2. Sarrera: Zergaitik aukeratu dugu gai hau? ● Klima aldaketa hitzetik hortzera dabilen gai bat delako. ● Instituzioen zein norbanakoaren erantzunkizun bat delako. ● Gai honen inguruan kontzientzia hartzeko. ● Guztioi ukitzen gaituen gai bat delako. ● .......
3. Helburu nagusiak: ● Klaseko kideen artean, aldaketa klimatikoari buruzko hausnarketa sustatu eta zabaldu. ● Kutsadura atmosferikoaren ondorioz sorturiko arazo globalak berrezagutu. ● Aldaketa klimatikoaren inguruko kontzeptu garrantzitsuenak ulertu. ● Arazo global honen jatorri nagusia gizakia dela ondorioztatzea. ● Ekiditeko behar diren neurriak ezagutu. ● ...
4. Definizioa: Klima aldaketa munduan edota eskualde batean denboran zehar gertatzen den klimaren aldaketa da. Aldaketa hauek, lurraren barruko nahiz kanpoko prozesuez gain, gizakiak eraginda gerta daitezke.
5. Berotegi efektu naturala Atmosfera : Atmosfera lurra inguratzen duen gas geruza bat da, eta grabitatearen indarraren ondorioz dago horri lotuta. Izenaren jatorria grekozko bi hitz dira, atmos (gasa) eta sphera (espera).
6. Gas horiei esker dago Lurrean bizitza, eguzkiak bidalitako beroak espaziora bueltan ihes egitea eragotzi eta bizia izateko behar dugun batez besteko tenperatura egokiari eusten baitiote. Fenomeno hori, berotegi efektua deitzen zaio.
7.
8. NORK ISURTZEN DITU? ● % 16.8 Industria ● %21.3 Zentral elektrikoak ● % 14.0 Garraioak ● % 12.5 Nekazaritzako azpiproduktuak ● % 11.3 Erregai fosilak aldatu, prozesatu eta banatzeko lanak. ● % 10.3 Bizitokiak eta merkataritza. ● % 10.0 Lurraren erabilera eta biomasaren ekoizpena ● % 3.4 Zabortegiak eta hondakinen tratamendua.
9. ZERTAN NABARITZEN DA ALDAKETA KLIMATIKOA? 1) TENPERATURA IGOERA 2) IZOTZA URTZEA ETA ITSAS MAILAREN IGOERA 3) PREZIPITAZIOAK
10. 1) TENPERATURA IGOERA: ● Hainbat eredu matematikok gizakion eraginez, klima berotu eta, berotze-prozesua bizkortu egin dela, ondorioztatzen du. ● Berotze horrek, klima-aldaketa sakonak sor ditzake, gizakiontzat oso ondorio kaltegarriak ekar ditzakeelarik. ● Zientzialari askoren ustetan, hurrengo urteetan, udako batez besteko tenperaturak 2 °C eta 4 °C artean igo daitezkeela ondorioztatzen da. ● Hala ere, gure planetako klimak benetan aldatzen ari ote diren jakiteko, oraindik datu eta ikerketa gehiago behar dira. ONDORIOZ :
11.
12. 2) IZOTZA URTZEA ETA ITXAS MAILAREN IGOERA : ♦ Ondorio larriena, dudarik gabe, ur-mailak igotzea da. alde batetik ura dilatatuko da, eta bestetik zenbat izotz eta glaziare urtu egingo dira. ♦ 2005etik-2030 era, uraren mailak, 18 cm igoko da.
13. 3) PREZIPITAZIOAK : ● Aurreikuspen espezifikoek, urteko prezipitazioen gutxitzea iragartzen dute, udako hileetan batez ere. ● XXI. mendearen amaierarako, %15-20 jaistea aurreikusita dago. ● Proiekzioen arabera: - Prezipitazio gehiago, (% 5 eta % 20 bitarte, kalkuluen arabera) izango da neguko hileetan (abendutik-otsailera). - Prezipitazio gutxiago,(% 30 eta % 50 bitarte)udakoetan, ( ekainetik-abuztura)
15. Hartu beharreko neurriak : ☺ Erosketak egitera goazenean: - Behin baino gehiagotan erabili plastikozko poltsak. - Iraupen luzeko gauzak erosi. - Plastikozko ontzirik ez erostea ahalegintzea. - Beirazko ontziak erosi. -..... ☺ Sukaldean : - Etxetresna elektriko txikiak ahalik eta gutxien erabiltzea. - Paperezko zapiak eta aluminio-papera ez erabiltzea. - Ontzi-garbigailuetan ura eta energia aurrezteko programak erabili eta beteta egon arte ez ipintzea martxan. - ….
16. ☺ Bainugelan : - Hobe dutxatzea bainua hartzea baino. - Produktu oso bortitzak saihestea, hala nola, intsektizidak, amoniakodun garbigarriak... - ..... ☺ Etxean : - Etxea berotzeko gas naturala, butanoa edo hiri-gasa erabiltzea, eta ez elektrikoak. - Argi naturala erabiltzea. - Berogailua eta aire girotuaren aparatua ongi erregulatzea eta termostatoak ibilaraztea. -....
17. ☺ Hondakinekin : - Beirazko fraskoak, papera, kartoia, plastikozko ontziak eta pilak kalean propio dauden ontzietan botatzea. - Edari-latak (aluminiozkoak) ahalik eta gutxien erabiltzea. - Paper birziklatua (klororik gabe ekoiztua) erabiltzea. - …. ☺ Garraioarekin : - Garraio publikoa erabiltzea. -Distantzia txikiak egiteko ibiltzea edo bizikleta erabiltzea da egokiena.
21. 2) ZURRUNBILOA : ■ Materia : - 2 ur botila - Ura - Itsaskia - Zulagailu bat ■ Saiakuntza nola egin : - Itsatsi botila bien tapoiak. - Zulagailuarekin egin zulo bat biei. - Botila bati ura jarri. - Itxi botila biak. - Ura dagoen botilari buelta eman ura beste botilara pasatzen hasi arte.
22. ■ Zer gertatzen da ? - Zurrunbilo txiki bat sortzen da beteta dagoen botilan batetik bestera ura pasatzerakoan.