1. Flowchart in kader van artikel
‘Ziek uit vakantie: van verkoudheid
tot malaria.
Deel 3: De reiziger uit Zuid-Amerika’
Auteurs: Liese Bruggeman, Elise
Debonne, Sarah Jansens, Kaat Knapen
Promotoren: Annelies Van Raemdonck,
Birgitte Schoenmakers
3. Bloedafname
• Aanvragen
– Complet met formule
– Leverfunctie: indirecte en directe bilirubine, AST, ALT, GGT en alkalische fosfatasen
– Nierfunctie: ureum, creatinine en eGFR
– Elektrolyten
– Hemoculturen
• Interpretatie
– Leukopenie: dengue, tyfus, ernstige bacteriëmie, viscerale leishmaniasis…
– Leukocytose: bacteriële infectie, bacillaire dysenterie, amoeben leverabces,
leptospirose…
– Eosinofilie: parasitaire infectie
– Thrombopenie: malaria, dengue, viscerale leishmaniasis, leptospirose
– Matig tot ernstige leverfunctiestoornis: virale hepatitis, EBV, CMV, leptospirose,
amoebenleverabces
– Discrete stijging transaminasen: dengue, malaria, tyfus
– Gestoorde nierfunctie: leptospirosis, hantavirus, gecompliceerde malaria
TERUG NAAR
SCHEMA
4. Dikdruppel test
• Indicatie: In een malariagebied geweest
het voorbije jaar
• Methode:
– Druppel bloed afnemen ter hoogte van de
vinger
– Op een glasplaatje uitsmeren over 2x2 cm
– Gedurende 1 min. roeren met de hoek
van een ander glasplaatje
– Goed laten opdrogen en naar labo sturen
– Eventueel veneus bloed
• Indien serumtube: onderzoek onmiddellijk
uitvoeren
• Indien EDTA tube: moeilijker preparaten
maken, wel uur tijd voor transport
– Hoeft niet tijdens koortspieken
– Als 3-4 negatieve stalen over 48-72 uur:
malaria weinig waarschijnlijk
• Positieve dikdruppel: bepaal species en
hoeveelheid parasieten in bloed
TERUG NAAR
SCHEMA
5. Stoelgangonderzoek
• Microscopie/vers stoelgangonderzoek:
wormen, parasieten
• Bacteriële kweek
• Triple feces test = 3 stoelgangsstalen
– Eerste en laatste buis met fixatiemiddel
vegetatieve stadia
– Middelste buis zonder fixatiemiddel
wormeieren, cysten en protozoa
TERUG NAAR
SCHEMA
27. Anamnese
• Reisdata incubatieperiode
• Reisroute, landen die men bezocht, ook landen waar men enkel een tussenstop
maakte
• Activiteiten tijdens de reis, lokale leefomstandigheden
• Ziekte tijdens de reis
• Expositie aan insectenbeten, vectoren, dieren
• Type voedsel en water
• Vaccinaties voor de reis en chemoprofylaxe voor malaria
– Hepatitis A en gele koorts zijn weinig waarschijnlijk na vaccinatie
– Plasmodium falciparum is nog steeds mogelijk na chemoprofylaxe, maar de
kans is kleiner
• Onbeschermd seksueel contact
• Start en verloop van de symptomen
• Onderliggende aandoeningen
• Professionele expositie: bv. gezondheidswerker, dierenarts…
TERUG NAAR
SCHEMA
28. Incubatieperioden
Incubatieperiodes
KORT (<10 dagen) GEMIDDELD (11-21 dagen) LANG (>30 dagen)
Buiktyfus Malaria Reactivatie malaria
Dengue Buiktyfus Tuberculose
Rickettsia Hepatitis A Leishmaniasis
Meningitis/Encefalitis Schistosomiasis Filariasis
Chikungunya Amoebenleverabces Schistosomiasis
Salmonellosis Leptospirosis Rabies
Shigellosis Q-koorts Protozoaire darminfectie
Virale haemorraghisce koorts Brucellose Helminthes darminfectie
Influenza Virale haemorraghische koorts
Legionella Rickettsia
Mononucleosis HIV seroconversie
TERUG NAAR
SCHEMA
29. Welke verdere onderzoeken?
• Dikdruppel: indien in malariagebied geweest het voorbije jaar
• Bloedafname:
– Bij koorts of algemene symptomen (spierpijn, gewrichtspijn, hoofdpijn, lymfadenopathie, griepaal
beeld)
– Bij dyspnee of hoest
– Bij rash met algemene klachten
– Bij geelzucht
– Bij vermagering
– Bij hepatosplenomegalie
– Buikpijn, diarree, braken in eerste instantie niet nodig, wel bij koorts (vermoeden dengue,
malaria, appendicitis…)
• Stoelgangonderzoek:
– Bij bloederige diarree
– Bij diarree met koorts
– Bij diarree > 72h
– Bij vage abdominale klachten, vermagering
• Echo abdomen:
– Bij abdominale pijn en koorts
• RX thorax:
– Bij tekens van pneumonie
– Bij hemoptoë
– Bij pleurale effusie
– Bij aspecifieke thoracale pijn
– Bij onverklaarde chronische hoest
– Bij chronische bronchorroe
TERUG NAAR
SCHEMA
30. Epidemiologie bij reizigers uit Zuid-Amerika
TERUG NAAR
SCHEMA
Top 10 diagnosen van importkoorts bij patiënten terugkerend uit Amerika (Reiskliniek Instituut
Tropische Geneeskunde Antwerpen) n = 155
1. Onbekend
2. Luchtweginfectie
3. Bacteriele darminfectie
4. Dengue
5. Genito-urinaire infectie
6. Niet-infectieuze oorzaak
7. Mononucleosis achtige infecties
8. Non-falciparum malaria
9. Huid en weefsel infectie
10. Protozoaire darminfectie
33 %
16 %
9 %
9 %
6 %
5 %
5 %
4 %
4 %
2 %
VERVOLG
EPIDEMIOLOGIE
31. Epidemiologie bij reizigers uit Zuid-Amerika
Aantal gevallen op 1000 patiënten met systemische aandoening met koorts (N=3907)
Specifiek pathogeen gekend 446
Dengue 138
Malaria 133
Epstein-Barr virus of cytomegalovirus 79
Salmonella typhi of Salmonella paratyphi 17
Geen specifiek pathogeen gekend 554
Aantal gevallen op 1000 patiënten met acute diarree (N=3859)
Parasitaire diarree 368
Giardiasis 158
Amoebiasis 142
Vermoedelijk parasitaire oorzaak 52
Bacteriële diarree 554
Campylobacter 90
Shigella 41
Non typhi salmonella 14
Vermoedelijk bacteriële oorzaak 106
Virale diarree 5
Acute diarree niet verder gespecifieerd 376
Freedman et. Al. Spectrum of Disease and Relation to Place of Exposure among Ill Returned Travelers
TERUG NAAR
SCHEMA
VERVOLG
EPIDEMIOLOGIE
32. Epidemiologie bij reizigers uit Zuid-Amerika
Aantal gevallen op 1000 patiënten met gastro-intestinale aandoening zonder diarree (N=1421)
Intestinale nematode 256
Strongyloidiasis 102
Ascaris 66
Gastritis of peptic ulcer disease 168
Acute hepatitis 102
Hemorrhoïden of constipatie 117
Freedman et al. Spectrum of Disease and Relation to Place of Exposure among Ill Returned Travelers
TERUG NAAR
SCHEMA
33. Klinisch onderzoek
• Doe een grondig klinisch onderzoek, afhankelijk van de presentatie, maar let zeker
op volgende zaken:
– Hypotensie
– Tekens van dehydratatie
– Meningisme
– Verminderd bewustzijn
– Hepatosplenomegalie
– Lymfadenopathie
– Huid
• Tekens van bloeding: petechieën, purpura
• Icterus
• Maculopapuleuze rash
• Urticaria
– Conjunctivale injectie
Klinische tekens die kunnen wijzen op een bepaalde aandoening
KLINISCH TEKEN MOGELIJKE INFECTIE
Geelzucht Virale hepatitis, Malaria, Leptospirose
Maculopapuleuze rash Dengue, HIV, Syfilis, Buiktyfus, Chikungunya
Eschar Tyfus
Urticaria Acute schistosomiasis, Strongyloïdes
Bloederige diarree Shigella, Salmonella, Amoebiasis
Hepatomegalie Buiktyfus, Leptospirose, Virale hepatitis
Splenomegalie Malaria, Viscerale leishmaniasis
TERUG NAAR
SCHEMA
34. Infecties gerelateerd met specifieke
activiteiten
ACTIVITEIT MOGELIJKE OORZAKEN KOORTS
Werken in ziekenhuizen of vluchtelingenkampen TBC, HIV, Virale hemorragische koorts, Tyfus
Seksuele betrekkingen HIV, Hepatitis B en C, Syfilis, Gonorroe
Contact met stilstaand zoet water Schistosomiasis, Leptospirosis
Grotten bezoeken Histoplasmosis, Rabies
Besmet voedsel, water of rauw vlees of vis Buiktyfus, Shigella, Salmonella, Campylobacter,
Amoebiasis, Helminthes infectie, Hepatitis A en E
Drinken van ongepasteuriseerde melk Brucellose, Listeria, Salmonella
Contact met dieren Brucellose, Q koorts
Airco, douches Legionella
TERUG NAAR
SCHEMA
