Presentatie van Hans Scherpenzeel, Bert Meijering en Matthijs van Gent tijdens E-day, een evenement tijdens de Schakeldagen van InfoMil, op 27 april 2010 in Utrecht.

1. 27 april 2010 Duurzaam meerjaren-onderhoudsplan - DMOP Hoe is een DMOP te gebruiken in relatie tot het Activiteitenbesluit? Bert Meijering, Hans Scherpenzeel en Matthijs van Gent

2. 2 Programma Inleiding (Hans Scherpenzeel) Energie & de Gebouwde Omgeving Gebouwbeheer Hoe is de relatie met Activiteitenbesluit DuurzameMeerjarenOnderhoudsPlanning (Bert Meijering) Wat is de meerjarenonderhoudsplanning Duurzaamheid in de onderhoudsplanning Visie, scenario’s en pilots Stellingen (Matthijs van Gent) Discussie Vragen

3. 3 Inleiding Hans Scherpenzeel Adviseur voor NL Energie en Klimaat Agentschap NL Onderdeel van EZ, voert beleid uit voor diverse ministeries. Duurzaamheid, innovatie en internationaal. Bedrijven, kennisinstellingen en overheden. Advies, financiering, netwerken en wet- en regelgeving. Energie & de gebouwde omgeving (E&GO) Opdracht van het ministerie van VROM. Ondersteuning aan professionele marktpartijen en overheden Energiebesparing, duurzame energie en CO2-reductie van de gebouwde omgeving

4. 4 Energiegebruik in utiliteitsgebouwen Utiliteitsgebouwen vragen ruim 300 PJ per jaar. Dit is 10% van het totale energiegebruik in Nederland. Dit is 40% van het energiegebruik in de gebouwde omgeving

5. 5 Kantoren, Zorggebouwen en Scholen. Effectieve energiebesparende maatregelen zijn o.a. Optimalisering van de klimaatinstallatie kan leiden tot een energiebesparing van 5% tot 35% Met verlichting kan 30% tot 60% bespaard worden. Laaghangend fruit Eenvoudige gebouwgebonden maatregelen Vaak met een terugverdientijd van 5 jaar of korter De campagne Slimme Energie helpt facility managers en gebouwbeheerders om energiebesparing te realiseren.

6. 6 Activiteitenbesluit Energie In het Activiteitenbesluit is de verplichting opgenomen dat een drijver van een inrichting alle bekende energiebesparende maatregelen treft die een terugverdientijd hebben van vijf jaar of minder.

7. 7 Relatie Relatie tussen de Beleidsvelden vanuit VROM: Stimulering en regelgeving Onderwerpen Energiebesparing Gebouwen (Kantoren, Scholen Zorggebouwen, etc.) Eenvoudige maatregelen Vaak gebouwgebonden maatregelen Lage investering Laaghangend fruit (Terugverdientijd 5 jaar en korter) Aanpak richt zich op Facilitymanager en gebouwbeheerder Aansluiten natuurlijke momenten (onderhoudsmomenten)

8. 8 Gebouwbeheer en -onderhoud Gebouwbeheerders of facilitaire managers die gebouwbeheer in hun takenpakket hebben. De facilitaire organisatie verantwoordelijk voor het beheer van één of meer gebouwen. Op tactisch of operationeel niveau bezig met huisvesting in de brede zin van het woord. Beheer en onderhoud van het gebouw in relatie tot de dienstverlening aan en het welzijn van de gebruikers. Doel is: de instandhouding van gebouwen Dit gebeurt aan de hand van meerjarenonderhoudsplan Een effectief en efficiënt plan met betrekking tot het onderhoud van gebouwen en voorzieningen.

9. 9 Gebouwbeheerders en het Activiteitenbesluit Hoe gaan ze hiermee om? Ze vinden lastig Het komt ongelegen / verkeerde moment Geen geld / budget Aansluiten op natuurlijke momenten en bedrijfsprocessen Op logische momenten maatregelen inplannen Dus ook energiebesparende maatregelen! De workshop: DuurzaamMeerjarenOnderhoudsPlan (DMOP) Inzicht geven Aanknopingspunten bieden Input ontvangen vanuit de praktijk

10. Duurzaam Meerjaren OnderhoudsPlan Bert Meijering 10

11. Gebouwkwaliteit en een (traditioneel) meerjaren onderhoudsplan Duurzaammeerjarenonderhoudsplan (DMOP) Eenpilot m.b.t. een DMOP 11 >> Als het gaat om energie en klimaat Inhoud

12. Gebouwkwaliteit en een (traditioneel) meerjaren onderhoudsplan 12

13. Gebouwkwaliteit Huidige prestatie / huidige gestelde eisen De (gebouw)kwaliteit is dus maximaal als de huidige prestatie volledig overeenkomt met de huidige gestelde eisen! Dit is eigenlijk alleen op het moment dat het gebouw nieuw is.

14. Gebouwkwaliteit in de tijd

15. Technische en functionele gebouwkwaliteit Technische kwaliteit: Technische prestatie / Technische eisen Functionele kwaliteit: Functionele prestatie / Functionele eisen

18. Minimaliseren van de (onderhouds)kosten

20. Onderhoud: MOP - niveaus Voorbeeld: niveaus in het MOP

22. Omschrijving activiteit

23. Hoeveelheid + eenheid

27. Er is altijd voor elke onderhoudsactiviteit een afweging nodig of het past binnen het huisvestingsbeleid.

29. Een duurzaam Meerjaren OnderhoudsPlan 23

30. Waarom een duurzaam meerjaren onderhoudsplan? Veel gebouwbeheerders zoeken (financiële en technische) mogelijkheden om de duurzaamheid van hun gebouw te verbeteren. Uit oogpunt van baten en lasten zijn voor bestaande gebouwen de momenten van onderhoud en renovatie daarvoor zeer geschikte uitvoeringsmomenten. Het is dus belangrijk om deze uitvoeringsmomenten optimaal te benutten! 24 >> Als het gaat om energie en klimaat

31. Niveaus 25 >> Als het gaat om energie en klimaat Strategisch (duurzame ambities) Lange termijn: > 3 jaar Tactisch Middellange termijn: 1-3 jaar Operationeel (duurzame verbeteractiviteiten) Korte termijn: < 1 jaar

33. de energiezuinigheid.De overige duurzaamheidsaspecten worden in dit kader voorlopig nog buiten beschouwing gelaten! 26 >> Als het gaat om energie en klimaat

35. Ook zou bijvoorbeeld nog gekozen moet kunnen worden uit kozijnen met en zonder ventilatieroosters, met of zonder zonwerend glas e.d. 27 >> Als het gaat om energie en klimaat

37. Men zou moeten kunnen overwegen om de verwarmingsketel eerder te vervangen als de nog resterende afschrijving weer terugverdient kan worden door de lagere energiekosten van een nieuwe ketel.28 >> Als het gaat om energie en klimaat

38. 29 >> Als het gaat om energie en klimaat Visieverduurzamen meerjaren onderhoudsplan In een duurzaam meerjaren onderhoudsplan DMJOP worden de volgende stappen anders/uitgebreider uitgevoerd dan in een traditioneel meerjaren onderhoudsplan: de vraagstelling door de gebouwbeheerder de wijze van meten door de adviseur de advisering door de adviseur de wijze van berekenen door de adviseur de rapportage door de adviseur

39. Een pilot m.b.t. een duurzaam meerjaren onderhoudsplan 30

41. Een Energie en Binnenmilieu Advies31 >> Als het gaat om energie en klimaat

43. Verbetering luchtkwaliteit van max. 1200 ppm naar max. 1000 ppm32

44. Scenario’s / maatregelpakketten 33

45. Scenario’s / maatregelpakketten 34

46. Scenario 1 35

47. Scenario 1 36

48. Scenario 2 37

49. Scenario 1 38

50. Planning Activiteitenplan 2010 - 2020 39

51. 40 Stellingen Matthijs van Gent

52. 41 Stelling 1 DMOP is een zeer goed alternatief voor het energiebesparingsplan!

53. 42 Stelling 2 Een terugverdientijd van 5 jaar is 5 jaar dus gebouwbeheerder gewoon doen!

54. 43 Stelling 3 Toezichthouder moet niet onderhandelen met de facility manager maar met de directie.

55. 44 Stelling 4 Niet enkele maatregelen handhaven maar hele pakketen aan maatregelen.

56. 45 Vragen? Bedankt