1. ა კ ა კ ი ს ი ჭ ი ნ ა ვ ა
დედამიწის ბუნებრივი
ზონები
2. ტაიგა (იაკუტ. – ტყე) — ჩრდილოეთის ზომიერი სარტყლის წიწვოვანი ტყე,
რომელსაც უჭირავს ჩრდილოეთ ევრაზიისა და ჩრდილოეთ ამერიკისუზარმაზარი
ტერიტორია. ტაიგისთვის დამახასიათებელია ხანგრძლივი, მყართოვლიანი, მკაცრი
ზამთარი და შედარებით თბილი ზაფხული; ნალექების წლიური რაოდენობა,
როგორც წესი, აღემატება აორთქლებას. მდებარეობის მიხედვით ტაიგა ორგვარია:
ბარისა და მთის. მთავარი შემადგენელი ხემცენარეების მიხედვით განარჩევენ
მუქწიწვოვან (ნაძვი,სოჭი, ცუგა, ცრუცუგა, ლიბოცედრუსი, სეკვოია, ტუია და სხვ.)
და ღიაწიწვოვან (ფიჭვი და ლარიქსი) ტაიგას.
ტაიგა
3. სავანა (ესპ. sabana, ნასესხებია კარიბის
ინდიელთა ენიდან) — ტროპიკული და
სუბტროპიკული მცენარეულობის ტიპი.
შექმნილია ქსეროფილური ბალახნარით
(ბალახოვანი სავანა), რომლის ფონზე ეულად
ან ჯგუფურად გაფანტულია უპირატესად
ფოთოლმცვივანი მერქნიანი მცენარეები —
ხეები(ხეებიანი სავანა) და ბუჩქები
(ბუჩქებიანი სავანა). სავანის მცენარეები
შეგუებულია ხანგრძლივ გვალვას –
ფოთლები უხეშია, შებუსული, ხშირად
რედუცურებული, ხეების ქერქი სქელია და
სხვა. ბალახებს შორის ჭარბობს
მარცვლოვანები, რომელთა სიმაღლე
ზოგჯერ 3-5 მ აღწევს
სავანა
4. ტროპიკული ტყეები — გავრცელებულია ეკვატორულ, სუბეკვატორულ და
ტროპიკულ სარტყლებში ჩ. გ. 25° და ს. გ. 25°-ს შორის. მცენარეთა სახეობებით
ძალზე მდიდარი მარადმწვანე ტენიანი ტროპიკული ტყეები (წვიმის ტყეები)
ვითარდება წლის განმავლობაში ნალექებისა (2000-7000 მმ)
და ტემპერატურის (23 °C-32 °C) თანაბარზომიერი განაწილების პირობებში; აქ
ფართოდ არის გავრცელებული ლიანები დაეპიფიტები.
ნოტიოტროპიკული ტყე
5. ჩუიის სტეპი — მთათაშორისი ქვაბული ალთაის მთების სამხრეთ-აღმოსავლეთ
ნაწილში, მდინარე ჩუიის ზემო დინებაში, კურაის ქედსა დასამხრეთ ჩუიის
ქედს შორის. მდებარეობს 1750-2200 მეტრ სიმაღლეზე. სიგრძე 70 კილომეტრამდე,
სიგანე 30-40 კილომეტრი. აგებულია მყინვარული და ტბიურ-მდინარული
ნალექებით. უმთავრესად ნახევარუდაბნოებია, გამოყენებულია საძოვრად. ჩუიის
სტეპზე გადის ფედერალური ტრასა 52 „ჩუიის ტრაქტი“ მონღოლეთში.
სტებპი