Laneko arriskuei aurrea hartzeko legeria eta antolamendua

1. Laneko arriskuei aurrea hartzeko
legeria eta antolamendua

2. ● Zer egin, nola eta zer baliabiderekin, nork eta noiz?
● Arriskuak saihetsezinak direnean
● Hasierako ebaluazioa.
● Aldizkako ebaluazioak baldin eta kalteak eragiten badira edo
hartutako neurriak nahikoak ez diren zantzuak badaude.
● Lanpostuaren araberako ebaluazioak.
● Probalitatearen eta larritasunaren arabera.
1. Prebentzioaren arloan bete beharrekoak
A) Enpresariaren betebeharrak
AP (Lan Arriskuen
Prebentzioa)
planifikatzea
Arriskuak
ebaluatzea
Laneko ekipamendu
eta babes-
baliabideez
hornitzea
● Arriskuak saihetsezinak direnean.
● Seguruak izan daitezela.
● Horien erabilera babesteko neurriak hartu.

3. ● Arriskuak saihetsezinak direnean, erabili beharrekoak.
● Doakoak.
● Lanpostuari egokituak.
● CE kalitate-bermea dutenak.
● Pertsonari egokituak eta ergonomikoak.
● Erabilera pertsonalekoak.
● Informatu, prestatu eta zaindu beharrekoak.
NBEa (Norberaren
Babes Ekipamendua)
hornitzea
● Gertagarriak diren egoerak eta neurriak kontuan dituena.
● Pertsonei zuzendua.
● Kanpoko zerbitzuekin koordinatua (larrialdiak,
suhiltzaileak...).
Larrialdi-plana
egitea

4. ● Arriskuak gertagarria eta berehalakoa izan behar du.
● Enpresariak neurriak hartzeko eta informatzeko betebeharra dauka.
● Aginduek lan-jarduera eten dezakete.
● Lan-jarduera zeharo gelditzeko eskumena enpresariak eta langileen
ordezkariek dute.
● Lantoki bakoitzeko lan-arriskuak.
● Prebentzio- eta babes-neurriak.
● Prebentzio-eskuliburua
● Prestakuntza teoriko eta praktikoa arriskuei egokitua
● Lanaldiaren barnean.
● Langilea parte-hartzera behartua.
● Langileen ordezkariak: prebentzio-ordezkariak eta segurtasun- eta
osasun-batzordea
Arrisku larri eta
berehalakoetan
neurriak hartzea
Informazioa eta
prestakuntza ematea
Kontsulta eta
parte-hartzea

5. ● Aldizkako azterketa medikoak.
● Lan-denboraldiaren hasieran; berriro, lan-harremana hastean,
eta lan-denboraldia bukatutakoan.
● Ezinbesteko eta beharrezko probak.
● Enpresariari gai den ala ez, bakarrik, jakinaraziko zaio;
langileari, emaitza osoa.
● Borondatezkoa, egoera hauetan izan ezik:
■ Lan-baldintzek langileen osasunean dituzten eraginak
ebaluatzeko ezinbestekoa denean.
■ Langilearen osasun-egoera arriskutsua ote den
egiaztatzeko denean, bai beretzat, bai gainerako
langileentzat, bai beste edozeinentzat ere.
■ Berariazko arriskuak babesteko eta, bereziki,
arriskutsuak diren jardueretarako lege-xedapenek hala
behartutakoan.
Osasunaren
zaintza

6. AMATASUNA ETA EDOSKITZEA
● Arriskuen berariazko ebaluazioa.
● Arriskuak sor ditzaketen eragile eta baldintzen zerrenda
● Prebentzio-ekintzen hurrenkera:
1. Lan-baldintzak egokitu.
2. Langilea bere egoerarekin uztargarria den lanpostura
aldatu.
3. Haurdunaldi- edo edoskitze-arriskuagatik kontratua eten.
ADIN TXIKIKOAK
● Adin txikikoek ezin dute lan arriskutsurik egin.
ABLEk (Aldi Baterako Laneko Enpresa)
KONTRATATUTAKO LANGILEAK
● ABLEk informatu, prestatu, osasuna zaindu eta NBEak eskuratu
behar ditu.
● Enpresa erabiltzaileak lan-baldintzen eta horien informazioaren
ardura du.
● ABLEek debekatuak dituzte oso arriskutsuak diren zenbait lan.
Talde
berezien
babesa

7. B) Langilearen betebeharrak
● Modu egokian erabili:
■ NBEak
■ Makinak
■ Tresnak
■ Segurtasuneko babesgailuak funtzionamendutik
kanpo ez ezarri
● Arriskua eragin dezaketen egoerei buruzko informazioa
lehenbailehen eman nagusiei
● Prebentzio-gaietan enpresariarekin elkarlanean aritu

8. ● Arlo honetako arau-hausteak 🡪 zehapena
● Erantzukizun-motak:
■ Erantzukizun administratiboa (zehapena: 40 €-tik 819.000 €-ra).
■ Erantzukizun zibila (langileari dagokion kalte-ordaina)
■ Erantzukizun penala (arrisku larrian ezartzeagatik: isun batetik
espetxeratzerainokoa).
■ Gizarte Segurantzaren prestazioen gainordaina (gainordaina:
prestazioaren % 30-50 bitartekoa).
2. Prebentzio-arloko erantzukizunak
A) Enpresaria

9. B) Langilea
● Prebentzio-arloan betebeharren
urratzea izanez gero, enpresariaren
zehapena jaso dezake. Urratze arinak,
larriak eta oso larriak 🡪 hitzarmen
kolektiboan jasotako zehapenak.
● Zehapena: ahozko ohartarazpenetik
diziplinazko kaleratzerainokoa
(litezkeenak: erantzukizun zibil eta
penala).

10. ● Bisitak egin enpresetara
● Arau-hauste aktak egin eta zehapenak
proposatu
● Ohartarazpenak eta errekerimenduak egin
● Berehalako lan-gelditzea agindu
● Txostenak egin
C) Lan Ikuskaritzaren betebeharrak

11. Langile bat
edo batzuk
izendatzea
Enpresariak
ardura bere
gain hartzea
Prebentzio-zerbitzu
propioa eratzea
Kanpoko prebentzio-
zerbitzua izatea
2. Prebentzioaren antolamendua enpresan

12. ● < 10 langile, edo 25 arte lantoki bakarra baldin badu.
● Enpresariak horretarako gai izan behar du; besteak beste,
egiten duen jardueraren arabera, 30 edo 50 ordu arteko
“Oinarrizko Mailako Lan Arriskuen Prebentzio”ko ikastaroa
egina duelako.
● Enpresariak bere ohiko lana enpresan bertan egin dezala.
● Enpresariak ez dezala osasun-medikuntzan jardun.
● Ez dadila oso arriskugarritzat jotzen diren lantegi bateko
zeregina izan.
Enpresariak
ardura bere gain
A) Enpresariak ardura bere gain

13. ● Erradiazio ionizatzaileen eraginpeko lanak.
● Toxiko, kantzerigeno edo ugalketarako mutagenoak diren eragileen eraginpeko lanak.
● Arrisku handiko produktu kimikoak erabiltzen diren jarduerak.
● Eragile biologikoen eraginpeko lanak.
● Lehergaiak ekoizte-, manipulatze- eta erabiltze-jarduerak.
● Meategi eta lurrazaleko edo itsas-plataformetako zundaketetako lanak.
● Urpean egiten diren jarduerak.
● Altuerako erorikoa edo lurperatzea eragin dezaketen eraikuntza, hondeaketa, lur-mugitze eta
tuneletako lanak.
● Ontzigintza eta industria siderurgikoetako lanak.
● Gas konprimatuen, likidotuen edo disolbatuen ekoizpen eta erabilerak.
● Silize-hautsaren kontzentrazio handia sortzen duten lanak.
BEREZIKI ARRISKUGARRITZAT JOTZEN DIREN JARDUERAK
Prebentzio Zerbitzuen Araudian jasoak (39/1997 ED, urtarrilaren 17koa)

14. ● Langile-kopuru egokia izan behar du.
● Enpresariak beharrezko baliabide materialez
hornitu behar ditu langileak.
● Enpresak prebentzio-ekintzetarako beharrezkoa
den denbora utzi behar die langileei.
● Langileek bete beharreko funtzioei dagokien
gaitasuna izan behar dute.
● Haien funtzioak egiteagatik ezin dira kaleratuak
izan.
Langile bat edo
batzuk izendatu
B) Langile bat edo batzuk izendatu

15. C) Prebentzio-zerbitzu propioa
● > 500 langileko enpresak.
● 250 < x < 500 arrisku bereziak
dituzten jarduerak.
● Arriskugarritasunagatik edo
istripuengatik, Lan Agintaritzaren
erabakiz.
Prebentzio-zerbitzu
propioa

16. ● Arrisku-prebentzioa kudeatzen
espezializatutako erakundeak.
● Mutalitate batzuek elkarkidetuak
dituzte enpresa horiek.
D) Kanpoko prebentzio-zerbitzua
Kanpoko prebentzio-
zerbitzua

17. 3. Langileen parte-hartzea arriskuen prebentzioan
Prebentzio-
ordezkariak
Segurtasun-
eta osasun-
batzordea
● Langileen ordezkarien artean aukeratuak
● > 50 langile.
● Prebentzio-ordezkariak, eta, kopuru berean, enpresariak
eta haren ordezkariek osatua.

18. ● Kontsultatua izatea.
● Planifikazioan parte-hartzea.
● Proposamenak egitea.
● Informatuak izatea.
● Dokumentazioaren berri izatea.
● Ikuskapenetan bertan egotea.
● Lana gelditzea.
PREBENTZIO-ORDEZKARIEN ETA SEGURTASUN- ETA
OSASUN-BATZORDEAREN ESKUMENAK

19. Prebentzio-
ekintzaren
printzipioak
4. Prebentzioaren kudeaketa enpresan
• Arriskuak saihestu.
• Saihetsezinak diren arriskuen ebaluazioa egin.
• Arriskuei jatorrian egin aurre.
• Arriskutsua dena arrisku txikiagoa duenarekin edo
gabekoarekin ordezkatu.
• Prebentzioa eta babesa planifikatu.
• Babes indibidualen gainetik, kolektiboak lehenetsi.
• Langileari agindu argi eta zehatzak eman.
• Lana pertsonari egokitu.
• Teknikaren garapena kontuan izan.

20. 20
4.1. Lan-arriskuen ebaluazioa LSHINren (Laneko
Segurtasun eta Higienerako Institutu Nazionala)
ARRISKUAK EBALUATZEKO METODOA
ARRISKUAREN
BALIOESPENA
ONDORIOEN LARRITASUNA
Kalte arinekoa Kaltegarria Oso kaltegarria
GERTAGARRITASUNA
Txikia
Arrisku Arina
(AR)
Arrisku Onargarria
(ON)
Arriskua Neurritsua
(NE)
Ertaina
Arrisku Onargarria
(ON)
Arrisku Neurritsua
(NE)
Arrisku Larria
(LA)
Handia
Arriskua Neurritsua
(NE)
Arrisku Larria
(LA)
Arrisku Onartezina
(OE)

21. 21
FORMACIÓN Y ORIENTACIÓN LABORAL
AAnnttoonniioo JJ.. GGuuiirraaoo SiSillvveenntete (@a(@anntotonniioo__gguuiirraaoo))Unidad 2: La prevención de riesgos:
legislación y organización
ARRISKUAREN
BALIOESPENA
EKINTZA- ETA DENBORA-KUDEAKETA
Arina (AR) Ez du ekintza berezirik eskatzen.
Onargarria
(ON)
Prebentzio-ekintza ez da nahitaez hobetu behar. Baina errentagarriagoak diren edo zama
ekonomiko handia sortzen ez duten irtenbideak hartu behar dira kontuan. Kontrol-neurriak
aldizka egiaztatu egin behar dira, eraginkorrak izaten jarraitzen dutela baieztatzeko.
Neurritsua
(NE)
Arriskua gutxitzeko ahaleginak egin behar dira, eta inbertsioak zehaztu. Neurri horiek epe jakin
batean ezarri beharko dira. Arrisku hori ondorio oso kaltegarriekin lotuta dagoenean, ondoko
ekintza bat beharko da kalte-probabilitatea zehatzago ezartzeko; horrela, kontrol-neurrien
hobekuntza-beharrak zehaztu ahal izango dira.
Larria
(LA)
Ez da lanean hasi behar arriskua murriztu arte. Litekeena da arriskua kontrolatzeko baliabide
ugari behar izatea. Arrisku larria eragin dezakeen lan batean ari bagara, arrisku neurritsuei baino
epe laburragoan eman behar zaio irtenbidea arazoari.
Onartezina
(OE)
Ez da lanean hasi behar ezta jarraitu behar ere, arriskua murriztu arte. Arriskua txikitzea
ezinezkoa bada, baliabide guztiak erabilita ere, debekatu egin behar da lan egitea.

22. ● Mortalak eta larriak.
● Arinak eta istripu zuriak (kalte materialak lesiorik gabe) behin eta berriz
edo gertatzeko arrisku handia dagoenean.
Istripuen
erregistroa eta
jakinarazpena
● Enpresariek erregistroan jasota utzi behar dute eta internet bidez
(Delt@) Enplegu Ministerioari jakinarazi.
● Nahitaezkoa egun bateko laneko baja dutenak.
● Enpresa barruan borondatezkoa edo botikineko jakinarazpena.
Istripuen
ikerketa
4.2. Lan-istripuen kudeaketa

23. ● Soldatak eta kalte-ordainak.
● Produktibitate-galerak.
● Sorospenetan galdutako denbora.
● Ikertzen eta ohartarazten galdutako denbora.
● Lan-gatazkak sortutakoak.
● Kalte materialak.
● Zehapen ekonomiko eta penalak.
● Irudi publikoan eragindakoak.
Langile eta
gizarteari
dagozkien
kostuak
● Langileari eta familiari dagokienez, samina eta oinazea, diru-sarreren
galerak eta behin-behineko edo behin betiko murrizketak.
● Gizarteari dagozkionez, giza baliabide edo produkzio-ahalmenaren
galerak, Estatuaren kalte-ordainak, Lan Ikuskaritzaren kudeaketa…
Enpresari
dagozkion
kostuak
4.3. Lan-istripuen kostuak

24. ESKERRIK ASKO!
DIAPOSITIBAK EGITEKO ANTONIO GUIRAO LPO KO IRAKASLEAREN
MATERIALA ERABILI DUT, BERAK IRAKASLEEKIN ELKARBANATZEKO
BAIMENA EMAN DUELAKO.

25. Aitortu - EzKomertziala - Partekatu Berdin (by-nc- sa): ez
da onartzen jatorrizko lanaren erabilera komertzialik, ez
eta bertatik eratorri daitezkeen lanenak ere; horien
banaketa jatorrizkoak arautzen dituen lizentzia
berdinarekin egin behar da.