2. Odleżyna jt. ograniczone uszkodzenie skóry i głębiej
położonych tkanek, powstałe w wyniku działania ucisku
i sił ścinających lub tarcia
- Odleżyny dotyczą 70% osób leżących powyżej 70-
tego roku życia.
- Występują u 5-10% wszystkich osób
hospitalizowanych
4. Umiejscowienie odleżyn
• Okolica kości krzyżowej,
• Okolica kości biodrowej,
• Okolica łopatek,
• Pięty,
• Łokcie,
• Guzy kulszowe,
• Czubki dużych palców u nóg
• Kolana.
5. • Skutki odleżyn
• Powikłania zdrowotne (nawet śmierć),
• Dodatkowe cierpienie chorego,
• Przedłużone leczenie,
• Wzrost kosztów leczenia,
• Pogłębienie niesprawności chorego,
• Wzrost zapotrzebowania na dodatkową opiekę,
• Obniżenie jakości życia chorego
• (około 90% odleżyn można było zapobiec)
6. ZAPOBIEGANIE POWSTAWANIA ODLEŻYN
• Ocena ryzyka powstania odleżyn,
• Łagodzenie ucisku, sił ścinających i tarcia,
• Kontrola i pielęgnacja skóry,
• Motywacja pacjenta do aktywności lub ćwiczenia
bierne,
• Prawidłowe odżywianie,
• Edukacja pacjentów i opiekunów,
• Prawidłowo prowadzona dokumentacja.
7. • Ocena ryzyka powstania odleżyn
• Identyfikacja osób narażonych na powstanie odleżyn,
• Podjęcie działań profilaktycznych w sposób
ukierunkowany,
• Ustalenie harmonogramu profilaktyki
8. Skala stopniowa oceny ryzyka odleżyn wg.DOUGLAS
Czynnik ryzyka
4 3 2 1 0
Stan odżywienia Dieta
pełnowartościo
wa
Dieta
niewłaściwa
Tylko płyny Żywienie
pozajelitowe
Aktywność Chodzi
samodzielnie
Chodzi z
trudnością
Porusza się w
wózku
inwalidzkim
Stale
pozostaje w
łóżku
Wydolność
zwieraczy
odbytu i cewki
moczowej
Pełna
sprawność
zwieraczy
Sporadyczne
moczenie się
Nietrzymanie
moczu
Całkowite
nietrzymanie
moczu i stolca
Ból Bez
dolegliwości
bólowych
Ślad bólu Występuje
okresowo
Związany z
ruchem
Stały ból lub
dyskomfort
Stan skóry Bez zmian Skóra sucha
cienka
zaczerwienion
a
Uszkodzenia
powierzchown
e
Uszkodzenia
tkanek
głębokich lub
jamy
Stan
świadomośći
Pełna
świadomość
apatia stupor Brak
współpracy
śpiączka
9. Ocena ryzyka odleżyn
Nazwa skali Charakterystyka skali Wady i zalety skali
Norton
Identyfikuje czynniki:
Ogólny stan fizyczny
Stan psychiczny
Aktywność
Sprawność ruchową
Samokontrola moczu i stolca
Niski wynik oznacza wysoki
stopień ryzyka
Jedna z pierwszych skal
Uważana za mało dokładną
Nie uwzględnia stanu
odżywienia i bólu
Waterlow Wyznacza 10 kategorii ryzyka
Obok ww uwzględnia
Deficyty neurologiczne
Dlugi zabieg
Wyniszczenie
anemię
Stosowana w oddziałach
klinicznych
Braden Opracowana dla pacjentów w
podeszłym wieku
Uważana za wiarygodną ze
względu na szczegółowe opisy
kategorii
10. Zapobieganie c.d.
• Zmiana pozycji ciała
• -nieumiejętna zmiana pozycji stanowi zagrożenie dla
pacjenta i personelu
• -unikać tarcia
• -wykonywać co najmniej przez dwie osoby
• -używać sprzętu ułatwiającego przemieszczanie
• -częstotliwość dostosować do potrzeb chorego
• -wykorzystać pozycję ułożeniową na brzuchu,
• -unikać zbyt długiego stosowania pozycji półsiedzącej
(chory co 10-15 min. Unosi się na rękach),
• -zabezpieczyć chorego przed zsuwaniem się
11. Materace przeciwodleżynowe
• Statyczne- stałociśnieniowe
• -powietrzne
• -wodne
• -wypełnione łuskami gryki
• -polimerowe
• Cel działania to rozproszenie ucisku pod wyniosłościami
kostnymi
• Przeznaczone dla osób o niskim stopniu zagrożenia
odleżynami z niestabilnymi złamaniami i wyniszczonych
12. • Wady i zalety materacy statycznych
• Zalety
• -niska cena
• -komfort leżenia
• -nie wymagają zasilania
• -łatwe w obsłudze
• -akceptowane przez chorych i rodziny
13. Wady
• Niski efekt działania
• Mała wytrzymałość
• Stały nacisk na ciało
• Duża tendencja do deformacji wyściółki.
14. • Materace przeciwodleżynowe
• Dynamiczne zmiennociśnieniowe
• Wykonany z pompy która tłoczy powietrze do dwóch
naprzemiennie ułożonych komór w materacu
15. • Zalety
• Zmniejszenie ucisku na ciało chorego
• Cykliczne odciążanie poszczególnych części ciała od
nacisku
• Efektywne nawet u osób z dużym zagrożeniem
• Wady
• Wysoka cena materacy dobrej jakości
• Bardziej skomplikowana obsługa
• Awaryjność
16. Udogodnienia
• Stanowi różnorodny sprzęt służący do miejscowej
ochrony przed odleżynami oraz sprzęt do stabilizacji
pozycji chorego w łóżku
• Nie zaleca się stosowania kółek pod pięty i pośladki
niezależnie od materiału z jakiego są wykonane
17. Pielęgnacja skóry
• Kontrola stanu:
-przynajmniej raz dziennie
-przy każdej zmianie pozycji
ocena w kierunku wykluczenia:
- uszkodzenia ..
19. Pielęgnacja skóry
• Skóra w dobrej kondycji lepiej toleruje ucisk
• Utrzymanie wysokiego poziomu higieny
• Sposoby pielęgnacji muszą być dostosowane do
rodzaju skóry (zbyt ciepła woda, wysuszające środki
do mycia, energiczne wycieranie- mogą być źródłem
dodatkowych uszkodzeń)
20. Prawidłowe odżywianie
• Czynniki predysponujące do rozwoju odleżyn to
niedobory białka, vit.C.i cynku a także stan
odwodnienia,
• Niedobory uzupełniać dietą,
• Suplementacja cynku i witamin
21. Dokumentacja zaobserwowanych zmian
• Umożliwia planowe i systematyczne działanie
• Ułatwia ocenę skutków podjętych działań
• Pozwala na wymianę informacji w zespole
• Umożliwia weryfikację postępowania
• Daje szansę na opracowanie skuteczniejszych metod
23. Postacie odleżyn
• Zaczerwienienie
• Pęcherz
• Owrzodzenie o różnej głębokości
• Głęboki ubytek tkanki z utworzeniem jam
• Martwicy rozpływnej lub suchej
24. Klasyfikacja odleżyn wg. Torrance'a
1- blednące zaczerwienienie
2- nieblednące zaczerwienienie, pęcherze
3- owrzodzenie obejmujące skórę właściwą
4- zajęcie podskórnej tkanki tłuszczowej do mięśnia
5- zmiana obejmuje mięśnie aż do kości i stawów
25. Fazy gojenia się rany
• Faza zapalenia (wysiękowa- oczyszczanie)
• Faza ziarninowania
• Faza naskórkowania
26. Podstawy leczenia ran w środowisku wilgotnym
wg. WINTERA
• Wilgotne środowisko rany pozwala utrzymać
specjalnie skonstruowane opatrunki i powoduje
- przyspieszenie procesu gojenia
- złagodzenie dolegliwości bólowych
- poprawia efekt kosmetyczny
28. • Cechy efektywnego opatrunku
• Utrzymuje wysoką wilgotność między opatrunkiem i
raną
• Nie przylega do rany
• Usuwa nadmiar wysięku
• Jest nieprzepuszczalny dla bakterii…
29. • Pozwala na wymianę gazową
• Utrzymuje odpowiednią temperaturę
• Jest nietoksyczny i niealergizujacy
• Osłania ranę przed dodatkowymi urazami
• Jest wygodny nie wymaga częstej zmiany
• Jest opłacalny finansowo
30. • Zadania opatrunku w fazie oczyszczania
• Wspomaganie oczyszczania rany
• Zdolność pochłaniania i zatrzymywania zabrudzeń i
drobnoustrojów
• Ochrona przed zakażeniem wtórnym
31. • W fazie ziarninowania
• Pobudzanie ziarninowania
• Wchłanianie nadmiaru wysięku
• Ochrona przed infekcją
32. • W fazie epitelizacji/ naskórkowania
• Pobudzanie migracji komórek naskórka
• Ochrona przed wysychaniem
• Ochrona delikatnej tkanki przed urazami
33. Wskazania bezwzględne do zmiany opatrunku
• Narastanie dolegliwości bólowych
• Wystąpienie gorączki
• Wyczerpanie chłonności opatrunku
• Przemoczenie i zabrudzenie opatrunku
34. ZASADY LECZENIA ODLEŻYN
Zaczerwienienie bez uszkodzenia ciągłości skóry
• Stosowanie wszystkich zasad profilaktyki
przeciwodleżynowej
• Stosowanie maści ochronnych (nawilżających,
natłuszczających)
• Zapobieganie otarciom
• Stosowanie błon półprzepuszczalnych
35. Martwica sucha
• Celem działania jest usunięcie tkanek martwiczych
• Chirurgiczne
• Za pomocą preparatów enzymatycznych
• Wytworzenie środowiska stymulującego autolizę
(hydrokoloidy hydrożele)
36. • Martwica rozpływna
• Oczyszczenie tkanek martwiczych przez stymulację
procesu autolizy (hydrożele)
• Usuwanie nadmiaru wysięku (opatrunki
pochłaniające)
38. • Powikłania zakażenia rany odleżynowej
• Wydłużenie lub zatrzymanie procesu gojenia się
rany,
• Obecność metabolitów i toksyn w ranie,
• Wzmożona aktywność proteolityczna,
• Niedobór aktywności fibroblastów
39. Metody pobudzania ziarninowania
• Utrzymanie wilgotnego środowiska rany,
• Usuwanie nadmiaru wysięku,
• Zabezpieczenie przed zakażeniem,
• Niedopuszczenie do uszkodzenia ziarniny
40. Przemywanie odleżyny'
• Płyn nie toksyczny redukujący kolonie bakterii,
ułatwiający wzrost tkanek,
• Sól fizjologiczna, ogrzana do temperatury ciała (lub
pokojowej)
• 100-150 ml. w strzykawce stosować pod niewielkim
ciśnieniem, przy każdej zmianie opatrunku.
