Water sampling for technical people (Greek Language)

1. Δειγματοληψία σε Εργοστάσια
Εμφιάλωσης
Γιώργος Διαλυνάς
Ενα σεμινάριο για τους
υπεύθυνους στο τμήμα ποιοτικού
ελέγχου

2. Ειδικά χαρακτηριστικά
• Στα εμφιαλωτήρια, ένα μεγάλος μέρος των
δειγμάτων δεν χρειάζεται να «εξαχθεί» για να
τοποθετηθεί σε δοχείο δειγματοληψίας αφού
το ίδιο το τελικό προϊόν (ένα μπουκάλι νερού)
αποτελεί το δείγμα.
• Δύο (2) διαδικασίες δειγματοληψίας:
– Νερό πριν την εμφιάλωση
– Εμφιαλωμένο νερό

3. Οργάνωση δειγματοληψίας σε εργοστάσιο: Νερό
πριν την εμφιάλωση
Επιλογή Προσωπικού και εκπαίδευση
Επιλογή κατάλληλων φιαλών/πωμάτων ανάλογα με τις
εξεταζόμενες παραμέτρους
Επιλογή συσκευασίας και τρόπου μεταφοράς των
δειγμάτων προς ανάλυση
Επιλογή απαραίτητου εξοπλισμού για τη συντήρηση των
δειγμάτων, ώστε να μην υπάρχουν ανεπιθύμητες
αλλοιώσεις στα δείγματα.
Στόχος: το δείγμα που αναλύθηκε πρέπει να δείξει την
αντιπροσωπευτική «εικόνα» του νερού και των εγκαταστάσεων
από όπου παρελήφθη.

4. Οργάνωση δειγματοληψίας σε εργοστάσιο:
Εμφιαλωμένο νερό
Επιλογή Προσωπικού και εκπαίδευση
Επιλογή του χρονοδιαγράμματος δειγματοληψίας και του
αριθμού των δειγμάτων που θα ληφθούν
Επιλογή συσκευασίας και μεταφοράς των δειγμάτων
Επιλογή απαραίτητου εξοπλισμού για τη συντήρηση των
δειγμάτων, ώστε να μην υπάρχουν ανεπιθύμητες
αλλοιώσεις στα δείγματα.
Στόχος: το δείγμα που αναλύθηκε πρέπει να δείξει την
αντιπροσωπευτική «εικόνα» του νερού και των
εγκαταστάσεων τη στιγμή της δειγματοληψίας.

6. ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΟΔΗΓΟ:
“GUIDE TO GOOD HYGIENIC PRACTICES FOR PACKAGED WATER IN EUROPE
EUROPEAN FEDERATION OF BOTTLED WATERS”
2.1.4. Επεξεργασία νερού
Φυσικά μεταλλικά νερά και νερά πηγών δεν πρέπει να
υποβάλλεται σε οποιαδήποτε άλλη επεξεργασία εκτός από
εκείνες που επιτρέπονται σύμφωνα με το άρθρο 4 της οδηγίας
2009/54/EC.
Στις επεξεργασίες υπάρχουν σημεία πιθανής αστοχίας με
επιπτωσεις στην υγιεινή του εμφιαλωμένου νερού, τα οποία
πρέπει να παρακολουθούνται σωστά και να αντιμετωπίζονται
εγκαίρως . Σημεία με αστοχίες και επικινδυνότητα μπορούν να
δημιουργηθούν από: αποτυχία της επεξεργασίας,ανεπαρκή
συντήρηση και αναπαραγωγή, η μόλυνση από χημικά που
χρησιμοποιούνται στην επεξεργασία νερού ή από ανάπτυξη των
βακτηρίων ή από υπολειμματα μολυντών.

7. Βασικές παράμετροι θα πρέπει να περιλαμβάνουν:
1. Μικροβιολογικούς δείκτες
2. Φυσικές παράμετροι: ρυθμός ροής, θερμοκρασία, ηλεκτρ. αγωγιμότητα,
επίπεδα πιεζομετρίας
3. Χημικές παράμετροι: όλες οι παράμετροι που ορίζει η νομοθεσία. Απουσία
υπολειμματικών ποσοτήτων φυτοφαρμάκων.
4. Ανάλυση ραδιενέργειας
ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΟΔΗΓΟ:
GUIDE TO GOOD HYGIENIC PRACTICES FOR PACKAGED WATER IN EUROPE
EUROPEAN FEDERATION OF BOTTLED WATERS
2.1.5. Συστηματική Παρακολούθηση(monitoring)
Ένα πρόγραμμα παρακολούθησης θα πρέπει να τεθεί σε εφαρμογή.
Η ασφάλεια των τροφίμων σχετίζεται με παραμέτρους που πρέπει να
παρακολουθούνται, με τη συχνότητα της ανάλυσης και τη θέση των σημείων
δειγματοληψίας, όπως ορίζονται από τις μεθοδολογίες HACCP, όπως επίσης και
ο συνδυασμός των κρίσιμων ορίων/κριτηρίων και της εκτίμησης της
επικινδυνότητας.
Η καταγραφή των δεδομένων αυτών θα πρέπει να γίνεται όπου είναι δυνατό
και θεωρείται σκόπιμο (απαραίτητο).

8. ΟΔΗΓΙΑ 2009/54/EC του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Συμβουλίου της 18ης
Ιουλίου 2009, σχετικά με την εκμετάλλευση και εμπορία των φυσικών
μεταλλικών νερών.
Άρθρο 4 1. Ένα φυσικό μεταλλικό νερό όπως παρουσιάζεται στην έξοδο
δεν επιτρέπεται να υποστεί επεξεργασία, εκτός από:
(α) το διαχωρισμό των ασταθών στοιχείων, όπως οι ενώσεις του σιδήρου και του
θείου, με διήθηση ή καθίζηση, …..
(β) τo διαχωρισμό ενώσεων σιδήρου, μαγγανίου και θείου, καθώς και αρσενικού
από ορισμένα φυσικά μεταλλικά νερά, διά κατεργασίας με αέρα
εμπλουτισμένο με όζον……
(γ) το διαχωρισμό των ανεπιθύμητων συστατικών εκτός όσων αναφέρονται στα
στοιχεία α) ή β), εφόσον η κατεργασία αυτή δεν έχει ως αποτέλεσμα να
τροποποιήσει τη σύσταση αυτού του νερού …
(δ) την ολική ή μερική απομάκρυνση του ελεύθερου διοξειδίου του άνθρακα διά
μεθόδων αποκλειστικά φυσικών.
ΓΙΑ ΦΥΣΙΚΑ ΜΕΤΑΛΛΙΚΑ ΝΕΡΑ, ΕΠΙΤΡΕΠΟΜΕΝΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ:

9. Τα σημεία δειγματοληψίας επιλέγονται σε ένα Εργοστάσιο, από
την πηγή μέχρι το τελικό προϊόν, σύμφωνα με τα CCP (Critical
Control Points – Κρίσιμα Σημεία Ελέγχου) και τα POA (Points Of
Attention – Σημεία Προσοχής) όπως ορίζονται από το HACCP
Ενδεικτικά
CCP (Critical
Control Points)
Πριν την εμφιάλωση
• Υδάτινοι πόροι Πηγή/Γεώτρηση
Πηγάδι/Αντλιοστάσιο
• ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ή ΣΗΜΕΙΟ
ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑΣ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ
• ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑΣ (ΦΙΛΤΡΟ ή ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ,
ΕΦΟΣΟΝ>1)
• ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ
ΣΤΗΝ ΤΕΛΙΚΗ ΔΕΞΑΜΕΝΗ
• ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗ (ΜΟΝΟ ΓΙΑ
ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΟ ΝΕΡΟ) & ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΕΜΦΙΑΛΩΣΗ
• ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΜΦΙΑΛΩΣΗ
POA (Points
Of Attention)

10. Όλα τα εμφιαλωμένα προϊόντα νερού πρέπει να πληρούν τα χημικά, φυσικά
και μικροβιολογικά πρότυπα που ορίζει η νομοθεσία. Όλα τα εμφιαλωμένα
προϊόντα νερού πρέπει να είναι απαλλαγμένα από κολοβακτηρίδια
(συμπεριλαμβανομένων των E. Coli), Pseudomonas aeruginosa, Enterococci,
Clostridium perfringens. Εάν κάποια εργαστηριακά αποτελέσματα
υποδεικνύουν την παρουσία των εν λόγω οργανισμών, ο αρμόδιος
εμφιάλωσης οφείλει αμέσως
εφαρμόσει και να τηρήσει τη διαδικασία επιβεβαίωσης και απόκρισης που
περιγράφεται στο σύστημα HACCP.
Καθημερινός in-house έλεγχος συνολικής μικροβιολογικής επιβάρυνσης για το
τελικό προϊόν κάθε τύπου προϊόντος και τριμηνιαίοι έλεγχοι rinse/swab που
μπορoύν να πραγματοποιηθούν από ίδιο εξειδικευμένο προσωπικό ή από
διαπιστευμένο εργαστήριο, έλεγχος φιαλών που χρησιμοποιούνται για την
εμφιάλωση νερού (εισερχόμενες φιάλες καθώς και εκείνες που έρχονται από τη
διαδικασία του πλυσίματος).
ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΟΔΗΓΟ:
GUIDE TO GOOD HYGIENIC PRACTICES FOR PACKAGED WATER IN EUROPE
EUROPEAN FEDERATION OF BOTTLED WATERS

11. ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΟΔΗΓΟ:
GUIDE TO GOOD HYGIENIC PRACTICES FOR PACKAGED WATER IN EUROPE
EUROPEAN FEDERATION OF BOTTLED WATERS
Για να διασφαλιστεί ότι το εμφιαλωμένο νερό τηρεί τις προδιαγραφές που
ορίζει η νομοθεσία, με την συνεχή παρακολούθηση του προϊόντος, λαμβάνονται
αντιπροσωπευτικά δείγματα του εμφιαλωμένου τελικού προϊόντος που:
(1) Για μικροβιολογικούς επιμολυντές (π.χ. T. coliforms, E. coli, Pseudomonas
aeruginosa, Enterococci, κτλ.) αναλύονται καθημερινά ένα αντιπροσωπευτικός
αριθμός δειγμάτων τόσο της παρτίδας όσο και της συνεχόμενης γραμμής
παραγωγής για κάθε διαφορετικό προϊόν που παράγει η εγκατάσταση. Τέτοιες
αναλύσεις πρέπει να πραγματοποιούνται σε καθημερινή βάση από εξειδικευμένο
προσωπικό της εταιρίας και τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα από
διαπιστευμένο εργαστήριο.
(2) Για χημικά, φυσικά αλλά και ραδιενεργά κατάλοιπα, λαμβάνονται και
αναλύονται τουλάχιστον ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα σε ετήσια βάση για κάθε
παρτίδα ή συνεχόμενη γραμμή παραγωγής για κάθε διαφορετικό προϊόν που
παράγει η εγκατάσταση. Για τα επιτραπέζια νερά, οι φυσικοχημικές αναλύσεις
πρέπει να πραγματοποιούνται 4 φορές/χρόνο, μια για κάθε εποχή.

12. A. Εργοστάσιο Εμφιάλωσης
Ποιοτικός Έλεγχος στα παρακάτω σημεία:
• Πηγή νερού
• Δεξαμενή αποθήκευσης (εάν υπάρχει)
• Πρίν & Μετά από κάθε προβλεπόμενη
διεργασία (Επεξεργασία/Φιλτράρισμα)
• Σημεία πλήρωσης
• Τελικό προϊόν από τη γραμμή παραγωγής
(Μετά τη πλήρωση)
• Τελικό προϊόν από την αποθήκη
• Δειγματοληψία & Ανάλυση κατά τη διάρκεια
και μετά από κάθε διαδικασία καθαρισμού-
απολύμανσης της γραμμής παραγωγής
Που πραγματοποιείται η δειγματοληψία;

13. Που πραγματοποιείται η δειγματοληψία;
B. Σημείο Πώλησης
Διενέργεια τυχαίων ελέγχων στην αγορά,
με ένα αντιπροσωπευτικό αριθμό
δειγμάτων-τελικών προϊόντων, και αν
είναι δυνατό, όλων των διαθέσιμων
εμφιαλωμένων νερών.

14. Πόσο συχνά….;
Η διαδικασία της δειγματοληψίας ορίζεται από το σύστημα
HACCP, τη νομοθεσία αλλά και τον όγκο του νερού που
παράγεται.
Οι αρμόδιες αρχές μπορεί να ζητούν περισσότερες
εξεταζόμενες παραμέτρους αλλά και συχνότερους ελέγχους.
ΤΑΚΤΙΚΗ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ:
ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΥΔΑΤΩΝ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΟΔΗΓΙΑ 98/83-EU ΚΑΙ ΤΟ
ΣΥΣΤΗΜΑ HACCP.
ΕΚΤΑΚΤΗ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ:
ΌΤΑΝ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ, ΛΟΓΩ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ ή ΑΣΥΝΗΘΙΣΤΩΝ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ
(ΣΕΙΣΜΟΙ ή ΓΕΩΛΟΓΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ή ΚΑΤΑΙΓΙΔΕΣ ή ΔΥΝΑΤΗ ΒΡΟΧΗ) ΤΑ ΟΠΟΙΑ
ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΟΥΣ ΥΔΑΤΙΝΟΥΣ ΠΟΡΟΥΣ.

15. Που πραγματοποιείται η δειγματοληψία;
Πιθανά Σημεία Δειγματοληψίας

16. Συχνότητα Δειγματοληψίας
ΣΗΜΕΙΑ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑΣ
ΕΛΕΓΧΟΣ-
ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ
ΑΝΑΛΥΣΗ ΟΓΚΟΣ
ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ
ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ
ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑΣ ΚΑΙ
ΑΝΑΛΥΣΗΣ
ΥΔΑΤΙΝΟΙ ΠΟΡΟΙ:
ΠΗΓΗ/ΓΕΩΤΡΗΣΗ
ΠΗΓΑΔΙ/ΑΝΤΛΙΟΣΤΑΣΙΟ
ΟΠΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ
ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ
ΠΛΗΡΗΣ ΧΗΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΟ ΝΕΡΟ, 4 ΦΟΡΕΣ
/ΧΡΟΝΟ
ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ ΒΑΣΙΚΗ ΧΗΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥΛΑΧ. 4 ΦΟΡΕΣ /ΧΡΟΝΟ
ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ
≤20 m3/ημέρα 1 ΦΟΡΑ /ΧΡΟΝΟ
≤50 m3/ημέρα 1 ΦΟΡΑ /ΜΗΝΑ
≤100 m3/ημέρα 1 ΦΟΡΑ /4 ΗΜΕΡΕΣ
≥100 m3/ημέρα 1 ΦΟΡΑ ΑΝΑ 5 m3/ημέρα και
ξεχωριστά για τη συνολική
ημερίσια ποσότητα
ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ή
ΣΗΜΕΙΟ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑΣ ΠΡΙΝ
ΤΟ ΦΙΛΤΡΑΡΙΣΜΑ
ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ (*)
ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑΣ (ΦΙΛΤΡΟ ή
ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ, ΕΦΟΣΟΝ>1)
ΟΠΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ
ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ
ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ (*)
ΤΕΛΙΚΗ ΔΕΞΑΜΕΝΗ ή ΣΗΜΕΙΟ
ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ
ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ
ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ (*)
ΕΜΦΙΑΛΩΣΗ
ΟΠΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ
ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ
ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ (*) ΤΟΥΛΑΧ. 1 ΦΟΡΑ /ΗΜΕΡΑ
ΒΑΣΙΚΗ ΧΗΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ (*)
ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΜΦΙΑΛΩΣΗ ΟΠΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ
ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ
ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ
ΧΗΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ
(*)
ΤΑΚΤΙΚΗ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ ΓΙΑ ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΟ ΝΕΡΟ
ΚΡΙΣΙΜΑ ΟΡΙΑ: ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ 98/83-EU
(*) ΚΑΘΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΑΠΌ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΛΕΓΧΟΥ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΟΝ ΥΠΕΥΘΥΝΟ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ

17. Συχνότητα Δειγματοληψίας
ΣΗΜΕΙΑ
ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑΣ
ΕΛΕΓΧΟΣ-
ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ
ΑΝΑΛΥΣΗ ΟΓΚΟΣ
ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ
ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ
ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗΣ
ΥΔΑΤΙΝΟΙ ΠΟΡΟΙ:
ΠΗΓΗ/ΓΕΩΤΡΗΣΗ
ΠΗΓΑΔΙ/ΑΝΤΛΙΟΣΤΑΣΙΟ
ΟΠΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ
ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ
ΠΛΗΡΗΣ ΧΗΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥΛΑΧ. 1 ΦΟΡΑ /ΧΡΟΝΟ
ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ ΒΑΣΙΚΗ ΧΗΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥΛΑΧ. 4 ΦΟΡΕΣ /ΧΡΟΝΟ
ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ
≤20 m3/ημέρα 1 ΦΟΡΑ /ΧΡΟΝΟ
≤50 m3/ημέρα 1 ΦΟΡΑ /ΜΗΝΑ
≤100 m3/ημέρα 1 ΦΟΡΑ /4 ΗΜΕΡΕΣ
≥100 m3/ημέρα 1 ΦΟΡΑ ΑΝΑ 5 m3/ημέρα και
ξεχωριστά για τη συνολική ημερίσια
ποσότητα
ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ
ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ
ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ (*)
ΦΙΛΤΡΑ ΟΠΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ
ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ
ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ (*)
ΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ (*)
ΤΕΛΙΚΗ ΔΕΞΑΜΕΝΗ
ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ
ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ (*)
ΕΜΦΙΑΛΩΣΗ
ΟΠΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ
ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ
ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ (*) ΤΟΥΛΑΧ. 1 ΦΟΡΑ /ΗΜΕΡΑ
ΒΑΣΙΚΗ ΧΗΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ (*)
ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΜΦΙΑΛΩΣΗ ΟΠΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ
ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ
ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ
ΧΗΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ
(*)
ΤΑΚΤΙΚΗ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ ΓΙΑ ΜΕΤΑΛΛΙΚΟ ΝΕΡΟ
ΚΡΙΣΙΜΑ ΟΡΙΑ: ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ 98/83-EU
(*) ΚΑΘΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΑΠΌ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΛΕΓΧΟΥ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΟΝ ΥΠΕΥΘΥΝΟ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ

18. Που και πως πραγματοποιούμε δειγματοληψία;
Μην ξεχνάτε: για μικροβιολογική ανάλυση
5 κενές φιάλες και 5-10 πώματα είναι αναγκαία
Για Μικροβιολογικές Αναλύσεις:
Πριν την εμφιάλωση:
• Επιλογή κατάλληλης βρύσης για τη δειγματοληψία,
• «Κάψιμο» της βρύσης με ένα κομμάτι βαμβάκι εμποτισμένο με αλκοόλη. Μετά την
πάροδο 5-10 λεπτών μπορεί να ληφθεί δείγμα.
• Εάν η βρύση δεν έχει χρησιμοποιηθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα, αφήνεται με
ανοικτή ροή για ένα λεπτό ώστε να παρθεί φρέσκο-αντιπροσωπευτικό δείγμα.
Υλικά: Γυάλινες Φιάλες των 1000 mL, με ειδικά γυάλινα πώματα,
Για έλεγχο παθογόνων μικροοργανισμών απαιτείται λήψη τουλ. 4000 mL
Αν η απολύμανση του νερού γίνεται με χλωρίωση, προστίθενται 0.3 mL διαλύματος
Na2S2O3 (3% w/v), για κάθε 500 mL δείγματος

19. Δειγματοληψία νερού από βρύση
για μικροβιολογικές αναλύσεις
1. Καθαρίστε και
απολυμάνετε
προσεκτικά τη βρύση
(εσωτερικά και
εξωτερικά).
2. Ανοίξτε τη βρύση και
αφήστε την να «τρέχει»
για 2-3 λεπτά ή μέχρι η
θερμοκρασία του νερού
να σταθεροποιηθεί.
5. Πάρτε το δείγμα
νερού στη φιάλη
δειγματοληψίας.
3. Κλείστε τη βρύση και
αποστειρώστε το
στόμιό της με χρήση
θερμαντικού (καμινέτο,
φλόγιστρο ή με
ανάφλεξη ενός
κομματιού από
εμποτισμένο με
αλκοόλη βαμβάκι.)
4. Προσέξτε να μην
έρθει σε επαφή με τη
βρύση η φιάλη
δειγματοληψίας..

20. Που και πως πραγματοποιούμε δειγματοληψία;
* Μην εξαγάγετε συνεχόμενες φιάλες από την γραμμή παραγωγής
Λήψη δειγμάτων:
Μετά την εμφιάλωση του νερού (πληρωμένα μπουκάλια)*
5 φιάλες κάθε προϊόντος (0.25, 0.33, 0.5, 0.75, 1, 1.5, 8, 10,
12, 20 λίτρα) μετά το στάδιο του σφραγίσματος με πώμα
Τελικά προϊόντα από το σημείο αποθήκευσης
 5 φιάλες κάθε προϊόντος(0.25, 0.33, 0.5, 0.75, 1, 1.5, 8, 10,
12, 20 λίτρα) από την ίδια παρτίδα.
Μετά την εμφιάλωση (τελικό προϊόν και αποθήκευση)

21. Βασικές Απαιτήσεις
1. Να πληρούνται οι απαιτήσεις του προγράμματος
δειγματοληψίας.
2. Να γίνεται χειρισμός των δειγμάτων χωρίς την
πιθανότητα αλλοίωσης ή επιμόλυνσης τους πριν την
ανάλυση.
3. Να διασφαλίζεται ότι ο εξοπλισμός της δειγματοληψίας
είναι καθαρός και ότι γίνεται ποιοτικός έλεγχος πριν από
τη χρήση του.
4. Να γίνεται χρήση καθαρών φιαλών δειγματοληψίας και
απαλλαγμένων από πιθανούς μολυσματικούς παράγοντες

22. Βασικές Απαιτήσεις
5. Να γίνεται ξέπλυμα των δοχείων δειγματοληψίας με το
δείγμα νερού που πρόκειται να παραληφθεί.
6. Να υπάρχει ιχνηλασιμότητα. Να καταγράφονται και να
κωδικοποιούνται κατάλληλα όλα τα δείγματα που
λαμβάνονται.
7. Να υπάρχει κατάλληλη σήμανση (ετικέτες) στις φιάλες
δειγματοληψίας που να περιέχουν όλες τις απαραίτητες
πληροφορίες για την αναγνώριση του δείγματος.
8. Πριν τη συλλογή δειγμάτων από τα σημεία
δειγματοληψίας, να επιτρέπεται η ροή σε όλη τη
γραμμή τουλάχιστον 3-5 όγκων της όλης διάταξης (ή
μέχρι το νερό να λαμβάνεται από την κύρια πηγή)

23. Επαρκείς πληροφορίες για τη ταυτοποίηση του
δείγματος - Ετικέτα (Ενδεικτικό)
Τοποθετείστε ετικέτες σε κάθε δείγμα
(συμπεριλαμβ. των ετικετών με barcode)
- Κάθε δείγμα πρέπει να έχει ένα
μοναδικό κωδικό δείγματος
Συμπεριλάβετε:
- Όνομα δειγματολήπτη
- Ημερομηνία και ώρα
- Σημείο δειγματοληψίας
- Τύπος δείγματος
- Είδος ανάλυσης που απαιτείται
- Θερμοκρασία δείγματος κατά τη
δειγματοληψία

24. a- Ετικέτες δειγμάτων (συμπεριλαμβ. των ετικετών με barcode)
b- Σφράγισμα δειγμάτων
c- Καταγραφή δεδομένων δειγματοληψίας
d- Chain-of-custody καταγραφή
e- Φύλλο αίτησης διενέργειας ανάλυσης
f- Αποστολή δείγματος στο εργαστήριο
g- Παραλαβή και πρωτοκόλληση δείγματος
h- Καταχώρηση δείγματος για ανάλυση
i- Απόρριψη υπολοίπου δείγματος μετά την ολοκλήρωση
των αναλύσεων (σε περίπτωση που απαιτείται επανάληψη ανάλυσης)
Chain-of-Custody Διαδικασίες

25. Μην ανοίγετε το
δοχείο
δειγματοληψίας πριν
έρθει η ώρα να
ληφθεί το δείγμα
Σε καμία περίπτωση
δεν πρέπει τα χέρια του
δειγματολήπτη να
έρθουν σε επαφή με το
δείγμα ή το εσωτερικό
του δοχείου
δειγματοληψίας
Η συλλογή δειγμάτων
για μικροβιολογικές
αναλύσεις να γίνεται σε
αποστειρωμένα δοχεία.
Ο χρόνος μεταξύ
δειγματοληψίας και
ανάλυσης
δεν πρέπει να
υπερβαίνει τις 24
ώρες, με την
ελάχιστη δυνατή
αναμιξη του
δείγματος κατα τη
μεταφορά.
Χρησιμοποιήστε
ένα νέο ζευγάρι
γάντια για κάθε
δείγμα
Αποστειρώστε τα
γάντια αν δεν είναι
αποστειρωμένα
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ για ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ
ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΓΙΑ ΤΗ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ

26. Δειγματοληψία εμφιαλωμένου νερού
1. Λήψη δειγμάτων
εμφιαλωμένου νερού
(κλειστά μπουκάλια)
2. Βεβαιωθείτε ότι τα
μπουκάλια είναι
πληρωμένα μέχρι το
ανώτατο όριο και καλά
κλεισμένα.
6. Ενημερώστε το
εργαστήριο για τον υπεύθυνο
δειγματοληψίας, αποστολής
και παράδοσης του
δείγματος.
3. Βεβαιωθείτε ότι
υπάρχει κατάλληλη
ετικέτα στο δείγμα με
όλες τις απαραίτητες
πληροφορίες.
4. Φυλάξτε το
δείγμα νερού στο
ψυγείο μέχρι την
αποστολή του στο
εργαστήριο.
Στόχος: το δείγμα που αναλύθηκε πρέπει να δείξει την αντιπροσωπευτική
«εικόνα» του νερού και των εγκαταστάσεων τη στιγμή της δειγματοληψίας.
5. Τα δείγματα θα πρέπει
να τοποθετούνται σε πάγο
και σε μονωμένη
συσκευασία μέχρι τη
παράδοσή τους στο
εργαστήριο.

27. • Τα βακτήρια δεν επιβιώνουν πολύ στο νερό
• Η θερμοκρασία μπορεί να επηρεάσει την επιβίωση των
βακτηρίων
• Τα δείγματα θα πρέπει να μεταφέρονται σε κατάλληλο δοχείο με
πάγο, εφόσον δεν μπορούν να αναλυθούν άμεσα
• Ιδανικά – όλα τα δείγματα πρέπει να αναλύονται εντός 6 ωρών
• Αν η ανάλυση γίνεται μετά τις 6 ώρες, να γίνεται σημείωση
στην έκθεση ανάλυσης
• Δείγματα στα οποία έχει μεσολαβήσει διάστημα 30 ωρών
μεταξύ δειγματοληψίας και ανάλυσης πρέπει να
απορρίπτονται, και αν αναλυθούν, να γίνεται οπωσδήποτε
αναφορά στην έκθεση ανάλυσης
Μεταφορά Δειγμάτων

28. ΕΠΙΛΟΓΗ ΚΑΤΑΛΛΗΛΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΓΙΑ ΠΕΡΙΕΚΤΕΣ
ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑΣ/ΠΩΜΑΤΑ
• Για χημικές αναλύσεις: PET ή γυάλινες φιάλες
• Για ανάλυση υπολειμματικών φυτοφαρμάκων-
ζιζανιοκτόνων: Σκουρόχρωμες γυάλινες φιάλες ή
καλυμμένες με σκούρο κάλυμμα. Αν βρίσκονται σε
φιάλες PET, μεταγγίζονται άμεσα σε γυάλινο
μπουκάλι.
• Για μέτρηση ραδιενέργειας: PET ή γυάλινες
φιάλες. Όξυνση του δείγματος έως pH 2.5-3.0 με
κάποιο ισχυρό οξύ (π.χ. ΗΝΟ3, ΗCl)

29. Ευχαριστώ!!