3. • Begiak fisiologikoki gutxi gorabehera argazki
kameraren antzera funtzionatzen du.
• Kristalinoak lente sistema batek bezala
funtzionatzen du, argi izpiak bilduz (fokatzea
ahalbidetzen du); irisak kameraren diafragmaren
antzera jokatzen du (argi kantitatea kontrolatzen
du); erretina irudiak finkatzen diren pelikularen edo
sentsorearen antzera jokatzen du.
• Gorputzek argia islatzen dute eta argi zeinu hauek
begi-ninian zehar igarotzen dira, erretinara helduz,
eta bertatik bulkada elektrikoetan bihurtuta nerbio
optikoan zehar gure garunera iristen da, non irudia
interpretatzen den.
4. • argi zeinuak begi-ninian
zehar igarotzen dira.
• Irisak begian sartzen
den argi kantitatea
kontrolatzen du.
• Kristalinoa argi izpiek
zeharkatzen duten
lente gardena da;
fokatzea ahalbidetzen
du.
• Erretina kristalinoak
desbideratutako argi
izpiak jasotzen dituen
mintza da.
• Nerbio optikoak
erretinako zelulek
jasotako informazioa
garunera eramaten du.
Esklerotika
Koroidea
Erretina
Kornea
Begi-ninia
Kristalinoa
Humore
urtsua
nerbio
optikoa
Irisa
Humore beirakara
Puntu itsua
(disko optikoa)
5. • Begi bakoitzak modu ezberdinean ikusten du, elkar
osatuz; begi bakoitzeko nerbio optikoek garunera
informazioa bidaliko dute, eta hemen irudiaren
interpretazioa emango da; begiek emandako
distantzien analisiarekin, irudi tridimentsionala
eratuko da.
• Begia mekanismo konplexua da, inguratzen
gaituen munduaren irudi mentala osatzen
lagunduko digun ikusizko informazioa jasotzeko beti
prest dagoena.
• Garunak informazio kantitate handia jasotzen du
eta hau erregistratu eta lantzen du, hau antolatu eta
memorizatzen du, ikusitako hori definitzen den arte
(posizioa, forma, kolorea …).
6. • Ikustea lan mentala da, beraz; hautematearen
ondoren ematen den prozesu mentalaren ondorioa.
• Guztiok ez dugu modu berean ikusten; begiak akatsak
izan ditzake edo izaerak, kulturak, ohiturek … ere
eragina izango dute.
• Ikusizko hautemateak, bestelako pertzepzioekin
batera (ukimenezko hautematea …) pertzepzio
globalean parte hartuko du, hau osatzen lagunduko
du.
8. • Batzuetan, ikusmenak ongi funtzionatzen duenean
ere, ez dauden gauzak ikusten ditugu edo
daudenak ikustea ez dugu lortzen; ikusten duguna
anbiguoa eta erlatiboa izango da.
• Xehetasunak ez izateak irudien ulermenean
anbiguetatea eragin dezake.
Nora begiratzen du
zaldiak, aurrerantz ala
hondorantz?
9. • Forma batzuek testuinguruan izango dute zentzua,
besteek figura – hondoa txandakatzen dutela dirudi
…
Escher
Laukizuzena ala bi
tonutan margotutako
zirkuluak?
Begiek formak begiratzen dituzte eta
garunak hautatuko du lehen planoan
arrain ilunenak ala argienak ikusi; figura
eta hondoa txandakatu daitezke.
11. Formaren konstantzia
• Gure mugimendu edo ikusangeluen aldaketa dela eta
erretinan ematen diren
proiekzioek aldaketa handiak
dituzten arren, gure adimenean
objektuaren konfigurazioa ez da
aldatzen.
• Ezaguna zaigun forma bat nahiz
eta bere irudi optikoa aldakorra
izan berdin atzemango dugu.
Atea laukizuzena
ikusten dugu, ez
trapezio formakoa.
12. Tamainaren konstantzia
• Gorputz bat distantzia
desberdinetatik behatzen
badugu ere tamainak berdina
izaten jarraituko du gure
gogamenean.
• Espazioaren irudikapena
errealitatearen pertzepzioarekin
koherentea izan dadin,
proportzioen konstantziak
garrantzia handia du.
Erraldoia eta ipotxa?
Figurek tamaina
desberdina izan arren
sakontasun desberdinean
kokatuta dauden
gizabanakoak
hautematen ditugu.
13. Kolorearen konstantzia
• Argiztapen aldaketak egon harren gorputzak
kolore aldaezina izango balute bezala ikusten
ditugu.
Argiztapena aldatuta
optikoki kolore
desberdinetakoa
ikusten badugu ere,
laranja laranja
kolorekoa atzematen
jarraituko dugu.
15. Pertzepziozko ilusioak
• Pertzepzio prozesuekin harreman zuzena dute,
baina baita arretaren izaera eta intentsitatearekin
ere (anbiguetatea duten irudietan ikusi dugun
bezala).
Hala ez badirudi ere, puntutxoek
lerro zuzena jarraitzen dute.
Erdiko zirkuluak tamaina berekok
ikusten al ditugu? Tamaina
berekoak al dira?
AB ala BC, zein da luzeena?
17. Perspektibak ere baldintzatzen gaitu;
zerbait perspektiban ikusten dugunean,
urrunagokoa txikiagoa ikusi behar
dugula iruditzen zaigu eta beraz, neurri
berdinekoa ikusten dugunean,
hondoan dagoena handiagoa dela
pentsatzen dugu.
Laukizuzena dago zirkuluak
estaltzen ala bi tonutan
margotutako zirkuluak baino ez
daude?
18. Figura bikoitzak
• Modu ezberdinetara irakur daitezkeen irudiak dira.
• Ezin ditugu bi irudiak batera irakurri eta ondorioz,
anbiguetatearen aurrean, hautaketa bat egiten
dugu, sinpleagotzat jotzen dugun hori irudi bezala
ikusiz.
• Baina denbora batez irudia arretaz behatuz gero,
bigarren figura hori ere hautemango dugu.
19.
20. Ezinezko figurak
• Hauek marraztu daitezke, baina errealitatean
ezingo lirateke existitu (ezinezko perspektiba …).
22. • Mugimendu eta 3Dimentsioen ilusioak
(Op Art)
• Erliebe eta mugimendu efektuak lortzen dituzte
2Dimentsiotako euskarrian.
Keinaden ilusioa
Puntu zuriak ala puntu
beltzak?
25. Op Art
Vasarely
Distortsioa, kolorea, perspektiba … erabiliz fenomeno optikoen
(mugimendua, tridimentsionaltasuna, nahasketak …) konposizio piktorikoak
sortzen dituen mugimendu artistiko garaikidea.
