58 μικρές μαρμάρινες νεοκλασικές προτομές από την έπαυλη Νικολάου Θων. 56ο Γυμνάσιο Αθήνας. Σχολικό έτος: 2014-2015 (Πολυμέσα & Συντακτική ομάδα)

1. 58 μικρές μαρμάρινες νεοκλασικές προτομές από την έπαυλη Νικολάου Θων.
56ο
Γυμνάσιο Αθήνας. Σχολικό έτος:2014-2015 [1]
56ο
Γυμνάσιο Αθήνας
Σχολικό έτος: 2014-2015
Αγάλματα ΘΩΝ
Φωτογραφίες από την έκθεση στη Δημοτική Πινακοθήκη με τίτλο:
«Αθήνα, 180 χρόνια πρωτεύουσα της Ελλάδας» (Νοέμβριος 2014-
Μάιος 2015).
Το 2014 συμπληρώθηκαν 180 χρόνια από τότε που η Αθήνα
ανακηρύχθηκε πρωτεύουσα του νεοσύστατου Ελληνικού Κράτους.
Συγκεκριμένα, το Σεπτέμβριο του 1834, με έκδοση Βασιλικού
Διατάγματος, η Αθήνα καθοριζόταν από την 1η Δεκεμβρίου 1834
ως «βασιλική καθέδρα» του Όθωνα και «πρωτεύουσα» του
νεώτερου ελληνικού κράτους
Όπως γράφει ο καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης, Γιάννης
Κολοκοτρώνης, εκ των επιμελητών της έκθεσης: «Η πρόκληση
της εποχής μας δεν αφήνει ανεκμετάλλευτη την ευκαιρία να
ξαναδιαβάσουμε μέσα από τα έργα, συσχετίζοντας το παρόν με το
παρελθόν: το παρελθόν δεν επαναλαμβάνεται ούτε ξαναγίνεται,
αλλά επιμηκύνεται χρονικά μέσω των έργων αν δεν καταστραφούν.
Όπως, για παράδειγμα, οι 58 μικρές μαρμάρινες νεοκλασικές
προτομές των αγωνιστών, φιλελλήνων και πολιτικών που
κοσμούσαν την κατεδαφισμένη σήμερα, Έπαυλη του Νικολάου Θων

2. 58 μικρές μαρμάρινες νεοκλασικές προτομές από την έπαυλη Νικολάου Θων.
56ο
Γυμνάσιο Αθήνας. Σχολικό έτος:2014-2015 [2]
οικοδομημένη το 1880, στη συμβολή των λεωφόρων Αλεξάνδρας
και Κηφισίας. Εξαιρετικά δείγματα νεοκλασικής γλυπτικής δεν
εμπλουτίζουν, από το 2007 απλά μόνον, τις συλλογές της
Δημοτικής Πινακοθήκης αλλά, μεταθέτουν την προσοχή μας και
στα λάθη, κατά καιρούς, των πολιτικών αποφάσεων απέναντι στην
ιστορία». [Πηγή: http://www.sytatticabank.gr/epikairothta/o-kosmos-
mas/10462-dhmotikh-pinakothhkh-lathhna-180-xronia-prwteuousa-ths-
elladasr]
Ακολουθούν φωτογραφίες από την έκθεση.

3. 58 μικρές μαρμάρινες νεοκλασικές προτομές από την έπαυλη Νικολάου Θων.
56ο
Γυμνάσιο Αθήνας. Σχολικό έτος:2014-2015 [3]

4. 58 μικρές μαρμάρινες νεοκλασικές προτομές από την έπαυλη Νικολάου Θων.
56ο
Γυμνάσιο Αθήνας. Σχολικό έτος:2014-2015 [4]

5. 58 μικρές μαρμάρινες νεοκλασικές προτομές από την έπαυλη Νικολάου Θων.
56ο
Γυμνάσιο Αθήνας. Σχολικό έτος:2014-2015 [5]

6. 58 μικρές μαρμάρινες νεοκλασικές προτομές από την έπαυλη Νικολάου Θων.
56ο
Γυμνάσιο Αθήνας. Σχολικό έτος:2014-2015 [6]

7. 58 μικρές μαρμάρινες νεοκλασικές προτομές από την έπαυλη Νικολάου Θων.
56ο
Γυμνάσιο Αθήνας. Σχολικό έτος:2014-2015 [7]

8. 58 μικρές μαρμάρινες νεοκλασικές προτομές από την έπαυλη Νικολάου Θων.
56ο
Γυμνάσιο Αθήνας. Σχολικό έτος:2014-2015 [8]
Σύμφωνα με το http://www.protothema.gr/culture/article/
424299/oi-58-protomes-apo-tin-epauli-thon/ την προσοχή του
επισκέπτη της έκθεσης «Αθήνα, 180 χρόνια πρωτεύουσα»,
κερδίζουν οι 58 μικρές μαρμάρινες προτομές αγωνιστών,
φιλελλήνων και πολιτικών της Ελληνικής Επανάστασης που
κοσμούσαν την κατεδαφισμένη σήμερα Έπαυλη Θων στη συμβολή
της Κηφισίας με την Αλεξάνδρας.
Οι 58 προτομές, έργα πιθανόν του γλύπτη Γεωργίου Παπαγιάννη
–ο Κολοκοτρώνης, ο Υψηλάντης, ο Παλαιών Πατρών Γερμανός, ο
Μιαούλης, ο Παπαφλέσσας κ.α- συγκροτούν μία από τις ιδιαίτερες
συλλογές της Δημοτικής Πινακοθήκης -ανήκουν, από το 2007, σε
αυτήν, ενώ για 40 και πλέον χρόνια ήταν στη φύλαξή της- που για
πρώτη φορά ως ενιαίο σύνολο παρουσιάζονται στο ευρύ κοινό,
λειτουργώντας προκλητικά ως αφορμή για ένα ταξίδι στην ιστορία.
Οι προτομές υπήρχαν στον περιβάλλοντα χώρο της Έπαυλης –
όπως προκύπτει και από την ανάγνωση ενός μικρού
αποσπάσματος από το κείμενο του Εμμ. Ροΐδη «Αι εξοχαί των
Αθηνών». Πιο συγκεκριμένα, γράφει ο Ροΐδης:
«Μεταξύ των επαύλεων τούτων διακρίνεται η του κ. Θων, του
προικίσαντος ιδία δαπάνη και δια κομψού ναΐσκου το χωρίον.
Προστάτης ων της καλλιτεχνίας, ευηρεστήθη να μεταβάλη τον
κήπον εις έκθεσιν των προϊόντων της συγχρόνου ημών γλυπτικής.
Απέχοντες ν΄αποφανθώμεν περί της αξίας των καλλιτεχνημάτων
τούτων, αρκούμεθα να είπωμεν ότι η πυκνότης των λευκαζόντων
μεταξύ της χλόης μαρμάρων και η γειτνίασις της μικράς εκκλησίας
μεταδίδουσιν εις τον ευθαλή τούτον κήπον όψιν τινά κοιμητηρίου».
[Το απόσπασμα φιλοξενείται στο βιβλίο των Θαν. Γιοχαλά και Τ.
Καφετζάκη «Αθήνα, Ιχνηλατώντας την πόλη με οδηγό την ιστορία
και τη λογοτεχνία»].
Σήμερα, από την έπαυλη Θων σώζεται μόνο ο ναΐσκος. Η έπαυλη
ανατινάχθηκε το 1944, στα Δεκεμβριανά και ό,τι είχε απομείνει
από εκείνη κατεδαφίστηκε δύο χρόνια αργότερα.

9. 58 μικρές μαρμάρινες νεοκλασικές προτομές από την έπαυλη Νικολάου Θων.
56ο
Γυμνάσιο Αθήνας. Σχολικό έτος:2014-2015 [9]
Η έπαυλη Θων –ο Νικόλαος Θων (1848-1906) ήταν οικονομικός
σύμβουλος του Βασιλέως Γεωργίου του Α΄- κτίσθηκε τη δεκαετία
του 1880 σε σχέδια του Ερνέστου Τσίλλερ.
Η ιστορία της έπαυλης είναι πλούσια:
 Το 1918 το υπόγειό της μετατράπηκε σε φυλακή.
 Το 1932 στέγασε το «Θεραπευτήριο Αμπελοκήπων. Έπαυλις
Θων».
 Το διάστημα 1936-1944 λειτούργησε εκεί το ιδιωτικό σχολείο
Γ. Νεστορίδη
Όπως μας ανέφερε η κυρία Καρακάση-Νικοπούλου, μαθήτρια την
εποχή εκείνη στο σχολείο του Γ. Νεστορίδη, όταν την ρωτήσαμε
για τα 58 αγαλματάκια:
«Να πω την αλήθεια δεν θυμάμαι πόσα ήταν. Ήταν κάτι
κεφαλάκια, μικρά κεφαλάκια αγωνιστών. Γύρω από την έπαυλη
υπήρχαν πολλά πεύκα και κάτω ήταν όλο πευκοβελόνες. Από την
έπαυλη στο ναό του Αγίου Νικολάου υπήρχε μια αλέα. Είχε και
κάτι μεγάλες σιδεριές. Νομίζω ότι ήταν πλακοστρωμένη. Οι
προτομές ήταν στην αλέα, με το σκίασμα, τα γιασεμιά, τα σαλκίμια,
ίδια τσαμπιά σταφύλια, με το μωβ άνθος. Ο ανθός του είναι
μεγάλος, αλλά δεν μοσχομυρίζει όπως της πασχαλιάς. Επίσης,
υπήρχαν γιασεμιά. Δεξιά-αριστερά στην αλέα υπήρχαν τα
αγαλματάκια. Μου άρεσε πολύ όλο αυτό το πράγμα.»
Επίσης, τα αγάλματα φαίνονται και στη φωτογραφία, δεξιά και
αριστερά, από τον γάμο του Παπαμιχαλόπουλου. Η φωτογραφία
έχει αναρτηθεί στην ομάδα «Η Αθήνα μέσα στο χρόνο» από την
κυρία Δέσποινα Δρεπανιά. Ανήκει δε στη φίλη της Βικτωρία
Σολομωνίδη, που την αφιερώνει στους φίλους του γκρουπ που
αγαπούν την Αθήνα. Στη Βίλα έμενε ο βουλευτής Λακωνίας
Κωνσταντίνος Παπαμιχαλόπουλος που χρημάτισε Πρωθυπουργός
στο τέλος του 19ου αιώνα.»
Αντιγράφοντας από την ομάδα:

10. 58 μικρές μαρμάρινες νεοκλασικές προτομές από την έπαυλη Νικολάου Θων.
56ο
Γυμνάσιο Αθήνας. Σχολικό έτος:2014-2015 [10]
« Η Victoria
Solomonidis σχολίασε
16 Ιουνίου 2010:
"Το μικρό κοριτσάκι
κάτω αριστερά είναι η
μητέρα μου Ξένη
Παπαμιχαλοπούλου-
Σολομωνίδη. Ο
γαμπρός ήταν
αδελφός του πατέρα
της Παναγιώτη
[ακριβώς πίσω από
τον γαμπρό, δίπλα
του η γιαγιά μου Αννα
Coombs-
Παπαμιχαλοπούλου].
Ο Κωνσταντίνος
Παπαμιχαλόπουλος
ήταν αδελφός του προπάππου μου.
Ο γάμος αυτός έγινε αμέσως μετά το Πάσχα του 1927. Η μητέρα
μου θυμάται ακόμα τι χρώμα είχε το κάθε φόρεμα στη
φωτογραφία!». [Πηγή:
https://www.facebook.com/149801415032228/photos/a.17690
8198988216.41209.149801415032228/866991386646557/?ty
pe=3&theater ]
Ακολουθούν φωτογραφίες είκοσι από τα πενήντα οκτώ αγάλματα
με καλύτερη ανάλυση από αυτήν της φωτογραφικής μας ομάδας. Οι
παρακάτω φωτογραφίες είναι από το protothema.gr:
http://www.protothema.gr/culture/article/424299/oi-58-
protomes-apo-tin-epauli-thon/

11. 58 μικρές μαρμάρινες νεοκλασικές προτομές από την έπαυλη Νικολάου Θων.
56ο
Γυμνάσιο Αθήνας. Σχολικό έτος:2014-2015 [11]

12. 58 μικρές μαρμάρινες νεοκλασικές προτομές από την έπαυλη Νικολάου Θων.
56ο
Γυμνάσιο Αθήνας. Σχολικό έτος:2014-2015 [12]

13. 58 μικρές μαρμάρινες νεοκλασικές προτομές από την έπαυλη Νικολάου Θων.
56ο
Γυμνάσιο Αθήνας. Σχολικό έτος:2014-2015 [13]

14. 58 μικρές μαρμάρινες νεοκλασικές προτομές από την έπαυλη Νικολάου Θων.
56ο
Γυμνάσιο Αθήνας. Σχολικό έτος:2014-2015 [14]

15. 58 μικρές μαρμάρινες νεοκλασικές προτομές από την έπαυλη Νικολάου Θων.
56ο
Γυμνάσιο Αθήνας. Σχολικό έτος:2014-2015 [15]
Να σημειώσουμε ότι:
 Η εργασία έχει καθαρά εκπαιδευτικό και όχι εμπορικό χαρακτήρα.
 Τα δικαιώματα των φωτογραφιών ανήκουν στις πηγές που αναφέρονται.
Ευχαριστίες:
Ευχαριστούμε πολύ την κυρία Δέσποινα Δρεπανιά, από την ομάδα της οποίας,
«Η ΑΘΗΝΑ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ», βρήκαμε τη φωτογραφία του 1927 από
τον γάμο του Παπαμιχαλόπουλου, τον κύριο Βατόπουλο Νίκο και την κυρία
Γρατσία Ειρήνη για τις πληροφορίες που μας έδωσαν.
Επιμέλεια κειμένου: Αθηνά Π., Ρέση Σ. και Ρέντι Σ.
Συμμετέχοντες εκπαιδευτικοί συντακτικής ομάδας: Μπουσιοπούλου Θ. και
Καραμπίνης Τ