Zonsomgeving cursus 10jan2011

Inhoud

1. Aard- en Zonsatmosfeer
2. Schokgolven
Astronomie Cursus 3. Magnetosfeer Aarde
Het Jacobijnenhuis
Winsum, jan-mrt 2011:
4. Componenten Zonnestelsel
5. Heliosfeer: ‘eigen’ gebied rond de Zon
- Zonsomgeving- 6. Interstellaire materie rond de Zon
Paul Wesselius, 10 januari 2011
7. Vroegere en operationele satelliet missies
8. Toekomstige satelliet missies

Zonsomgeving - cursus Winsum, 1 Zonsomgeving - cursus Winsum, 2
10jan11, PaulW 10jan11, PaulW

Achtergrond informatie
• Handboek Sterrenkunde, Govert Schilling, Fontaine
uitgevers, ISBN 978 90 5956 022 2, ‘cursus’ boek.
• Hoofdstuk ‘Het zonnestelsel’ van toepassing voor cursus 10
januari 2011 over ‘Zonsomgeving’.
• Govert Schilling noemt nog andere literatuur:
o Fascinerend zonnestelsel, Schilling, Fontaine 2005
o The New Solar System (4e druk), Kelly Beatty (red.), 1. Aard- en Zonsatmosfeer
Cambridge University Press 1998
• Planetary Sciences, Imke de Pater en Jack J. Lissauer, 2e
editie, Cambridge University Press, 2009
• The heliosphere, W.I. Axford, S.T. Suess,
http://web.mit.edu/afs/athena.mit.edu/org/s/space/www/helio.review/axford.suess.
html


Lagen Aardatmosfeer
Onze Aardatmosfeer
• Op 100 km hoogte zijn druk en dichtheid 1 miljoenste van de
Ionosfeer getallen aan het aardoppervlak (1,2 kg/m3)

• Boven 100 km is zwaartekracht belangrijker dan gasdruk: lichtere
gassen boven, zwaardere gassen onderaan

Mesosfeer
0 km 300 km
78% N2 78% O
Ozon
laag
Stratosfeer 21% O2 21% N2
Tropopauze

Troposfeer 1% Ar 1% O2

Aarde

1

De Zonsatmosfeer
Zonnespectrum
Fotosfeer Chromosfeer
Infrarood
Oog
De Zon is 109
keer groter dan
de Aarde: met
Aarde in midden
van Zon bevindt
Maan zich iets
voorbij de helft.

De Zon bevat
99,86% van de
massa van ons
volledige
zonnestelsel.

Golflengte
Corona 100.000 km http://www.globalwarmingart.com/wiki/Image:Solar_Spectrum_png

Zon in röntgen
en gamma
straling

2. Schokgolven
http://www.nasa.gov/multi
media/imagegallery/image_
feature_759.html


Boeggolf in Rotterdam

Vliegtuig doorbreekt geluidsbarrière

Zie: physics.ucsd.edu/.../fall2002/physics2ca

2

Boeggolf
jonge ster
LL Ori:
www.nasa.go 3. Magnetosfeer Aarde
v/.../multimed
ia/bow_shock
_prt


Van Allen gordels

Ontstaan
aards
magneetveld


Interactie zonnewind en aardse magnetosfeer

Van:
Kennislink

www.eskimo.com/~nanook/gallery/displayimage

3

De gestreepte poollicht (aurora) banden bevinden zich
op een hoogte van 100 m tot een paar km (Jan Curtis, 2571 De homogene poollicht band strekt zich uit van 100 tot
NW 3rd Terrace, Gresham, OR 97030, Canada). 1000 km hoogte: diffuse aurora. Foto van Jan Curtis

Acht planeten en een dwerg planeet (Pluto)

Neptunus

4. Componenten
Zonnestelsel

Groottes van planeten en Zon kloppen niet

Zodiacaal licht
Grootste planetoïden t.o.v. de maan

Zodiacaal licht

Melkweg

Ceres

Waarneming Paranal, Chili


4

Halley’s komeet
Oort Wolk

Eerste ster op ~
200.000 AE

Van:
home.kpn.nl/jligteneigen/
Astronomie/Pluto/WolkVan
Oort.png

Zie: http://www.schechter.org/sager/links/second/2nd_grade_outer_space_unit/haleys_comet.html Van: home-3.tiscali.nl/~ppsmeets/Zonnestelsel

Overgang Aardatmosfeer ⇒ ‘ruimte’

5. Heliosfeer:
‘eigen’ gebied rond de Zon

Boven 100 km begint de ruimte

Van de NASA website; heliosfeer = magnetische bel om Heliosfeer, NASA plaatje
de Zon, gemaakt door de zonnewind, minus de planeten,
10jan11, PaulW
hun atmosferen en hun magnetosferen 10jan11, PaulW

5

Voyager 2;
NASA/GFSC
Conceptual Image
Lab
Voyager 2 vliegt
met 15 km/sec
weg; de zonnewind
stroomt er met 60 6. Interstellaire materie
km/sec langs.
rond de Zon
Voyager 1 is op 17
miljard, Voyager 2
op 14 miljard km;
licht doet daar 32,
resp. 26 uur over
om heen en weer te
gaan.


Schets Local Interstellar Cloud Schematisch plaatje lokale interstellaire wolk

Astronomy Picture of the Day, 10 feb 2002 Van: interstellar.jpl.nasa.gov

Ulysses, een
ESA-NASA
missie,
gelanceerd via
de shuttle
Discovery in
1990,
werkzaam tot
7. Vroegere en operationele 1 juli 2008;
baan
satellieten loodrecht op
ecliptica, via
Jupiter; 5,4
AE aphelion
tot 1,34 AE
perihelion

http://ulysses.jpl.nasa.gov/

6

Planeten lopen in ellipsbanen om de Zon;
satellieten zoals Ulysses eveneens
DeSoho Satelliet, Solar
and Heliospheric
Observatory,

gelanceerd in 1995 en werkt
nog steeds;

perihelion Zon zie:
http://sohowww.nascom.nasa
aphelion .gov/gallery


Double star satellieten
Cluster satellieten
TC-2

TC-1

http://sci.esa.int/science-e/www/area
http://sci.esa.int/science-e/www/area

Cluster vindt lege gebieden in de zonnewind

Themis - soortgelijk als Cluster - bij een spin balans test

7

Beide STEREO satellieten
in de ‘clean room’ van het
Goddard Space Flight
Center

SOHO en ACE in
L1 op 1,5
miljoen km van Op 24 jan 2009 stonden STEREO A en
de Zon B 90o van elkaar. (Schaal tekening
klopt niet.)

STEREO ziet een ‘eclips’

Op 25 feb 2007
zag STEREO B IBEX ‘artist’s
de maan voor impression;
de Zon langs IBEX =
bewegen. Interstellar
STEREO B stond Boundary
op 1,6 miljoen Explorer
km van de
maan. De Zon
is paars,
gefotografeerd
in 4 ultraviolet
golflengtes.


8. Toekomstige satellieten

Afstanden bij de Zon in logarithmische schaal. Interstellar Probe
zal de heliosfeer verlaten en het interstellaire medium verkennen.

8

Interstellar Probe’s vliegpad

Een zonnezeil zal gebruikt
worden om binnen 15 jaar op
verder dan 200 AE te komen.
Zeil heeft straal van 200 m
en weegt slechts 1 g/m2

Zonsomgeving - cursus Winsum, 49
10jan11, PaulW

9

Zonsomgeving cursus 10jan2011

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (9)

Similar to Zonsomgeving cursus 10jan2011

Similar to Zonsomgeving cursus 10jan2011 (20)

Zonsomgeving cursus 10jan2011