10ο Πανελλήνιο Συμπόσιο Ωκεανογραφίας & Αλιείας 7-11 Μαΐου 2012, Αθήνα Βιοποικιλότητα, απειλούμενα είδη στα υδάτινα συστήματα. Βιο-γεω-χημικές διεργασίες - Τροφικά πλέγματα

1. ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΕΝΔΙΑΙΤΗΜΑΤΟΣ
ΤΟΥ ΓΛΑΥΚΟΥ ΚΑΡΧΑΡΙΑ (Prionace glauca)
ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ:
ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΓΕΝΙΚΕΥΜΕΝΩΝ ΑΘΡΟΙΣΤΙΚΩΝ
ΜΟΝΤΕΛΩΝ ΣΕ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΣΥΝΟΔΩΝ
ΑΛΙΕΥΜΑΤΩΝ ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ ΑΛΙΕΙΑΣ
Δαμαλάς Δ.1, Μεγαλοφώνου Π.2
1
ΕΚΠΑ, Τμημα Βιολογιας, Τομεας Ζωολογιας-Θαλ.Βιολογιας
2
FISHREG Action - Scientific Support to Fisheries, Maritime Affairs Unit,
Institute for the Protection and Security of the Citizen (IPSC), European
Commission - Joint Research Center

2. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2/15
Περιγραφή του είδους
Γλαυκός καρχαρίας – Prionace glauca
• είδος θαλάσσιο επι-πελαγικό
• ευρύτατη γεωγ. κατανομή (Μεσόγειος)
• Μέγεθος έως: 400 cm TL, 205 kg
• μεταναστεύσεις (εποχιακές)
• συνοδό αλίευμα: Ελλάδα ~ 50 ΜΤ
(>50.000 ΜΤ παγκόσμια)

3. ΥΛΙΚΑ & ΜΕΘΟΔΟΙ 3/15
Περιοχή: Ανατολική Μεσόγειος
Περίοδος: 1998-2001, 2003-2005
Αλιευτικά δεδομένα: 38 σκάφη-20 λιμάνια, ξιφοπαράγαδα
Μέγεθος δείγματος: 1261 ημέρες αλιείας
Σχετική αφθονία:
• Συλλήψεις (No)
• Προσπάθεια (x1000 αγκίστρια)
• CPUE-Catch Per Unit of Effort
(Συλλήψεις/Προσπάθεια)

4. 4/15
Δεδομένα
1. Ημερομηνία : Μήνας & Έτος
2. Τύπος αλιευτικού εργαλείου (2)
3. Συντεταγμένες αλιείας (Γεωγ. πλάτος-μήκος)
4. Επιφ. Θερμ. θάλασσας (SST - oC)
(NOAA – AVHRR)
5. Επιφ. Αλατότητα (SSS - psu)
(Univ. of Columbia-USA)
5. Συγκέντρωση Chl-a (mg/m3 - SeaWifs)
7. Άνεμος (ένταση-δ/νση) (CERSAT-IFREMER)
8. Βροχόπτωση (mm - ύψος υετού) (GPCC-DWD) Θερμοκρασιακός χάρτης
9. Βαθυμετρία (m) (NOAA Satellite Altimetry Lab)
10. Θερμικά μέτωπα (SSTgradient - oC/km)
Podesta et al., 1993; Waluda et al., 2001
10. Χρονικός ρυθμός μεταβολής SST (DSST)
Bigelow et al., 1999
10. Χρονικός ρυθμός μεταβολής SSTgradient
(DSSTgradient) Bigelow et al., 1999
• Απόσταση από ακτή (ναυτικά μίλια)
• Σεληνιακός δείκτης (0  1)
0=νέα σελήνη, 1=πανσέληνος
Θερμικά μέτωπα

5. Στατιστική ανάλυση – μεθοδολογία 5/15
Γενικευμένα αθροιστικά μοντέλα - GAM
g (CPUE ) ~ ∑ j =1 f j ( x j )
p
Πλεονεκτήματα:
• Η κατανομή της εξαρτημένης μεταβλητής (CPUE) δεν υποχρεούται να
είναι κανονική, ούτε συνεχής
• Οι xi μπορούν να προσεγγιστούν ως συναρτήσεις-εξισώσεις (δυνάμεις,
πολυώνυμα, log, exp, splines)
• Προσφέρουν μία σειρά διαγνωστικών «εργαλείων», ώστε να ελέγχεται
η ισχύς των μοντέλων.
Μέθοδος Delta) (2 στάδια) (Maunder & Punt, 2004)
• Στάδιο 1: μοντελοποιήθηκε η πιθανότητα σύλληψης γλαυκού καρχαρία
(Απουσία/Παρουσία): Ερμηνεύει την πιθανότητα να συναντήσουμε γλ.
καρχαρία
• Στάδιο 2: για τις περιπτώσεις όπου υπήρξε σύλληψη καρχαρία,
μοντελοποιήθηκε η σχετική αφθονία (πάντα θετική - CPUE>0) :
Ερμηνεύει τις αυξημένες συναθροίσεις (τοπικά-χρονικά)

6. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 6/15
Αλιευτική προσπάθεια – Σχετική αφθονία
X. gladius: 6861 άτομα (79.6%)
P. glauca: 163 άτομα (1.9%)
Υπόλοιπα: 1595 άτομα (18.5%)
Σχετική αφθονία
Αλιευτ. προσπάθεια

7. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 7/15
πιθανότητα σύλληψης – Απουσία/Παρουσία
Presence ~ as.factor(Gear) + as.factor(Year) + as.factor(Month) + s(Lat) +
s(Long)+s(Distance)+s(SST)+s(SSTgradient)+s(Lunar.index)+ s(Chl.a)
ΝΔ Ιόνιο
respo
se n
Lo
ng
t
La
% διακύμανσης που εξηγεί = 10.4

8. 8/15
Πιθανότητα σύλληψης – Απουσία/Παρουσία
Presence ~ as.factor(Gear) + as.factor(Year) + as.factor(Month) + s(Lat) +
s(Long)+s(Distance)+s(SST)+s(SSTgradient)+s(Lunar.index)+s(Chl.a)
% διακύμανσης που εξηγεί = 10.4

9. Θετικές συλλήψεις – CPUE>0 9/15
CPUE ~ as.factor(Gear) + as.factor(Year) + as.factor(Month) + s(Long, Lat) +
s(Distance) + s(SST) + s(Lunar.index) + (Salinity) + s(Chl.a)
Βόρεια πλάτη
Λεβαντίνη
% διακύμανσης
που
εξηγεί = 90.1

10. 10/15
Χάρτες κατανομής – εκτίμηση αφθονίας
Πιθανότητα σύλληψης

11. 11/15
Χάρτες κατανομής – εκτίμηση αφθονίας
Σχετική αφθονία CPUE>0

12. ΣΥΖΗΤΗΣΗ 12/15
Χρονικές παράμετροι: Μήνας - Έτος
Παρουσία/
Απουσία 0 .2 0
0 .1 8
0 .1 6
0 .1 4
0 .1 2
0 .1 0
0 .0 8
Άνοιξη: Περίοδος ζευγαρώματος Standardized CPUE 0 .0 6
0 .0 4
0 .0 2
0 .0 0
1998 2000 2002 2004 M ean
1999 2001 2003 2005
± 0 . 9 5 C o n f . In t e r v a l
Year
Μείωση σχετικής αφθονίας
CPUE>0 -38% Ιόνιο (20 χρόνια): Megalofonou et al., 2009
-95% Μεσόγειος (100 χρόνια) : Ferretti et al., 2008
-30% Ατλαντικός (50 χρόνια) : Da Silva et al., 2009

13. Χωρικές παράμετροι – Γεωγραφικό μήκος & πλάτος 13/15
ΝΔ Ιόνιο Μικρή αλιευτική πίεση
Παρουσία/
Απουσία
respo
nse
Lo
ng
t
La
Ferretti et al. (2008)
Μεγάλο μέσο μήκος στις συλλήψεις
s(Lon
g,Lat
,1
2.89)
Lat
Λεβαντίνη
Lo
CPUE>0
n g
Megalofonou et al., 2000

14. 14/15
Πιθανό μεταναστευτικό σχήμα
Nakano, 1994

15. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ 15/15
P. glauca
40% των ατόμων < 200 cm TL
L50mat. = 203 cm (4 ετών) ♂
L50mat. = 215 cm (5 ετών) ♀
Τεχνικά μέτρα
• ελάχιστο μέγεθος εκφόρτωσης
200 cm TL
Ζωτικότητα
•Χονδριχθύες ιδιαίτερα ευαίσθητοι στην αλιεία
• Καταρρεύσεις πληθυσμών
• Αλιεία - ένας παράγοντας θνησιμότητας στον οποίο το είδος ίσως δεν
μπορεί να ανταποκριθεί

16. Ερμηνεία...
YouTube - karxarias sto porto germeno1_mpeg4.mp4