1. Okres stalinowski w Polsce ( 1948 – 1956 )
1.Odsunięcie Gomułki od władzy.
2.Powstanie systemu monopartyjnego.
3.Ludowe Wojsko Polskie.
4.Przemiany gospodarcze.
5.Stalinizm w kulturze, oświacie i nauce.
6.Państwo terroru.
7.Walka z Kościołem katolickim.
8.Konstytucja 22 lipca 1952 r.

2. Władysław Gomułka – i sekretarz PPR
Oskarżony o „odchylenie prawicowo –
nacjonalistyczne za opowiedzenie się za polska
droga do komunizmu.
Odsunięty od władzy i aresztowany w 1951 r.
„Władzy raz zdobytej
nigdy nie oddamy!”

3. Powstanie systemu monopartyjnego.
 przygotowania do likwidacji systemu wielopartyjnego
 zepchniecie na margines życia politycznego, a potem zlikwidowanie
Stronnictwa Pracy i Polskiego Stronnictwa Ludowego
SP - rozbite od wewnątrz i zlikwidowane w 1950 r.
PSL – rozbite i wchłonięte przez SL
SL ZSL ( Zjednoczone Stronnictwo Ludowe )
 SD i ZSL „pasami transmisyjnymi” ideologii komunistycznej do
środowisk inteligenckich i rolniczych
 15 XII 1948 r. Kongres Zjednoczeniowy w auli Politechniki
warszawskiej
PPR + PPS = PZPR ( Polska Zjednoczona Partia Robotnicza )
Bolesław Bierut – przew. Komitetu Centralnego PZPR
 ukształtowanie się najwyższego kierownictwa partii i państwa
triumwirat: B. Bierut – Jakub Berman – Hilary Minc
ideologia i aparat gospodarka
bezpieczeństwa

4. Ludowe Wojsko Polskie
 od 1945 r. ministrem obrony i marszałkiem Konstanty
Rokossowski
 zwiększenie liczby oficerów radzieckich i doradców w LWP
 czystka w wojsku ( usunięto ok. 10 tys. oficerów polskich )
 rozbudowa armii do 400 tys.
 intensywna rozbudowa przemysłu zbrojeniowego i
infrastruktury wojskowej
 stacjonowanie ok. 300 tys. armii radzieckiej

5. Przemiany gospodarcze według wzorca radzieckiego
 wprowadzenie systemu centralnego sterowania oraz 6 – letni Planu
Rozwoju Gospodarczego i Budowy Podstaw Socjalizmu
 wcześniej realizacja 3 – letniego Planu Odbudowy Gospodarki
 ustawa o nacjonalizacji przemysłu z 3 I 1946 r. ( skutkiem likwidacja
burżuazji przemysłowej )
 „bitwa o handel” od 1947 r. – zmonopolizowanie handlu detalicznego i
hurtowego przez państwo i kontrola spółdzielni handlowych i usługowych
( skutkiem braki w sklepach )
 nacisk na rozwój przemysłu ciężkiego, zwłaszcza zbrojeniowego
 kolektywizacja rolnictwa na wzór radziecki
Towarzyszyła temu propaganda, szykany wobec opornych rolników ( m.
inn. wysokie podatki, konfiskaty gospodarstw, aresztowania ).
Skolektywizowano tylko 10 % ziemi ( opór wsi )
 wprowadzenie norm wydajności pracy
 zachęcanie do pracy kobiety i młodzież
 propagowanie współzawodnictwa pracy ( przykładem górnik Wincenty
Pstrowski – polski „przodownik pracy” )
 zmuszanie rolników do dostarczania artykułów rolnych po zaniżonych
cenach
 wymiana pieniądza w 1950 r. ( Polacy stracili na niej ok. 3 mld zł )

6. Plan Sześcioletni (1950–1955 przyjęto 21 lipca 1950 r.; podobnie jak
późniejsze plany pięcioletnie był on jednak wielokrotnie modyfikowany (rozwój
przemysłu ciężkiego w związku z wojną koreańską) i tylko w części
zrealizowany.
Priorytetem planu było zwiększenie inwestycji i polityka intensywnej
industrializacji kraju na wzór radziecki, w tym przede wszystkim rozwój
przemysłu ciężkiego i metalowego. Sztandarową budową realizowaną w ramach
planu sześcioletniego był kombinat metalurgiczny w Nowej Hucie.
Ceną za intensywną industrializację był ograniczony wzrost poziomu życia i
ograniczanie inwestycji w innych dziedzinach, np. budownictwie
mieszkaniowym. Społecznym skutkiem planu sześcioletniego był znaczny
wzrost udziału klasy robotniczej w społeczeństwie (m.in. przez migrację
ludności wiejskiej do miast). W rolnictwie zakładano rozwój państwowych
gospodarstw rolnych oraz kolektywizację gospodarstw indywidualnych.

9. Plan Trzyletni (Trzyletni Plan Odbudowy Gospodarki) to realizowany w latach 1947 – 1949
plan gospodarczy. Plan trzyletni jest uznawany za jedyny skuteczny plan gospodarczy w
historii PRL: dzięki niemu w dużej mierze odbudowano gospodarkę ze zniszczeń wojennych.
Plan przewidywał równoprawną rolę gospodarce trzech sektorów: państwowego,
spółdzielczego i prywatnego.
21 września 1946 KRN podjęła uchwałę zatwierdzającą wytyczne planu gospodarczego
obejmującego okres do 1949. Ustawę określającą zadania planu uchwalił Sejm 2 lipca 1947
Ustawa postulowała wzrost udziału przemysłu i usług w ogólnej produkcji, rozwój handlu
zagranicznego, wzrost produkcji podstawowych artykułów przemysłu konsumpcyjnego.
Określała rozmiary produkcji przemysłowej i rolnej w kolejnych latach. W 1949 miało
nastąpić przekroczenie przedwojennej produkcji przemysłowej, w rolnictwie zaś osiągnięcie
na głowę ludności 110% przeciętnej produkcji z lat 1936–1938.
W latach 1947–1949 miała w zasadzie być zakończona odbudowa gospodarki polskiej i
równocześnie zmienione proporcje między produkcją przemysłową a rolną.
Założenia planu nie przewidywały budowy nowych zakładów. Środki inwestycyjne
przeznaczono głównie na odbudowę najmniej zniszczonych przedsiębiorstw.
Ważnym czynnikiem był ruch współzawodnictwa pracy. Wzrost produkcji wiązał się z
szybkim zwiększeniem się zatrudnienia. Rozwój przemysłu doprowadził do istotnych
przemian w strukturze zawodowej Polski. W okresie planu 3-letniego rozpoczęła się wielka
migracja ludności ze wsi do miast.
Mniej korzystnie przedstawiała się sytuacja w rolnictwie. W 1947 zbiory okazały się mniejsze
niż oczekiwano. Sytuacja rolnictwa zmuszała do importu dużej ilości zbóż. Dla poprawy
sytuacji państwo rozwinęło kontraktację czyli system umów zawieranych z rolnikami przez
uspołecznienie przedsiębiorstw, które gwarantowały uzyskanie określonych z góry cen za
produkty rolne, gospodarce socjalistycznej zapewniały zaś dostawy potrzebnych towarów.

13. Powszechna Organizacja Służba Polsce (SP), działająca
w latach 1948–55 państwowa organizacja młodzieżowa
o charakterze paramilitarnym. Prowadziła obowiązkowe
przysposobienie zawodowe, wojskowe wychowanie
fizyczne oraz ideologiczną indoktrynację młodzieży (wiek
16–21 lat). W 1949 zrzeszała 1,2 mln członków. Hufce
SP istniały w szkołach, gminach, przy
przedsiębiorstwach. Uczestniczyła w wielkich budowach
przy odbudowie Warszawy, w Nowej Hucie. Młodzież,
zorganizowana na wzór wojskowy, poddawana była
indoktrynacji komunistycznej.

14.  załamanie się produkcji rolnej
 rozwiązywanie problemu niedoborów żywności w miastach poprzez
system zbiorowego żywienia
Stalinizm w kulturze, oświacie i nauce
 wzorce radzieckie w systemie oświaty i programach nauczania
 obowiązkowa nauka języka rosyjskiego
 wycofywanie i niszczenie książek przedwojennych
 zakaz uprawiania niektórych dyscyplin naukowych
 odsuwanie od pracy dydaktycznej niepokornych profesorów
 realizm socjalistyczny w kulturze ( kult pracy i wyższość
kolektywizmu )
 zwalczanie tzw. niezaangażowanych dzieł
 samokrytyka niektórych pisarzy
 kontrola twórców kultury przez stowarzyszenia

15. Państwo terroru
 oskarżanie za niepowodzenia gospodarcze konspiracyjnych grup
kontrrewolucyjnych, sabotażystów, kułaków
 podtrzymywanie psychozy strachu przed III wojną światową
 zwalczanie „wrogów ludu” przez rozbudowane Ministerstwo
Bezpieczeństwa Publicznego ( Stanisław Radkiewicz na czele )
 pozyskiwanie do współpracy informatorskiej ( ich liczba to 10 %
społeczeństwa )
 podporządkowanie państwu wymiaru sprawiedliwości
 utrzymanie małego kodeksu karnego
 możliwość represjonowania niemal każdego obywatela na mocy
obowiązującego prawa
 objęcie prześladowaniami ok. 1 mln osób

16. Walka z Kościołem katolickim
 dążenie władz do ateizacji społeczeństwa
 zwalczanie wpływów Kościoła katolickiego
 przejmowanie prowadzonych przez Kościół szpitali, szkół, przedszkoli,
dóbr kościelnych i zakonnych
 rozbijanie duchowieństwa przez popieranie tzw. „księży - patriotów”
( Komisja Księży przy ZBOWiD
ZBOWiD – Związek Bojowników o Wolność i Demokrację
 odebranie majątku Kościołowi w 1950 r.
 porozumienie miedzy Episkopatem polskim a władzami w 1950 r.
 łamanie przez władze komunistyczne porozumienia, m. inn.
Szykanowano księży
1953 r. - pokazowy proces biskupa ordynariusza kieleckiego Czesława
Kaczmarka ( 12 lat więzienia )
 8 maja 1953 list biskupów do rządu PRL nazwany „Non possumus”

17. Porozumienie zawarte między przedstawicielami Rządu Rzeczpospolitej Polskiej i
Episkopatu Polski
14 kwietnia 1950 roku, Kraków
1. Episkopat wezwie duchowieństwo, aby w pracy duszpasterskiej zgodnie z nauką Kościoła
nauczało wiernych poszanowania prawa i władzy państwowej.
2. Episkopat wezwie duchowieństwo, aby w swej działalności duszpasterskiej nawoływało wiernych
do wzmożonej pracy nad odbudową kraju i nad podniesieniem dobrobytu Narodu.
3. Episkopat Polski stwierdza, że zarówno prawa ekonomiczne, historyczne, kulturalne, religijne, jak
i sprawiedliwość dziejowa wymagają, aby Ziemie Odzyskane na zawsze należały do Polski.
Wychodząc z założenia, że Ziemie Odzyskane stanowią nieodłączną część Rzeczypospolitej,
Episkopat zwróci się z prośbą do Stolicy Apostolskiej, aby administracje kościelne, korzystające z
prawa biskupstw rezydencjalnych, były zamienione na stałe ordynariaty biskupie.
4. Episkopat w granicach sobie dostępnych będzie się przeciwstawiał wrogiej Polsce działalności, a
zwłaszcza antypolskim i rewizjonistycznym wystąpieniom części kleru niemieckiego.
5. Zasada, że Papież jest miarodajnym i najwyższym autorytetem Kościoła, odnosi się do spraw
wiary, moralności oraz jurysdykcji kościelnej, w innych natomiast sprawach Episkopatu kieruje się
polską racją stanu.
6. Wychodząc z założenia, że misja Kościoła może być realizowana w różnych ustrojach społeczno-
gospodarczych, ustanowionych przez władzę świecką, Episkopat wyjaśni duchowieństwu, aby nie
przeciwstawiało się rozbudowie spółdzielczości na wsi, ponieważ wszelka spółdzielczość w istocie
swej jest oparta na etycznym założeniu natury ludzkiej, dążącej do dobrowolnej solidarności
społecznej, mającej na celu dobro ogółu.
7. Kościół zgodnie ze swymi zasadami potępiając wszelkie wystąpienia antypaństwowe będzie
przeciwstawiał się zwłaszcza nadużywaniu uczuć religijnych w celach antypaństwowych.
8. Kościół katolicki, potępiając zgodnie ze swymi założeniami każdą zbrodnię, zwalczać będzie
również zbrodniczą działalność band podziemia oraz będzie piętnował i karał konsekwencjami
kanonicznymi duchownych, winnych udziału w jakiejkolwiek akcji podziemnej i antypaństwowej.

18. 10. Nauka religii w szkołach.
a) Rząd nie zamierza ograniczyć obecnego stanu nauczania religii w szkołach; Episkopatem.
b) Władze nie będą stawiały przeszkód uczniom w braniu udziału w praktykach religijnych poza
szkołą.
c) Istniejące dotychczas szkoły o charakterze katolickim będą zachowane, natomiast Rząd będzie
przestrzegać, aby te lojalnie wykonywały zarządzenia i wypełniały program ustalony przez władze
państwowe.
d) Szkoły prowadzone przez Kościół katolicki będą mogły korzystać z praw szkół państwowych na
ogólnych zasadach, określonych przez odpowiednie ustawy i zarządzenia władz szkolnych. W razie
tworzenia lub przekształcenia szkoły zwykłej na szkołę bez nauki religii, rodzice katoliccy, którzy
będą sobie tego życzyli, będą mieli prawo i możność posyłania dzieci do szkól z nauczaniem religii.
11. Katolicki Uniwersytet Lubelski będzie mógł funkcjonować w obecnym zakresie.
12. Stowarzyszenia katolickie będą korzystały z dotychczasowych praw po zadość uczynieniu
wymogom przewidzianym w dekrecie o stowarzyszeniach. Te same za sady dotyczą sodalicji
mariańskich.
13. Kościół będzie miał prawo i możność prowadzić w ramach obowiązujących przepisów akcję
charytatywną, dobroczynną i katechetyczną.
14. Prasa katolicka i wydawnictwa katolickie będą korzystały z uprawnień określonych przez
odpowiednie ustawy i zarządzenia władz na równi z innymi wydawnictwami.
15. Kult publiczny, tradycyjne pielgrzymki i procesje nie będą napotykały na przeszkody. Obchody te
dla zachowania porządku będą uzgadniane przez władze kościelne z władzami administracyjnymi.
16. Duszpasterstwo wojskowe będzie uregulowane specjalnym statutem, opracowanym przez
władze wojskowe w porozumieniu z przedstawicielami Episkopatu.
17. W więzieniach karnych opiekę religijną będą sprawowali kapelani powołani przez odpowiednie
władze na wniosek biskupa ordynariusza.
18. W szpitalach państwowych i samorządowych opiekę religijną nad chorymi, którzy sobie tego
życzą, będą wykonywali kapelani szpitalni, wynagradzani w drodze specjalnych umów.
19. Zakony i zgromadzenia zakonne, w zakresie swego powołania i obowiązujących ustaw, będą
miały całkowitą swobodę działalności.

19. "Należy oddać, co jest Cezara
Cezarowi, a co Bożego -
Bogu. A gdy Cezar siada na
ołtarzu to mówimy krótko: nie
wolno!"
Kard. Stefan Wyszyński, Prymas Polski
 25 IX 1953 r. aresztowanie kardynała Wyszyńskiego ( więziony
przez 3 lata bez procesu )
 zmuszanie duchowieństwa do ślubowania na wierność PRL

20. Konstytucja PRL
 uchwalona 22 lipca 1952 r.
 zmiana nazwy państwa na Polską Rzeczpospolita Ludową
 podział organów państwa na „organy władzy państwowej” ( Sejm, Rada
Państwa i rady narodowe ) oraz „ organy administracji państwowej’ czyli
rząd
 likwidacja urzędu prezydenta
 formalnie szerokie prawa obywatelskie
 nowa ordynacja wyborcza ( pozbawienie obywateli możliwości
zgłaszania kandydatów )
 wybory wg nowej ordynacji wyborczej – 1952 r.
 wg oficjalnego komunikatu władz frekwencja – 95,33 %, z czego 99,8 %
oddało głos na listę Frontu Narodowego ( PZPR, SD, ZSL )

22. Rozdział 1.
Ustrój polityczny.
Art 1.1. Polska Rzeczpospolita Ludowa jest państwem demokracji ludowej.
2. W Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej władza należy do ludu pracującego
miast i wsi.
Art 2.1. Lud pracujący sprawuje władzę państwową przez swych
przedstawicieli, wybieranych do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i do
rad narodowych w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich, w
głosowaniu tajnym.
Art 3.Polska Rzeczpospolita Ludowa:
1)stoi na straży zdobyczy polskiego ludu pracującego miast i wsi, zabezpiecza
jego władzę i wolność przed siłami wrogimi ludowi,
2) zapewnia rozwój i nieustanny wzrost sił wytwórczych kraju przez jego
uprzemysłowienie, przez likwidację zacofania gospodarczego, technicznego i
kulturalnego,
3) organizuje gospodarkę planową, opierając się na przedsiębiorstwach
stanowiących własność społeczną,
4) ogranicza, wypiera i likwiduje klasy społeczne, żyjące z wyzysku robotników
i chłopów,
5) zabezpiecza stały wzrost dobrobytu, zdrowotności i poziomu kulturalnego
mas ludowych,
6) zapewnia wszechstronny rozwój kultury narodowej.

23. Rozdział 2.
Ustrój społeczno-gospodarczy.
Art 9.1. Polska Rzeczpospolita Ludowa planowo wzmacnia spójnię gospodarczą
między miastem i wsią na podstawie braterskiej współpracy robotników i chłopów.
2. W tym celu Polska Rzeczpospolita Ludowa zapewnia nieustanny wzrost
produkcji przemysłu państwowego, służącej wszechstronnemu zaspokajaniu
potrzeb wytwórczych i konsumpcyjnych ludności wiejskiej, jednocześnie planowo
wpływając na stały wzrost towarowej produkcji rolniczej, która zaopatruje przemysł
w surowce, a ludność miejską w żywność.
Art 10.1. Polska Rzeczpospolita Ludowa otacza opieką indywidualne
gospodarstwa rolne pracujących chłopów i udziela im pomocy - w celu ochrony
przed wyzyskiem kapitalistycznym, zwiększenia produkcji, podwyższenia poziomu
rolniczo-technicznego oraz podniesienia ich dobrobytu.
2. Polska Rzeczpospolita Ludowa udziela szczególnego poparcia i
wszechstronnej pomocy powstającym na zasadzie dobrowolności rolniczym
spółdzielniom produkcyjnym - jako formom gospodarki zespołowej. […]

24. Art 12.Polska Rzeczpospolita Ludowa uznaje i ochrania na podstawie
obowiązujących ustaw indywidualną własność i prawo dziedziczenia ziemi,
budynków i innych środków produkcji należących do chłopów, rzemieślników i
chałupników.
Rozdział 6.
Sąd i prokuratura.
Art 48.
Sądy stoją na straży ustroju Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, ochraniają
zdobycze polskiego ludu pracującego, strzegą praworządności ludowej,
własności społecznej i praw obywateli, karzą przestępców.
Rozdział 7.
Podstawowe prawa i obowiązki obywateli.
Art 70.1. Polska Rzeczpospolita Ludowa zapewnia obywatelom wolność
sumienia i wyznania. Kościół i inne związki wyznaniowe mogą swobodnie
wypełniać swoje funkcje religijne.
Art 71.1. Polska Rzeczpospolita Ludowa zapewnia obywatelom wolność słowa,
druku, zgromadzeń i wieców, pochodów i manifestacji.
Art 72.1. W celu rozwoju aktywności politycznej, społecznej, gospodarczej i
kulturalnej ludu pracującego miast i wsi Polska Rzeczpospolita Ludowa
zapewnia obywatelom prawo zrzeszania się.
Art 74.1. Polska Rzeczpospolita Ludowa zapewnia obywatelom nietykalność
osobistą.

25. "Marsz"
J. Brzechwa
Bije godzina niezapomniana
zakręt historii - druga zmiana
Trzeba zwycięstwu drogę torować,
Marsz rozpoczęty, Partio prowadź!...
Chowa spekulant worki w sklepie,
Kołtun z trwogi pacierze klepie...
Wiedźmy po domach straszą dzieci,
Masła nie ma, wzięli "Sowieci"...
Pasibrzuch wiejski chłopów judzi
Na Sybir będą wywozić ludzi
Żyje, mąci, knowa podziemie,
Walka trwa dalej, wróg nie drzemie,
Kto nie z nami, będzie z nami,
Kto przeciw nam - piła go złamie!
Który tam? Z drogi. Partia kroczy,
Twoja partia ludu roboczy
Wspólnie pracować, wspólnie budować
maszerować! Partio, prowadź!

26. "Na Ciebie"
A. Ważyk
Od tajgi, od tundry siwej,
od gór i fabryk i sztolni,
gdzie co dzień śpiew pracy wolnej
jak morze bije przypływem,
z pociągów pędzących przez mosty
i z miast i z okrętów i zewsząd
przez kraj nasz radosny śpieszą
oddawane na Ciebie głosy.
Na Ciebie, Stalinie, z chwastów i gąszczy
kwitnące wydrzesz ogrody,
Wodzu nasz wiecznie młody,
Nasz przyjacielu najdroższy
Niech się o Tobie pieśń rozkołysze
jak wiosną szumią jabłonie w sadzie -
głosem Ojczyzny do Rady Najwyższej
gwiaździsty nasz wejdź kandydacie!
Twoim imieniem gwiazdosiejnym w niebie
nawołują się lotnicy nawzajem -
na Ciebie, nasz miły, na Ciebie
Ojczyzna głos swój oddaje.

27. „Rzeka”
Adam Ważyk
Mądrość Stalina
rzeka szeroka,
w ciężkich turbinach
przetacza wody,
płynąc wysiewa
pszenicę w tundrach,
zalesia stepy,
stawia ogrody.
W gmachu imperium strop się ugina
pękła kolumna.
Wstępuje z głębin
mądrość Stalina,
rzeka podskórna.

28. Piosenka o Nowej Hucie.
I Nad Wisłą, nad Wisłą szeroką
Murarzy rozdzwonił się śpiew
I płynie piosenka murarska wysoko
I płynie przez noce i dnie.
Ref: O Nowej to Hucie piosenka
O Nowej to Hucie melodia.
Jest taka prosta i piękna
I taka najmilsza z melodii.
O Nowej to Hucie piosenka
O Nowej to Hucie są słowa.
Jest taka prosta i piękna
I nowa jest Huta jest Nowa.
II Sto domów wyrosło nad Wisłą
I tysiąc dróg do nich na wprost.
Piosenka murarska wyrosła nad przyszłość
I łączy dwa brzegi jak most.
Ref: O Nowej to Hucie piosenka
O Nowej to Hucie melodia.
Jest taka prosta i piękna
I taka najmilsza z melodii.
O Nowej to Hucie piosenka

29. Wisława Szymborska
Nienawidzą naszego węgla.
Nienawidzą naszych cegieł i przędzy.
Nienawidzą tego, co już jest
Nienawidzą wszystkiego,co będzie.
Naszych okien i kwiatów w oknach
Naszych lasów i ciszy leśnej
Nawet wiosny, bo to nasza wiosna
Nawet szkoły z wesołymi dziećmi
Rozpruli atom jak pancerną kasę
lecz nic prócz strachu nie znaleźli w kasie
O,gdyby mogli, gdyby mogli tym strachem
uderzyć w domy i fabryki nasze.

30. Szymborska Wisława
Młodzieży budującej Nową Hutę
Kto dom zbudował, w którym mieszkam?
Kto kładł swą pracę na fundament?
Ów murarz, zdun i szklarz, i cieśla
minięci są przez ludzką pamięć.
Klasa z pamięcią złą - umiera.
Wierniejszą pamięć wybieramy:
sama jak książka się otwiera
w miejscach najczęściej czytywanych.
Dziś dla was, przy was, od was, młodzi,
miasta zaczyna się życiorys.
Pamięć imiona wasze codzień
notuje słowem zdobnym w podziw,
notuje normy waszej poryw
i włącza w piękny plan obliczeń.
Bo to jest pamięć robotnicza
służąca klasie robotniczej.

31. Brzechwa Jan - Nowa Huta
Na to, żebyśmy w Polsce socjalizm zbudowali,
Potrzeba więcej maszyn, potrzeba więcej stali,
Potrzeba nowych ludzi i nowych szkół, i wierszy.
Wszystkie zegary biją. Trwa bitwa o rok pierwszy
Planu Sześcioletniego. Pędzi koło historii,
Mnożą się w nieskończoność liczby wolt i kalorii,
Pulsują manometry, człowiek wyciąga ramię,
Przeobraża naturę i stare prawa łamie,
Szarpie wnętrzności ziemi, rudy, w płomienie rzuca,
Plują wściekłą purpurą hut oszalałe płuca,
W piecach lawa szkarłatnym płomieniem się pali -
Sta - li!
Sta - li!
Sta - li!!!

32. I więcej szkół dla dzieci, więcej książek i wierszy!
O, wizjo romantyczna, stworzona po raz pierwszy,
Jakim cię ma powitać hymnem albo peanem
Poeta zadumany nad Sześcioletnim Planem?
Gdzie się znajdują słowa godne twego patosu?
W jakich orkiestrach szukać dość natchnionego głosu?
Trzeba nam pióra przekuć na młoty i kilofy,
W ogniu hutniczych pieców trzeba hartować strofy,
W ogniu, co serca krzepi i mózgi doskonali -
Sta - li!
Sta - li!
Sta - li!!!
Niech mnożą się traktory, które zaorzą pola,
Niech mnożą się maszyny i książki, i przedszkola,
A jeszcze stal i węgiel. I znowu stal i węgiel!
Górnicy i hutnicy kują naszą potęgę.
Nie masz granicy szczęścia, gdy tworzy się epoka:
Płucom oddech szeroki, młodym droga szeroka,
Przyszłość należy do tych, czyja wola niezłomna,
Drogę wskazał nam Stalin - chwała mu wiekopomna!
Świat nowy budujemy od podstaw, od podwalin -
Sta - lin!
Sta - lin!
Sta - lin!!!