Đứa con đi hoang trở về của André Gide khởi nguồn cảm hứng từ dụ ngôn Đứa con hoang đàng trong Kinh Thánh Tân ước. Với một sự triển khai đa chiều, André Gide đưa vào đó bốn cuộc đối thoại, như một vở kịch bốn màn, kéo câu chuyện khỏi không gian của bản kinh giáo điều để nối kết với cuộc sống nhân gian vốn dĩ phức tạp. Qua Ngôi Nhà và khát vọng tự do, chọn lựa phiêu lưu của tuổi trẻ và sự trở về kiếm tìm cứu rỗi nơi một con người đã nếm trải gió bụi lạc lối… André Gide mở ra các cảnh huống triết lý mà ở đó, có thể mỗi người đọc đều đã từng “nhập vai”.

4. ĐỨA CON ĐI HOANG TRỞ VỀ
Dịch từ nguyên bản tiếng Pháp LE RETOUR DE L'ENFANT PRODIGUE
của André Gide
Xuất bản theo thỏa thuận chuyển giao bản quyền dịch
với dịch giả Bửu Ý.
Bản quyền tác phẩm đã được bảo hộ. Mọi hình thức sử dụng, sao chụp,
in ấn dưới dạng sách in hoặc sách điện tử mà không có sự cho phép
bằng văn bản của công ty Phanbook và dịch giả đều là vi phạm pháp
luật và vi phạm đến quyền sở hữu tác giả tác phẩm theo Luật Sở hữu
trí tuệ và Công ước quốc tế Berne.

5. 5
LỜI GIỚI THIỆU
Dụ ngôn Đứa con hoang đàng mà Đức
Jesus kể với những người Pharisees (Biệt phái)
được Thánh sử Luke ghi lại (sách Luke 15, câu
1-3; 11-32) có nội dung khá giản lược để minh
họa cho một thông điệp đạo đức - thần học.
Một người đàn ông nọ có hai con trai, một
hôm, đứa con thứ đòi chia gia sản, ông ta đã
đáp ứng nguyện vọng của nó. Sau đó, đứa con
này mang tài sản vừa được chia cho ra đi, sống
phóng đãng và phung phí. Một ngày kia, khi
lâm vào cảnh túng thiếu, thất bại, nó quay về
nhà. Thay vì quay lưng hay trừng phạt, người
cha đã cho mở tiệc mừng đón nghịch tử đi

6. 6
hoang trở về. Trong khi đó, đứa con trưởng lại
tỏ ra khắc nghiệt, không đồng tình trước sự
bao dung của người cha.
Kinh Thánh Tân ước chỉ kể đến như vậy,
ngầm đưa ra thông điệp về sự thứ tha, lòng
độ lượng và xót thương của người cha. Người
cha trong Kinh Thánh ngụ ý là Thiên Chúa và
đứa con là thế gian lầm lạc. Đoạn dụ ngôn trên
thường được đọc trong các nhà thờ vào mùa
Chay - mùa kêu gọi sự sám hối, ăn năn.
Tác phẩm Đứa con đi hoang trở về khởi
nguồn cảm hứng từ dụ ngôn đó. Hay nói khác
đi, được viết lại, phóng tác từ Đứa con hoang
đàng của Luke, nhưng với một sự triển khai
rộng và đa chiều hơn. André Gide đưa vào
đó bốn cuộc đối thoại, như một vở kịch bốn
màn mà mỗi lời nói được thốt ra đầy tinh tế
và day dứt; làm rõ tính cách điển hình của
các nhân vật.
Sáng tạo của nhà văn đẩy tác phẩm thoát
xa khỏi thông điệp Kinh Thánh; thậm chí, đặt

7. 7
lại khá nhiều truy vấn về thông điệp đạo đức
tưởng chừng quá quen thuộc.
Sự ràng buộc an toàn của Ngôi Nhà và khát
vọng tự do; chọn lựa phiêu lưu của tuổi trẻ và
sựtrởvềkiếmtìmcứurỗinơimộtconngườiđã
nếm trải gió bụi cuộc đời,… mở ra cho độc giả
những chiều kích chiêm nghiệm sâu sắc.
Đứa con đi hoang trở về ấn hành năm
1907; như một lời trần tình, đối thoại của
André Gide với truyền thống tôn giáo và văn
hóa mà ông tiếp nhận.
Chuyện Kinh Thánh làm tròn phận sự của
đạo lý Kinh Thánh. Nhưng đến André Gide,
văn chương làm một cuộc đối thoại xuyên
thời gian và không gian; ở đó, nhân tâm, sự
xô đẩy lạ lùng của đời sống, sự phức tạp của
đời sống tinh thần,… được đặt vào vị trí trung
tâm, chứ không phải những ngụ ý minh họa
cho một bài học đạo đức cụ thể nào đó.
Tác phẩm ngắn này có thể xem là một
kiệt tác sáng tạo văn chương của André Gide.

8. 8
Phanbook xin giới thiệu lại bản dịch chỉn chu
và bay bổng của dịch giả Bửu Ý; phụ bản của
họa sĩ Đinh Cường. Bản dịch này từng được
An Tiêm ấn hành tại Sài Gòn năm 1967, Nhà
xuất bản Văn nghệ TP. Hồ Chí Minh ấn hành
lại năm 2008.
Trong dịp này, Phanbook cũng ấn hành
tiểu thuyết Vỡ mộng của cùng tác giả.
Trân trọng giới thiệu cùng độc giả!
PHANBOOK

9. Tặng Arthur Fontaine

13. Tôi vẽ lại đây, thể theo niềm vui thầm
kín của mình, tương tự người đời thực hiện
trên các họa bản tam bình, lời ngụ ngôn mà
Đức Chúa Jesus đã truyền thuật cho chúng
ta. Mặc đôi đường hứng cảm sinh động lòng
mình phân tán trà trộn vào nhau, tôi không
tìm cách minh chứng một đấng nào vượt
thắng tôi - mà cũng không minh chứng rằng
tôi vượt thắng. Song le, nếu độc giả buộc tôi
có lòng hiếu hạnh, cũng có thể độc giả sẽ
không hoài công tìm kiếm lòng hiếu hạnh ấy
trong bức tranh tôi, nơi đây khác nào người
tặng tranh tại vị ở góc tranh, tôi đã phủ phục
quỳ gối, đối diện với tên đãng tử, giống như
nó, tươi cười mà mặt đầm đìa nước mắt.

17. ĐỨA CON ĐI HOANG TRỞ VỀ 17
ĐỨA CON
PHÓNG ĐÃNG
S
au một thời gian vắng mặt lâu dài, mỏi
mệt theo cao hứng nhất thời và chừng
như đã qua thời luyến ngã, thằng con phóng
đãng, giữa tình cảnh xác xơ mà hắn chọn tìm,
chạnh lòng nhớ tới nét mặt cha, nhớ căn buồng
ấy, một căn buồng không chật hẹp, nơi mẹ hắn
đến lom khom trên giường hắn, nhớ khuôn
viên tưới mát bằng nước máy, nhưng bịt bùng,
mà hắn luôn luôn muốn thoát ra, nhớ người
anh cả cần kiệm hắn chẳng hề yêu, nhưng

18. 18 ANDRÉ GIDE
người anh trong khi chờ đợi hiện còn nắm giữ
phần của cải mà hắn vì phóng đãng nên không
thể tiêu pha - thằng con nhìn nhận chẳng tìm
được hạnh phúc mà cũng khó thể kéo dài lâu
thêm cơn mê say này nữa mà hắn truy tầm
đền bù cho hạnh phúc không có được. - Hỡi
ôi! Hắn nghĩ, ví thử ban đầu cha ta giận dỗi
ngỡ ta chết mất rồi, e có lẽ, dù ta có tội đấy,
người cũng hoan hỉ gặp lại ta chứ lẽ nào. Ôi! Về
lại với người vô cùng bé nhỏ, vầng trán ta gầm
xuống phủ đầy tro than, nếu ta cúi đầu trước
mặt người, thưa gửi: “Lạy cha, con trót phạm
tội nghịch ý trời, ý cha”, ta sẽ xử trí ra làm sao
đây nếu người đưa tay nâng ta dậy, bảo: “Vào
nhà đi con”, làm sao?... Thế là đứa con bắt đầu
nhắm đường đi tới, thiện tâm từ tính.
Khi khuất bóng ngọn đồi, đáo cùng hắn
nhác thấy lớp lớp mái nhà khói tỏa, ấy là về
chiều; nhưng hắn còn đợi bóng đêm hầu che
đậy phần nào cảnh cùng xúc của mình. Hắn
nghe ra xa xa giọng nói người cha; gối quỵ
ngã, hắn vật mình lấy tay che mặt, bởi thấy

19. ĐỨA CON ĐI HOANG TRỞ VỀ 19
mình tủi hổ, đành rằng hắn là con chính thức.
Trong nếp áo bành tô thủng nát, còn đâu vỏn
vẹn nắm hạt dẻ ngọt bùi hắn quen dùng làm
lương thực. Hắn đói, giống y như đàn lợn
con hắn chăn giữ. Hắn hình dung những đồ
gia vị bữa ăn khuya. Hắn nhận ra mẹ đi tới
trên thềm… Không kềm lòng được nữa, hắn
chạy dốc xuống đồi, tiến vào sân nhà, con chó
không nhận ra hắn, lên tiếng sủa. Hắn muốn
ngỏ lời cùng bọn nô bộc, nhưng bọn này nghi
ngại lánh xa, đi thưa báo cho chủ; đây ông chủ.
Có lẽ ông vẫn trông thằng đãng tử, vì ông
nhận hắn ra ngay. Ông dang tay; đứa con trước
mặt bấy giờ sụp gối, và cánh tay bưng lấy trán,
hô hoán cùng cha, hắn đưa bàn tay mặt hướng
tới lòng ân xá:
- Lạy cha! Lạy cha, con phạm trọng tội
nghịch ý trời, ý cha; con không còn đáng được
cha gọi tới tên; nhưng may ra, cầm bằng như
đứa tôi tớ, tôi tớ mạt hạng, cha hãy rủ lòng cho
con sống trong xó nhà…