2. PROPIETATE OROKORRAK: materiaz eginda
dauden gauza guztienak dira.
PROPIETATE BEREIZGARRIAK: Substantzia
batzuk eta besteak bereizten laguntzen digutenak.
3. Gorputz batek duen materia kantitatea da
NOLA NEURTZEN DA? Gorputz baten masa jakiteko baskula edo balantza erabiltzen da
- neurtzeko unitatea kilogramo edo gramo da.
4. Gorputz batek hartzen duen lekua
NOLA NEURTZEN DA? Gorputz baten bolumena
jakiteko neurriak markatuta dituzten ontzi batean
sartzen da. Adibidez, PROBETA batean.
- Neurtzeko unitatea metro kubikoa da, hau da
metro bateko ertza duen kubo batek hartzen duen
lekua
5. Gorputz baten dentsitatea haren masa
bolumenarekin zatituz lortzen da
NOLA NEURTZEN DA? Gorputzaren masa zati haren
bolumena. Dentsitatea kalkulatzeko gorbutzaren masa eta
bolumena jakin behar duzu.
Propietate bereizgarria da. Materia mota
bakoitzak berezko dentsitatea du
URAREN DENTSITATEA: zentimetro kubiko
bat urek gramo bateko masa du, beraz uraren
densitatea:
6. Urak baino dentsitate txikiagoa duten gorputzek flotatu
egiten dute uretan. Dentsitate handiagoa dutenak, berriz,
hondoratu egiten dira
NOLA NEURTZEN DA? Gorputzaren dentsitatea kalkulatu eta konparatu urarenarekin.
Uraren dentsitatea 1 g/cm3 -koa da. Beraz, gorputz baten
dentsitatea txikiagoa bada 1 g/cm3 baino, flotatu egingo
du. Bestela bada, hondoratu egingo da.
7.
8. Gorputz likidoek bolumen finkoa dute. Haien forma, berriz aldakorra da
edukiontziaren forma hartzen du.
• BISKOSITATEA: Jariatzeko duen erresistentzia.
• LURRUNKORTASUNA: Erraz lurruntzen duena, gasolina, adibidez.
Likidoen propietate bereizgarriak:
9. Gorputz solidoek bolumen finkoa dute. Bere forma ez da aldatzen
• ERRESISTENTZIA: indar baten eraginari eutsi ahal dio (hormigoia)
• MALGUTASUNA: Apurtu gabe tolestu daiteke (papera)
• HAUSKORTASUNA: deformatu beharrik gabe apurtzen da (beira)
• ELASTIKOTASUNA: deformatu eta gero jatorrizko forma berreskuratzen du (goma
• GOGORTASUNA: Marratzea zaila da (diamantea)
Solido mota bakoitzak propietate bereizgarri jakin batzuk ditu:
10. Gasek ez dute berezko formarik, ezta bolumen finkorik ere.
Edukiontziarenetara egokitzen dira.
Gasak hedatu edo konprimatu egiten dira.
11.
12. Gorputz guztiek ez dute portaera bera indarren eraginarekiko.
Zer egiten duten kontuan hartuta, deformagarriak edo
deformaezinak izan daitezke
GORPUTZ DEFORMAGARRIAK: Indar baten
eraginpean formaz aldatzen dira. Elastikoak dira.
GORPUTZ DEFORMAEZINAK: Indar baten
eraginpean ez dira aldatzen. Hautsi egiten dira.
13. Gorputz batek indar baten eragina behar du mugitzeko eta
geldiarazteko.
MARRUSKADURA-INDARRA:
Mugitzen ari diren gorputzei eragiten die, eta geldotu edo gelditu
egiten ditu.
14.
15. Gorputz bat zein bizkor mugitzen den adierazten du.
NOLA KALKULATZEN DA? Egindako distantzia zati distantzia hori
egiteko eman den denbora egin behar da.