4. Sequence
• Instruksi dikerjakan secara berurutan.
– dari atas ke bawah
step Instruksi
1 Input jmlBrg, hrgSat
2 harga ← jmlBrg x hrgSat
3 Print harga
5. Contoh Sequence (1)
• Program akan dikerjakan dengan input:
– 2, 1500
step Variabel Output
jmlBrg hrgSat harga
step Instruksi
1 Input jmlBrg, hrgSat
2 harga ← jmlBrg x hrgSat
3 Print harga
6. Contoh Sequence (2)
• Mulai dengan langkah-1:
– Input 2, 1500
step Instruksi
1 Input jmlBrg, hrgSat
2 harga ← jmlBrg x hrgSat
3 Print harga
step Variabel Output
jmlBrg hrgSat harga
1 2 1500
7. Contoh Sequence (3)
• Langkah-2:
– Hitung perkalian, simpan
hasilnya di variabel harga
step Instruksi
1 Input jmlBrg, hrgSat
2 harga ← jmlBrg x hrgSat
3 Print harga
step Variabel Output
jmlBrg hrgSat harga
1 2 1500
2 2 1500 3000
8. Contoh Sequence (4)
• Langkah-3:
– Tampilkan isi
variabel harga
step Instruksi
1 Input jmlBrg, hrgSat
2 harga ← jmlBrg x hrgSat
3 Print harga
step Variabel Output
jmlBrg hrgSat harga
1 2 1500
2 2 1500 3000
3 2 1500 3000 3000
9. Contoh Branch (0)
step Instruksi
1 Input jmlBrg, hrgSat
2 IF jmlBrg lebih besar dari 100 THEN
3 harga <= 90% x jmlBrg x hrgSat
4 ELSE
5 harga <= jmlBrg x hrgSat
6 ENDIF
7 Print harga
step Variabel Next
step
Output
jmlBrg hrgSat harga
10. Contoh Branch (1)
step Instruksi
1 Input jmlBrg, hrgSat
2 IF jmlBrg lebih besar dari 100 THEN
3 harga ← 90% x jmlBrg x hrgSat
4 ELSE
5 harga ← jmlBrg x hrgSat
6 ENDIF
7 Print harga
step Variabel Next
step
Output
jmlBrg hrgSat harga
1 2 1500 2
11. Contoh Branch (2)
step Instruksi
1 Input jmlBrg, hrgSat
2 IF jmlBrg lebih besar dari 100 THEN
3 harga ← 90% x jmlBrg x hrgSat
4 ELSE
5 harga ← jmlBrg x hrgSat
6 ENDIF
7 Print harga
step Variabel Next
step
Output
jmlBrg hrgSat harga
1 2 1500 2
2 2 1500 5
12. Contoh Branch (3)
step Instruksi
1 Input jmlBrg, hrgSat
2 IF jmlBrg lebih besar dari 100 THEN
3 harga ← 90% x jmlBrg x hrgSat
4 ELSE
5 harga ← jmlBrg x hrgSat
6 ENDIF
7 Print harga
step Variabel Next step Output
jmlBrg hrgSat harga
1 2 1500 2
2 2 1500 5
5 2 1500 3000 6
13. Contoh Branch (4)
step Instruksi
1 Input jmlBrg, hrgSat
2 IF jmlBrg lebih besar dari 100 THEN
3 harga ← 90% x jmlBrg x hrgSat
4 ELSE
5 harga ← jmlBrg x hrgSat
6 ENDIF
7 Print harga
step Variabel Next step Output
jmlBrg hrgSat harga
1 2 1500 2
2 2 1500 5
5 2 1500 3000 6
6 2 1500 3000 7
14. Contoh Branch (5)
step Instruksi
1 Input jmlBrg, hrgSat
2 IF jmlBrg lebih besar dari 100 THEN
3 harga ← 90% x jmlBrg x hrgSat
4 ELSE
5 harga ← jmlBrg x hrgSat
6 ENDIF
7 Print harga
step Variabel Next step Output
jmlBrg hrgSat harga
1 2 1500 2
2 2 1500 5
5 2 1500 3000 6
6 2 1500 3000 7
7 2 1500 3000 selesai 3000
15. Contoh Loop (0)
• Akan dijalankan dengan input
– 2, 1500
– 6, 100
– 11, 2000
step Instruksi
1 Input jmlBrg, hrgSat
2 WHILE jmlBrg lebih kecil dari 10
3 Print ‘Tidak boleh kurang dari 10’
4 Input jmlBrg, hrgSat
5 END REPEAT
step Variabel Next step Output
jmlBrg hrgSat harga
16. Contoh Loop (1)
• Input pertama
– 2, 1500
• Input berikutnya
– 6, 100
– 11, 2000
step Instruksi
1 Input jmlBrg, hrgSat
2 WHILE jmlBrg lebih kecil dari 10
3 Print ‘Tidak boleh kurang dari 10’
4 Input jmlBrg, hrgSat
5 END REPEAT
step Variabel Next step Output
jmlBrg hrgSat harga
1 2 1500 2
17. Contoh Loop (2)
• Input berikutnya
– 6, 100
– 11, 2000
step Instruksi
1 Input jmlBrg, hrgSat
2 WHILE jmlBrg lebih kecil dari 10
3 Print ‘Tidak boleh kurang dari 10’
4 Input jmlBrg, hrgSat
5 END REPEAT
step Variabel Next step Output
jmlBrg hrgSat harga
1 2 1500 2
2 2 1500 3
18. Contoh Loop (3)
• Input berikutnya
– 6, 100
– 11, 2000
step Instruksi
1 Input jmlBrg, hrgSat
2 WHILE jmlBrg lebih kecil dari 10
3 Print ‘Tidak boleh kurang dari 10’
4 Input jmlBrg, hrgSat
5 END REPEAT
step Variabel Next
step
Output
jmlBrg hrgSat harga
1 2 1500 2
2 2 1500 3
3 2 1500 4 Tidak boleh kurang dari 10
19. Contoh Loop (4)
• Input sekarang
– 6, 100
• Input berikutnya
– 11, 2000
step Instruksi
1 Input jmlBrg, hrgSat
2 WHILE jmlBrg lebih kecil dari 10
3 Print ‘Tidak boleh kurang dari 10’
4 Input jmlBrg, hrgSat
5 END REPEAT
step Variabel Next
step
Output
jmlBrg hrgSat harga
1 2 1500 2
2 2 1500 3
3 2 1500 4 Tidak boleh kurang dari 10
4 6 100 5 Tidak boleh kurang dari 10
20. Contoh Loop (5)
• Input berikutnya
– 11, 2000
step Instruksi
1 Input jmlBrg, hrgSat
2 WHILE jmlBrg lebih kecil dari 10
3 Print ‘Tidak boleh kurang dari 10’
4 Input jmlBrg, hrgSat
5 END REPEAT
step Variabel Next
step
Output
jmlBrg hrgSat harga
1 2 1500 2
2 2 1500 3
3 2 1500 4 Tidak boleh kurang dari 10
4 6 100 5 Tidak boleh kurang dari 10
5 6 100 2
21. Contoh Loop (6)
• Input berikutnya
– 11, 2000
step Instruksi
1 Input jmlBrg, hrgSat
2 WHILE jmlBrg lebih kecil dari 10
3 Print ‘Tidak boleh kurang dari 10’
4 Input jmlBrg, hrgSat
5 END REPEAT
step Variabel Next
step
Output
jmlBrg hrgSat harga
1 2 1500 2
2 2 1500 3
3 2 1500 4 Tidak boleh kurang dari 10
4 6 100 5 Tidak boleh kurang dari 10
5 6 100 2 Tidak boleh kurang dari 10
2 6 100 3 Tidak boleh kurang dari 10
22. Contoh Loop (7)
• Input berikutnya
– 11, 2000
step Instruksi
1 Input jmlBrg, hrgSat
2 WHILE jmlBrg lebih kecil dari 10
3 Print ‘Tidak boleh kurang dari 10’
4 Input jmlBrg, hrgSat
5 END REPEAT
step Variabel Next step Output
jmlBrg hrgSat harga
1 2 1500 2
2 2 1500 3
3 2 1500 4 Tidak boleh kurang dari 10
4 6 100 5 Tidak boleh kurang dari 10
5 6 100 2 Tidak boleh kurang dari 10
2 6 100 3 Tidak boleh kurang dari 10
3 6 100 4 Tidak boleh kurang dari 10
23. Contoh Loop (8)
step Instruksi
1 Input jmlBrg, hrgSat
2 WHILE jmlBrg lebih kecil dari 10
3 Print ‘Tidak boleh kurang dari 10’
4 Input jmlBrg, hrgSat
5 END REPEAT
step Variabel Next step Output
jmlBrg hrgSat harga
1 2 1500 2
2 2 1500 3
3 2 1500 4 Tidak boleh kurang dari 10
4 6 100 5 Tidak boleh kurang dari 10
5 6 100 2 Tidak boleh kurang dari 10
2 6 100 3 Tidak boleh kurang dari 10
3 6 100 4 Tidak boleh kurang dari 10
4 11 2000 5 Tidak boleh kurang dari 10
24. Contoh Loop (9)
step Instruksi
1 Input jmlBrg, hrgSat
2 WHILE jmlBrg lebih kecil dari 10
3 Print ‘Tidak boleh kurang dari 10’
4 Input jmlBrg, hrgSat
5 END REPEAT
Step jmlBrg hrgSat harga Next step Output
1 2 1500 2
2 2 1500 3
3 2 1500 4 Tidak boleh kurang dari 10
4 6 100 5 Tidak boleh kurang dari 10
5 6 100 2 Tidak boleh kurang dari 10
2 6 100 3 Tidak boleh kurang dari 10
3 6 100 4 Tidak boleh kurang dari 10
4 11 2000 5 Tidak boleh kurang dari 10
5 11 2000 2 Tidak boleh kurang dari 10
25. Contoh Loop (10)
step Instruksi
1 Input jmlBrg, hrgSat
2 WHILE jmlBrg lebih kecil dari 10
3 Print ‘Tidak boleh kurang dari 10’
4 Input jmlBrg, hrgSat
5 END REPEAT
Step jmlBrg hrgSat harga Next step Output
1 2 1500 2
2 2 1500 3
3 2 1500 4 Tidak boleh kurang dari 10
4 6 100 5 Tidak boleh kurang dari 10
5 6 100 2 Tidak boleh kurang dari 10
2 6 100 3 Tidak boleh kurang dari 10
3 6 100 4 Tidak boleh kurang dari 10
4 11 2000 5 Tidak boleh kurang dari 10
5 11 2000 2 Tidak boleh kurang dari 10
2 11 2000 6
26. Kesalahan
• Syntax : tata bahasa
– Diinginkan: IF a > b THEN
– Tertulis : IF a -> b THEN
• Logical : algoritma
– Diinginkan: INPUT harga
– Tertulis : INPUT jumlah
• Numerical : perhitungan
– Original data
– Truncation
– Round off
– Propagated
27. Kesalahan
• Syntax : tata bahasa
• Logical : algoritma
• Numerical : perhitungan
– Original data
• Misal, input harga, seharusnya 5000
• Terrekam: 3999
– Truncation
• Misal, pi = 3,1415926535897932384626433832795
• Kapasitas memory hanya merekam pi=3,1415
– Round off
• Misal, pembulatan pi=3,14159 ... menjadi pi=3,1416
– Propagated
29. Bahasa Pemrograman
• Procedure oriented
• Object oriented programming (OOP), konsep:
– Class : user-defined type, object template, meta-object,
package, module, concept
• Komponen class
– (class) Properties / Attributes
– (class) Method / behaviour
• Inheritance : menuliskan class baru berdasarkan class yang sudah
ada.
– subclass
– superclass
– Object : class instance
• encapsulation
– polymorphism
30. Bahasa Pemrograman
• Procedure oriented
• Object oriented programming (OOP), konsep:
– Class : user-defined type, object template, meta-object, package, module, concept
– Object : class instance
– (object) Properties / Attributes : field, slot, instance variable, data member
– (object) Method : selector, handler, message handler, feature, member function, operation,
package operation
– (object) Event : object method that is activated by event.
– superclass : parent class
– subclass : child class, derived class
– Objects memiliki sifat umum:
– inheritance : subclassing, class specialization, derivation, semua karakteristik sebuah class
akan dimiliki oleh class lain yang dibuat-berdasarkan (diturunkan) class tersebut.
– encapsulation: sebuah object merupakan unit yang berdiri sendiri; object mencakup data
dan instruksi yang terkait; property, attribute, data dalam object memiliki privacy.
– polymorphism: setiap object memahami dan melaksanakan perintah-perintah yang
diterimanya, sesuai dengan method dan property object itu sendiri.