1. POSEŁ NA SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
JAROSŁAW ZIELIŃSKI
Szanowny Pan
Donald Tusk
Prezes Rady Ministrów
Interpelacja poselska
w sprawie podjęcia przez państwo polskie działań w celu wyjaśnienia zbrodni
obławy augustowskiej z lipca 1945 roku
w świetle nowych dokumentów ujawnionych ostatnio przez rosyjskie
Stowarzyszenie „Memoriał”
Panie Premierze,
w wygłoszonym 24 czerwca 2010 roku oświadczeniu sejmowym zwróciłem się do
Pana z apelem o przerwanie milczenia państwa polskiego, polskiego rządu
w sprawie zbrodni dokonanej w lipcu 1945 roku na mieszkańcach Suwalszczyzny
i Augustowszczyzny, nazywanej obławą augustowską, oraz podjęcie pilnych działań
w celu wyjaśnienia wszystkich okoliczności tego aktu ludobójstwa. Domagałem się
przede wszystkim tego, aby wystąpił Pan do władz Federacji Rosyjskiej i Polsko-
Rosyjskiej Grupy do Spraw Trudnych o umożliwienie dostępu do rosyjskich archiwów
i dokumentów, które pozwoliłyby na poznanie prawdy o tej masowej zbrodni,
dokonanej ponad dwa miesiące po kapitulacji hitlerowskich Niemiec i zawarciu
pokoju w Europie.
Wobec braku jakiejkolwiek reakcji na moje wystąpienie wygłoszone z mównicy
sejmowej w dniu 10 lipca 2010 roku zwróciłem się do Pana Premiera z interpelacją
poselską w sprawie potrzeby podjęcia pilnych i energicznych działań ze strony
instytucji państwa polskiego w celu wyjaśnienia rzeczywistych okoliczności obławy
augustowskiej z lipca 1945 roku, odnalezienia miejsca pochówku ofiar, a przede
wszystkim uzyskania dostępu do dokumentów zawartych w rosyjskich archiwach.
1

2. W odpowiedzi z dnia 10 sierpnia 2010 roku na tę interpelację, udzielonej
z upoważnienia Pana Premiera przez Ministra Spraw Zagranicznych, znalazły się
ogólnikowe deklaracje i zapewnienia o tym, że „ujawnienie prawdy historycznej jest
przez rząd traktowane jako jeden z zasadniczych warunków budowania
dobrosąsiedzkich stosunków opartych na zaufaniu i wzajemnym poszanowaniu” oraz
o tym, że „zapewnienie historykom dostępu do archiwów i nieznanych dokumentów
w celu przeprowadzenia obiektywnych badań historycznych będzie traktowane
priorytetowo”.
Stwierdzenia te w odpowiedzi MSZ zostały podparte odwołaniem do
politycznej deklaracji premierów RP Donalda Tuska oraz FR Władimira Putina,
ogłoszonej 7 kwietnia 2010 roku w Smoleńsku, w sprawie powołania Centrum
Dialogu i Porozumienia, które miało przejąć od Polsko-Rosyjskiej Grupy do Spraw
Trudnych zagadnienia badań nad polsko-rosyjskimi problemami historycznymi.
W tym kontekście MSZ zapewniał, że „sprawa obławy augustowskiej będzie jednym
z pierwszych tematów rozmów pełnomocników [ds. stworzenia Centrum], że
w ramach Centrum jako jedna z pierwszych ma zostać zorganizowana konferencja
na temat obławy augustowskiej, a następnie ma być „zaprogramowany projekt badań
historycznych na temat obławy w ramach narodowego projektu badań
finansowanego przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego”.
Wszystkie te deklaracje okazały się czczymi i pustymi obietnicami, tak jak
wiele innych obietnic Pana Premiera i Pańskiego rządu. Mijający rok nie przyniósł
jakichkolwiek realnych działań ze strony państwa polskiego wobec Rosji ani żadnego
postępu w tej trudnej i bolesnej sprawie. Z dostępnych informacji wynika, że rząd nie
zrobił nic, aby przyspieszyć wyjaśnienie okoliczności obławy augustowskiej i znaleźć
miejsce pochówku jej ofiar, tak jak nie zrobił w rzeczywistości nic, aby można było
poznać pełną prawdę o zbrodni katyńskiej i katastrofie smoleńskiej.
Dzisiaj można i trzeba, tylko z jeszcze większą mocą, powtórzyć wszystkie
argumenty, oceny i wnioski, które sformułowałem roku temu. Trzeba je powtórzyć
tym bardziej, że od tamtego czasu członkowie Związku Pamięci Ofiar Obławy
Augustowskiej nie doczekali się jakichkolwiek reakcji na swoje wystąpienie do
2

3. Prezydenta Federacji Rosyjskiej Dmitrija Miedwiediewa z dnia 21 czerwca 2010 roku
w sprawie ujawnienia dokumentów dotyczących operacji wojskowej w lasach
augustowskich z lipca 1945 roku. Państwo polskie pozostawiło rodziny osób
pomordowanych w obławie augustowskiej bez jakiegokolwiek wsparcia. Pytam
dzisiaj w ich imieniu: czy państwo polskie, gdy Pan jest premierem rządu w ogóle
działa i wykonuje swoje podstawowe funkcje, jeżeli pozostawia obywateli samych
sobie w tak ważnej i bolesnej sprawie?
Pański rząd nie zareagował również na nową istotną okoliczność, jaką było
opublikowanie przez profesora Nikitę Pietrowa - wiceprzewodniczącego rosyjskiego
Stowarzyszenia „Memoriał” szyfrogramu gen. Wiktora Abakumowa do Ławrentija
Berii z 21 lipca 1945 roku, dokumentu, który jednoznacznie wskazuje na plan zbrodni
sowieckiego kontrwywiadu wojskowego na polskich obywatelach.
Z ujawnionego szyfrogramu wynika, że prowadzone były przez sowiecką
policję polityczną zaplanowane i uzgodnione z szefem NKWD Ł. Berią działania
„w celu likwidacji aresztowanych w lasach augustowskich bandytów”. Publikacja
rosyjskiego historyka prof. Nikity Pietrowa potwierdza wcześniejsze domniemania, że
w archiwach rosyjskich istnieją dokumenty pozwalające na wyjaśnienie okoliczności
ludobójstwa dokonanego w wyniku obławy augustowskiej oraz poznanie losu
i miejsca pochówku jego ofiar. Bez konkretnych i zdecydowanych działań ze
strony władz Polski nie będzie to możliwe. O podjęcie takich działań zwrócili się
do Pana Premiera, a także do Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego oraz
Prokuratora Generalnego Andrzeja Seremta prezesi organizacji, którym zależy na
dotarciu do prawdy o tej zbrodni: Prezes Światowego Związku Żołnierzy Armii
Krajowej w Augustowie Czesław Korenkiewicz, Prezes Związku Sybiraków
w Augustowie Jerzy Sienkiewicz, Prezes Związku Pamięci Ofiar Obławy
Augustowskiej Ksiądz Prałat Stanisław Wysocki oraz Prezes Zarządu Klubu
Historycznego im. Armii Krajowej w Augustowie Danuta Kaszlej. Osoby te wystąpiły
do mnie jako posła na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej oraz do innych
parlamentarzystów o „podjęcie dostępnych działań, które spowodują długo
oczekiwane na ziemi augustowsko-suwalskiej zaangażowanie władz państwowych
w wyjaśnienie losu i miejsca pochówku obywateli polskich ujętych w sowieckiej
obławie w lipcu 1945 roku”.
3

4. Realizując ten słuszny postulat niniejszą interpelacją zwracam się do Pana
Premiera o podjęcie konkretnych i rzeczywistych, a nie pozorowanych kroków w tej
sprawie tak, aby Polacy, a zwłaszcza członkowie rodzin pomordowanych mogli
nabrać przekonania, że polskie państwo jednak funkcjonuje i upomina się o swoich
obywateli oraz prawdę o tych, którzy zapłacili najwyższą cenę, cenę życia za to, że
byli Polakami. Dotychczas, niestety, pomimo upływu ponad dwudziestu lat od
odzyskania przez Rzeczpospolitą Polską niepodległości i suwerenności wnioski na
ten temat są całkowicie odmienne, smutne i negatywne.
Dalszy brak tych działań będzie potwierdzeniem, że Panu i Pańskiemu
rządowi w rzeczywistości nie zależy na zbadaniu prawdy o tej okrutnej zbrodni, tak
jak nie zależy - co potwierdziło ostatnich 15 miesięcy - na wyjaśnieniu prawdziwych
przyczyn katastrofy smoleńskiej.
Trzeba mocno podkreślić, że obława augustowska to zbrodnicza operacja
wojenna w czasach pokoju przeprowadzona przez obce mocarstwo, od którego
Polska została uzależniona w wyniku II wojny światowej. Ale jest w tej zbrodni także
polski wątek. Wiadomo, że udział w niej brały nie tylko oddziały Armii Czerwonej
i NKWD, lecz również polskie formacje polityczne, milicyjne i wojskowe - UB, MO,
I Pułk Praski Ludowego Wojska Polskiego i działacze komunistycznej partii PPR.
Zastanawiające jest to, że w okresie ponad dwudziestu lat Polski niepodległej po
1989 roku nawet ten aspekt zbrodniczej operacji nie został dobrze zbadany. Na
początku lat dziewięćdziesiątych żyło jeszcze wielu nie tylko świadków, ale
uczestników i wykonawców akcji pacyfikacyjnej z 1945 roku. Część z nich w okresie
PRL-u pełniła istotne funkcje w komunistycznym aparacie władzy. Prokuratura
Wojewódzka w Suwałkach jednak już w 1992 roku, po kilku miesiącach od
przekazania jej dokumentów zgromadzonych przez Obywatelski Komitet Poszukiwań
Mieszkańców Suwalszczyzny Zaginionych w lipcu 1945 roku, pośpiesznie umorzyła
śledztwo w tej sprawie. Okoliczność ta dzisiaj również wymaga osobnego zbadania.
Wobec przywołanych faktów trzeba zastanowić się nad tym, w jakim stopniu
przyczyną zaniechań w dochodzeniu do prawdy o obławie augustowskiej
w III Rzeczpospolitej były wciąż silne wpływy tych postkomunistycznych grup
4

5. i środowisk, które mogą mieć interes w tym, aby prawda ta nie ujrzała jak najdłużej
światła dziennego.
Wobec powyższego - działając na podstawie art. 14 ust. 1 pkt. 7 ustawy z dnia
9 maja 1996 roku o wykonywaniu mandatu posła i senatora ( Dz. U. 1996 Nr 73,
poz. 350 z późn. zm. ) - apeluję do Pana Premiera po raz kolejny o poważne
potraktowanie obowiązków należących do szefa rządu i jednego z najważniejszych
przedstawicieli państwa polskiego oraz o udzielenie odpowiedzi na następujące
pytania:
1.Jakie kroki podjął Pan i Pański rząd w okresie dobiegającej końca czteroletniej
kadencji, aby możliwe było wreszcie po upływie prawie 70 lat wyjaśnienie
prawdziwych okoliczności zbrodni dokonanej przez Związek Sowiecki przy udziale
polskich komunistycznych formacji politycznych, wojskowych i aparatu
bezpieczeństwa w ramach akcji pacyfikacyjnej na Suwalszczyźnie
i Augustowszczyźnie nazywanej obławą augustowską?
2.Jeżeli takie działania były podejmowane, to jakie są ich efekty?
3.Jakie są po upływie roku konkretne rezultaty Pańskich ustaleń z Premierem
Federacji Rosyjskiej Władimirem Putinem w Smoleńsku w dniu 7 kwietnia 2010
w sprawie powołania Centrum Porozumienia i Dialogu, które miało zająć się polsko-
rosyjskimi problemami historycznymi? Czy Centrum to zostało powołane i jakie są
owoce jego prac?
4.Czy Pan Premier zwrócił się do władz Federacji Rosyjskiej o udostepnienie
dokumentów z rosyjskich archiwów, o co prosiłem w swojej interpelacji poselskiej
sprzed roku? Jeżeli tak, to jaką Pan uzyskał odpowiedź, a jeżeli nie, to dlaczego
zlekceważył Pan tak ważny i nabrzmiały problem?
5.Czy Pański rząd podejmie działania w relacjach z Rosją, aby badanie okoliczności
obławy augustowskiej mogło ruszyć z miejsca wobec ujawnionego niedawno przez
wiceprzewodniczącego Stowarzyszenia „Memoriał” istotnego dla sprawy
dokumentu?
5

6. 6.Czy podlegająca Panu Premierowi polska dyplomacja wesprze prośbę Związku
Pamięci Ofiar Obławy Augustowskiej skierowaną 21 czerwca 2010 roku do
Prezydenta Federacji Rosyjskiej Dmitrija Miedwiediewa w sprawie pomocy
w ujawnieniu dokumentów dotyczących sowieckiej operacji wojskowej w lasach
augustowskich w lipcu 1945 roku?
7.Czy Pan Premier zechce zwrócić się do Prokuratora Generalnego RP o zbadanie
przyczyn, które spowodowały, że Prokuratura Wojewódzka w Suwałkach w 1992
roku umorzyła śledztwo w sprawie obławy augustowskiej nie badając nawet wątku
dotyczącego udziału polskich formacji komunistycznych w tej akcji?
8.Czy Pan Premier zwróci się do Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej o podjęcie na
nowo tej sprawy przez jego pion śledczy?
9.Czy Pański rząd (Minister Edukacji Narodowej) spowoduje, aby dostępna wiedza
na temat obławy augustowskiej stała się częścią programu nauczania historii
najnowszej w polskich szkołach?
10.Czy Pański rząd (Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, inne instytucje
rządowe) podejmie wysiłek w celu wprowadzenia wiedzy o zbrodni dokonanej
podczas obławy augustowskiej do historycznej świadomości zbiorowej Polaków?
Warszawa, 5 lipca 2011 roku
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość
ul. Wiejska 4/6/8 00-902 Warszawa
Biura Poselskie Posła na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej Jarosława Zielińskiego
ul. Kościuszki 32, 16-400 Suwałki, tel. (87) 566 55 48
ul. Al. Józefa Piłsudskiego 11/3, 15-443 Białystok, tel. (85) 653 77 69
ul. 3 Maja 36, 16-300 Augustów, tel. (87) 644 57 73
ul. Piłsudskiego 28, 16-500 Sejny, tel. (87) 516 21 54
e-mail: jaroslaw.zielinski@sejm.pl www.jaroslawzielinski.pl
6