1. www.ACSIfreelife.nl
Complete ferry gids Dagje Rotterdam met korting
Getest
caravans
campers
trekauto
‚
s11
Eura Mobil Terrestra
Caravelair Venicia
februari-maart 2013 € 5,95
Franse chic
Trapje hoger
• Voorkom een lege gasfles
• Zwem je fit
• Zelf je caravanvenster vervangen
Getest: Mazda CX-5 • Ford Focus Wagon
Handig
De 12 mooiste
tuinen van Europa
5 charmante Duitse stadjes
Naar Sint-Petersburg
Op reis!
SuperD
IK
voor
urenlangleesplezier
BP
DE
TENT
VAN
D E T O EK
OMST
2. SALUTI DA VENEZIA!
6 ACSI FREELIFE
INHOUD
CARAVANS
Leeftest Bürstner Premio 485 TK:
Met het oog op gezinsuitbreiding 8
Proftest Caravelair Venicia Premium 480:
Franse bouwkunst 16
Nieuws Dethleffs 2013:
Een nieuw gezicht 40
Leeftest Fendt Saphir 515 SKM:
De grote onbekende 78
Proftest Knaus Südwind 500 FU:
Met de wind in de rug 114
Nieuws TEC 2013:
TEC slankt af 136
Leeftest TEC Travel Style 390:
Compact comfort 138
Nieuws Kabe 2013:
Precisiewerk 156
CAMPERS
LMC nieuws:
Langer plezier van je LMC 12
Proftest Eura Mobil Terrestra 690 HB:
De finishing touch 48
Nieuws Weinsberg 2013:
Facelift 70
TENTEN
Kampeerbeurzen en tentenshows 2013 42
Tenten: nieuws 96
TREKAUTO'S
Test Ford Focus Wagon 2.0 TDCi:
Trekpaardenkracht 44
Test Chevrolet Captiva LT 2.4 2 WD:
Veel voor je geld 82
Test Audi Q3 2.0 TDI quattro:
De prijs van klasse 100
Test Mazda QX-5:
Laatbloeier 134
Al-Ko ATC uitgelegd:
Alles loopt op rolletjes 154
Test Seat Alhambra 4WD 2.0 TDI
Ecomotive ‘Style’:
Spaanse eengezinswoning 170
Venetië in het voorjaar
28
Compact comfort in de TEC
Travel Style 390
138
TECHNIEK & PRAKTIJK
Fit blijven met zwemmen in thermaalwater:
Weldadig water 14
Vraag ’t aan Joop:
Expert Joop Stam
beantwoordt lezersvragen 46
Breedtelichten:
Ezelsoren voor zichtbaarheid 59
Gewichtsbesparing bij caravan- en
camperbouw:
Weg met die extra pondjes! 93
Inhoud van de gasfles meten:
Welke meter is beter? 110
Dometic afzuigkap inbouwen:
Weg met kookluchtjes 158
Caravanvenster vervangen:
Helder zicht 172
3. REIZEN
Venetië: Viva la gondola! 28
Overzicht van Europese ferry’s:
Schipper mag ik overvaren? 60
Hemsedal, Noorwegen:
Oog in oog met Noorse wolven 72
De 12 mooiste tuinen van Europa 84
Val de Loire: Op ontdekkingstocht 92
ACSI Kampeerreis Baltische staten
en Sint-Petersburg:
Wodka en folklore in Noordoost-Europa 102
Rodelen in Tirol:
De slee moet mee 128
ACSI Club ID voordeel:
Rondje werelds Rotterdam 144
Noord-Polen:
Poolse pracht in Gdańsk 150
Stedentrips Duitsland:
Duitse pareltjes 160
EN VERDER...
Voorwoord 3
Het vrije leven 4
Wat vind jij van ACSI FreeLife? 15
Impressie van de Vakantiebeurs en
de Caravana 24
Accessoires: Je zit er warmpjes bij 36
De ACSI-inspecteur vertelt:
De kat gaat gewoon mee 69
De kampeerders vertellen:
‘De speurtocht van opa is onze favoriet’ 77
De kampeerders vertellen:
Ondernemende typetjes 108
De 9 mooiste koffiehuizen van Europa 124
De campinghouder vertelt:
De ideale vakantiebaan 127
Accessoires: Winterse uitstraling 132
Campingnieuws: Nieuw op de camping 142
Kinderpagina, met Simon Slak 148
ACSI FreeLife prijspuzzel 168
De kampeerders vertellen:
Brabant meets Groningen 174
Colofon 176
Overzicht geteste modellen 176
In het volgende nummer 178
De kampeerders vertellen: met opa en
oma op kampeervakantie
77
Wolven, fjorden en staafkerken rond
het Hemsedal in Noorwegen
72
Weinsberg-campers opgefrist
voor 2013
70
Seat Alhambra, een Spaanse
eengezinswoning
170
Technisch expert Joop Stam beant-
woordt lezersvragen
46
Joop
4. 72 ACSI FREELIFE
HEMSEDAL, NOORWEGEN
REIZEN
Rond het Hemsedal in Zuid-Noorwegen valt veel te
ontdekken: van wilde dieren tot staafkerken.
oog in oog met
Noorse wolven
5. ACSI FREELIFE 73
Het voelt een beetje onprettig aan.
Het ruime dierenverblijf is weliswaar
omheind en de zes jonge wolven zit-
ten dus veilig opgeborgen. Maar daar
hebben we bitter weinig aan, want wij
staan niet aan de veilige kant van het
hek, maar zitten bij een kleine vuur-
plaats in het midden van het verblijf.
Sinds een kwartier mogen we alleen
nog maar fluisteren. Langzaam zijn de
wolven gewend geraakt aan onze aan-
wezigheid. Eerst hebben ze vanaf een
afstandje de kat uit de boom gekeken,
maar nu bevinden ze zich slechts een
paar meter van ons groepje vandaan.
John Kenneth Sigurtson, manager van
het natuurpark Langedrag, heeft ons
verzekerd dat de wolven alleen maar
nieuwsgierig zijn. Hopelijk weten ze
dat zelf ook, denken we stilletjes.
Wolvenvrouwtjes
Toch zit er niemand van ons geheel
zonder hartkloppingen op de bank.
De fotocamera’s klikken en er worden
video-opnames gemaakt. Twee bijzon-
der moedige wolvenvrouwtjes cirkelen
steeds dichterbij, totdat we ze bijna
aan kunnen raken. Dit experiment
laten we echter liever aan ons voorbij
gaan. Het zijn immers wilde dieren en
het wolvenverblijf in het natuurpark
is geen kinderboerderij. “Spelen kun
je niet met deze dieren,” zei Kenneth
voorafgaand aan ons bezoek aan de
wolven, “maar van zo dichtbij zonder
tralies ertussen zullen jullie de wolven
nergens kunnen ontmoeten.”
Hij heeft waarschijnlijk gelijk. Oog
in oog met wolven: het is de kroon
op onze reis naar Noorwegen. Een
ervaring om nooit te vergeten. Na een
goed uur bereiden we ons voor op ons
vertrek. Zodra er beweging in onze
groep komt, verdwijnen de wolven,
stilletjes, zoals ze gekomen zijn, in de
uitgestrektheid van hun verblijf. Het
onprettige gevoel was dus volledig
ongegrond. Maar een wolf blijft een
wolf… Bedankt, gebroeders Grimm,
dat jullie ons de angst voor deze dieren
hebben ingeprent.
Deze unieke ervaring valt moeilijk te
overtreffen, maar toch verblijven we
nog geruime tijd in het natuurpark
Langedrag. De aanbeveling van onze
campingbazen in Hemsedal bleek een
gouden tip. De combinatie van het
fascinerende landschap en de verschei-
denheid aan wilde dieren beleef je op
weinig plekken zo dichtbij als hier in
dit natuurpark. Waar anders kun je
een jonge eland aaien, samen met de
geiten van één tafel eten, toekijken bij
het voederen van de poolvossen, een
lynx diep in de ogen kijken of zelfs met
wat geluk de koning van het bos - een
machtige eland - in zijn leefgebied
aanschouwen? Het hoogste punt van
In het gebied rondom het Hemsedal vind je at-
tracties als de beroemde Sognefjord (links) en de
bergtop van de Totten (boven).
6. 74 ACSI FREELIFE
HEMSEDAL, NOORWEGEN
REIZEN
het gebied, op meer dan 1000 meter
boven de zeespiegel, biedt een specta-
culair uitzicht op de fjord en de bergen
tussen Hallingdal en Numedal.
Maar vanuit onze uitvalsbasis in het
kleine dorpje Hemsedal zijn er nog veel
meer mogelijkheden voor avontuur-
lijke dagtochten. Op de eerste plaats
de populaire rit over de bergen naar de
Sognefjord. Hoewel vrijwel geen enkele
toerist die aan zich voorbij laat gaan, is
de trip ook meteen te combineren met
drie andere bestemmingen.
Fjord
Ten eerste natuurlijk, een reis met de
(zeker bij treinliefhebbers) wereldbe-
roemde Flåmsbana, de Flåm-spoorlijn.
De treinen starten beneden bij de
fjord en overbruggen over een afstand
van slechts 20 kilometer een hoogte-
verschil van ruim 800 meter tot aan
het station van Myrdal. Hier genieten
we van een panoramisch uitzicht en
constateren we hoe gedurende de korte
reis het landschap en vaak ook het
weer verandert. Wie tijd heeft, kan
terug lopen. Wij besluiten de trein te
nemen, omdat we dan sneller terug
zijn en nog kunnen gaan varen. Een
tocht met een rondvaartboot over de
Sognefjord hoort echt bij een rondreis
door Noorwegen, vinden we. Wat zou
het land van de fjorden zijn zonder een
cruise op een van deze majestueuze
inhammen? Met de Sognefjord hebben
we gelijk één van de meest aantrekke-
lijke te pakken. Kleine, schilderachtige
dorpjes aan de oevers worden afge-
wisseld met machtige bergwanden,
waar het schip vlak naast voorbijg-
lijdt. Watervallen storten langs de
klifranden naar beneden en meeuwen
vliegen luidkeels met het schip mee.
De terugweg is wat gemoedelijker. Een
stop bij de typisch Noorse staafkerk in
Borgund geeft een goed inzicht in de
Noorse geschiedenis.
Lieflijk landschap
Ook interessant is het Hallingdal
Museum, een openluchtmuseum in
Nesbyen, waar de historische huizen
uit vroegere jaren zich perfect in het
lieflijke landschap hebben genes-
teld. De begraafplaats Bygdatun in
Hemsedal vertelt veel over het leven en
het harde werk van de oudere genera-
ties, die nog niet konden rekenen op
extra inkomsten van toeristen. Zeer
Met de Flåm-
spoorlijn (boven)
zijn beroemde
toeristische at-
tracties als het Flåm
Spoorlijn Museum
of een rondvaart op
de fjord gemakkelijk
bereikbaar. Dan vaar
je langs plaatsen
als de waterval in
Kjosvossen (onder).
7. De regio rond Hemsedal ligt 230 kilometer
ten noordwesten van Oslo.
Middels de snelwegen R 7 en R 52 ligt het
gebied op ongeveer vier uur rijden van Oslo.
VVV van Hemsedal:
postbus 3
N-3561 Hemsedal
tel. 0047-32-055030
Handige website:
www.hemsedal.com
Reisinformatie
E134
E16
E6
E39
Leikanger
Kongsberg
Ringerike
Nedre Eiker
Odda
Voss
Notodden
Kvam
Nordre Land
Modum
Sande
Jondal
Sauda
Luster
Geilo
Eidfjord
Vikersund
Vinje
Hemsedal
Ringebu
Flesberg
Ål
Hjartdal
Vang
Flå
Granvin
Rollag
Balestrand
Hol
Gol
Lillehammer
Drammen
Sogndal
Nesbyen
Hemsedal
Flåm
Numedal
1
2
3
4
5
6
10
8
7
9
OSLO
ACSI FREELIFE 75
speciaal is ook de hallingkost. Dit is
voedsel dat de boeren in de zomer
produceren op hun weide en ter plekke
verkopen. We kloppen aan bij Anne
Bakken, die vlakbij onze camping
aan de rand van Helsingvatn (het
Helsingmeer) haar kleine boerderijtje
Ulsåkstolen runt. De kinderen kunnen
er knuffelen met de vele geiten, katten
en zelfs een kalf. Wat er op tafel komt,
is puur natuur. Het brood is zelfgebak-
ken, de kaas zelfgemaakt en de melk
die erbij hoort komt natuurlijk van de
eigen koeien.
Vers gegeten
Van haar specialiteit hoeft Anne ons
niet lang te overtuigen. Rømmebrød is
bijna legendarisch, maar moet eigenlijk
ter plekke vers gegeten worden. Het
recept is heel eenvoudig. Boter, zure
room, bloem en suiker, meer heb je
niet nodig om het te maken. Arm aan
calorieën klinkt deze lijst aan ingredi-
enten niet echt, maar ach, we zijn op
vakantie… Er staat ons de komende
dagen een aantal wandelingen op
de bergtoppen rondom Hemsedal
te wachten. Die zijn er in overvloed.
Het verleden komt tot leven in het Hallingdal
Museum en in de typisch Noorse staafkerk
in Borgund (boven). De camping bij Ulsåk
(rechtsboven) is een prima verblijfadres en
vormt de ideale uitvalsbasis voor het verken-
nen van het natuurlandschap.
En als we ons daarvoor aansterken
met behulp van het bekende flatbrød,
een andere specialiteit van de streek,
verdwijnen de calorieën vast weer als
sneeuw voor de zon. In flatbrød zitten
namelijk nauwelijks calorieën.
Skigebied
Eerst was er de tocht op een mistige
dag langs de Fjellstolvegen naar het
grote bergmeer Vavatn ten noorden
van Hemsedal, en nu gaat het bergop-
waarts naar de bergtop van de Totten,
die hoog boven het skigebied troont
en een prachtig panoramisch uitzicht
biedt. We hebben een hele dag voor
de wandeling uitgetrokken, en dus
hebben we volop de tijd. Inmiddels is
de zon weer gaan schijnen en ligt de
natuur er nog mooier bij dan op een
bewolkte dag. Beneden in het dal lijkt
Hemsedal wel een miniatuurdorpje
en in het westen zien we, zoals bijna
overal in Hemsedal, kleine meren lig-
gen. Eromheen liggen vakantiehuisjes,
vaak eigendom van Noren uit de stad.
Het pad naar de bergtop is rotsach-
tig en moeilijk begaanbaar. De wind
verandert geleidelijk in stormachtig, en
zo bereiken we ten slotte de top. Snel
trekken we ons weer terug naar de iets
dieper gelegen gebieden, waar de zo-
mer weer de scepter zwaait. | Tekst: AS
De nummers verwijzen naar de campings en de camperplaats op de volgende pagina
Hemsedal, Noorwegen
8. Campings
1 Elvely Camping
3560 Ullsåk/Hemsedal • 0047-32060269 • N
60°50'56" E 8°37'2" • Open van 01/06 t/m
15/09 • Aantal toerplaatsen: 16 (90 m2
) • Aan
rivier gelegen camping
tussen de bergen.
Huren van trekkershut
mogelijk. Supermarkt
op loopafstand.
2 Ål Camping <
RV 7 • 3570 Ål • 0047-41300332 •
aalcamping@aalcamping.no • N 60°38'33"
E 8°35'38" • Open van 20/05 t/m 20/09 •
Aantal toerplaatsen:
30 (90 m2
) • Kleine
camping aan de rivier.
Wandel- en fietspa-
den op 500 m.
3 Lærdal Ferie og Fritidspark
Grandavn 5 • 6887 Lærdal • 0047-
57666695 • info@laerdalferiepark.com •
N 61°6'2" E 7°28'13" • Open van 01/04 t/m
31/10 • Aantal toerplaatsen: 120 (80 - 120
m2
) • Camping aan
een fjord met skelters,
eetgelegenheden,
sportterrein en fiets-
winkel en -reparatie.
5 Personbråten Camping <
RV7 • 3550 Gol • 0047-90783273 •
N 60°41'30" E 8°55'9" • Open van 01/01
t/m 31/12 • Aantal toerplaatsen: 60 (90 m2
)
• Familiecamping met
verhuur van trekkers-
hutten. Aan rivier ge-
legen, zwemmen en
forelvissen mogelijk.
6 Tunhovd Familiecamping <
3540 Tunhovd • 0047-32744618 •
tfc@tunhovd-familiecamping.no •
N 60°27'17" E 8°44'41" • Open van 01/01
t/m 31/12 • Aantal
toerplaatsen: 65 (90
m2
) • Rustige camping
vlakbij natuurpark
Langedrag.
8 Birkelund Camping <
Birkelund • 3577 Hovet i Hallingdal •
0047-32089768 • informasjon@birkelund-
camping.no • N 60°37'8" E 8°13'10" •
Open van 01/01 t/m 31/12 • Aantal toer-
plaatsen: 45 (90 m2
) •
Camping met sauna,
zonnebank, buiten-
zwembad en vliegvis-
mogelijkheden.
9 Camping Halvorseth
Hiåsskogen • 3350 Prestfoss • 0047-
32710525 • post@halvorsethcamping.no
• N 60°0'43" E 9°33'20" • Open van 01/01
t/m 31/12 • Aantal
toerplaatsen: 30 (90
m2
) • Familiecamping
aan rivier met klein
restaurant. Met kin-
derwandelpad in het
bos van de camping.
7 FjordgløttCampingogHyttesenter<
Vrenne • 3630 Rødberg • 0047-32741335
• N 60°14'7" E 9°0'14" • Open van 01/01
t/m 31/12 • Aantal
toerplaatsen: 50 (90
m2
) • Camping aan
een meer, met sauna
en pizzeria. Fietsrou-
tes mogelijk.
4 Hulbak-Camping <
Hulbak Søre • 3560 Hemsedal • 0047-
91787021 • info@hulbak.com • N 60°52'54"
E 8°30'3" • Open van 01/01 t/m 30/04 en
01/06 t/m 31/12 • Aantal toerplaatsen: 20
(90 m2
) • Camping
in bergen op boe-
renbedrijf. Begeleide
wandeltochten mogelijk.
Winkels dichtbij.
10 Rustand
Parking R40 • Rustand • N 60°12'44"
E 9°1'12" • Aantal camperplaatsen: 15 •
Sitecode: 9818 • Grasveld van particulie-
ren aan de R40, direct aan de Norefjor-
den. Winkels en centrum op 5,5 km.
Camperplaats
76 ACSI FREELIFE
HEMSEDAL, NOORWEGEN
REIZEN
Bron van de campings: ACSI Eurocampings - www.eurocampings.eu en www.acsi.eu
Bron van de camperplaats: NKC (Nederlandse Kampeerauto Club) - www.campercontact.nl
Deze camping accepteert ACSI Club ID, hét Camping Carnet voor Europa
Deze camping accepteert CampingCard ACSI, dé kortingskaart voor het laagseizoen
.eu
<
9. ACSI FREELIFE 77
De vier kleinkinderen van
opa en oma Hennevelt
uit Den Haag springen
enthousiast op en neer.
Jaaaaaa, leuk, we gaan
op de foto! Zit m’n haar
goed? De tweeling Lilly en
Jimi en hun neefje Billy en
nichtje Julia zijn vijf dagen
op camping Oostappen in
Arnhem, samen met opa en
oma Hennevelt. De camping
ligt midden in de bossen
en ook de kampeerplek
van de familie ruikt naar
naaldbomen en pas gehakt
hout. Heel anders dan in
Den Haag, waar de kinderen
vandaan komen. Weg uit
de drukke stad en samen
met opa en oma in de
relax-stand, zou je zeggen.
Maar nee hoor, mooi niet!
De jongens en meiden zijn
elke dag druk, want op de
camping is van alles te doen:
zwemmen, spelen op het
springkussen, minigolfen.
Ook het animatieteam vin-
den ze top. Verder worden er
fietstochten, puzzeltochten
en ontdekkingstochten geor-
ganiseerd. O, en als het even
niet zulk mooi weer is, gaan
ze tafelvoetballen. Knutselen
en bingo spelen gebeurt ook
De kampeerders vertellen
‘De speurtocht van opa is
onze favoriet’
binnen. Maar eigenlijk zijn
ze het liefst buiten. Dat kan
ook goed, want ze hebben
geluk: het heeft nog niet
geregend
sinds ze
hier zijn.
Even af-
kloppen…
Als ze zich
even niet
vermaken
met wat
op de
camping
te doen
is, dan trekken de kinderen
hun grootouders er wel bij.
Voetballen met opa en oma,
spelletjes doen met opa en
oma, speurtocht met opa en
oma. Die werd zeker door de
camping
georgani-
seerd? Nee,
die had opa
in elkaar
gezet! En
dat was
meteen het
alleraller-
leukste van
alles wat ze
tot nu toe
gedaan hebben!
| Tekst: CD, foto: MvM
Weg uit de drukke
stad en nu in de
relax-stand?
Mooi niet!
10. 46 ACSI FREELIFE
Banden van twee merken?
Vraag ’t aan JoopJoop Stam is werktuigbouwkundig
ingenieur en werkte jarenlang in een
technische functie bij Philips.
Daarnaast heeft hij als tester van
caravans en campers voor ACSI en
voor dagbladen en magazines veel
technische kennis over kampeer-
middelen opgebouwd.
Hij is ook een enthousiast sleutelaar
en bezitter van een antieke
Volvo 343 uit 1977.
Heb je een technische vraag over je caravan of camper?
Onze expert Joop Stam beantwoordt ze.
“In onze LMC Münsterland caravan zit een
schoonwatertank van vijftig liter. Hij is niet
voorzien van een niveaumeter. Welk merk
en type niveaumeter kunt u me aanraden en
hoe monteer ik hem?”
H. van Seters, Bergen op Zoom
“In onze camper hebben we een
tv-toestel met een ingebouwde
transformator, die de spanning van
220 volt terugbrengt naar de vereis-
te 12/14 volt. Kan ik het toestel ook
gewoon op het 12 volt stopcontact
van de camper aansluiten, waarbij
de trafo dus niet wordt gebruikt?”
Roy Dreves, Medemblik
“In elke grote kampeerwin-
kel of watersportshop kun
je een niveaumeter kopen,
compleet met bijgeleverd
inbouwvoorschrift. Ik be-
veel nooit merken aan, maar grote namen zijn VDO, Wema en
Damme. Houd er rekening mee dat er naast de meter zelf, die op
12 respectievelijk 24 volt werkt, ook een vlotter in de tank moet
worden ingebouwd.”
“Het lijkt erop dat dit een 12 volt tv-toestel is,
dat via een truc (230/12 trafo met gelijkrichter
en stabilisator) aangesloten is om gebruik te
maken van de netspanning. Een speciaal voor
12/14 volt ontwikkeld toestel vraagt namelijk
om een nauwkeurig gestabiliseerde gelijkstroom voedingsspanning.
Een simpele, met een diode-paar gelijkgerichte en omlaag getransformeerde
netspanning is niet goed genoeg. Het toestel zal dan een slecht beeld geven. Dat
in tegenstelling tot een 12 volt accuspanning, die per definitie is gestabiliseerd.
Als bovenstaande van toepassing is, dan is het gebruik van het 12 volt boordnet
prima geschikt. Maar kijk wel uit, want een tv-toestel wil nog wel eens behoorlijk
wat stroom verbruiken en een aanslag op de standaccu plegen. Het typeplaatje
achterop het toestel vertelt wat het verbruik is.”
Waterniveau
Televisie direct in 12 volt-stopcontact?
“Voor zover ik weet is er geen wet die het verbiedt om banden van verschillende
merken onder de caravan te monteren. Vanzelfsprekend moeten de soort en de
afmetingen identiek zijn, en ze moeten voldoende profiel op het loopvlak hebben.
Of het verstandig is, dat is een andere vraag.
De wegligging wordt er bij banden van verschillende merken misschien niet beter
van. Meestal vervang je beide banden, want als er een versleten is, zal de andere dat meestal ook zijn. Zelfs als
een lekgereden en niet te repareren band moet worden vervangen, is het verstandig beide banden te wisselen. Zo
duur is een caravanband immers niet.”
“Moeten de banden van een éénas-
sige caravan beide van hetzelfde
merk zijn? Is dit in sommige landen
strafbaar als dat niet het geval is?”
Cor van den Broek, Goirle
11. Hetlaatst
ekampeernieuw
sop
w
ww.ACSIfree
life.nl
Hetlaatst
ekampeernieuw
sop
w
ww.ACSIfree
life.nl
“Dit ploffen ontstaat wanneer de verbrandingssnelheid van
het propaan-luchtmengsel sneller is dan de uitstroomsnel-
heid. De brander ‘slaat in’, zoals dat heet.
Er zijn twee veelvoorkomende oorzaken. Enerzijds wordt
de diameter van de inspuiter in de loop der jaren een heel
klein beetje groter, waardoor het mengsel iets rijker wordt.
Anderzijds hoopt zich vaak wat stof op in de luchtaanzui-
ging, waardoor er minder lucht wordt aangezogen. Het
inslaan wordt vaak door een combinatie van beide fenome-
nen veroorzaakt.
Het schoonmaken van de luchtaanzuigopening rondom de
inspuiter kan de helft van het probleem oplossen. Maar ei-
genlijk helpt maar één ding: het vervangen van de inspui-
ters. Het inslaan van de branders is een weliswaar hinder-
lijk maar
onschuldig
fenomeen.
De gas-
toevoer is
immers
afgesloten.”
ACSI FREELIFE 47
“Als ik het spoelwaterreservoir van het toilet in mijn
Fendt Saphir 490 TF caravan meer dan halfvol vul,
klotst er tijdens het rijden water over de vloer van de
toiletruimte. Hoe kan dat?”
Kees Gouweleeuw, Almere
“De koudstart van onze Hymer Camp
544 camper op Fiat Ducato 230
(bouwjaar 1995) werkt niet goed. Wat kan
de oorzaak zijn?”
Bauke de Jong, Den Helder
“Al jaren hebben wij een Campingaz Laredo driepits gasstel. De laatste paar
jaar maakt hij een ploffend geluid bij het uitdraaien. Het lijkt of hij ineens
teveel lucht krijgt. Er zijn geen ongelukken gebeurd, maar het klinkt wel zorg-
wekkend. Heeft u een oplossing?”
Theo Nederend, Oudewater
“Als het water uit de tank komt – en niet uit
de doucheslang, wat ook mogelijk is –, dan is
het reservoir vrijwel zeker lek, waarschijnlijk
aan de bovenzijde. Dit heb ik echter nog nooit
meegemaakt. Een mogelijke oorzaak is dat het
reservoir niet is afgetapt tijdens een vorstperiode
en vervolgens is stukgevroren. Een lek kun je
helaas alleen opsporen door het toilet uit elkaar
te halen. En dat is geen prettige klus… Een veel
simpelere oplossing: vul het reservoir tijdens het
rijden niet volledig. Zo’n bak vol water is onnodig
en scheelt ook nog in het gewicht.”
“Ervan uitgaand dat de krachtbron een 1.9 D of
1.9 TD van Fiat-Iveco is, zijn dit de mogelijke
oorzaken van het koudstartprobleem:
- De accu. Dit is meteen te constateren, want de
motor draait niet vlot rond bij het starten.
Als opladen niet helpt, moet hij worden
vervangen.
- De voorgloeispiralen (één per cilinder). Die
kunnen slijten en defect raken.
- De inspuiters. Ook deze slijten in de loop van
de tijd. Als de accu niet de oorzaak is, raad ik
aan naar een Fiat bedrijfswagengarage voor
hulp en consult te gaan.”
Klotsend toilet
Hij start slecht
Gasstel ploft
Heb je een vraag? Stel ’m aan Joop!
Ga naar www.acsifreelife.nl/vraag-antwoord
13. ACSI FREELIFE 17
Bij Franse caravans denk je
in ons land in het algemeen
aan goedkope en lichte
instapmodellen die meestal
niet uitblinken in techni-
sche finesses of een uitge-
breide standaarduitrusting.
Zo langzamerhand komen
echter ook uit Frankrijk
caravans die zich – volgens
de producent zelf dan –
voor niemand hoeven te
schamen.
De Caravelair Venicia
Premium is zo’n kandidaat.
Van buiten ziet hij er al
verre van bescheiden uit en
ook technisch heeft hij het
een en ander te bieden. De
serie rolt compleet uitge-
rust van de band. Van re-
servewiel tot vuilwatertank:
de Venicia Premium heeft
standaard alle belangrijke
zaken aan boord. Bovendien
is de carrosserie volledig
uit polyester vervaardigd
en dus hagelbestendig en
gemakkelijk te repareren,
maar ook iets zwaarder.
Ons testexemplaar, een
Venicia Premium 480 met
de inmiddels klassieke
tweepersoonsindeling,
kost € 21.080. Als enige
optie heeft hij grijs gelakte
zijwanden, die € 100 extra
kosten. Weet hij de ACSI
FreeLife-deskundigen daar-
mee te overtuigen?
Harmonieuze indruk
Met de vormgeving van de
Venicia Premium is onze
carrosseriespecialist in het
algemeen tevreden. “De
grijze wanden uit polyester
met witte applicaties maken
een harmonieuze indruk.
De wanden zelf zouden nog
wat gladder afgewerkt kun-
nen zijn; hier en daar zie
je de dragende constructie
eronder.” Niet alleen tijdens
een hagelbui heeft polyester
voordelen ten opzichte van
aluminium. Ook kan polyes-
ter beter tegen een stootje,
wat helaas niet geldt voor
de tot aan het dak opgetrok-
ken achterlichtdragers.
De Fransen presenteren zich zelfbewust met hun nieuwe topmodellen.
Caravelair levert de Venicia heel compleet af en steekt hem in een kunststof
jas. Is hij daarmee opgewassen tegen de concurrentie?
14. Van buiten ziet
de Caravelair
er verre van
bescheiden uit
18 ACSI FREELIFE
PROFTEST: CARAVELAIR VENICIA PREMIUM 480
CARAVANS
Wanneer onze expert
de caravan met de hand
verplaatst, stelt hij vast dat
“de voorste rangeergrepen
uit twee delen bestaan, die
niet goed bij elkaar worden
gehouden. Achter zijn ze
robuuster
en comfor-
tabeler.” De
standaard
gemonteerde
verzwaarde
uitdraaisteu-
nen zijn aan
de voorkant
wat lastig
bereikbaar. De disselkast
kan ver open, de drie stalen
scharnieren zijn wat onge-
bruikelijk maar stabiel. Het
frame waarin de klep tij-
dens het sluiten valt, houdt
water dat van de voorkant
druipt goed buiten. Skirts
en wielkasten maken een
solide indruk, maar, tipt hij,
“in plaats van het logo zou
De Venicia heeft meubilair met een hoogwaardige uitstraling en een goede uitrusting.
Legplanken in plaats van bovenkastjes langs de zijkanten vergroten het ruimtegevoel.boven de wielkast beter de
aanbevolen bandenspan-
ning kunnen staan.”
Afdichting
De afdichting van de
Caravelair is goed, maar niet
overal perfect.
Zo zijn de
doorvoeren in
de bodem niet
goed afgedicht
en ook in
de disselbak
bevinden zich
open naden.
In de inschuif-
lade van het toilet is geen
afdichting te vinden: aan
de achterkant is alles open
en zie je de onbehandelde
zaagsneden van de meubel-
panelen. Kleppen, deur en
ramen hebben een goede
standaardkwaliteit en zijn
netjes gemonteerd. Aan de
hordeur en de talrijke ver-
lichtingspunten is te zien
Het comfortabele bed is aan het voeteneinde niet smaller. Van de spots met zwanen-
hals tot aan de tv-steun is ook hier de techniek goed uitgevoerd.
dat het hier om een echte
topklasser gaat.
Voortentverlichting
De hoeken en rondingen
van de opbouw zien er
netjes uit. Het tweede waar
onze technicus bij zijn
inspectie van de buitenzijde
naar kijkt, is de verlichting,
die van hem een opgestoken
duim krijgt. De afstandsbe-
De Venicia heeft meubilair met een hoogwaardige uitstraling en een goede uitrusting.
Legplanken in plaats van bovenkastjes langs de zijkanten vergroten het ruimtegevoel.
15. ACSI FREELIFE 19
diening voor de voortent-
verlichting vindt hij een
zinvol detail. De ventilatie-
openingen onder de flessen
in de disselbak zijn groot
genoeg, maar volledig open.
“Dat is vragen om onge-
wenst bezoek van muizen
en insecten”, zegt hij.
Na een tevredenstellende
controle van de remmen
kijkt hij onder de caravan.
Daar is alles perfect gemon-
teerd, behalve de mantels
van de remkabels. Die schu-
ren wat tegen het chassis
en moeten anders worden
gemonteerd. De gasleidin-
gen zijn netjes onder de
bodem aangebracht, hoewel
de montageklemmen niet
overal goed om de buizen
heen zitten. Bij de ingang
stuurt een centraal bedie-
ningspaneel de verlichting
en geeft alle belangrijke
vulniveaus aan. Bovendien
zitten er een klok met wek-
functie en een barometer
in. “Compliment hoor, dat
geeft echt een topklassege-
voel”, zegt onze expert.
Keukenstopcontacten
Binnen zijn alle leidingen
netjes verwerkt. De leidin-
gen voor de warme lucht
zijn in de bergruimten goed
afgeschermd en in ruime
kabelgoten gemonteerd.
Stopcontacten zijn er vol-
doende, maar in de keuken
is er één in de kledingkast
en een andere onzinnig bo-
ven de kookplaat geïnstal-
leerd. “Dat keukenstopcon-
tact had toch gemakkelijk
boven het werkblad kun-
De in de lengte geplaatste toilet-
ruimte (boven) naast het tweeper-
soonsbed is niet standaard.
Twee vouwwanden maken in enkele
handelingen van de toiletruimte
een bruikbare douchecel (rechts en
onder).
De ladekoelkast (links en linkson-
der), een idee uit de jachtbouw,
blinkt uit met zijn lage geluidsni-
veau en grote inhoud.
16. ‘Eindelijk is
het voeteneind
eens niet
afgeschuind’
20 ACSI FREELIFE
PROFTEST: CARAVELAIR VENICIA PREMIUM 480
CARAVANS
nen worden gemonteerd”,
zegt onze technische man,
terwijl hij zich achter de
oren krabt, “want hier lopen
toch al de kabels voor de
tv-aansluiting.” De volledig
met led-lampjes uitgevoerde
verlichting beoordeelt hij
als positief.
Onder het bed verstopt
De omvangrijke techni-
sche installatie is naar
behoren ingebouwd en
is goed bereikbaar, met
name de zekeringenkast,
die naast de verwarming
onder de legkast hangt.
De elektrische boiler en de
afsluiters zitten onder het
bed verstopt. Bijzonder
in het oog springend is de
12V-compressorkoelkast,
die als grote lade in het
keukenblok is verstopt.
Die werkt bijna geruisloos
en biedt in alle omstandig-
heden een goede koelca-
paciteit. “De compressor
verbruikt maximaal 45
positief”, besluit de expert.
Onze interieurspecialiste
is meteen enthousiast over
de koelkast. “In deze grote
koellade is ruimte voor
alles, van frisdrankflessen
tot groente. En voor de
kleine dingen zijn er vakken
en korven. Keurig!”, zegt
ze. De XL-Freeze, zoals
hij heet, heeft een inhoud
van 150 liter, inclusief een
vriesvak van 19 liter. Maar
er is ook ruim voldoende
gewone bergruimte in de
keuken van de Venicia: twee
grote laden boven en onder
de koellade, daarnaast twee
onderkasten, erboven twee
kasten met veel ruimte en
legplanken.
Douchecel
Tegenover de keuken zijn
links een hangkast en
daarnaast een hoge legkast
geplaatst. Daarop sluit
een ruime wastafel met
ruime onderkast aan. In de
toiletruimte met banktoilet
creëren twee
vouwwanden
een douche-
cel. “Daar
kun je echt
in douchen”,
constateert
onze specialis-
te. De water-
voorraad van
veertig liter
en de elektrische boiler van
veertien liter zorgen dat je
je niet hoeft te haasten.
Niet afgeschuind
Het Franse bed scoort met
zijn afmetingen – “einde-
lijk is het voeteneind eens
niet afgeschuind” –, de
comfortabele matras en
afzonderlijk in te stellen
hoofdeinden. De ronde
zitgroep voorin kan worden
omgebouwd tot nog eens
twee slaapplaatsen met een
breedte van 135 centimeter.
Deze beperkte breedte is
te wijten aan de compacte
afmetingen van de Venicia.
De zitgroep is niet bijzonder
Naast de hangkast biedt
de plafondhoge legkast
rijkelijk bergruimte.
watt, wat tijdens de rit ook
voor de auto-accu geen
probleem is.”
Houtfineer
“De vormgeving van het
meubilair is geslaagd. De
kleppen in donker hout-
fineer en lichte decoratie-
inleg en het bijpassende
tafel- en keukenwerkblad
zien er mooi uit”, zegt de
meubelmaker lovend.
Filmscharnieren
Kleine tekortkomingen, die
eigenlijk niet in een topca-
ravan thuishoren, zijn er
ook. Zo zijn de deksels van
de bankbakken van de ge-
bruikelijke filmscharnieren
voorzien, maar die worden
bij het openen zodanig ge-
knikt dat het deksel wordt
dichtgedrukt.
De kleppen van de boven-
kastjes hangen in stevige
metalen scharnieren, met
voldoende kracht om ze
open te houden, maar
het gesloten houden zou
beter kunnen. In de keuken
zorgen pushlocks aan de bo-
venkastjes en laden geluk-
kig voor extra veiligheid. De
laden worden alleen dicht-
gehouden zolang ze niet te
zwaar worden belast. De
deuren van de toiletruimte
en de staande kasten heb-
ben eenvoudige pushlocks
zonder sluitpen. De tafel
staat verbazingwekkend
stabiel op de hefzuil.
Scherpe randen
De Caravelair ziet er goed
afgewerkt uit. Afgezien van
wat lijmresten aan de randen
van de kleppen en een paar
ongelijke naden hebben we
geen reden tot mopperen.
Met name de afdichtingen in
het toilet en de keuken val-
len in positieve zin op.
De onderbouw is stabiel,
maar heeft nogal wat
scherpe randen. “Hier komt
de Franse gemakzucht om
de hoek kijken, maar het
totaalplaatje blijft absoluut
ruim, maar wel comfortabel.
De verlichting en de venti-
latie in de caravan kunnen
onze tester ten slotte ook
overtuigen, zodat haar
oordeel over deze Franse
topklasser positief uitvalt.
Goed uitgebalanceerd
“De Venicia Premium 480 is
lichter dan de opgave van de
fabrikant. Dat maak je niet
vaak mee”, constateert onze
rijeigenschappenexpert. De
caravan is leeg goed uitge-
balanceerd met bijna iden-
tieke waarden voor de linker
en rechter wieldruk. Met
kasten en keuken vlak voor
de as en de grote watertank
in de voorste bankbak kan
de kogeldruk tijdens het
beladen gemakkelijk worden
ingesteld.
Uitgesproken goed scoort
de Fransman met zijn rij-
stabiliteit. Voor een caravan
van 1500 kilogram is de
dissel echter aan de korte
kant, en dat werkt nadelig
op de stabili-
teit. Al blijft
de Fransman
royaal buiten
de kritieke
zone. Op
de weg kan
de Venicia
Premium 480
een snelheid
van honderd
kilometer per uur uitste-
kend aan. Zijn veiligheids-
uitrusting is eveneens goed,
maar toch niet compleet.
Al-Ko AKS stabilisatorkop-
peling en schokbrekers be-
horen tot de standaarduit-
rusting, maar de Fransman
heeft geen dwarsgeplaatste
wieldraagarmen.
Conclusie
De Venicia Premium mag
zijn naam met eer dragen.
De carrosserie ziet er – wat
kort door de bocht uitge-
drukt – beter uit dan die is.
Hagelbestendige polyester
is uitstekend, maar dan
mag de opbouw wel wat
17. ACSI FREELIFE 21
Onderstel:
Al-Ko-/Trigano-chassis met in
de lengterichting geplaatste
wieldraagarmen, V-dissel,
schokdempers, verzwaarde
uitdraaisteunen.
Banden:
Load Index 102 = 850 kg per
wiel op stalen velgen.
Gewichten:
Eigen gewicht 1250 kg
Rijklaar gewicht* 1336 kg
Maximaal toelaatbaar gewicht
1500 kg
Laadvermogen 164 kg
Kogeldruk leeg 58 kg
Wieldruk links 600 kg
Wieldruk rechts 585 kg
Opbouw:
Sandwichconstructie, bekleed
met polyester; dak 29,5 mm,
wanden 24,5 mm, bodem 40
mm, deur, gedeeld 170 x 48
cm met raam.
Vensters:
7 op de wand geplaatste ra-
men, alle te openen, voorzien
van verduisteringsrolgordijn
en hor, 2 dakluiken, 2 panora-
madakluiken, 1 serviceluik.
Vulhoeveelheden:
Gas 2 x 11 kg, schoonwater-
tank 40 l
Afmetingen:
Totale lengte 695 cm
Lengte opbouw 581 cm
Lengte binnen 520 cm
Breedte opbouw 230 cm
Breedte binnen 215 cm
Totale hoogte 258 cm
Stahoogte 195 cm
Dissellengte 410 cm
Interieur:
(Afmetingen hxbxl): meubilair in Ar-
magnac, winterrugschotten, tweeper-
soonsbed 195 x 140 cm, zitgroep 211
x 135 cm, hangkast 140 x 49 x 50 cm,
legkast 157 x 48 x 41 cm, 11 bovenkas-
ten (onderverdeeld), tv-schap voorzien
van bedrading, 3 bergruimten onder de
banken, 1 berging onder het bed.
Keukenblok:
(Afmetingen hxbxd): 95 x 171 x 63 cm, rvs-spoelbak en
driepits gaskookplaat, Isotherm koelkast, inhoud 150 l,
vriesvak 19 l, 2 bovenkasten, 2 laden, waarvan 1 met
bestekbak, 2 onderkasten, 1 lichtlijst, 1 stopcontact 230V.
Toiletruimte:
(Afmetingen hxbxd): 196 x 55 x 125 cm, Thetford banktoi-
let, toiletrolhouder, 2 spots 12V, 1 dakluik. Douchegedeelte
195 x 68 x 70 cm, aparte wastafel met 1 onderkast, 2 spie-
gels, 4 legplanken, 1 lichtlijst 12 V, 1 stopcontact 230V.
Verwarming:
Trumatic S 3004 met ventilatie, 5 uitstroomopeningen,
elektrische boiler 14 l.
Elektra:
Elektriciteitsvoorziening vanuit de trekauto via 13-polige
connector, merk Jaeger, omvormer 250W, verlichtings-
systeem 12V, 9 spots, 3 lichtlijsten, 5 stopcontacten 230V,
voortentlamp, aardlekschakelaar.
Extra's in de geteste caravan:
Grijs gespoten zijwanden voor € 100.
Extra verkrijgbare opties:
Lichtmetalen velgen € 395, security-pakket met gasalarm,
bewegingssensors en rookmelder € 315, airconditioning
€ 1695, extra laadvermogen met totaalgewicht van 1600
kg voor € 385.
Basisprijs: € 21.080
Prijs testmodel: € 21.180
beter worden afgewerkt.
Het meubilair ziet er goed
uit, maar is technisch niet
top. Hang- en sluitwerk en
afwerking mogen wat beter.
Chique Fransoos
Een interessant aspect
vormt de koelkast, die het
goed doet. Jammer is dat
hij wat weinig indelings-
mogelijkheden heeft. De
compressor is stil en koelt
op 12 volt snel naar nul
graden en lager. De rest van
de technische uitrusting
mag zeker ook worden ge-
zien. Alles van enig belang
is standaard aan boord:
antenne, tv-steun, elektri-
sche boiler, vuilwatertank
en reservewiel.
Al met al staat deze chique
Fransoos niet helemaal op
het niveau van de topca-
ravans uit Duitsland. Toch
hoeft hij zich met zijn
omvangrijke standaard-
uitrusting voor een prijs
van € 21.080 bepaald niet
te schamen. | Tekst: VS,
foto's: VS en DH
* Leeggewicht
= gevulde tanks
(schoon- en vuilwa-
ter) + gasflessen +
toebehoren
Technische gegevens Caravelair Venicia Premium 480
18. 22 ACSI FREELIFE
PROFTEST: CARAVELAIR VENICIA PREMIUM 480
CARAVANS
Opbouw
De opbouw van de Caravelair is volledig bekleed
met polyester en is over het geheel genomen
goed afgewerkt. Aan sommige details moeten de
Fransen nog werken. In het kunststof tekent zich
hier en daar de onderliggende constructie af en op
sommige punten mag de afdichting beter.
Interieur
De Venicia Premium 480 is een geweldige twee-
persoons caravan. Hij is heel ruim en heeft niet
alleen in de keuken veel bergruimte. De nieuwe
koelkast is zeer geslaagd, en ik weet zeker dat de
koper die zal waarderen.
Techniek
De Fransen letten inmiddels meer op technische
details. De Venicia Premium is technisch zeer
goed uitgerust en veiligheidstechnisch op bijna
alle punten in orde, afgezien van de in te ruime
klemmen gemonteerde gasleidingen en de schu-
rende remkabels.
19. ACSI FREELIFE 23
Rijeigenschappen
De wat kort uitgevallen dissel kost punten bij het
rijgedrag, maar de goede gewichtsverdeling en
de veiligheidsuitrusting leveren juist weer punten
op. Op de wielkasten zou de vereiste banden-
spanning moeten worden vermeld.
Leefruimte
Het meubilair van de Caravelair maakt met-
een een goede indruk. De nogal eenvoudige
sloten op deuren en kleppen vertroebelen
dat beeld enigszins. Ook het houtwerk van de
op zichzelf solide basisconstructie zou beter
moeten worden afgewerkt.
Opbouw
Materiaalkeuze
Afwerking
Afdichting
Isolatie
Design
Techniek
Constructie carrosserie
Chassis
Bekabeling
Technische uitrusting
Inbouw van apparatuur
Veiligheid binnen
Interieur
Vormgeving
Constructie
Afwerking
Montage
Hang- en sluitwerk
Leefkwaliteit
Uitrusting
Indeling
Slaapcomfort
Comfort sanitair
Comfort keuken
Rijeigenschappen*
Veiligheidsvoorzieningen
Rijdynamiek*
Rijveiligheid*
Totaal
superieur zeer goed goed
redelijk onvoldoende
Eindoordeel
Een Caravelair in de topklasse, kan dat?
Ja, dat kan dus. De Venicia Premium
480 komt met zijn omvangrijke uitrus-
ting en vrij goede kwaliteit goed uit
de ACSI FreeLife Proftest. Een echte
topklasser kunnen hem misschien nog
niet noemen. Voor die eretitel moet de
Franse caravanfabrikant nét iets beter
zijn best doen.
Beoordeling
20. 150 ACSI FREELIFE
REIZEN
NOORD-POLEN
Poolse pracht in Gda ´nsk
Gda´nsk is een Poolse stad aan de Oost-
zee die kan bogen op meer dan duizend
jaar geschiedenis. De roerige jaren zijn
voorbij en de prachtige stad is in oude
luister hersteld. ACSI FreeLife maga-
zine leidt je rond.
We wandelen langs de Kraanpoort, het
symbool van Danzig, zoals de Duitsers
de stad nog altijd noemen. Zeelucht
vult onze neusgaten. Met het hijsme-
chanisme in het imposante gebouw op
de havenkade konden scheepsladingen
tot wel vier ton worden overgeheveld.
Niet indrukwekkend? Bedenk dan dat
de Kraanpoort al in 1442-1444 werd
gebouwd en dat de Hanzestad een deel
van zijn enorme rijkdom te danken
had aan dit knappe staaltje van mid-
deleeuwse techniek. De in 1945 door
brand verwoeste Kraanpoort werd
na de Tweede Wereldoorlog zorgvul-
dig gereconstrueerd en siert nu weer
prominent de wandelpromenade langs
de oude haven.
Binnen wordt
een deel van de
collectie van het
Centraal Maritiem
Museum
tentoongesteld.
Schoepenwiel
Het oude Gdańsk
is een elegante,
levendige stad aan de Bocht van
Gdańsk. De mensen die door de straten
en langs de kade slenteren, zijn vrolijk.
Op het water zien we vaartuigen in
allerlei soorten en maten, van histo-
rische zeilschepen met dagjesmensen
aan boord tot waterfietsen. Het is een
koddig gezicht om al die waterfietsers
twee aan twee te zien zwoegen om het
schoepenwiel
in beweging
te zetten.
Vrijwillig
nog wel, heel
anders dan bij
de menskracht
die in vroeger
tijden als ener-
giebron werd
gebruikt om de
beroemde havenkraan te laten takelen.
Daarvoor werden namelijk gevange-
nen ingezet, die werden gedwongen
om het raderwerk met hun voeten te
Gda´nsk dankt zijn
rijkdom aan een
knap staaltje
middeleeuwse techniek
21. ACSI FREELIFE 151
Het wemelt van
sprookjesachtige
natuurgebieden
Buiten de doorgaande wegen vraagt het rijden
met een caravan om grote oplettendheid.
Door de haven op een waterfiets: een leuke manier om de stad aan de Oostzee te verkennen.
De machtige Marienburg bij Malbork is het grootste uit bakstenen opgetrokken gebouw van Europa.
Ridders van de Duitse Orde regeerden van hieruit over de regio in de late middeleeuwen.
laten draaien, net als hamsters in een
tredmolen.
Derde Rijk
Van de kade met de voorname gevels
vertrekken rondvaartboten van waaraf
we de restanten van een zwarte bladzij
in de geschiedenis van Gdańsk gaan
zien. Op 1 september 1939 begon
op de Westerplatte, het schiereiland
dat de havenmonding afschermt van
zee, de Tweede Wereldoorlog met de
beschieting van het Poolse munitie-
depot vanaf het Duitse oorlogsschip
Schleswig-Holstein. Een week lang
bood het garnizoen met 182 Pools
militairen weerstand en toen was het
gedaan: het schiereiland lag in puin
en de Vrijstad Danzig viel ten prooi
aan het Derde Rijk. De oorlog eindigde
uiteindelijk in verwoesting van de
stad, gevolgd door zo’n vier decen-
nia van Sovjet-Russische overheer-
sing. Polen behoorde immers tot het
Oostblok en de socialistische heilstaat
heeft overal in de stad grauwe sporen
achtergelaten.
Dat imago, dat ons in de jaren tach-
tig werd ingeprent met de sombere
televisiebeelden over de opstand van
de anticommunistische vakbeweging
Solidarność op de scheepswerven van
Gdańsk, Gdynia en
Sopot, heeft de Poolse
Oostzeekust geen goed
gedaan als vakantiebe-
stemming. Inmiddels
hoort Polen alweer
bijna negen jaar bij
de Europese Unie, is
Gdańsk goeddeels in oude luister her-
steld, liggen er kilometerslange heer-
lijke zandstranden langs de Oostzee
en wemelt het van sprookjesachtige
beschermde natuurgebieden in Noord-
Polen, maar het gezinstoerisme vanuit
West-Europa moet nog op gang komen.
Wat dat betreft voelden wij ons met
onze drie kleine kinderen pioniers toen
we met de caravan het land introkken.
We ontdekten dat er aan de infrastruc-
tuur nog veel te verbeteren valt, maar
je merkt ook dat de Polen op de goede
weg zijn.
Ons tweede doel in Noord-Polen is de
camping aan het
Sieszynomeer in
het beschermde
Drawskimeren-
gebied, op zeven ki-
lometer van de stad
Złocieniec. We gaan
er kanoën en erva-
ren de zalige rust die hier nog heerst.
Behalve het gekwetter en gesnater van
vogels en het geluid van onze peddels in
het water, heerst er volmaakte stilte. Als
je wilt, kun je in het nabije ‘Dal van de
vijf meren’ een kanotocht van 180 kilo-
22. A1
Gdańsk
Łeba
Torun
BydgoszczSzczecin
Olsztyn
Kaliningrad
Koszalin
Złocieniec
Płock
Elblag
Malbork
3
4
5 2
1
8
9
7
6
10
11
13
12
WARSCHAU
152 ACSI FREELIFE
REIZEN
NOORD-POLEN
Mooier kan de natuur niet zijn: heerlijk in
onze kano op het Sieszynomeer (boven).
De ligging van de camping aan het
Sieszynomeer (links) is idyllisch, maar het sa-
nitair stamt nog duidelijk uit de Oostbloktijd.
Geld
De invoering van de euro is voorlopig nog
niet aan de orde in Polen. Er wordt nog
in zloty’s betaald: 4 zloty = 1 euro. Het
prijsniveau is gunstig. Een overnachting met
een caravan of camper op een camping kost
ongeveer 40 zloty.
Verkeer
De secundaire wegen zijn niet optimaal,
maar over het algemeen goed genoeg om
er met een caravan te rijden. Wel waren
we soms dankbaar voor onze vierwielaan-
gedreven Hyundai iX55. Voor auto’s met
caravan geldt een maximumsnelheid van
80 km/u. 0,2 promille alcohol in het bloed is
het toegestane maximum achter het stuur.
Ook overdag moet met verlichting worden
gereden.
De nummers verwijzen naar de campings en de camperplaats op de volgende pagina
meter maken, want het merensysteem
is aaneengeregen door de rivier Drawa.
Met onze jonge kinderen vinden we een
paar kilometer nu wel mooi genoeg,
maar we dromen van een wildernistocht
over enkele jaren.
Onze kampeerplaats aan het
Sieszynomeer heeft twee kanten. De
plekken direct aan de oever zijn prachtig
en er zijn ook leuke blokhutten. In het
hoofdgebouw is een restaurant onderge-
bracht. Maar het sanitair is aangelegd in
de communistische periode en sindsdien
is er weinig aan veranderd. Hetzelfde
geldt voor de camping op het eiland
Sobieszewo bij Gdańsk. Uitstekend
daarentegen zijn de voorzieningen op
camping Marina in Szczecin (‘Stettin’ in
het Duits), de hoofdstad van Pomorskie
(Pommeren), net over de Duitse grens.
Vrijetijdsridders
Een hoogtepunt van een vakantie in de
regio is een bezoek aan de Marienburg in
Malbork, het enorme kasteel van de rid-
ders van de Duitse Orde uit de dertiende
eeuw. Nog altijd is de Marienburg het
grootste uit bakstenen opgetrokken
gebouw van Europa. Het complex staat
op de Werelderfgoedlijst van Unesco en
trekt jaarlijks zo’n 700.000 bezoekers.
In juli wordt de Marienburg een week
lang belegerd door vrijetijdsridders en in
kraampjes voor de burcht worden uitrus-
tingen voor kleine en grote ridders aan
de man gebracht. Wij sluiten onze tocht
af in Łeba aan de kust. Het voormalige
vissersdorp ligt op een landtong tussen
de Oostzee en het Łebskomeer. Het is
vanwege de kilometerslange zandstran-
den en duinen een van de populairste
badplaatsen van Polen. De camping en
het sanitair zien er zeer verzorgd uit,
het strand ligt niet ver. Onze dochtertjes
beginnen er onmiddellijk met de bouw
van zandkastelen. Hoe dat moet, hebben
ze gezien in Malbork. | Tekst en foto's:
CL en DHU
Noord-Polen
Pools verkeersbureau: Leidsestraat 64,
1017 PD Amsterdam, www.polen.travel/nl.
Reisinformatie
23. ACSI FREELIFE 153
Campings
1 Cp Morski Nr. 21 Eurocamp <
Ul. Turystyczna 3 • 84-360 Leba •
0048-598661380 • camp21@op.pl •
N 54°45'43" E 17°32'18" • Open van
15/04 t/m 15/10 • Aantal toerplaatsen: 205
• Camping dichtbij jachthaven en Baltische
Zee. Huren van tent
en appartement
mogelijk. Met (in-
door)speeltuin, be-
geleide wandeltoch-
ten en snackbar.
2 Camping Lesny Nr. 51 <
Brzozowa 16A • 84-360 Leba •
0048-598662811 •
camping_51_lesny@wp.pl • N 54°45'44"
E 17°33'59" • Open van 15/04 t/m 31/10 •
Aantal toerplaatsen: 150 • Familiecamping
dichtbij zandstrand,
met speeltuin en
fietsverhuur. Sauna is
aanwezig; zwemmen
in zee is mogelijk in
nabije omgeving.
3 Camping Przymorze Nr. 48 <
Ul. Nadmorska 9 • 84-360 Leba •
0048-598665019 •
biuro@camping.leba.pl • N 54°45'55"
E 17°34'21" • Open van 15/05 t/m 15/09
• Aantal toerplaat-
sen: 250 • Camping
dichtbij strand en
hoofdstraat van Leba.
Sanitairgebouw en
receptie zijn pas
vernieuwd.
5 Inter Nos Island Camping <
Ul. Bledno 1 • Lubieszewo • 78-520 Zlo-
cieniec • 0048-943631190 • N 53°27'26"
E 15°55'12" • Open van 01/05 t/m 31/10
• Aantal toerplaatsen: 1050 • Camping
op eiland Schultzewerder in beschermd
natuurgebied, ideaal voor rustzoekers,
vissers en water-
sportliefhebbers. Met
excursieprogramma’s,
begeleide wandel-
tochten en fietsroutes.
Restaurant aanwezig.
6 Camping Stogi <
Ul. Wydmy 9 • 80-656 Gdansk •
0048-583073915 •
jan@camping-gdansk.pl • N 54°22'11"
E 18°43'48" • Open van 25/04 t/m 05/10 •
Aantal toerplaatsen:
50 • Rustige camping
in een bos, dichtbij
zee. Handig voor
bezoek aan Gdansk,
met tram op 100 m.
8 Camping Nr. 159 <
Ul. Morska 26 • 82-103 Stegna •
0048-552478303 • camp@camp.pl •
N 54°20'31" E 19°7'4" • Open van 01/05
t/m 31/08 • Aantal toerplaatsen: 100 (80 -
100 m2
) • Rustige
familiecamping
in het bos. Met
snackbar. Strand,
diverse winkeltjes
en waterglijbaan op
400 m. Zwemmen
in zee dichtbij.
9 Camping Nr. 33 Tramp
Ul. Kujawska 14 • 87-100 Torun •
0048-566547187 • N 53°0'1" E 18°36'31"
• Open van 01/05 t/m 30/09 • Aantal toer-
plaatsen: 150 (80 - 100 m2
) • Camping met
sportterrein en snack-
bar. Buitenzwembad
op 1 km te gebruiken.
Centrum op loopaf-
stand. Trekkershutten
en kamers te huur.
11 Casus Camping <
Sportowa • 86-320 Lasin • 0048-
515276720 • N 53°30'42" E 19°4'46"
• Open van 01/01 t/m 31/12 • Aantal
toerplaatsen: 64 (80 - 100 m2
) • Rustige
camping gelegen
aan een meer, nabij
zandstrand. Met
speeltuin, sportterrein
en diverse eetgele-
genheden.
12 Camping Lesna <
Ul. Sienkiekicza 9 • 14-200 Ilawa • 0048-
896488188 • N 53°35'57" E 19°32'56" •
Open van 01/05 t/m 31/10 • Aantal toer-
plaatsen: 174 (80 - 100 m2
) • Camping met
sportterrein, fitnessruimte en sauna. Ge-
legen bij druk bezocht watersportcentrum.
Met excursieprogramma’s en begeleide
wandeltochten.
10 Camping 197 <
Parkowa 39 • 82-200 Malbork •
0048-552722413 • N 54°2'48" E 19°2'16"
• Open van 01/04 t/m 31/10 • Aantal toer-
plaatsen: 75 (80 - 100 m2
) • Camping bui-
ten het kasteelstadje.
Kamers en bungalows
te huur. Met sportter-
rein en restaurant.
7 Camping Elblag <
Ul. Panienska 14 • 82-300 Elblag •
0048-556418666 •
camping@camping61.com.pl • N 54°9'11"
E 19°23'38" • Open van 01/05 t/m 30/09
• Aantal toerplaatsen: 60 (80 - 100 m2
) •
Camping aan rivier
met sportterrein.
Goede excursie
mogelijkheden door
kanalen en meren,
kaartjes aan receptie
te verkrijgen.
4 Camping Marina <
Ul. Przestrzenna 23 • 70-800 Szczecin /
Dabie • 0048-914601165 •
camping.marina@pro.onet.pl •
N 53°23'43" E 14°38'12" • Open van
01/01 t/m 31/12 • Aantal toerplaatsen:
60 • Camping met
jachthaven aan het
Dabie-meer, dichtbij
het centrum. Restau-
rant aanwezig.
13 Darlowo Palczewice
Darlowo Palczewice • Gisela Gajkowska •
Palczewice 8/2 • 0048-943155577 •
N 54°28'18" E 16°28'18" • Aantal camper-
plaatsen: 6 • Sitecode: 6027 • Plaats met
uitzicht over het Kopanmeer.
Camperplaats
Bron van de campings: ACSI Eurocampings - www.eurocampings.eu en www.acsi.eu
Bron van de camperplaats: NKC (Nederlandse Kampeerauto Club) - www.campercontact.nl
Deze camping accepteert ACSI Club ID, hét Camping Carnet voor Europa
.eu
<
24. 158 ACSI FREELIFE
DOMETIC AFZUIGKAP INBOUWEN
TECHNIEK & PRAKTIJK
In de kampeerkeuken lopen
de meningen uiteen. De een
kookt uitsluitend buiten, en
als het weer tegenwerkt, is
er altijd wel een restaurantje
Weg met kookluchtjes
Luchten wil bij het koken in
je kampeermiddel niet altijd
even goed lukken, zeker als
het buiten stormt en regent.
Een elektrische afzuigkap is
een goed alternatief.
op de camping of in de buurt.
Voor zulke kampeerders zijn
kookgeurtjes in de caravan of
camper uit den boze. Andere
kampeerders willen of moe-
ten wellicht een heel gezin
voeden en zetten de pannen
in het eigen kampeermiddel
op het vuur. De kookdampen
trekken normaal gezien naar
buiten door een open raam-
pje of door het dakluik. Maar
wat doe je als het stormt of
regent en je geen raam of
dakluik in je camper of cara-
van open kunt zetten?
Een mogelijke oplossing is
de CK 2000 Circulair van
Dometic.
Deze
12 volt
afzuigin-
stallatie
zuigt de
lucht op,
filtert hem
en blaast
schone
lucht terug de ruimte in.
Hij heeft twee afneembare
filters: een afwasbaar vet-
filter om damp en vet op te
vangen, en een uittrekbaar
carbonfilter om geurtjes te
verwijderen.
De CK 2000 past in vrij-
wel alle gevallen onder de
bovenkastjes direct boven de
kookplaat.
De afstand tot het vuur moet
wel minstens 65 centimeter
bedragen. De schroeven
van de afzuigkap worden
bevestigd in het hout van
het bovenkastje. Op die plek
zit vaak een lamp met 12
volt-voeding, dus er zit al een
stroomaansluiting voor de
afzuigkap. De
lamp moet dan
natuurlijk wel
wijken. Niet dat
dat zo erg is,
want de afzuig-
kap heeft twee
ingebouwde 10
watt halogeen-
lampjes die
de vaste verlichting prima
vervangen. De richtprijs van
de afzuigkap is € 233, een
duopak met filters kost € 23.
Eenvoudige montage
De montage is heel eenvou-
dig en dus ook voor klus-
amateurs goed te doen – ter
vergelijking: een vakman
doet normaal gezien niet
langer dan een uurtje over de
installatie van het apparaat.
Allereerst moet de juiste plek
worden bepaald, door netjes
Met een goed gesorteerde gereedschapskist is de montage van de
afzuigkap een fluitje van een cent.
Twee filters
vangen de damp,
het vet en de
kookgeurtjes op
25. 4 6
7
3
ACSI FREELIFE 159
1
De afzuiginstallatie is eenvoudig onder een kastje te monteren, omdat er
geen luchtafvoer naar buiten bij komt kijken. Een eventuele lamp moet
wel worden verwijderd.
De installatie stap voor stap:
Dometic CK 2000 Circulair 12 volt
Afmetingen (h x b x d):
56 x 400 x 280 mm
Gewicht: 2,2 kg
Stroomverbruik: 25 watt (motor: 5 watt,
lampen: 2x 10 watt)
Capaciteit: 45 m3/u
Halogeenlampen: 2 x 10 watt 12 V GU4
Richtprijs: € 233
Carbonfilter duopak: € 23
Meer informatie: www.dometic.nl
De aansluiting aan de 12 V con-
stante plus van de boordelektra
moet apart verlegd worden.
Gebruik kabels met een diame-
ter van minstens 3 mm.
Plaats het apparaat direct boven de kookplaat en zorg ervoor dat er
genoeg vrije ruimte is voor de luchtcirculatie.
Voor de montage moet het ap-
paraat eerst worden ontman-
teld. Schroeven en een kliksys-
steem houden de behuizing aan
elkaar.
5
Het deel met de ventilator
wordt met vier schroeven aan
de onderkant van de bovenkast
bevestigd.
De stroomaansluiting geschiedt
middels twee kroonsteentjes.
De drukknoppen van licht en
lucht kunnen in twee stappen
geschakeld worden.
De Dometic heeft een zuigca-
paciteit van 45 kubieke meter
per uur. Dat is genoeg om damp
en geurtjes bij het koken in de
caravan te minimaliseren.
2
af te meten of gewoon door je
ogen en je gezond verstand te
gebruiken. Schroef hierna de
lamp in het kastje los. Gooi
die zeker niet weg, want hij
komt altijd nog wel eens van
pas. Haal nu het apparaat uit
elkaar, en wel als volgt: eerst
twee schroeven losdraaien,
en vervolgens de kap ver-
wijderen met het metalen
kliksysteem.
Voordat het vaste deel met
de ventilator aan het kastje
wordt bevestigd, moet eerst
de elektriciteit worden
geregeld. Als dat contact is
gemaakt, schroef je het bo-
venste deel aan het kastje.
De andere onderdelen
monteer je ten slotte weer
in omgekeerde volgorde. Als
alles goed is bevestigd, zou de
afzuigkap nu met één druk
op de knop moeten werken.
Goed alternatief
Wonderen hoef je van de CK
2000 niet te verwachten.
Het apparaat heeft uiteraard
niet de capaciteit van een
afzuigkap met een luchtaf-
voer naar buiten, zoals thuis.
Bovendien geeft het apparaat
een licht maar hoorbaar
geruis.
En toch is het een goed
alternatief voor als ramen
en dakluiken bij slecht weer
noodgedwongen gesloten
moeten blijven. Bovendien
geven de geïntegreerde halo-
geenlampjes veel beter licht
bij het koken. Ook vormen
ze een soort sfeerverlichting
voor als je 's avonds van een
glaasje wijn geniet of televisie
kijkt. | Tekst en foto's: VH
Technische gegevens
26. 142 ACSI FREELIFE
CAMPINGNIEUWS
In de rubriek ‘Op de Camping’ lichten we campings uit die iets
nieuws of bijzonders hebben. Meer info over deze en andere
ACSI-geïnspecteerde campings vind je op www.eurocampings.eu.
Handig: je kunt de camper mooi op z’n plek laten staan
als je boodschappen doet of een dagje uit gaat. Camping
Hof Biggen in het Sauerland biedt dé oplossing voor
camperaars: een leenauto. Camperaars kunnen gratis
gebruik maken van de ‘Hof Biggen-vakantiemobiel’. Het
enige wat je moet doen is reserveren. En dan kun je op
je gemak naar de Biggesee of naar Winterberg rijden.
Of naar Attendorn om inkopen te doen of gezellig te
winkelen.
Gra�i� ���n�ut� vo�� c����ra�r�
Aanleg waterpark
Camping Airotel La Rive in
het Franse Biscarosse in Les
Landes heeft vanaf april een
nieuw waterpark. Deze winter
wordt er hard gewerkt om het
park te bouwen. Het is 5500
m² groot en bevat verschil-
lende glijbanen, speeltoestel-
len en zwembaden. Ook zijn
er sauna’s en jacuzzi’s en is er
zelfs een hammam.
Heen en weer naar het sanitairgebouw lopen met de
toiletrol onder de arm of een afwasteil vol vuile vaat is
vanaf de vroege zomer verleden tijd op De Schatberg
in Sevenum. Er wordt momenteel hard gewerkt aan de
zogenaamde ‘totaalcomfortplaatsen’. Deze kampeerplaat-
sen hebben naast eigen sanitair ook een eigen keuken
met koelkast en zelfs een vaatwasser. “Eigen sanitair
is toch makkelijker, ruimer en luxer dan wat ze in hun
eigen caravan of camper hebben. We denken vooral dat
de vaatwasser hoge ogen gaat gooien”, aldus de
camping. Zoals nu verwacht zijn de plaatsen vanaf
mei klaar. De Schatberg ligt in de buurt van Venlo
en is het gehele jaar geopend.
Vaatwasser op de camping
Hetlaatst
ekampeernieuw
sop
w
ww.ACSIfree
life.nl
Nieuw op
de camping
Nieuw op
de camping
27. ACSI FREELIFE 143
Kamperen in de stijl van de jaren vijftig met de
luxe van nu. Op diverse campings kun je een
overnachting in de nostalgische, Amerikaanse
Airstream caravan boeken die van alle gemak-
ken is voorzien. Bijvoorbeeld op duincamping
De Lakens in Bloemendaal aan Zee. Vanaf € 167
overnacht je met maximaal vier personen in de
'fifties'-caravan aan zee met alle hippe feestjes
op loopafstand. De caravan bevat douche, toilet,
magnetron, flatscreen, i-Pod docking station en
nog veel meer. Wil je zelf een Airstream kopen?
In het vorige nummer (winter 2012/2013)
bespraken we de Airstream 534. Het is na te
bestellen via www.ACSIfreelife.nl/oudenummers.
Kamperen in de
jaren 50-stijl
Er is niets leukers dan je tijdens een vakantie onder
te dompelen in de cultuur van de streek waar je
kampeert. Romke de Jong, eigenaar van camping
De Kuilart in het Friese Koudum, neemt zijn gasten
regelmatig mee uit zeilen. Tijdens een twee uur
durende zeiltocht op een skûtsje maak je kennis met
het Friese zeilen en de omgeving. FreeLife lezers en
bezitters van de ACSI Club ID krijgen bij een mini-
mum verblijf van 7 dagen een gratis zeiltocht voor
2 personen in de periode van 7 april tot en met 21
april of 25 augustus tot en met 8 september 2013.
Gratis zeilen
Kamperen in Brabant, Noord-Holland, Overijssel, Zeeland of
op de Veluwe: het samenwerkingsverband Ardoer maakt het de
kampeerder die in Nederland vakantie wil vieren nu nog mak-
kelijker om tot een goede vakantiekeuze te komen. Het kwali-
teitslabel Ardoer.com is uitgebreid naar dertig campings door
een samenwerking van Ardoer met het Brabantse Cambiance
en Overijssel Vakantieparken. De parken worden gerund door
gastvrije families die onderling ervaringen uitwisselen waar-
door er steeds vernieuwing plaatsvindt. Kijk op voor een lijst
met alle dertig aangesloten campings op
www.ACSIfreelife.nl/campings.
Ardoer uitgebreid
Op Ribe Camping in het Deense Zuid-Jutland kun je altijd een plek
vinden met zon op het zuiden. De camping is namelijk voorzien van
een plaats op een draaibaar plateau. Met behulp van een afstands-
bediening draai je bijvoorbeeld met de zon mee. Of je draait weg van
het zicht op de buren. Naar eigen zeggen is het de enige camping in
Noord-Europa met deze voorziening.
Altijd zon op het zuiden
Reis je af naar Zuid-Europa? Vergeet dan niet een paar dagen in
Luxemburg te verblijven. Bijvoorbeeld op camping Kalkesdelt in
Ettelbruck, een kleinschalige camping met ruime plaatsen die
uitzicht bieden op de bergen en uitgestrekte velden.
De Nederlandse campingeigenaar Ellen Ringelberg heeft ze-
ventien verharde camperplaatsen aangelegd. Wil je de camper
gewoon laten staan? Ettelbruck heeft een groot station. Er rijdt
een bus langs de camping waarmee je (eventueel vergezeld van
fiets) naar het station kan reizen. Daarvandaan kan je bijvoor-
beeld voor € 4 per trein naar Luxemburg-stad.
Camperen in Luxemburg
