ชุดที่ 1พญาคันคาก

1. แบบฝึ กเสริมทักษะภาษาไทย
การอ่าน ฟัง ดู พูด เขียน และคิดวิเคราะห์
โดยใช้นิทานพื้นบ้านอีสาน
ชุดที่ ๑ พญาคันคาก
กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๔
โรงเรียนภูเวียงวิทยาคม

2. โดย “เอื้อยนาง และ วาสนา
พญาคันคาก
ณ เมืองแห่งหนึ่งชื่อเมืองอินทะปตถนคร พระเทวีมเหสีของพญาเอกราช
ผู้ครอบครองเมืองแห่งนี้ได้ ประสูติโอรสออกมารูปร่างพิลึก คือ มีผิวกายเหลืองอร่าม
ดั่งทองคาแต่ผิวนั้นกลับเป็นตุ่มตอเหมือนผิวคางคกคนทั้งหลายจึงขนานนามให้กุมารน้อย
ว่า ท้าวคันคาก
แม้ว่าจะมีรูปร่างหน้าตาขี้ริ้วขี้เหร่เหมือนคางคก แต่เมื่อเติบใหญ่เป็นหนุ่มแล้ว
ท้าวคันคากกลับใฝ่ฝันอยากแต่งงานกับหญิงสาวที่สวยหยดย้อย สวยกับราวสวรรค์โน้น
และต้องเป็นธิดาของร้อยเอ็ดหัวเมือง ดังนั้นจึงอ้อนวอนให้พระบิดาไปสู่ขอมาให้
“โธ่....ลูกเอ๊ย ดูตัวเองหน่อยซีราวกับคางคก จะไปขอสาวงามที่ไหนใครเขาจะตกลง
ด้วย อย่าพูดอีกเป็นอันขาดนะ อายชาวเมืองเขานะ”
พระบิดาปฏิเสธเด็ดขาด ทั้งยังห้ามกล่าววาจาเช่นนี้อีกเพราะเกรงชาวบ้านชาวเมือง
ได้ยินแล้วจะเยาะเย้ยเสียดสีเอา
เมื่อไม่ได้ดั่งใฝ่ฝัน ท้าวคันคากก็มีแต่ความระทมทุกข์ โกรธแค้นและน้อยอกน้อยใจ
ในความอาภัพของตนเอง ค่าคืนนั้นจึงแต่งเครื่องสักการบูชา ตั้งจิตอธิษฐานอ้อนวอนถึง
พระอินทร์ ขอให้ดลบันดาลให้ได้ดังประสงค์
ด้วยจิตมมุ่งหวังแรงกล้า พระอินทร์จึงเนรมิตปราสาทที่มีความสูงถึง ๔,๐๐๐ วา
ให้แก่ท้าวคันคาก แล้วอุ้มท้าวคันคากไปไว้ที่บัลลังก์นานางฟ้าลงมาให้เป็นมเหสี พร้อมนาง
สนามกานัลแวดล้อมเป็นหมื่นนางที่สาคัญได้ถอดกลายของท้าวออกจากคราบของคันคาก
ด้วย กลายเป็นชายหนุ่มรูปงามครอบครองปราสาทด้วยความสุขสม

3. พญาเอกราชเจ้ากรุงอินทะปัตถนครปลื้มปรีดากับลูก และทรงสละราชสมบัติมอบ
ให้ท้าวคันคากขึ้นครองเมืองอินทะปัตถนครแทน คนทั่วไปจึงขนานนามให้ว่า
พญาคันคาก ตามนามเดิมที่เคยเรียกขานมา
เมื่อเป็นพญาเป็นผู้ครองเมือง พญาคันคากก็ตั้งอยู่ในทศพิธราชธรรม และมี
เดชานุภาพเป็นที่เลื่องลือจนท้าวพญาต่างๆ ร้อยเอ็ดหัวเมืองมาสวามิภักดิ์ กล่าวถึง
พญาแถนบนฟ้า ได้รับความเดือดร้อนจากเดชานุภาพของพญาคันคาก เพราะมนุษย์
ทั้งหลายเคยส่งส่วยขึ้นไปให้พญาแถนแต่บัดนี้กลับเฉยเมยเนื่องจากท้าวพญาในดินแดน
ชมพูทวีปต่างหันไปส่งส่วยให้พญาคันคาก จนพากันลืมพญาแถน พญาแถนจึงแค้นมนุษย์
ทั้งหลาย
ทุกปีมาเมื่อถึงฤดูฝนพญาแถนจะเป็นผู้บันดาลให้พญานาคลงเล่นน้าฝนก็จะตกลง
มายังพื้นแผ่นดิน เกิดความแห้งแล้งจนเดือดร้อนกันทั่วไป
เมื่อฝนไม่ตกก็เกิดภาวะข้าวยากหมากแพง อดอยากเดือดร้อนไปทุกหัวระแหง
ผู้คนทั้งหลายก็เห็นแต่พญาคันคากจะช่วยได้ เพราะพญาคันคากนอกจากจะเป็นผู้มี
ฤทธิ์เดชมากแล้วยังเปี่ยมไปด้วยความเมตตาด้วย เขาทั้งหลายจึงยึดเอามาเป็นที่พึ่ง
พญาคันคากจึงเตรียมกองทัพที่จะไปสู้รบกับพญาแถน เกณฑ์เอาสัตว์ที่มีเขี้ยว
มีพิษ เช่น มด ผึ้ง แตน กบ เขียด เงือก งู เป็นต้น แล้วยกทัพขึ้นไปยังเมืองพญาแถน
พญาแถนเมื่อรู้ข่าวพญาคันคากยกกองทัพมาก็เตรียมศาสตราวุธต่างๆ ไว้พร้อม
และรอคอยอย่างใจเย็น แต่ยังไม่ถึงเวลาออกรบกันด้วยซ้าพญาแถนก็ต้องเสียอาวุธไป
มากมาย เพราะในค่าคืนที่มาถึงเมืองแถนพญาคันคากก็เล่นงานโดยพญาแถนยังไม่ตั้งตัว
“พวกมอด มด ปลวก ทั้งหลาย ไปกัดกินด้ามหอก แหลน หลาวของพญาแถนให้
หมดเลย” พญาคันคากสั่งการ พวกมอด มด ปลวก ทั้งหลายก็เดินแถวเข้าไปในห้องเก็บ
อาวุธของพญาแถน จัดการทาลายหมดทั้งสิ้นตั้งแต่ยังไม่สว่าง

4. เช้าขึ้นมาพญาแถนจึงได้รู้ว่าเสียทีพญาคันคากแล้ว อาวุธต่างๆ ในห้องเก็บอาวุธ
ถูกแมลงตัวเล็กกัดกินจนเกลี้ยง พญาแถนโมโหเตรียมจะร่ายเวทมนต์ขึ้น
ตอบโต้
ทันใดนั้น อ๊บๆๆ แอ๊บๆๆ อึ่งอ่างๆๆๆ..
เสียงกบ เขียด อึ่งอ่าง คางคก ไก่ กา บรรดาพลพรรคของพญาคันคาก
ทั้งหลายก็ส่งเสียงร้องระงม พญาแถนหนวกหูร่ายมนต์ผิดๆ ถูกๆ
โอม เพี้ยง....
พญาแถนเป่า คาถาเสกเพี้ยงเป็นงูใหญ่ เลื้อยออกมาไล่จับกินกบเขียด
ทั้งหลายแหล่ที่กาลังส่งเสียงระงมแต่งูของพญาแถนก็ถูกรุ้งของพญาคันคากคาบ
ไปกินทันที เช่นกัน
ไม่ว่าพญาแถนจะเสกเป่าอะไรขึ้นมาพญาคันคากก็แก้ได้ทันที มิหนา
พลพรรคจาพวกผึ้ง แตน มด ตะขาบ แมงป่อง บรรดาสัตว์เล็กๆ ที่มีพิษทั้งหลายยัง
ไต่ยั้วเยี้ยไปต่อยสร้างความเจ็บปวดราคาญให้พญาแถนจนร้องว่า
“ยอมแพ้แล้วโว้ย..” นั่นแหละพลพรรคเหล่านั้นจึงหยุดไต่หยุดต่อย
พญาแถน
“บอกมาว่าสูต้องการอะไรจึงยกไพร่พลขึ้นมาถึงเมืองแถนนี่” ถามพลาง
พญาแถนก็เกายุกยิก
“ทูล พ่อพญาแถน” พญาคันคากก้มลงอย่างอ่อนน้อม “พวกตูข้าทั้งหลาย
ใต้ลุ่มฟ้าโน่นได้รับความเดือดร้อนแสนสาหัส”
“ทาไมหวา เกี่ยวอะไรกับข้า” พญาแถนแกล้งไขสือ
“ยังทาเป็นไม่รู้อีก เฮอะ .. ฝนไม่ตกมากี่ปีแล้ว ข้าอยากออกไข่จนปวดท้อง
แล้ว” เสียงแหลมๆ ของเขียดน้อยดังขึ้น กบ และอึ่งอ่างก็สนับสนุนเสียงเซ็งแซ่
นั้นเมืองพญาแถน

5. “อ้อ..อ๋อ..” พญาแถนพยักหน้าหงึกหงัก แล้วหัวร่อเสียงดังสัตว์ทั้งหลาย
หมั่นไส้เตรียมจะเข้าเล่นงานอีก แต่พญาคันคากห้ามไว้อย่างใจเย็น “ข้าลืม
ไปว่ะ”
“ทูล พ่อพญาแถน ท่านก็รู้อยู่แก่ใจว่าน้าฝนนั้นมีความจาเป็นแก่พวก
ข้าน้อยเพียงใด หากท่านแกล้งลืมบ่อยๆ อีกหน่อยเราคงสูญพันธุ์ หมดแน่
ขอให้ท่านเมตตาด้วยเถิด”
เสียงอ้อนวอนของพญาคันคากทาให้พญาแถนใจอ่อน พญาคันคากผู้นี้มี
ทั้งฤทธิ์เดช และความอ่อนน้อม เมตตากรุณา สมแล้วที่มนุษย์และสัตว์ทั้งหลาย
ให้ความเคารพยาเกรง พญาแถนจึงเอ่ยขึ้นว่า
“เอาอย่างนี้นะ เพื่อกันความหลงลืมของข้า เมื่อถึงฤดูเดือนหากก่อนที่
พวกสูจะลงมือทานาหว่านกล้า พวกสูจงส่งสัญญาณขึ้นมาเตือนข้าก็แล้วกัน
ข้าจะได้บันดาลให้ฝนตกลงไปให้ได้ถูกต้อง”
“ถ้าเช่นนั้นข้าจะให้มนุษย์ทั้งหลายจุดบั้งไฟขึ้นมาก็แล้วกันนะ ครับ
ท่าน”
พญาแถนชอบใจหัวร่อฮ่าๆ และสัญญาว่าหากเห็นบั้งไฟจุดขึ้นมา
เมื่อไรก็จะ ให้หนาคเล่นน้าเมื่อนั้น พญาคันคากกับพลพรรคทั้งหลายขอบคุณ
พญาแถน แล้วจึงกลับลงตามสะพานที่มดปลวกทั้งหลายก่อให้ก่อนขึ้นไปนั้น
พญาคันคากได้กลับลงมาบอกนุษย์ทั้งหลายให้พากันจุดบั้งไฟขึ้นไป
ถวายพญาแถน ในเดือนหกของทุกปี ฝนจึงตกลงมาในพื้นโลก และถือเป็น
ประเพณีที่ปฏิบัติสืบต่อกันมาเป็นประจาตราบเท่าทุกวันนี้
จบแล้วค่ะ อ่านเรื่องราว
แล้ว ไปทาแบบฝึกกันค่ะ