8. Permbajtja e sistemit nervor
• Indi nervor ose neuroni perbehet prej :
I. Substantia grisea ose lenda e perhimte
II. Substantia alba ose lenda e bardhe
9. Substantia grisea- lenda perhimte
formohet prej :
• Perikarioni
• Dendritet
• Pjesa fillestare e aksonit
• Pjesa perfundimtare e aksonit
• Sinapsat
Poashtu vlen thuhet se haset ne dy forma :
1. Nuclei si berthama
2. Cortex
Grumbujt e trupave te neuronit jashte SNQ quhen
ganglione qe ndahen ne kraniospinale dhe autonome.
10. Substantia alba-lenda e bardhe
formohet nga :
Aksonet e mielinizuara
Dendritet
Oligodendrocitet
o Aksonet e subs.alba ne SNQ ndertonje
TRACTUS OSE FACICULUS
o Faciculus ose tractus ka aksone me prejardhje
dhe funksion te ndryshem qe quhen FLM
o FACICULUS LONGITUDINALIS MEDIALIS
11. • LEMNICUS paraqet tufen e aksoneve
ascendente per trungun trunor ,dhe i takonje
sistemit sensorike
• Rruget Trunore ndarja ne tri rruge
• 1.rr.asociative qe lidhin territore te njeta te nje
pjese te SNQ
• 2.rr.komisurale nderlidhin regjionet
kontralaterale te SNQ
• 3.rr.projektuese nderlidhin pjese te ndryshme
te SNQ.
12. NDERTIMI QELIZOR I SISTEMIT
NERVOR
• SISTEMI NERVOR ndertohet nga neuronet dhe
qelizat neurogliale me rol mbeshtetes.
• Trupi qelizes nervore quhet perikarion
• Zgjatimet e qelizes nervore jane dendritet dhe
aksoni
• Aksoni me diameter me te vogel se 0.2
mikrometra nuk eshte i mielinizuar ka shpejtesine
2 m/sec.
• Aksoni me diamter mbi 1 mikrometer eshte i
mielinizuar dhe ka shpejtesine 2-120 m/sec.
13. Cipa e mielines
• Cipen e mielines ne SNQ e formonje:
1) Oligodendrocitet
• Cipen e mielines ne SNP e formonje:
1) Qelizat e Schwanni-t
14. Transporti aksonal –kryhet ne 2 menyra:
1. Transporti anterograd(somatofugal)
percjellja impulsit prej trupit deri te mbaresa
nervore.
2. Transporti retrograd (somatopetal)
percjellja e impulsit prej mbareses nervore
deri te trupi .
15. Ndarja neuroneve sipas numrit te
dendriteve :
1.QELIZA BIPOLARE
2.QELIZA PSEUDOUNIPOLARE
3.QELIZA MULTIPOLARE
16. NDARJA NEURONIT SIPAS GJATESISE SE
AKSONEVE NE NEURONE TE TIPIT:
GOLGI-1-aksone te gjata
GOLGI-2-aksone te shkurta
17. Ndarja e fijeve nervore sipas diametrit
dhe shpejtesise :
1.
• FIJET E TIPIT A-ME MIELIN
• DIAMETER 1-20 SHPEJTESI 5-120m/s
2.
• FIJET E TIPIT B – DOBET TE MIELINIZUARA
• DIAMETER 3 SHPEJTESI 3-15m/s
3.
• FIJET E TIPIT C – PA MIELINE
• SKA DIAMETER SHPEJTESI 0.5-2 m/s
18. Ndarja topografike e Neuroglisë
18
NEUROGLIA
QENDROR
E
ASTROCITET MIKROGLIA
OLIGODENT
ROCITET
QELIZAT
EPENDIMALE
PERFERIKE
QELIZAT
SCHWANN-IT
QELIZAT
SATELITE
19. Medulla Spinalis-shtylla kurrizore
• Pjesa me
kaudale(POSHTME) e SNQ-
ne canalis vertebralis.
• Shtrirja nga foramen
magnum deri te vertebra
L1-L2 ,ku mbaron si conus
medullaris.
• Nga conus medullaris
vazhdo fillum terminale
deri te vertebra S2.
20. PJ.topografike te medulla.spinalis:
Pars:cervicalis,thoracica,lumbalis,conus medullaris ,filum
terminale.
Trashjet e medulla spinalis jane intumescentia:
Intumescentia cervicalis (C4-TH1)
Intumescentia lumbalis (TH10-L1)
• Pjeset e filum terminale jane :
1. Filum terminale internum L2-S2
2. Filum terminale externum S2-deri te maja os coccygeus.
• Punksioni lumbal behet mes L3 dhe L4.
21. Faqet e palces kurrizore jashtme dhe
dorzale
• Faqja e jashtme :
• Ne mes fq.perparme –
fissura mediana ant.
• Ne mes fq.pasme –sulcus
medianus poster.
• Ne fq.perparme ansore-
sulcus lateralis anterior
nga del r.ventralis n.spinalis
• Ne fq pasme ansore –
sulcus lateralis posterior
nga del radix dorsalis
n.spinalis
22. • Ne faqen dorzale te medulla spinalis gjendet sulcus
intermedius posterior qe vazhdo sikur septum
intermedium posterior qe ndan dy faciculus :
• Cuneatus et gracilis
23. Nn.Spinales
• Nga palca kurrizore dalin 31 qifte te nervave spinale:
• 8 nn.cervicales 12nn.thoracici 5 nn.lumbales
• 5 nn.sacrales dhe 1 n.coccygeus
• Qdo nerv spinales ka radix ventralis et dorsalis.
• Radix ventralis permban fije nervore:
1) Fije somatike eferente /motorike
2) Fije viscerale eferente /preganglionare simpatike dhe
parasimpatike,fije aferente ka teper pak.
• Radix dorsalis permban fije nervore :
1) Fije somatike aferente /sensitive
2) Fije viscerale aferente
24. • Radix ventralis et radix dorsalis bashkohen ne nivel te
foramen intervertebrale ku pastaj ndahen ne :
1. Ramus anterior
2. Ramus posterior
3. Ramus communicans –albi et grisei
4. Ramus meningeus .
25. Ndertimi i medulla spinalis –substantia
alba(ne periferi) et grisea(ne brendi)
• Substantia grisea-Lenda e perhimte
• Pamja i ngjan flutures ose germes H .
• PERMBAN COLUMNA-CORNU :
1. Cornu anterius –columna ant.
2. Cornu posterius-columna post.
3. Cornu lateralis (C8-L2)
• Cornu anterius i bashkon commissura grisea
• Cornu posterius ka 3 pjese :
1. Isthmus cornu posterioris
2. Caput cornu posterioris
3. Apex cornu posterioris
26. • Shiriti gjeresor qe i bashkon cornu anterius ,posterius
et lateralis-quhet pars ose zona intermedia.
• Zona intermedia ka dy pjese :
1. Substantia intermedia lateralis –pjesa e perparme e
saj formon cornu lateralis C8-L2 DHE Pjesa e pasme e
saj formon formatio reticularis
2. Substantia intermedia medialis formon commissura
grisea ,ne pjesen qendrore te te cilit vazhdon canalis
centralis.
27. Organizimi i lendes se perhimte se
medulla spinalis
1) Motoneuronet somatike-neurone motorike somatike
qe gjenden ne columna anterior te cornu anterior.
2) Motoneuronet viscerale /vegjetative/ ne cornu
lateralis te pjeses torakolumbale dhe sakrale te
medulla spinalis.
3) Interneuronet –qeliza te tipit Golgi 2 ,ndahen ne
interneurone acosiative/nderlidhin segmentet e p.k
dhe interneurone komisurale
4) Qelizat sensitive rele gjenden ne columna posterior .
28. Citoarkitektonika e landes se perhimte
• Substantia grisea formohet nganucleus /berthamat/
dhe laminat citoarkitektonike (10)
Cornu posterius ( 1-6)
Zona intermedia(7)
Cornu anterior (8-9)
Commissura grisea (10)
1. Cornu anterior
• U pergjigjet laminave 8-9 dhe 10.
• Formohet nga neuronet alfa dhe gama motorike.
29. Citoarkitektonika e landes se perhimte
• Substantia grisea formohet nganucleus /berthamat/
dhe laminat citoarkitektonike (10)
Cornu posterius- ( 1-6)
Zona intermedia- (7)
Cornu anterior- (8-9)
Commissura grisea- (10)
1. Cornu anterior
• U pergjigjet laminave 8-9 dhe 10.
• Formohet nga neuronet alfa dhe gama motorike.
30. • Citoarkitektonika e cornu posterior
• Grumbuj qelizash me funksion sensitiv qe formonje :
I. Nucleus posteromarginalis-maja cornu posterior lamina 1.
II. Substantia gelatinosa –para npm percepto temp
dhembjen lamina 2.
III. Nucleus proprius-te qafa cornu posterior ,lamina 3-4-5.
IV. Nucleus dorsalis-clarkeut-lamina 7,aksonet e saj formonje
tr.spinocerebellaris dorsalis. Segmenti C8-L3.
31. Citoarkitektonika e cornu lateralis
• Formohet nga pars lateralis ,zona intermedia.
• Gjendet ne pjesen torakale dhe lumbale.
• I pergjigjet LAMINES 7 , permban 2 berthama:
1. Nucleus s. tractus intermediolateralis (TH1-L2)-nga dalin
neuronet preganglionare simpatike.
2. Nucleus s.tractus intermediomedialis (S2-S4) –nga kjo
berthame dalin aksonet preganglionare parasimpatike qe
permes radix ventralis n.spinalis ,nervat s2-s4,si dhe
nn.pelvici ose erigentes leshonje medulla spinalis .
Ne kufirin mes substantia grisea/alba lateralisht nga
cornu posterior eshte formatio reticularis i cili i pergjigjet
pjeserisht lamines 5.
32. Lenda e bardhe-substantia alba-medulla spinalis
• Landa e bardhe ndahet ne 3 pjese topografike :
1) Funiculus anterior shtrihet mes fissura mediana anterior
dhe sulcus lateralis anterior mes radix ventrales/n.spinales
2) Funiculus posterior shtrihet mes sulcus medianus
posterior et sulcus lateralis posterior-mes radix dorsalis
n.spinales dhe septum medianus posterius.
3) Funiculus lateralis shtrihet mes sulcus lateralis anterior et
posterior mes radix ventralis/dorsalis n.spinales
34. • Funiculus lateralis
• Neper kete pjese kalonje:
1) Tr.corticospinalis lateralis-
rruge motorike
2) Tr.rubrospinalis-rr.motorike
3) Tr.spinothalamicus lateralis-
rruge sensitive
4) Tr.spinocerebellaris anterior
et posterior-rruge sensitive
• Funiculus posterior kalonje:
1) Fasciculus gracilis-medial
2) Fasciculus cuneatus-lateral
• Fijet e dyjave formonje
presjen e SCHUTZ-IT-
FASCICULI PROPRI
35. • Qdo segmente i palces kurrizore ka 3 territore:
1.motorik-miotomit
2.sensitiv-dermatomit
3.sklerotomit
• Refleksi spinal perbehet nga 5 elementet vijuese:
1. Receptori ,2.fijet aferente,3.qendra refleksive ,4.fijet
eferente dhe 5.organi efektore.
Refleksi monosinaptik/miotatik/-2 neurone /1 akson /forma
ma e thjeshta e SNQ/quhen reflekse te shtrirjes ose
ekstensoreve si refleksi patelar.
• Refleksi polisinaptik/indirekt/reflekset e flektoreve si
reflesi plantar i shputes
36. • Demtimet e palces kurrizore :
Demtimi vertebrave C2-C4 demto n.phrenicus –
vdekja
Demtimi C5-TH1 Paralizo muskujt e ekstremitetit
superior
Demtimi L1-S3 Paralizo muskujt e ekstremitetit
poshtem.
