie ontwikkeling
Voor het maken van de daadwerkelijke applicatie zijn uiteraard programmeurs en designers nodig
die zorgen voor de juiste software, en zorgen dat de applicatie doet waarvoor deze bedoeld is. Het
advies is om dit onderdeel uit te besteden aan een bedrijf dat gespecialiseerd is in het maken van
applicaties en deze ook kunnen onderhouden.
Wanneer beide doelgroepen zijn benaderd en de eisen en wensen zijn geïmplementeerd kan de
applicatie live gaan. Deze kan dan toegevoegd worden in de Apple Store of de Google Playstore,
zodat ook andere experts en ouderen hiervan gebruik kunnen gaan maken. Dit moet zorgen voor een
explosie aan content, waardoor er hopelijk snel meerdere ouderen gebruik gaan maken van de
applicatie ‘Ouderen Samen’.
Financiering
Er zijn een aantal kosten verbonden aan het voortraject. De presentaties en de bouw van de
applicatie vereist zowel manuren als kosten voor de locatie. Het geld om deze activiteiten uit te
voeren moet voortkomen uit subsidies en ondersteuning van de gemeentes. Wanneer het
voortraject is doorstaan is het van belang dat bedrijven de applicatie gaan ondersteunen. De
regiotaxi kan bijvoorbeeld betalen om reclame te maken binnen de applicatie. Uiteindelijk kunnen
extra functionaliteiten achter een ‘paywall’ komen te staan. Welke functionaliteiten dit zijn moet uit
feedback van de ouderen (zowel de feedback van de Early Adopters als de feedback ontvangen uit de
presentaties) voortkomen. Er wordt geadviseerd dit verder te onderzoeken met een financieel
adviseur.

37. 37 | P a g i n a
Acties voor in de toekomst
In de toekomst zal er wederom onderzoek gedaan moeten worden naar de doelgroep, met de focus
op hun wensen en probleempunten. Dit heeft als doel te verifiëren of de applicatie dan nog steeds
meerwaarde heeft voor ouderen en of de belangen nog steeds hetzelfde zijn. Om de applicatie tot
een succes te maken in de toekomst adviseren wij de functionaliteiten zodanig aan te passen dat het
steeds meerwaarde heeft voor de doelgroep. Hierbij moet uiteraard gedacht worden aan de
gebruiksvriendelijkheid en overzichtelijkheid van de applicatie zelf. Wellicht kan de applicatie in de
toekomst in samenwerking met andere applicaties gebruikt worden om op die manier de
zelfstandigheid van ouderen te bevorderen door hen werk uit handen te nemen

38. 38 | P a g i n a
H6. Conclusie
Aan dit onderzoek ligt vanuit de gemeente Zoetermeer de vraag ten grondslag, te weten:
 Hoe kunnen ouderen in Zoetermeer zolang mogelijk zelfstandig wonen met behulp van IT?
In dit hoofdstuk worden, op basis van de eerder gepresenteerde resultaten, conclusies geformuleerd
en daarmee antwoord gegeven op de onderzoeksvraag. In het hierop volgende hoofdstuk worden de
conclusies vertaald naar een concrete aanbeveling waarmee de gemeente Zoetermeer in
samenwerking met de Haagse Hogeschool aan de slag kunnen.
Het onderzoek heeft aangetoond dat er bij de ouderen zeker mogelijkheden zitten om ouderen
langer zelfstandig te laten samen wonen. Echter zijn er ook een aantal aandachtsgebieden waar een
verbetering moet komen om te zorgen dat ouderen langer zelfstandig kunnen wonen. Uit het
onderzoek blijkt dat de pijnpunten bij ouderen zitten in eenzaamheid, achteruitgang en de angst.
De eenzaamheid van ouderen zorgt ervoor dat ouderen minder prettig in hun vel zitten. De
eenzaamheid zorgt voor depressiviteit en dat zorgt ervoor dat ouderen minder gelukkig is en minder
lang leeft. Onderzoek heeft echter aangetoond dat hoe gelukkiger je bent, hoe langer je leeft.
(Steverink, 2015)
Naar mate je ouder wordt, wordt je lichaam minder. Uit onderzoek blijkt dat de fysieke en mentale
achteruitgang een groot probleem is bij het zelfstandig wonen. Door de fysieke en mentale
beperkingen is het lastiger om zelfstandig te wonen.
Veel ouderen hebben angsten over allerlei zaken. Angst voor de achteruitgang of angst voor
beperkingen of angst voor eenzaamheid zijn zaken die ouderen bezig houden. Ouderen worden erg
beperkt door hun angsten en dit gaat ten koste van hun kwaliteit van leven. De ouderen durven
minder waardoor het zelfstandig wonen ook lastiger wordt.
Slotconclusie:
Het onderzoek toont aan dat het mogelijk is dat de ouderen langer zelfstandig blijven wonen. Echter
toont het onderzoek ook aan dat de ouderen bepaalde pijnpunten hebben die ervoor zorgen dat het
zelfstandig wonen minder lang goed gaat. Onze oplossing, de ‘Ouderen Samen’ applicatie, zou ervoor
moeten zorgen dat het zelfstandig wonen makkelijker en langer te realiseren is.

39. 39 | P a g i n a
H7. Literatuurlijst
businessmodelgeneration. (2015). The Business Model Canvas. Opgehaald van
businessmodelgeneration.com: http://www.businessmodelgeneration.com/canvas/bmc
CDA. (2014). Standpunt. Opgehaald van CDA.nl:
https://www.cda.nl/en/standpunten/standpunt/ouderen/
cocd. (2015). De COCD-box. Opgehaald van cocd.org: http://www.cocd.org/kennisplatform/cocd-
box/
cooper. (2015). Service Blueprints: Laying the Foundation. Opgehaald van cooper.com:
http://www.cooper.com/journal/2014/8/service-blueprints-laying-the-foundation
Curedale, R. (2015). Brain writing text based on Design Methods 1 . Opgehaald van medialab.hva.nl:
http://medialab.hva.nl/toolkit/method-card/brain-writing/
Curedale, R. (2015). Persona text based on Design Methods 1. Opgehaald van medialab.hva.nl:
http://medialab.hva.nl/toolkit/method-card/persona/
Delft Design Guide. (2012). User Observations. Opgehaald van DDG_UserObservations:
https://blackboard.hhs.nl/bbcswebdav/pid-1690267-dt-content-rid-3392727_2/courses/ITD-
ZM-BIM-I-IRP-01-1415/DDG_UserObservations.pdf
designkit. (2015). Design Principles. Opgehaald van designkit.org:
http://www.designkit.org/methods/27
designkit. (2015). Expert Interview. Opgehaald van designkit.org:
http://www.designkit.org/methods/43
designkit.org. (2015). Interview. Opgehaald van designkit.org: http://www.designkit.org/methods/2
designthinkingforeducators. (2015). Design Thinking. Opgehaald van
designthinkingforeducators.com: http://www.designthinkingforeducators.com/
Dickinson, B. (2012). So What The Heck Is The 'Social Graph' Facebook Keeps Talking About?
Opgehaald van businessinsider.com: http://www.businessinsider.com/explainer-what-
exactly-is-the-social-graph-2012-3?IR=T
diytoolkit. (2015). I want to generate new ideas. Fast Idea Generator. Opgehaald van diytoolkit.org:
http://diytoolkit.org/tools/fast-idea-generator-2/
easability. (2015). Clickable demo. Opgehaald van easability.nl:
http://www.easability.nl/clickabledemo.html
groupdecisionroom. (2015). Effectief brainstormen met de Group Decision Room als
Brainstormversneller. Opgehaald van groupdecisionroom.nl:
http://www.groupdecisionroom.nl/effectief-brainstormen-met-brainstormversneller.php

40. 40 | P a g i n a
nationaalkompas. (2011). Chronische ziekten en multimorbiditeit. Opgehaald van nationaalkompas.nl:
http://www.nationaalkompas.nl/gezondheid-en-ziekte/ziekten-en-
aandoeningen/chronische-ziekten-en-multimorbiditeit/hoeveel-mensen-hebben-een-of-
meer-chronische-ziekten/
Nouhuys, R. J. (2011). Customer Journey Mapping: klantervaring als inspiratie voor strategie en
ontwerp. Opgehaald van frankwatching.com:
http://www.frankwatching.com/archive/2011/03/29/customer-journey-mapping-
klantervaring-als-inspiratie-voor-strategie-en-ontwerp/
Stanford. (2014). An Introduction to Design Thinking. Process Guide. Opgehaald van
dschool.stanford.edu:
https://dschool.stanford.edu/sandbox/groups/designresources/wiki/36873/attachments/74
b3d/ModeGuideBOOTCAMP2010L.pdf?sessionID=9a5d0a2a0cd5fb6c26a567b2636b19513b7
6d0f4
Stanford. (2015). Method 2x2 Matrix. Opgehaald van dschool.stanford.edu:
http://dschool.stanford.edu/wp-content/uploads/2013/10/METHODCARDS-v3-slim.pdf
Stanford. (2015). Method Empathy Map. Opgehaald van dschool.stanford.edu:
https://dschool.stanford.edu/wp-content/themes/dschool/method-cards/empathy-map.pdf
stanford. (2015). Method I Like, I Wish, What If . Opgehaald van dschool.stanford.edu:
http://dschool.stanford.edu/wp-content/themes/dschool/method-cards/i-like-i-wish-what-
if.pdf
Stanford. (2015). Method Saturate and Group. Opgehaald van dschool.stanford.edu:
https://dschool.stanford.edu/wp-content/themes/dschool/method-cards/saturate-and-
group.pdf
Stanford. (2015). Methods How Might We Questions. Opgehaald van dschool.stanford.edu:
http://dschool.stanford.edu/wp-content/uploads/2012/05/HMW-METHODCARD.pdf
Steverink, N. (2015). Gezond en gelukkig ouder worden. Opgehaald van rug.nl:
http://www.rug.nl/research/department-of-sociology/research/research-themes/healthy-
happy
Volksgezondheid, N. K. (2014). Chronische ziekten en multimorbiditeit. Opgehaald van
nationaalkompas.nl: http://www.nationaalkompas.nl/gezondheid-en-ziekte/ziekten-en-
aandoeningen/chronische-ziekten-en-multimorbiditeit/

41. 41 | P a g i n a
Bijlage A: Kwaliteitscriteria
In dit hoofdstuk worden de kwaliteitscriteria, zoals vastgesteld door de verschillende
onderzoeksgroepen, getoond. Bij elk criteria wordt kort uitgelegd hoe eraan voldaan is. De groene /
behaalde criteria zijn daarnaast te herleiden uit dit adviesrapport. Onder de tabel wordt nog kort
uitgelegd waarom er aan de rode criteria niet voldaan is.
Empathize fase (Niet) Behaald omdat
1. Gebruik gemaakt van minimaal 10 empathische
interviews
Vier empathische interviews zijn gehouden door de
groepsleden. Daarnaast is er nog gebruik gemaakt
van elf andere interviewuitwerkingen van de
overige projectgroepen.
2. Observatie is goed als je bij de oudere ben geweest
en iets heb gezien of gedaan aan het onderdeel
“dagbesteding”.
Mitchell: Observeren van het betalen en
inplannen van de schoonmaakster
Jason: Observeren van een wandeling
Branko: Observeren van tuinieren
Robert-Jan: Observeren van orgel spelen
3. Alle thema’s moeten zijn afgedekt tijdens de
interviews
Elk groepslid heeft zich gehouden aan het
interviewboekje. Dit boekje is te vinden in de
bijlage. Elk thema wordt hierin beschreven
met een aantal voorbeeld vragen
4. Er moet afstemming zijn geweest met de gebruikte
methodes
Zie hiervoor onder aan de tabel. De
terugkoppeling met de persona’s was
onduidelijk.
5. Er is gebruik gemaakt van de CJM (minimaal 4) Mitchell: CJM van de observatie (betalen
schoonmaakster)
Overige groepsleden hebben geen CJM
gemaakt.
6. Alle interviews moeten zijn uitgewerkt volgens de
criteria uit interview document
De beoordeling van de docenten was zeer
positief. Alleen Jason moest naderhand
informatie toevoegen. Hiermee is dit criteria
voldaan.
7. Belangrijkste speerpunten zijn m.b.v. methode
uitgewerkt (store en share)
Alle thema’s zijn in de uitwerkingen behandeld
en op Blackboard gezet
8. Uit de verslagen moet terugkomen dat er empathisch
te werk is gegaan
Ook al was er een interviewboekje moest het
interview meer verlopen als een normaal
gesprek dan een gestructureerd interview. Uit
de verslagen kwamen daarnaast ook emoties
naar voren. Zie voor de verslagen de bijlage.
9. Gevoelens van de geïnterviewde moeten zichtbaar
zijn in de uitwerking
Zie vorige criteria
10. Er is aantoonbaar gebruik gemaakt van en gezocht
naar relevante bronnen.
Dit is beschreven in het hoofdstuk Aanpak. Er
heeft een vooronderzoek plaatsgevonden
over: multi-morbiditeit, angst, eenzaamheid en
percentages rondom ouderen. Daarnaast kan de
literatuurlijst geraadpleegd worden voor mee
relevante bronnen.

42. 42 | P a g i n a
Define Fase (Niet) Behaald omdat
1. Traceerbaarheid naar verslagen en overige data Zie hiervoor het hoofdstuk Aanpak en de
bijlage. Onder elk thema en subthema zijn
tracability nummers opgenomen. Hiermee
kunnen de uitspraken teruggekoppeld worden
aan de verschillende verslagen.
2. Minstens een techniek om de How Might we vragen
op een juist niveau te brengen
We hebben gebruik gemaakt van de POV
methode. Zie hiervoor de Aanpak
3. How might we vragen moeten gevalideerd worden
aan de hand van persona’s of thema’s
Er is door ons slecht teruggekoppeld naar de
persona’s, omdat we het gevoel dat we de
doelgroep wel kenden. We hebben dus de
HMW vragen niet volledig teruggekoppeld
naar de persona’s. Zie voor meer informatie de
paragraaf onder deze tabel.
4. Minstens 3 technieken om de data te clusteren en te
generaliseren
We hebben gebruik gemaakt van Saturate &
Group, Persona’s, How Might We vragen en de
2x2 Matrix.
5. Een SMART geformuleerde probleemstelling Specific: het creëren van nieuwe sociale relaties?
& langer mobiel blijven en minder angst ervaren?
Measurable: nieuwe sociale relaties (meer) &
Langer mobiel (langer thuis blijven wonen)
Assignable: Ouderen
Realistic: Design Criteria
Time Related: Design Criteria
6. Binnen de probleemstelling moet de oplossing
geïmpliceerd worden
Hun vrije tijd besteden
7. Validatie en coderen! Zie hiervoor criteria 1 en 3 van deze fase

43. 43 | P a g i n a
Ideate Fase (Niet) Behaald omdat
1. Ideeën moeten gekoppeld worden aan persona’s Er is door ons slecht teruggekoppeld naar de
persona’s, omdat we het gevoel dat we de
doelgroep wel kenden. We hebben dus de
ideeën niet volledig teruggekoppeld naar de
persona’s. Zie voor meer informatie de
paragraaf onder deze tabel.
2. Ideeën moeten voortkomen uit de HMW De ideeën werden verzonnen rondom de
thema’s, waaruit de HMW vragen zijn
voorgekomen. Daarnaast hebben we een
Design Criteria opgesteld om deze koppeling
duidelijk te maken
3. Per HMW minstens 30 (?) ideeën creëren om te
kunnen selecteren
In totaal meer dan 100 ideeën voor 3 HMW
vragen.
4. Alle ideeën moeten toelaatbaar zijn pas later
convergeren
Door middel van anoniem brainstormen
hebben we geen limitatie gelegd op de ideeën
5. Fase afsluiten door prioritering en groepering van
ideeën aan te geven
Door middel van de Design Criteria, de COCD
box en Concepting is er geconvergeerd.
6. Ideeën en design moeten getoetst worden door de
doelgroep
Er is door alle groepsleden teruggegaan naar
de doelgroep. Zie hiervoor de
interviewuitwerking in de bijlagen
7. Minstens 2 technieken om ideeën te genereren. Er is gebruik gemaakt van Brainwriting en
Anoniem Brainstormen
8. Ontwerpcriteria moeten zijn afgeleid en traceerbaar
zijn
Design Criteria zijn voorgelegd aan de
hoofdonderzoek

44. 44 | P a g i n a
Prototype en Test Fase (Niet) Behaald omdat
Test:
1. Is de verwachte beleving van de ontwerpers
hetzelfde als die van de doelgroep
De applicatie moest een fijn en veilig gevoel
geven. Ook al waren niet alle ouderen het
eens met het concept de beleving was wel
hetzelfde. Zie hiervoor de
interviewuitwerkingen in de bijlage
2. Feedback moet zijn vastgelegd en verwerkt Interviews zijn uitgewerkt en toegevoegd aan
de bijlage
Prototype
1. Prototype moet aansluiten bij de kenmerken van je
persona’s (75 – 80% van de kenmerken)
Er is niet volledig teruggekoppeld naar de
persona’s. Maar omdat we de doelgroep door
en door kennen is er nog steeds aan deze
criteria voldoen. Wanneer de poster
(hoofdstuk 3.2) naast de verschillende
persona’s (bijlage) wordt gelegd is er aan deze
criteria voldaan
2. Prototype moet gereflecteerd worden door de
doelgroep
Omdat de ideeën door de verschillende filters
zijn gegaan en we terug zijn gegaan naar de
doelgroep is er genoeg confirmatie ontstaan
dat het idee gewenst is door de doelgroep.
3. Prototype moet aansluiten bij de verwachting en
mogelijkheden van de doelgroep
Omdat de oplossing een applicatie is, is het
concept soms lastig te begrijpen door de
doelgroep. We hebben uit de verschillende
interviews vernomen dat veel ouderen een
tablet hebben, hierom is deze criteria alsnog
groen.
4. Prototype moet de basis zijn voor het daadwerkelijke
product
Het prototype is een clickable demo voor een
applicatie. Een applicatie is uiteindelijk ook het
eindproduct.
5. Prototype moet feedback “kunnen verwerken”. De clickable demo is eenvoudig aan te passen
en moet nog omgezet worden in daadwerkelijk
code. Hierdoor is het prototype flexibel.
Zoals te zien is hebben de niet geraakte kwaliteitscriteria te maken met het onvoldoende terug
koppeling naar de persona’s. Hoewel een aantal aspecten van de persona’s wel zijn gebruikt, zoals
bijvoorbeeld de kenmerken van elk gemaakte persona, is er achteraf niet gevalideerd of de door ons
gekozen oplossing gekoppeld kon worden aan de persona’s. Dit heeft deels ook te maken met het
idee dat wij wel wisten wat elke persona inhield. Hiermee wordt bedoeld dat de koppeling naar de
persona’s gemaakt is in ons achterhoofd en dit verder niet schriftelijk is geweest. Doordat deze
koppeling nergens terug te vinden is, is er gezamenlijk besloten dat wij aan de gerelateerde punten
niet hebben weten te voldoen. Daarnaast hadden we besloten om de persona’s uit te breiden met
een aantal specifieke angsten, omdat wij onze oplossing hierop wilde laten aansluiten. Er is hierover
gediscussieerd en voor elk groepslid was het duidelijk over welke specifieke angsten een persona
beschikt. De persona’s zijn uiteindelijk niet aangepast, omdat er (zoals hierboven al besproken) voor
elk groepslid in het achterhoofd met de angsten al rekening gehouden werd. Uiteindelijk hadden we

45. 45 | P a g i n a
wel moeten terugkoppelen naar de persona’s om de oplossingen te valideren, zodat er meer
zekerheid was over het feit of een oplossing aansluit op de doelgroep.

46. 46 | P a g i n a
Bijlage B: Poster Digitaal

47. 47 | P a g i n a
Bijlage C: Interview Boekje Empathy Fase
Agenda
H1. Inleiding.....................................................................................................................................................................................................................................48
H2. Typische dag..............................................................................................................................................................................................................................49
H3. Thema’s.....................................................................................................................................................................................................................................50
H4. Customer Journey.....................................................................................................................................................................................................................73
H5. Social Graph ..............................................................................................................................................................................................................................59
H6. Observatie.................................................................................................................................................................................................................................60

48. 48 | P a g i n a
H1. Inleiding
Kennismaken + Opdracht
Introductie zelf
Introductie opdracht
Geinterviewde
Leeftijd:
Status:
Getrouwd/alleen
Woonsituatie:
Flat/woonhuis/ verzorgingstehuis

49. 49 | P a g i n a
H2. Typische dag
Hoe ziet een typische dag van u eruit?

50. 50 | P a g i n a
H3. Thema’s
Sociale Cohesie en eenzaamheid
- Is de oudere tevreden over zijn of haar sociale leven?
- Voelt de persoon zich wel eens eenzaam. Pas op: dit kan gevoelig liggen.
- Heeft u veel familie?
- Komen deze in uw ogen frequent genoeg op bezoek?
- Onderneemt u activiteiten met vrienden en kenissen?
- Gaat u nog op vakantie? Met wie? Waar naartoe?
- Ging vroeger vaker op vakantie?

51. 51 | P a g i n a
Gezonde levensstijl – Voldoende bewegen
- Onderzoek met de oudere of er voldoende bewogen wordt.
- Wat is hun houding tov voldoende bewegen?
- Wat is mogelijk?
- Met welke regelmaat bewegen ze?
- Welke intensiteit?
- Welke barrieres (bijv. angst voor vallen)?
- Doet u aan sport?
- Onderzoek met de ouderen of er gezond en voldoende, maar niet teveel wordt gegeten.
- En of er voldoende wordt gedronken.

52. 52 | P a g i n a
Vitaliteit
- Onderzoek met de oudere wat vitaliteit voor hem of haar betekent. Wat is het?
- Is de oudere tevreden over zijn of haar vitaliteit? Neemt het af/toe? Waarom?
- Wat zou de oudere wensen qua vitaliteit?
- Wat zou zijn of haar vitaliteit doen toenemen, of in ieder geval stabiel houden?
- Wat is hiervoor nodig?
- Welke barrières komt de oudere hierbij tegen?

53. 53 | P a g i n a
Kwaliteit van leven
- Onderzoek met de oudere wat voor hem of haar kwaliteit van leven is.
- Wat is het? Ervaart de oudere dit? Ja, hoe dan? Nee, wat wordt er gemist?

54. 54 | P a g i n a
Zelfstandig blijven wonen
- Onderzoek hoe de oudere kijkt naar zelfstandig blijven wonen.
- Is dat mogelijk? Hoe dan? Hoe gaat het op dit moment?
- Welke problemen of risico’s ziet de oudere op termijn?
- Welke barrières komt de oudere nu al tegen?
- Wat zou de samenleving (gemeente, zorgorganisaties, sociale netwerk van de oudere) kunnen doen om de oudere zelfstandig te laten blijven?
- Wat is uw woonsituatie?
- zelfstandig
- aanleunwoning
- verzorgingshuis
- verpleeghuis

55. 55 | P a g i n a
Zelfredzaamheid en zelfmanagement
- Onderzoek wat voor de oudere zelfredzaamheid en zelfmanagement betekent?
- Ervaart de oudere dit? Ja, hoe dan? Nee, wat wordt er gemist?
Gebruik van diensten
- Van welke diensten maakt de oudere op dit moment gebruik? Inventariseer deze (welke dienst, door wie geleverd, met welk doel, welke
frequentie).
- Probeer per dienst uitspraken te verzamelen over tevredenheid.
- Zorg dat je ten minste 1 customer journey map uitwerkt, voor een dienst waar de oudere wellicht minder tevreden over is.

56. 56 | P a g i n a
Chronische klachten
- Ervaart de oudere chronische klachten? Welke (pas op: kan gevoelig liggen).
- Hoe gaat de oudere hiermee om? Lukt het de oudere hier goed mee om te gaan? Weet de oudere hoe dit het beste kan?
- Krijgt de oudere voldoende ondersteuning hierbij?
- Welke barrieres of problemen ervaart de oudere hierbij? Of juist: welke wijze lessen/goede manieren heeft deze oudere zelf hiervoor
ontwikkeld/eigen gemaakt?
- Maakt u veel gebruik van medische apparatuur en of medicijnen?

57. 57 | P a g i n a
Huidig gebruik van technologie, zoals PC, laptop, tablet, smartphone
- Onderzoek met de oudere het gebruik van technologie.
- Wat gebruikt de persoon?
- Hoe ervaart zij of hij het?
- Welke meningen hierover?
- Welk vertrouwen in deze technologie? Welke angsten?

58. 58 | P a g i n a
H4. Customer Journey
Stap 1 2 3 4
Wat deed jij?
Wat deed de
andere?
Met welk doel?
Emotie

59. 59 | P a g i n a
Onderken een thema waar er problemen liggen bij de ouderen. Is hij/zij chornisch ziek? Maak een Customer Journey over het laatste bezoek aan de
apotheek.
H5. Social Graph
- Welke mensen spelen een belangrijke rol in uw (sociale) leven?
Per persoon:
- Wat is de naam van deze persoon?
- Wat is de relatie met deze persoon? (Familie, vriend, kennis, mantelzorger, maar ook zakelijk/medisch/verzorgend)
- Hoe belangrijk is de relatie met deze persoon voor u?
- Hoe vaak ziet u deze persoon? Vindt u dat voldoende?
- Welk cijfer zou u uw sociale leven geven? Waarom?
- Voelt u zich wel eens eenzaam?
- Wat zou er moeten veranderen zodat u een hoger cijfer zou geven?

60. 60 | P a g i n a
H6. Observatie
Observaties in aanloop en tijdens het interview (aankomst bij woning, begroeting, gesprek, afscheid)
Meelopen naar activiteit. Waarom deze route?
Foto’s, video’s.
Check welke onderdelen je hebt.
Checklist
Sociale Cohesie en eenzaamheid
Gezonde levensstijl – Voldoende bewegen
Gezonde levensstijl – gezonde voeding en voldoende drinken
Vitaliteit
Kwaliteit van leven
Zelfstandig blijven wonen
Zelfredzaamheid en zelfmanagement
Gebruik van diensten
Chronische klachten
IT

61. 61 | P a g i n a

62. 62 | P a g i n a
Bijlage D: Interview Uitwerkingen Empathy Fase
Uitwerking Interview Branko Sandifort
Mevrouw is 83 jaar en woont in Zoetermeer. Ze woont samen met haar man in een zelfstandige
woning. Ze hebben samen2 kinderen. En haar man heeft er al 3. Haar man wil niet betrokken worden
bij het onderzoek.
Haar dochter woont in Den Haag en heeft 4 kinderen. Haar zoon heeft 2 kinderen en is gescheiden
maar staat nu weer op het punt te gaan trouwen, hij woont in Haarlem. De stief kinderen wonen in
Sydney, Dijl (Betuwe) en Gorinchem.
Mevrouw is geboren in Breda en vanaf haar 24ste
in Den Haag tot haar 47ste
. Vanaf haar 47ste
in
Zoetermeer en in dezelfde woning.
Gezonde beweging
Mevrouw doet elke ochtend aan Yoga in haar slaapkamer. Elke ochtend is mevrouw een kwartier
bezig. Mevrouw houdt niet van sporten, want ze houdt niet van transpireren. Vroeger zwom
mevrouw altijd maar sinds het zwembad dicht is, is ze gestopt omdat de andere zwembaden te ver
weg zijn. Ze probeert wel vaak te gaan wandelen. Mevrouw wandelt dan een uurtje door het park of
door verschillende straten.
Ze probeert soepel te blijven door verschillende oefeningen te doen. Als er een plek stijf is dan heeft
ze daar mee aandacht voor. Ze past de oefeningen dus aan naar haar behoefte. Mevrouw krijgt uit
het sporten geen plezier of energie. Ze vindt het noodzakelijk . Ze wil nog zoveel mogelijk activiteiten
ondernemen en is daarom verplicht te sporten. Anders moet ze de extra kilo’s continu meedragen.
Het sporten behoudt de mogelijkheden.
Mevrouw heeft nog geen angsten met sporten. Ze verwacht dat mensen die slecht ter been zijn wel
angst kunnen hebben bij het sporten. Mevrouw is zeer goed ter been dus heeft nu nog geen enkele
problemen. Ze ziet ook nog geen problemen in de toekomst.
Gezonde voeding
Mevrouw eet zeker gezond en is hier bewust van. Ze eet minimaal 200 gram groente per dag.
Mevrouw haalt één keer per jaar een zak friet bij Bram Ladage. Dan trakteert mevrouw zichzelf.
Mevrouw let op de vitaminen en mineralen. Ze eet wel vlees maar weinig. Mevrouw eet ook vis. Ze
eet dagelijks pap met havermout. En daarnaast eet ze spelt brood.
Mevrouw vindt het belangrijk om gezond te blijven. Ze ziet overgewicht als last. Ze moet het dan elk
moment mee dragen. Mevrouw vindt dat ze voldoende eet. En daarna drinkt mevrouw ook
voldoende. Ze drinkt veel water en thee. Daarnaast drinkt ze elke ochtend twee kopjes koffie en in
de avond drinkt mevrouw chocolade water. Mensen die nu oud zijn, zijn opgeroeid in een gezonde
tijd dus gaat het vanzelf. Mevrouw denkt dat zij door gezond te eten en drinken ook gezonder is en
daardoor bewegelijker.
Vitaliteit
Mevrouw vindt zichzelf behoorlijk vitaal. Mevrouw kan alles nog wat ze vroeger ook al deed.
Mevrouw is zeker tevreden over de vitaliteit. Zeker gezien de leeftijdsgenoten. Mevrouw is van