2. Æska Hallgríms Péturssonar
• Hallgrímur Pétursson var
fæddur í Gröf á Höfðaströnd
árið 1614
• Foreldrar hans voru Pétur
Guðmundsson og Sólveig
Jónsdóttir
• Hann var að mestu alinn
upp á Hólum í Hjaltadal og
þar var hann í skóla
Hólar í Hjaltadal
– Pabbi hans var hringari þar
• Hann fór þangað því
biskupinn Guðbrandur
Þorláksson var frændi hans
Guðbrandur
Þorláksson
3. Hvert fór Hallgrímur?
• Hallgrímur var látinn
fara frá Hólum og komst
í þjónustu hjá járnsmiði
eða kolamanni
– Hann fór annaðhvort til
Glückstadt í NorðurÞýskalandi eða til
Kaupmannahafnar
Þýskaland
Glückstadt
4. Skólaár Hallgríms
• Hallgrímur kom til
Kaupmannahafnar árið
1632 um haustið
– Kemst inn í Vorrar frúar
skóla með aðstoð Brynjólfs
Sveinssonar og lærði að
vera prestur
• Haustið 1636 komst hann
í efsta bekkinn í skólanum
– Hann var fenginn til að
hressa upp á kristindóm
Íslendinga
• Þeir sem leystir voru úr
ánauð í Alsír, Tyrklandi árið
1627
Brynjólfur Sveinsson
5. Hallgrímur og Guðríður
• Þar hittir hann Guðríði
Símonardóttur
– Hún var 16 árum eldri en
hann
• Hallgrímur og Guðríður
felldu hugi saman og
Guðríður varð ófrísk
– En Guðríður var gift
Eyjólfi Sölmundarsyni, en
honum var ekki rænt af
Tyrkjum
6. Hallgrímur og Guðríður
• Hallgrímur og Guðríður
fóru til Íslands árið 1637
– Þar með var skólagangan
Hallgríms búinn
• Eyjólfur maður Guðríðar
hafði farist í fiskróðri
rúmu ári áður
7. Hallgrímur og Guðríður
• Guðríður eignaðist barn
stuttu eftir að þau
Hallgrímur komu til
Íslands
• Stuttu síðar gengu þau í
hjónaband
• Næstu árin vann
Hallgrímur alls konar
púlsvinnu á Suðurnesjum
– Þau hjónin bjuggu þá í
mikilli fátækt
Suðurnes
8. Fjölskyldan
• Hallgrímur og Guðriður
eignuðust þrjú börn
Allt eins og blómstrið eina
upp vex á sléttri grund
fagurt með frjóvgun hreina
fyrst um dags
morgunstund,
á snöggu augabragði
af skorið verður fljótt,
lit og blöð niður lagði, líf mannlegt endar skjótt.
– Elstur var Eyjólfur, síðan kom
Guðmundur og svo Steinunn
• Steinunn dó á fjórða ári
• Þegar Steinunn lést orti
Hallgrímur eitt
hjartnæmasta ljóð á
íslenskri tungu
– Ljóðið er sungið við flestar
jarðarfarir á Íslandi
• Sagt er að Guðmundur hafi
dáið á í æsku eða á
unglingsárum
Ljóðið sem
Hallgrímur orti
þegar Steinunn lést
Ég lifi' í Jesú nafni,
í Jesú nafni' eg dey,
þó heilsa' og líf mér hafni,
hræðist ég dauðann ei.
Dauði, ég óttast eigi
afl þitt né valdið gilt,
í Kristí krafti' eg segi:
Kom þú sæll, þá þú vilt.
9. Hvalsneskirkja
• Árið 1644 varð
Hallgrímur vígður sem
prestur á Hvalsnesi
– Þar hjálpaði Brynjólfur
biskup honum
• Hallgrímur þjónaði
Hvalsnesþingum þangað
til honum var veittur
Saurbær á
Hvalfjarðarströnd árið
1651
Hvalsneskirkja
10. Síðustu ár Hallgríms
• Árið 1665 fékk Hallgrímur
líkþrá
– Hann átti erfitt með að
þjóna embætti sínu
• Hann lét endanlega af
prestsskap árið 1668
• Hjónin fluttu til Eyjólfs
sonar sín á Kalastöðum og
síðan að Ferstiklu
• Þar andaðist Hallgrímur
27. október 1647
11. Verk Hallgríms
• Hallgrímur er
tvímælalaust frægasta
trúarskáld Íslendinga
• Þekktasta verk hans eru
Passíusálmarnir
– Þeir voru prentaðir á
Hólum 1666
• Þeir hafa komið út 90
sinnum
• Hallgrímskver kom fyrst
út á Hólum 1775
– Trúlega kvæði eftir
Hallgrím
12. Það sem Hallgrímur orti
• Hallgrímur orti sálma út frá
fyrri Samúelsbók og upphaf
seinni bókarinna en hætti í
miðjum klíðum
– Sigurður Gíslasson og Jón
Eyjólfsson á Gilsbakka luku
Samúelssálmunum og þeir voru
prentaðir árið 1747
• Hallgrímur samdi líka
guðrækilegt rit í óbundnu
máli
– Sjö guðrækilegar umþenkingar
komu fyrst út á Hólum 1677 og
Diarium Christianum (Dagleg
iðkun) 1680
Guðrækilegt rit
Hallgríms Péturssonar
13. Hallgrímskirkjur á Íslandi
• Á Íslandi eru þrjár
Hallgrímskirkjur
• Þær eru í Reykjavík,
Hvalfirði og í Vindáshíð
– Gamla kirkjan sem var í
Hvalfirði var flutt í
Vindáshlíð og byggð ný
þar
Reykjavík
Hvalfjörður
Vindáshlíð
