lan super polita da merezi du pena ikustea lan ultra polit hau

1. AIMAR GARCIA LARRETXEA
SARA VILLAMAYOR MUJIKA
EKHI AIARTZA MENDIZABAL
DEYNA SOUZA RODRIGUEZ
NORA LARRAÑAGA AGIRRE

3. Karlos IV. Borboikoa
Jaio zen Portici,
Napoli, 1780ko
azaroaren 11an eta
hil zen Erroma
1819ko Urtarrilaren
20an.
Izengoitiz Ehiztari
deitua, Espainiako
erregea izan zen

4. • Frantziako egoera oso zaila zen iraultzaren bezperan.
• Egiturei begira, Frantzian monarkia absolutismoan zegoen bere egitura eta erakundeak
estatuaren eta herritarren beharrei irtenbide bat emateko kapazak ez baitziren.
• Mende osoan zehar, garrantzi ekonomiko handiagoa zuen, beraien eskuetan
baitzeuden fidantziak eta merkataritza eta produkzio bideak.
• Haiek ziren ikasketak egiten zituztenak.
• Noblezia eta kleroa ziren errepresentazio politikoa zuten bakarrak eta ez zuten
zergarik ordaintzen. Azken hau, arazo larria izan zen Iraultzaren bezperan.
• Finantza egoera hau hobetzeko modu bakarra zegoen, klase pribilegiatuak eta zergak
ordaintzea zen.
• Azkenik aipatutako krisi ekonomiko sakon hori are larriagoa bihurtu zen Frantziak
independentziako gerraren ondorioz

6.  Francisco José de Goya y
Lucientes.
 Erromantizismoari hasiera eman
zion espainiar pintoreak,
marrazkilari eta grabatzailea
izan zen.
 Erretratugile ofiziala izan bazen
ere, bere garaiko estilo eta gai
konbentzioak baztertu zituen.
 Irudimen erabat librea agertuz,
molde plastiko berezia sortu
zuen.
 Hori dela eta, arauak hautsi nahi
dituen margolaritza
modernoaren aitzindari izan zen.

7. CADIZKO
KONSTITUZIOA
•Cádizko konstituzioak
erregearen boterea mugatzen
zuen , eta zenbait eskubide
onartzen zizkien herritarriei :
legearekiko berdintasuna
sufragioa – gobernua
hautatzeko botoa emateko
eskubidea .
•Konstituzioa 1812ko
martxoaren 19an onartu zen ,
San Jose egunean .Hori dela
eta , La Pepa ereesaten diote
gaztelaniaz.

8. Karlos IV. eta Maria Luisa
Parmakoaren, semea zen.
Manuel Godoy, Maria Luisa erreginaren
begikoaren kontrako talde bat bildu
zuen haren ingurura.
Napoleonekin ezkutuko harremanak
izan zituen.
Karlos IV.a erregetzatik bota eta haren
ordez jarri zuen Fernando VII.a
Murat jeneral frantsesak Madril hartu
zuenean, Karlos IV.a eta Fernando
VII.a Baionara joan ziren, Napoleonek
behartuta, eta hark 1808ko maiatzak
2an erregetza Josef Bonaparteren
eskuetan utz zezan lortu zuen.
Fernando VII.an Valenziakoa gazteluan
atxilotuta egon zen 1814a arte.

9. Data:1775tik-
1783arte gertatu zen.
Lekua: Ipar Amerikan
Emaitza: Amerikarrek
eta bere aliatuek
garaipena Parisko
ituna sinatu zuten.

10. Espainia egoera politiko ezegonkorra zegoela
baliatuta, Amerikako koloniek
independentzia prozesuarekin hasi ziren.
Argentinak lortu zuen lehenik
independentzia 1816ean.
1824rako kolonia guztiek lortu zuten
independentzia Kubak izan ezik.

12. ISABEL II.a
•Fernando VII.aren ondoren, Isabel IIak
hartu zuen zuen tronua 1833an.
•Garai hartan , monarkia
konstituzionala sendotu zen ,
erreginaren boterea mugatzen zuen
konstituzio bat erreginaren boterea
zenbateraino mugatu behar zen
zehatzeko.
• Moderatuek garrantzi handia eman
nahi zioten erreginari .
•Progresistek , berriz , garrantzi
handiagoa eman zioten konstituzioari
erreginaren boterea murriztuz.

13.  Alemaniaren bateratzea estatu
alemandunak egitura politiko eta
administratibo bakarreko nazio-estatu
alemaniar batean batzeko prozesua izan
zen.
 XIX. mendean zehar garatu zena eta
bukatutzat 1871ko urtarrilaren 18an
jotzen dena, alemaniar estatuetako
agintariak Versailles jauregiko Ispiluen
Gelan bildurik Prusiako Gilen enperadore
izendatu zutenean, Frantzia - Prusia
Gerraren ondoren.
 Germanioko Erromatar Inperio Santua
1806an desegin zen Franz II.ak tronua utzi
zuenean Napoleondaz Gerretan.
 Lege, administrazio eta politika arloetan
Inperioa desegiteak sortu zituen
gorabeherak albo batean utzita, aurreko
Inperioko eskualde alemandunek
amankomunean zeukaten hizkuntza,
kultura eta lege tradizio luzea, Frantziaren
kontrako gerretan areagotua.

14.  La península itálica se
encontraba dividida en diversos
estados , en su mayor parte
vinculados a dinastías
consideradas «no italianas»
como los Habsburgo o los
Borbones. Ha de entenderse en
el contexto cultural del
Romanticismo y la aplicación de
la ideología nacionalista, que
pretende la identificación de
nación y estado, en este caso en
un sentido centrípeto .También
se le conoce como el
Resurgimiento e incluso como la
Reunificación italiana

15.  Piemote-sardinakoa
errege victor Emanuel
II. Aren eta adelia
austriakoaren bigarren
semea zen. 1867.
urtean aita italiako
errege bilakatu zen.
Heziketa militarra izan
zuen eta Custozako
guduan aritu zen.
1867an Maria victoria
del pozo dela
Cistermarekin ezkondu
zen.

16.  Espainia 1873-1874
Espainiako lehen
Errepublika izan zuen.
 1874-1931 Borbonen
berrezarkuntza
1874tik-1931ra.
 1931-1936
Espainiako bigarren
Errepublika 1939tik
1975arte izan zuen.

17. Alfonso XII de España, llamado
«el Pacificador» nota 1 (Madrid,
28 de noviembre de 1857-El
Pardo, 25 de noviembre de
1885), fue rey de España entre
1874 y 1885; era hijo de la
reina Isabel II y, oficialmente,
de su marido, Francisco de Asís
de Borbón.nota 2 Su reinado
dio inicio al periodo conocido
como Restauración borbónica y
concluyó con su muerte
prematura a los 27 años,
víctima de la tuberculosis. Fue
sucedido en el trono por su
hijo póstumo, Alfonso XIII,
cuya minoría de edad estuvo
encabezada por la regencia de
su madre, la reina viuda, María
Cristina de Austria.

18. ALFONSO
XIII

19. Aurreneko auto antzekoak lurrinez
mugitutako ibilgailuak ziren , XVIII.
mendean , baina XIX. mendera arte ez
zuten asmatu eztanda motorra , eta
1895ean eman zioten lehenbiziko
patentea gasolina auto modernoari ,
Estatu Batuetan .
Zehatzago ,1891 irailaren 20an
gasolinarekin zebilen lehen autoa irten
zen Springfielden (Massachusetts ,
AEB )
1896an hasi ziren saltzen.
XX. mendean garatuz joan da,
abiadura Irismena ,kontsumoa
segurtasuna eta abar hobetzeko .

21.  Lehen Mundu Gerra 1914ko abuztuaren 4an hasi
zen eta 1918ko azaroaren 11n amaitu zen, batik
bat Europan garatu zen, munduko beste eskualde
zenbaitetara hedatu bazen ere.
 Gatazka hau potentzia inperialisten arteko
lehiarengatik sortu zen Europan.
 Bere garaian, historiako gatazka odoltsuena izan zen.
 Hori dela eta, Bigarren Mundu Gerra hasi baino
lehen, Gerra Handia deitu zitzaion.
• Lehen Mundu Gerrako Aliatuak: Frantzia, Britainiar
Inperioa eta Errusiar Inperioa.
• Entente Hirukoitza osatu zuten.
• Geroago Estatu Batuak, Italia
• Erdialdeko Potentziak: Alemaniar Inperioa, Austria-
Hungariako Inperioa eta Italia.
• 1882an sortutako "Aliantza Hirukoitza" osatzen
zuten.
• Hala ere, Italiak neutraltasuna atxikitzea erabaki
zuen.
• Gerran zehar, Turkiar Inperioa eta Bulgaria bildu
zitzaizkien.
• Italiak, bestalde, Aliantza Hirukoitza utzita, Entente
Hirukoitzari atxiki zitzaion 1915. urtean.

22. Iraultza: Errusiako azken Tsarra izango zen
Nikolas II. aren autokrazia kendu eta
Errepublika liberal bat azeartzeko xedea zuen.
1917ko urriko iraultza izan zen.

23. 1923an Primo de
Rivera estatu
kolpea jo zuen.
Bereganatu zituen
botere guztiak eta
erregea ia botere
gabe utzi zuen.

24. MUNDUKO
KRISI
EKONOMIKOA

25. BIGARREN
ERREPUBLIKA
1931n, Primo de Rivera jeneralak dimisioa eman ostean , udal
hauteskundeak esan ziren eta errepublika ezartzearen aldekoek
irabazi zuten.
Horren ondorioz , Alfonso XIII.a erregeak ihes egin zuen Espainiatik ,
eta Bigarren Errepublika aldarrikatu zen .
Gobernu errepublikanoak hainbat erreforma jarri zituen abian
Lehenik , konstituzioa egin zuen; bertan, emakumeen boto-eskubidea
jaso zen, lehen aldiz.

26.  Espainiako Gerra
Zibila 1936 eta 1939 urteen
artean Espainian, Hego Euskal
Herria barne, jasotako gerra izan zen.
Espainiako armadako militar batzuek
bigarren Errepublikako gobernu
demokratikoaren aurka eginiko estatu
kolpe batez hasi zen. Gerra hartako
aldeek Altxamendu
Nazionala, matxinada faxista, Gerra
Nazional-Iraultzailea eta abar ere deitu
izan diote.
Errepublikaren gobernuaren aurka eta,
porrot egin zuenez, herrialdea bitan zatitu
zen. Hurrengo hiru urtean, milioi erdi bat
gizabanako hil ziren: guda zelaian 300.000
eta errepresioaren ondorioz, 200.000. Guda
zelaietatik at gertatutako hilketa horietatik,
50.000 errepublikanoen kontrolpeko
eremuan izan ziren (gerra zibilaren lehen
bost hilabetean izan zen kontrolik gabeko
garaian, gehienak) eta gainerakoak
frankistek kontrolatutako eremuan gertatu
ziren. Errepublikako agintariek, beren
kontrolpeko eremuan, hilketa horiek
gerarazteko ahalegin handiak egin zituzten;
agintari frankisten aldetik, berriz, aurkariak
eta balizko aurkariak hiltzea beren
gobernua sendotzeko erabilitako estrategia
izan zen. Gerraren ondoren,Francisco
Franco jeneralak bereganatu zituen
estatuko aginpide guztiak, Caudillo titulua
hartuta.

27. 1939-1945 Urteen
artean mundu osoan
meoatu zen gerra
izan zen.
Gizartearen historian
hildako gehien eragin
duen guda izan da.

28. Sorrera 1945eko ekainaren 26an
Bigarren mundu gerraren ostean, estatuek
beren arteko gatazkak konpontzeko mundu
mailako foro bat erazteko beharra ikusi zuten.
Garai hartan 50 estatuak sinatu zuten. Gaur
egun 193 kideek artzen dute parte.

29. FRANCISCOFRANCO

30.  Europako Ekonomia Erkidegoa 1967ko martxoaren
25ean sortu zen, Alemaniako Errepublika Federalak .
 Frantziak , Belgikak , Luxenburgok .Herbehereek eta
Italiak sinatu zuten Erromako Itunaren ondorioz . Gero ,
Dinamarka , Britainia Handia eta Irlanda gaineratu
zitzaizkien 1973.

31.  Stephen eta Viola Armstrongen semea,
haurtzaroan hainbat komunitatetan bizi
izan zen, bere aita Ohio estatuko
Bobsville hiriko auditorea zen; honela,
Armstrong gaztea hainbat hiritan hazi
zen.
 Bere familiak Wapakonetan behin betiko
bizitzea erabaki zuen.
 Hegan egiteko interesa bi urte besterik
ez zuela piztu zitzaion Armstrongi, aitak
Ohioko Nazio Aire-lasterketetara eraman
zuenean.
 Bere interesa sei urte zituela areagotu
zen, aireplano batean bere lehenengo
buelta egin zuenean; berau hiru
motorreko Ford bat zen, edo, era
informalean deitzen zioten bezala,
“Latorrizko Antzara”.
Harrezkero, hegazkinek liluratu egin
zuten.

32. Joan Karlos I. Erroman jaio
zen 1938ko urtarrilaren 5an
1975 tik 2014ko ekaina arte
Espainiako Erregea eta
estatuburua izan zen.
Karlosek abdikatu eta gero
Felipe VI.a, bere semea ,
bere oinordekoa bihurtu zen

33. 1939an Francoren
diktadura hasi zen.
Konstituzioa deuseztatu
zuen eta haren ordenez
beste lege batzuk
aldarrikatu zituen.
Gainera alderdi
politikoak eta
sindikatuak desegin
zituen eta sindikatu
bakarra.

35. 1977.urtean erregeak Adolfo
Suarez izendatu zuen gobernuko
presidente .
Suarezek zenbait erreforma jarri
zituen abian ; erreforma horien
helburua hauteskunde
demokratikoak prestatzea zen,
Espainian ez baitzen halakorik
izan 1936.urtean geroztik.
Horretarako , alderdi politikoak
eta sindikatuak legez onartu
zituzten.

36.  1978ko abenduaren 6a
lehenengo
erreferenduma
kostituzio epañola
baiezteko. Galdera hau
zen: baiezkoa
aprobatzen duzu
konstituzioa? Parte %
67,11 pertsonak,
baiezko % 88,54 eta
ezezko % 7,88, txuriak
% 3,58 eta nulo 0,75
pertsonak. Baiezko
aprobatu zen.

37. Leopoldo Calvo-Sotelo
Bustelo (Madril,Espania,
1926ko Apirilaren 14ean
jaio zen eta Pozuelo de
Alarcón, Espainia, 2008
ko maiatzaren 3an.
Politikari Espainiarra eta
gobernu Burua izan zen.

38. 1882ko
hauteskundeetan,
Espainiako Langile
Alderdi Sozialista
(PSOE) izan zen garaile,
Felipe Gonzalez buru
zuela.
Esan ohi da une hartan
amaitu zela trantsizioa
eta hasi zela
Demokrazia.

39. Europar Batasuna Europako herri
desberdinek osatzen dute.
1957. urtean sortu zen.
Hasieran 6 herrialdek osatzen zuten
gero 18, Espainia eta Portugal
1986ko urtarrilaren 1ean sartu ziren.

40. 1996tik 2004ra , Alderdi
Popularreko (PP) buruzagi José
María Aznar izan zen
gobernuko presidentea .
Haren agintaldian , Espainiaren
egonkortasun ekonomikoa lortu
zen.
Horri esker ,2002. urtean ,
Europako diru bakarra
ezartzeko
baldintzak betetzen ziren
Espainian eta horren bestez ,
euroa ezarri zen pezetaren
ordez.

41.  Balkanetako
Gerrak 1912 eta 1913an Europako hego-
ekialdean gertatutako gerra izan zen:
 Lehe Balkanetako Gerra eta Bigarren
Balkanetako Gerra.
 Hauetan zehar, Balkaniar Ligak,
Bulgaria, Montenegro, Serbia eta Grezia,
lehenik, otomandar Mazedonia eta Traziaren
zatirik handiena konkistatu zuen, ondoren,
lurralde berriak banatzeko.
 Bulgariak porrota jasan zuen bere lehengo
aliatuen aurka, eta hasieran promes egin
zitzaionetik asko galdu zuen.

42. Europako 28 estatuek
osatzen duten
erakundea da.
1993ko azaroaren
1ean Maastrichteko
itunarekin sortu zen.

43. 1898an Espainiaren kontrako gerra
amaitzear zegoenean, Estatu Batuek Maine
itsasontziaren aitzakia zela eta gatazkan
sartu ziren.
Kubari lagundu nahian gerra hori galdu eta
Kuba galdu zuen Espainiak.

45. Espainia eta Europan egindako
atentaturik handiena, goizeko zortzietan
ia-ia aldi bereko 10 lehergailuk eztanda
egin zuten lau trenetan.
191 lagun hil eta 170 baino gehiago
zauriturik suertatu ziren.
Beranduago, poliziak lehertu ez ziren beste
bi bonba kontrolpean lehertu zituen, eta
hirugarren bat indargabetu zuen.
Azken honi esker, errudunen lehen
zantzuak aurkitu ziren.
Aste batzuen ostean, poliziak Leganésen
aurkitu zuen komando islamista. Ezkutatzen
zituen etxebizitza eztandarazita,
terrorista denak eta GEO polizia bat hil
ziren.

47. Monarkia Greziako
hitzetatik dator eta
bakar batean
gobernatua bezala
itzul daiteke.
Estatu baten gobernu
era da, non goi
kargua monarka edo
erregea deritzo.

48. Errepublika estatu baten gobernu bat da
bertan erregea ez da estatu burua orokorrean,
herriak demokratikoki aukeratzen du Estatu
burua.
Sozialismoa ekoizpen bitartekoen jabetza
kolektiboa eta baliabideen eta aberastasunen
banaketa aldezten dituen doktrina politiko eta
ekonomikoa da.

49. DIKTADURA

51. Heriotza tasa murriztu.
Lehen txertoak sortu.
Kontsumoak gora egin
zuen.
Teknologian garapenak.
Elikagai gehiago eskatzen
zuten biztanleria
handiagotu zelako.
Nekazaritzako teknikak
hobetu zituzten:
ureztatze-sistema.
Makinak berriak sortu.
1769.an lurrun makina
asmatu.

52.  Josteko makina, makina bat da.
 Tela eta beste gauza batzuk
josteko balio du. Erreboluzio
industriala izan zen.

53. Eduard- Leon Scott de
Martin ville : Paris,
1817ko apirilaren
25ean jaio zen eta
1879ko apirilaren 26an
hil zen.
Inprentan eta
liburuekin lana egin
zuen.
Idazlea izan zen eta
soinua grabatzeko
lehenengo aparatua
asmatu zuen.

54. - Jaio zen: apirilak 2an
1841urtean.
- Hil zen martxoaren 5ean 1925.
urtean
- Ingenerioa frantsesa izan zen.
- Mikrofonoa eta telefonoa
asmatu zituen.
-1880an instalatu zuen Parisen
lehenengo linea telefonikoa.
-Famosoa da gehien bat
hegazkina asmatzeagatik.

56.  Gizakiaren indarraz ,
bi gurpilen gainean
eta oinpeko edo
pedalei eraginez
dabilen ibilgailua da .
 XIX . mendean eta
hainbat aldaerez
garatua, garraiobide
merketzat erabili zen
XX. mendan,
herrialde pobre eta
klase sozial apaletan
bereziki.

57.  Argazkintza , argazkilaritza edo fotografia argiari sentikor dea
gainazal batean irudi finkoak grabatzeko procesu eta arteari deritzo.
 Horretarako kamera ilun deritzan printzipioa erabiltzen da , zeinarekin
gainazal batean egindako zulo txiki batekin jasotako irudia
proiektatzea lortzen den , honen tamaina txikituz eta gardentasuna
sentikorark erabiltze ziren orain gutxi arte , baina gaur egun CCD eta
CMOS sentsore digitalak erabiltzen dira.

58. Hiri edo herrietako
kaleak, parkeak eta
publikoak diren leku
guztiak argiztatuak
egoteko ematen den
zerbitzu publikoa da.

59. Telegrafo elektrikoa zeinu elektrikoak erabiltzen duen
telegrafoa da.
Urruti dagoen jendearekin komunikatzeko lehen gailu
elektrikoa izan zen.
Asmakuntza honen patentea Samuel Morseri eman
zaion arren, Gauss eta Weber, 1822. urtean, jada, eurek
asmatutako telegrafo baten bidez komunikatzen ziren,
Morsek, berea sortu baino hamaika urte lehenago.
Honen bidez, telegramak igortzen ziren.

62.  XIX. mendeko gizartea hiru gizarte – klasetan zegoen banatuta , aberastasun
-mailaren arabera .
 Goiko klasea aristokratek eta burgesek osatzen zuten.Aristokratak nobleak ziren , eta
zenbait eskubide galdu bazituzten ere , lur-eremu handien jabe ziren . Burgesak
fabriken jabeak ,
merkatari handiak eta bankariak ziren.
 Erdiko klasea , bestalde , talde hauek osatzen zuten :merkatari eta enpresari txikiek ,
lur-jabe
txikiek , eta zenbait lanbidetako kideek , hala nola medikuek , abokatuek , funtzionarioek
eta abarrek .
 Herri xehearen klaseek oso baliabide ekonomiko gutxi zuten. Klase horren barruan
zeuden lur-jabe handien lurrak l antzen zituzten nekazariak eta fabriketako langileak
, bai eta beste talde batzuk ere, hala nola goiko klaseak zerbitzatzen zituzten mirabeak
eta esklaboak .

65. XIX. mende bukaeratik XX. mende hasierara
iraun zuen arte mugimenduak.
Estilo modernoa izan nahi zuen, mende
berrirako egokia.
Ez zituzten nahi lehenaldiarekin harremanak
eta arkitekturan adibide handi bat izan zen
Antonio Gaudi (1852-1926 )

66. Art Nouveau edo modernismo
estiloko arkitektura organiko
eta ikusgarria eraiki zuelako
mundu zabalean ezaguna da
Antonio Gaudi.
Familia Sakratuaren
tenplua eta Park Güell
dira Bartzelonan eraiki
zituen obra
garrantzitsuenak.

69.  Salvador Domingo Jacinto Dalí
Domének ( Figueres, Katalunia
1904komaiatzaren 11an jaio zen eta
1989ko urtarrilaren 23an hil zen.
 Margolaria , eskultorea , diseinatzailea
,idazlea eta zine gilea izan zen .
 Madrilen eta Parisen ikasi zuen, Luis
Buñuel Federico García Lorca , André
Breton eta Pablo Picasso moduko
egileak
ezagutu zituen .Surrealismoaren
handietarikoa izan zen.

70.  Pablo Picasso Málagan jaio
zen 1881eko urriaren 25ean. Haren aita
José Ruiz Blasco ere Málagan jaioa zen,
eta margolari eta marrazkilari aritzen zen.
Ama, María Picasso Lopez, Málagakoa zen
orobat, eta José Ruizen lehengusua. Pablo
txikitan ez zen oso ikasle ona, baina
margotzeko trebetasun handia erakusten
zuen. 1891n, hamar urte zituela, familia A
Coruñara joan zen bere aitak Da Guarda
institutuan lanpostu bat lortu baitzuen. Lau
urte geroago, 1895ean, bere aitak lanpostu
berri bat lortu zuen, baina
Bartzelonako Escola d'Arts i Oficis de la
Llotjan. Eskola honetan Pablo onartu zuten
eta 1896an hamabost urte baino ez zituela
bere lehenengo lantegia ipini zuen
Bartzelonan.

71. Inpresionismoa XIX.
mendearen azken
herenean, Frantzian,
Parisen bereziki, sortu
eta geratu zen pintura-
joera eta estiloa da.
Arte modernoaren
mugimendu
nagusietakoa da.
Artista
Inpresionalistak
1860an hasi ziren
publikoki agertzen.

72. Kubismoa arte modernoaren mugimendua
abangoardista da.
XX. Lehenengo bi hamarkadetan Frantzian
garatutakoa.
Pablo Picasso bultzagile nagusia izan zen.

74.  Mundu naturaleko gauzak
irudikatzen ez dituen arte
da.Hortaz, kolorea eta
itxura ez ditu modu
figuratiboan erabiltzen. XII.
mende hasieran, abstraktu
hitza arte mota zehatza
adierazteko erabiltzen zen,
batez ere kubismoa eta
futurismoa, zeinetan
agertzen ziren egiazko
irudiak era sinpletuan ala
bere jatorrizko formak
azaletik irudikatuta.

77. Industrializazioa
herrialde nahiz eskualde
bateko industria bertako
jarduera nabarmen eta
nagusia bilakatzeko
prozesua da .
Gehienetan nekazaritzan
eta abeltzaintzan
oinarritutako ekonomia
izatetik industrian
oinarritzera pasatzen da.

78. Sufragioa Estatuko hiritar heldu guztiek dute botoa emateko eskubidea, eta
ez da egiten arrazan, sexuan, sinesmenetan edo gizarte-baldintzan
oinarritutako inolako bereizketarik.
Baina hori beti ez da izan horrela.
XVIII. mendean zehar, gobernu-ordezkariak aukeratzeko hainbat modu
probatu zituzten, boto-eskubidea murriztuz eta elite jakin baten esku utziz.
Denboraren poderioz, ordea, hiritar guztiei aitortu zitzaien botoa emateko
eskubidea.
Emakumeen ekarpena garrantzitsua izan da horretan guztian, XX. mendean
manifestazio handiak egin baitzituzten aipatutako eskubidea aldarrikatzeko.
Eskubide unibertsala lortu ondoren, eskubide zibilen aldeko erakundeek
arrazaren edo gizarte-baldintzen ondoriozko bazterkeriarik ez egiteko
aldarrikatzen jarraitu zuten.

79. ESKLABOTZA

81.  Hainbat definizio dituen arren, kontzeptu zabalenean, espezie batek tresnak
sortu, erabili eta ingurunea bere nahi eta beharretara aldatzeko duen jakintza-
multzoari deritzo teknologia. Teknologia hain zuzen, objektu horiek guztiak
diseinatzeko eta fabrikatzeko teknikak, makinak eta prozesuak aztertzen
dituen diziplina da teknologia.
 Teknologiek modu nabarmenean aldatzen dute gizakiak zein beste animalia-
espezie batzuk beren ingurune naturala kontrolatu eta moldatzeko duten
ahalmena. Gizakiaren kasuan, teknologiaren erabilera natur baliabideak tresna
sinple bihurtzean hasi zen, historiaurrean. Sua kontrolatzeko abilezia jauzi
garrantzitsua izan zen, janari-iturriak asko zabaldu baitzituen, eta gurpilaren
asmakizunak ondasunak urrutiago garraiatzeko eta mugikortasuna handitzeko
aukera eman zuen. Berrikiago izandako garapen teknologikoek, esaterako
telefonoak, hedabideak edo interneta, komunikaziorako mugak asko txikitu
dituzte eta eskala planetarioko elkarrekintzak sortzea ahalbidetu dute.

82.  XIX. MENDEAN
 ALDAKETA ZIENTIFIKO ANDIAK EGON
ZIREN ETA GAUZAK ASKO ALDATU
ZIREN.
PENTSAMENDUZIENTIFIKOAREN
ALDAKETA

83.  Alexander Fleming (East
Ayrshire, Eskozia, 1881eko
abuztuaren 6a - London,
1955eko martxoaren 11a).
 Penizilinaren aurkitzailea
izateagatik egin zen ezagun
1928an.
 Aurkitutako lehen antibiotikoa
izan zen. Penicilliniun notatum
izeneko onddoak sortzen du
penizilina era
naturalean.Peniziliana
bakterioek sortutako infekzioak
tratatzeko erabiltzen den
antibiotikoa da .

84. Jose Antonio Agirre Lekube 1937-1960
Jesus Maria Leizaola Sanches 1979 arte
Ramon Rubia Cavia 1980-1984
Carlos Garaikoetxea Arriza 1985-1986
José Antonio Ardanza 1986-1990
José Antonio Ardanza 1990-1994
José Antonio Ardanza 1994-1998
Juan José Ibarretxe Markuartu 1998-2001
Juan José Ibarretxe Markuartu 1998-2001
Juan José Ibarretxe Markuartu 2001- 2005
Juan José Ibarretxe Markuartu 2005-2009
Patxi Lopez Alvarez 2009-2012
Iñigo Urkullu Renteria 2012-orain