SlideShare a Scribd company logo
1 of 6
Сэтгэлгээ
Боловсрол  
Хүмүүсийг сэтгэлгээгээр нь дөрвөн хэсэг болгон авч үздэг. 

    • Нэгд, Мэддэг, мэддэгийгээ мэддэг хүн. Түүнийг цэцэн хүн гэх бөгөөд түүнээс суралцах 
      хэрэгтэй. 
    • Хоёрт, Мэддэг, мэддэгийгээ мэддэггүй хүн. Түүнийг хэнэггүй хүн гэх бөгөөд түүнийг 
      сэргээх хэрэгтэй. 
    • Гуравт, Мэддэггүй, мэддэггүйгээ мэддэг хүн. Түүнийг юм сурах хүн гээд түүнд юм зааж 
      өгөх хэрэгтэй. 
    • Дөрөвт, Мэддэггүй, мэддэггүйгээ мэддэггүй хүн. Түүнийг "илжиг" гэх бөгөөд хөөн 
      явуулбаас зохино. (Арабын цэцэн үг) 




Сэтгэлгээгээ ухамсарлахуй Хүн амьтнаас юугаараа ялгагддаг вэ? гэж асуувал бүгд л 
"сэтгэдгээрээ" хэмээн хариулах биз. Үгүй дээ, сэтгэдгээрээ биш, "сэтгэж байгаагаа 
ухамсарладгаараа" гэж хэлбэл хамгийн зөв хариулт болох юм. Сэтгэдгийн хувьд шизофренитэй 
хүн ч хурц сэтгэдэг. Харамсалтай нь хурц сэтгэж байна гэдгээ ухамсарладаггүй. Компьютер маш 
нарийн "оюуны" үйлдэл хийнэ, мөн түүнийгээ ухамсарлахгүй. Амьтан ч гэсэн багахан хэмжээнд 
сэтгэнэ, мөн л муухан сэтгэж байгаагаа ухамсарлахгүй. Аль аль нь хүн биш учраас тэр. Тэгвэл 
эрүүл хүн муу сэтгэсэн ч муу сэтгэж байна гэдгээ ухамсарладаг. Мэдлэг сэтгэх чадварт 
нөлөөлөх үү? Шинжлэх ухаан, тоглоомын уг чанар нь хүний сэтгэлгээг бүтээлч (creatiүe), 
шүүмжлэлтэй (сritical), өөрийгөө хянадаг (reflectife) болгодог. Гэтэл үнэний шалгуур нь 
тодорхойгүй, худал зүйлийг тодорхой хугацаанд өөртөө агуулах боломж олгодог ухаанууд ч 
байдаг. Нийгэм, хүмүүнлэгийн ухаануудад ийм "хийдэл" нэлээд их байх бөгөөд энэ замаар явсан 
хүмүүс (мэдээж бүгд биш л дээ) оюун ухаандаа гэхээс илүү хүсэл зоригтоо хөтлөгддөг дадал 
зуршилтай болох нь олонтаа. Ажиглаад байхад, өөрийгөө юм мэдэж байна хэмээн боддог хүн 
ихэвчлэн юмыг цээжилж, тогтоон, мартаагүй байвал л өөрийгөө мэдэж байна гэж боддог. Энд 
каузаль (үүнийг шалтгаант холбоогоор нь сэтгэх гэж орчуулж болно) сэтгэлгээтэй охин, тогтоох 
ой дээрээ тулгуурладаг ээж хоёрын яриаг та бүхэнд сонирхуулъя л даа. Охин асууж байна: 
"Нийгмийг гэж бичихэд яагаад г,м хоёрын дундах э үсэг алга болчихдог юм бэ?". Ээж нь гээгдэх 
эгшигийн хоёрдугаар дүрэм гэгчээ хэлж байна . Охин ойлгосонгүй дахиад асуулаа. Ээж уцаарлаж 
байнаа: Хэлээд байхад чинь яасан ойлгодоггүй юм бэ гэж. Үнэндээ тэнд ойлгоод байх юм алга: 
Тогтоогоод, цээжлэх асуудал байна. Гэтэл охин шалтгаант холбоогоор сэтгэж сурч эхэлж байгаа 
учир "яагаад тиим дүрэм гарсан юм бол, "э"­г нь гээхгүй бичихэд болохгүй юм юу байна, бид 
ойлгодгоороо л ойлгоно шүү дээ, "э" байхад ямар утга илэрхийлж байна, "э" нь гээгдсэн үед ямар 
утга илэрхийлж байна" гэхчилэн олон асуулт шаардаж байгаа учраас асуусан хэрэг. Охины хувьд 
хэл болон түүний дүрэм бол конвенциаль (хүмүүс зохиогоод тохирчихсон) тэмдэг, түүнд каузаль 
зүйл байдаггүй гэдэг нь ойлгомжгүй зүйл. Тиим ч учраас тэр асуултыг тавих нь яах аргагүй зөв 
байсан. Харин ээж цээжилсэн зүйлээ хэлснээр шалтгааныг нь хэлчихлээ гэж андуураад байна. 
Шалтгаант холбоогоор сэтгэдэг хүн, цээжилдэг хүн хоёр бие биенээ ойлгоход хэцүү л дээ. 
Эргэлзэж гайхах үзэгдэл мэдлэгээс гардаг юм уу аль эсвэл үл мэдэхээс гардаг юм уу? Шалтгаант 
холбоогоор сэтгэж сурах нь үнэхээр сайн дадал мөн. Ийм хүн юмыг хоосон цээжилнэ гэж 
байхгүй бөгөөд "яагаад" гэсэн асуултаа байнга тавьж түүндээ тохирох хариулт авч байж л уг 
зүйлд итгэнэ. Тэр хүн "танай авдранд нэг шар өнгөтэй эд байгаа учраас хүүхэд чинь өвдөөд 
байна" гэсэн айлдалд хэзээ ч шууд итгэхгүй. Итгэх, мэдэх гэдэг нь оюуны эрс өөр үзэгдлүүд. 
Шашин "чи эхлээд Бурханд итгэ, итгэсэн цагт түүнийг мэдэх болно" гэдэг бол шинжлэх ухаан 
"чи эхлээд мэд, мэдсэн юмандаа итгэ" хэмээн оюуны эрс өөр хүмүүжил олгох хандлагатай 
байдаг. Эргэлзэж гайхах гэсэн энэ үзэгдэл үл мэдэхээс гардаг гэж хүмүүс боддог. Гэтэл энэ 
үзэгдэл мэдлэгээс гардаг аж. Хүн өөрийн мэдлэгт тохирохгүй, мэдлэгээс нь хальсан юмс 
үзэгдэлд эргэлзэж гайхдаг бөгөөд энэ эргэлзээгээ тайлснаар шинэ мэдлэгтэй болдог. Абеляр энэ 
утгаар нь "эргэлзээ бол танин мэдэхүйн үндэс" гэсэн. Юу ч мэдэхгүй хүн юунд ч эргэлзэж 
гайхдаггүй. Тийм хүн бороо, цас яагаад ордог, тэнгэр яагаад улайдаг, яагаад урт богино өдөр 
байдаг гээд өдөр тутам өөрт нь тохиолддог зүйлийн учрыг үл мэдэх атлаа гайхна эргэлзэнэ гэж 
байхгүй. Угаасаа тийм байх ёстой юм шиг бодно. Тийм учраас тэр хүнээс юмны учир шалтгааныг 
олох гэсэн асуулт хэзээ ч гардаггүй. Зөв сэтгэж сураагүй ийм хүн юмсын мөн чанартай харьцаж 
сураагүй байдаг тул өнгөний зүйлд их анхаарал тавьдаг. Хамгийн сайхан хувцас, хамгийн үнэтэй 
машин, хамгийн тансаг хоол унд гээд л. Аристотелийн хэлснээр, тэд амьдрахын тулд иддэггүй, 
идэхийн тулд амьдарч байдаг. Тэдний толгойд хувцас бол хувцас шүү дээ, хүн ямар ч гоё хувцас 
өмслөө гээд байгаагаасаа илүү сэтгэнэ, байгаагаасаа илүү сайн хүн болчихно гэж байхгүй гэсэн 
бодол хэзээ ч орж ирдэггүй. Сонин бөгөөд инээдтэй хүн бидний дунд их байдаг. Юмны учрыг 
олохгүй явж явчихаад түүнийх нь учрыг тайлбарлаад өгчихөөр хэзээний мэдэж байсан юм шиг 
"тэгээд яагаав, үүнийг тайлбарлаад байхдаа яах вэ дээ" гэсэн байдал гаргана. Иймэрхүү хүнд 
оюун ухааны хөдөлмөрийг хүндэтгэнэ, ухаантай зүйлд баярлана гэсэн ойлголт байхгүй. 
Мэдэхгүйгээ мэдэхгүй байгаа учраас тэр л дээ. Ер бусын ажигч, гярхай, нямбай оюун ухаан 
хамгийн энгийн зүйлд ч хүний олж хараагүй өч төчнөөн нарийн утга байгааг олж хардаг. Ийм хүн 
хэзээ ч "тийм ш дээ, тэгээд яагаав" гэж хэлдэггүй. Оюун ухааны зөв хүмүүжилтэй тиймэрхүү 
хүнд "миний энэ бодол зөв үү, эндээс ийм дүгнэлт гарах нь баараггүй байгаа даа" гэсэн бодол 
байнга байдаг. Сайхан ярьдаг хүн бүр сайн сэтгэдэг гэж үү? Гоё, уран сайхан ярьж байгаа хүнийг 
сонсоод "ямар ухаантай хүн бэ?" хэмээн шүүрс алдагчдыг мөн ч олон харлаа. Хүнийг ярьж байгаа 
шигээ сэтгэдэг хэмээн ойлгож огт болохгүй. Үг, сэтгэлгээ хоёр адил зүйлс биш. Тийм учраас 
хүмүүсийг үгний түвшинд хийгээд ойлголтын түвшинд харилцдаг хэмээн хоёр хувааж болно. 
Ухаалаг хүмүүс ихэвчлэн ойлголтын түвшинд харилцах бөгөөд тэдэнд бодол санаагаа тэр бүр 
үгээр илэрхийлэх шаардлага гардаггүй байна. XIX зууны Германы сэтгэгч Дюринг үгээр илэрч 
буй сэтгэлгээг хамгийн бүдүүлэг сэтгэлгээ гэсэн. Энэ нь хүн сэтгэлгээнийхээ бүдүүлэгдүү 
хэсгийг үгээр илэрхийлээд хамгийн нарийн хэсгийг илэрхийлж чадахгүй үлдээдэг гэсэн үг л дээ. 
Үнэхээр гүнзгий сэтгэсэн зүйлийг үгээр илэрхийлэхэд хэцүү байдаг. Ямар сайндаа л Хадамэр 
философийг "үгний эрэлд хатаж шаналсан оюун ухаан" гэж байх вэ дээ. Гэтэл амьдрал дээр 
ямагт үгээр жонглёрдож байдаг хүмүүс ч байх юм. Бодож сэтгэснээ байтугай ойлгоогүй зүйлээ 
хүртэл уран сайхан хэлчих жишээтэй. Ийм нэг үг байдаг "үг сэтгэлгээг алж байдаг". Ухаантай 
хуний урт удаан хугацааны турш бодож, ширгээж байж хэлсэн үгийг нөгөө уран илтгэгч маань 
өдөр тутмын яриандаа зуунтаа хэрэглэж, тэр үгийн үнэ цэнэ, ханшийг аль хэдийнээ бууруулсан 
байх ч үе бий. 

                                                            Object 1
                                                                         |       tweetmeme
                                                                             _url = 'http://
                                                                             www.gooling
                                                                             oo.mn/index.
php?
                                                                c=3381'; // 
                                                                only 
                                                                necessary if 
                                                                different from 
                                                                current URL
                                                                           
                                                                tweetmeme_s
                                                                tyle = 
                                                                'compact'; 
                                                                // only add 
                                                                this line if 
                                                                you want to 
                                                                create a 
                                                                smaller 
                                                                button
                                                                           
                                                                tweetmeme_s
                                                                ervice = 
                                                                'bit.ly';         // 
                                                                URL 
                                                                shortening 
                                                                service you 
                                                                want to use
                                                                         Object 2




Өмнөх мэдээлэл
Залуу Нас ­ Жинхэнэ Гоёл




                                                                          


Бусад
   •  
     Хүүхнүүдийг эрхэмсэг харагдуулах 10 донж 
   •  
     Алхам тутамдаа аз жаргалыг мэдрэх алтан дүрэм 
   •  
     Эрчүүдийн дургүйг хүргэж залхаадаг хүүхнүүдийн таагүй араншингууд 
   •  
     Цүнх таны имиж төдийгүй зан чанарын нэгэн илрэл
                                                    
          •  
            Та хэзээ ч хөгшрөхгүй
                                 
Загвар                         Гоо сайхан                     Хайр 
  •  
    Ээмэг эзнээ
                                 •  
                                   Линз, хиймэл сормуус,
                                                                •  
                                                                  Анхны бэлгээ сонгохдоо
                                                                                         
    илэрхийлдэг                    шилэн хумсны сөрөг тал,        бодолцох 6 зүйл
                                   түүнээс сэргийлэх
  •  
    "Topshop"­ын энэ хавар
                                                                •  
                                                                  Дур хөдөлгөх  
    зуны коллекц                 •  
                                   Жирэмсэн эхчүүд кола
                                                                  сонирхолтой аргууд
                                   ууж болохгүй
  •  
    “Lauren Moffatt”­ын энэ
                                                                •  
                                                                  Өнгөрсөн дурсамжаа    
    хавар зуны коллекц           •  
                                   Хялбар аргаар турж төгс
                                                                  эрчүүдэд хэзээ ч битгий 
                                   жинтэй болох амархан           ярьж байгаарай
  •  
    “Galliano”­гийн энэ
                        
                                   уу?
    хавар зуны коллекц                                          •  
                                                                  Бүсгүй хүн удаан  
                                 •  
                                   Уруулын будаг бүсгүй
                                                                  хугацаагаар сексийн 
  •  
    Blue Sky Cashmere энэ
                          
                                   таныг хэн болохыг              амьдралаас хөндийрвөл ...
    жилийн хавар зуны 
                                   илчилнэ
    коллекц                                                     •  
                                                                  Ихэмсэг бардам зантай  
                                 •  
                                   Хүүхнүүдээ хүзүүнд             эрчүүдтэй хэрхэн харьцах 
                                   түрүүлж үрчлээ суудгийг        ёстой вэ?
                                   бүү март


Гэр бүл                        Охид
  •  
    Ухаалаг эхнэр гэж            •  
                                   Бидний нууцхан шивнээ
                                                         
    хэнийг хэлэх вэ?               /зөвхөн охидод/            Энтертаймэнт
  •  
    Таны хүүхэд төрөлхийн
                                 •  
                                   Худалч эрийг барих арга
                                                          
                                                                •  
                                                                  Микки хулганын түүх
                                                                                     
    авъяастан уу?
•  
    Гэргий байхын алтан        •  
                                 Тэр юунд илүү анхаарлаа
                                                                 •  
                                                                   Owl City ­ Гэрэлт цохнууд 
    дүрмүүд                      хандуулдаг вэ?
                                                                 •  
                                                                   Бруно Марс ­ “Чи минь  
  •  
    Та нөхрийнхөө уцаарыг
                               •  
                                 Жинхэнэ Хайраа яаж                байгаагаараа л төгс 
    хүргэдэг үү?                 олох вэ?                          гайхалтай”
  •  
    Бяцхан хүүхдийн тань       •  
                                 Та найз залуугаа хөмсгөөр
                                                                 •  
                                                                   Телевизороо ал
                                                                                 
    эхний 6 сарын хөгжлийн       нь шинж
                                                                 •  
                                                                   Jingle Bell Rock
                                                                                   
    хүснэгт


                             Ажил & Мөнгө
                               •  
                                 Мөнгөтэй холбоотой    
Дэлгүүр хэсье                    эмэгтэй хүний гаргадаг 10 Эрүүл мэнд
                                 алдаа
  •  
    Дэлгүүр хэсэх үедээ
                                                                •  
                                                                  Жирэмсэн эхчүүд кола    
                               •  
                                 Үгүй гэж хэлэх 10 хялбар      
    эрчүүдийг дагуулах                                            ууж болохгүй
                                 арга
    хэрэггүй
                                                                •  
                                                                  Бидний нууцхан шивнээ ­      
                               •  
                                 Баяжихыг хүсдэггүй хэн      
  •  
    Өвлийн гоёл
                                                                  2 /Зөвхөн охидод/
                                 байх вэ?
  •  
    Ороолт
                                                                •  
                                                                  Хөхөө өөрөө шалгах нь  
                               •  
                                 Та хэр ажил хэрэгч бэ?  
  •  
    Victoria’s secret­ийн
                                                                •  
                                                                  Дархлаа сайжруулж,   
                               •  
                                 Бусдыг дэмждэг шигээ     
    шинэ бараа ирлээ                                              стрессыг арилгах эхинаци 
                                 өөрийгөө дэмжиж 
                                                                  цэцэгний шидэт ханд
  •  
    Victoria’s secret­ийн
                                 байгаарай
    шинэ бараа ирлээ                                            •  
                                                                  Та юунаас болж стресст    
                                                                  ордог вэ?


Зурхай                       Чөлөөт цаг                     Одууд
  •  
    Таны стиль имиджийн        •  
                                 Шүүмжлэлээс бүү ай
                                                                 •  
                                                                   Burberry нэрийн  
    зурхай                                                         дэлгүүрийн нээлтийн арга 
                               •  
                                 Шөнийн драм 
                                                                   хэмжээ
  •  
    Энэ хаврын хайр
                    
                               •  
                                 Хүүхнүүдийг эрхэмсэг  
    дурлалын зурхай                                              •  
                                                                   Нууц ноёнтон Karl
                                                                                     
                                 харагдуулах 10 донж
                                                                   Lagerfeld
  •  
    12 ордны эрчүүдийн   
                               •  
                                 Алхам тутамдаа аз
                                                   
    зүрхийг булаах арга                                          •  
                                                                   Louis Vuitton­ийн зуны  
                                 жаргалыг мэдрэх алтан 
                                                                   коллекц
  •  
    Болзооны зурхай
                                 дүрэм
                                                                 •  
                                                                   Дэлхийн бүх цаг үеийн  
  •  
    Уур бухимдлын зурхай
                               •  
                                 Эрчүүдийн дургүйг   
                                                                   хамгийн сайхан 
                                 хүргэж залхаадаг 
                                                                   бүсгүйчүүд
                                 хүүхнүүдийн таагүй 
                                 араншингууд                     •  
                                                                   Хаврын загвар
                                                                                
Тэмдэглэлт өдөр               Боловсрол                      Миний амьдрал
   •  
     Шинэ жилийн шилдэг
                                •  
                                  Сэтгэлгээ
                                                                 •  
                                                                   Миний найз намайг яг
                                                                                        
     бэлгүүд                                                       хуулбарлаад байх юм
                                •  
                                  Залуу Нас ­ Жинхэнэ
                                                      
   •  
     Jingle Bell Rock
                                  Гоёл                           •  
                                                                   Өдөр бүр ирж хүүтэйгээ  
                                                                   тоглочихоод явдаг болсон
   •  
     Гоёлын даашинзнууд
                                •  
                                  Амжилттай сурах 10
                                                     
                                  зарчим                         •  
                                                                   Тэр үнэхээр миний танил  
   •  
     Шинэ жилийн гурав
                      
                                                                   бүсгүйтэй учиртай болсон 
                                •  
                                  “JCI МОНГОЛ”     
   •  
     Шинэ жилийн богино                                            бол яах вэ?
                                  байгууллага оюутны 
     даашинзны загварууд
                                  сургалтын төлбөрийн            •  
                                                                   Бид хоёр хамаатнууд
                                                                                       
                                  тэтгэлэг олгох хөтөлбөр          болж таарсан
                                  зарлалаа
                                                                 •  
                                                                   Гэрийнхээ тавилгыг  
                                •  
                                  Бүсгүй та хэдэн гадаад
                                                                   эхнэр, нөхрийн хэн нь 
                                  хэл мэдэх вэ?                    сонгох ёстой вэ?


Хоол хүнс                     Гэртээ                         Мэдээлэл
   •  
     Гэртээ гадил жимсний       •  
                                  Аль цахилгаан                  •  
                                                                   Гоолингоогийн зурвас
                                                                                       
     зайрмаг хийж идэцгээе        хэрэгсэлгүйгээр таны 
                                                                 •  
                                                                   Гоолингоогийн зурвас
                                                                                       
                                  амьдрал хүндрэлтэй байх 
   •  
     Тахианы махан амтат
                         
                                  вэ?                            •  
                                                                   Дэлхийд хамгийн олон  
     салат
                                                                   хүн ярьдаг 10 хэл
                                •  
                                  Гэр орноо хайр дурлалыг
                                                          
   •  
     Бяслагтай бялуу хийх
                          
                                  даллах ид шидтэй               •  
                                                                   Гоолингоогийн зурвас
                                                                                       
     хялбар жор
                                  байлгахын нууц                 •  
                                                                   Гоолингоогийн зурвас
                                                                                       
   •  
     Салатны ногоог хэрхэн
                           
                                •  
                                  Ханын чимэглэл
                                                
     бэлтгэх вэ?
                                •  
                                  Үзэсгэлэнтэй Скандинав
                                                         
   •  
     Үхрийн махан лазанья
                          
                                  гал тогоонууд
     хийх арга
                                •  
                                  Хувцасны шүүгээ...
                                                    

GOOLINGOO.mn © 2011 он.
Сайтын мэдээллийг ашигласан тохиолдолд нэрийг заавал дурьдана.
Утас: 96650363 И­мэйл: goolingoo@gmail.com

More Related Content

More from Dorjderem Zolboo

More from Dorjderem Zolboo (20)

бөөгийн дуудлага
бөөгийн дуудлагабөөгийн дуудлага
бөөгийн дуудлага
 
Чингис хичээл
Чингис хичээлЧингис хичээл
Чингис хичээл
 
хувиргал
хувиргалхувиргал
хувиргал
 
эрүүл мэндийн судалгаа
эрүүл мэндийн судалгааэрүүл мэндийн судалгаа
эрүүл мэндийн судалгаа
 
хэрэглэгдэхүүн
хэрэглэгдэхүүнхэрэглэгдэхүүн
хэрэглэгдэхүүн
 
даалгавар
даалгавардаалгавар
даалгавар
 
зайн сургалт 2
зайн сургалт 2зайн сургалт 2
зайн сургалт 2
 
зайн сургалт3
зайн сургалт3зайн сургалт3
зайн сургалт3
 
зайн сургалт 1
зайн сургалт 1зайн сургалт 1
зайн сургалт 1
 
гэ даалгавар
гэ даалгаваргэ даалгавар
гэ даалгавар
 
Zuvluguu.үгийн гарал
Zuvluguu.үгийн гаралZuvluguu.үгийн гарал
Zuvluguu.үгийн гарал
 
хувиргал
хувиргалхувиргал
хувиргал
 
Dolgoon holbolt
Dolgoon holboltDolgoon holbolt
Dolgoon holbolt
 
аравтын бутархай
аравтын бутархайаравтын бутархай
аравтын бутархай
 
бие даалт
бие даалтбие даалт
бие даалт
 
гэрийн даалгавар
гэрийн даалгаваргэрийн даалгавар
гэрийн даалгавар
 
энхзаяа
энхзаяа энхзаяа
энхзаяа
 
монгол бичиг
монгол бичиг монгол бичиг
монгол бичиг
 
айтматов
айтматовайтматов
айтматов
 
с. эрдэнэ
с. эрдэнэ с. эрдэнэ
с. эрдэнэ
 

зөвөлгөө