2. Uitgangspunten IPAM
Na het vaststellen en prioriteren van de collectieve is-
sues dienen ze niet te overhaast omgezet te worden in • Strategische brancheontwikkeling
acties. Het eerst nadrukkelijk vaststellen van de toege- • Issue is leidend in strategiebeïnvloeding stakeholders
voegde waarde voor de eigen organisatie, dan wel voor (netwerk)
één of meer stakeholder(s) leidt soms tot andere acties • Open mind ten opzichte van opbouw netwerk
dan primair bedacht. Figuur 1 geeft schematisch weer • Keuze netwerppartijen bij meerwaarde op issues
hoe de ommezwaai in denken en doen eruit ziet. • Groter, beter en effectiever netwerk
• Gerichte en flexibele inzet van tijd en geld
• Groot effect met beperkt budget
Priori’tijd’ • Geen valkuil van bureaucratische structuren
Tijd is schaars en dus kostbaar. Niet alleen de tijd van
u als verenigingsmanager, maar ook de tijd van uw le- Figuur 2. Uitgangspunten
den. Ik neem als voorbeeld de leden en bestuursleden
van de brancheorganisatie van tapijtproducerende be- beantwoord met een passend aanbod (maatschappelijk
drijven in ons land (VNTF). In deze sector wordt er probleem). De totale markt voor vloerbedekking in ons land
met slechts 2800 werknemers jaarlijks ruim 170 mil- (dus niet alleen tapijt, maar ook harde vloerbedekkingen) is
joen m2 tapijt gemaakt (derde productieland ter we- de laatste vijf jaar met circa 20% gekrompen. Ook voor ta-
reld), waarvan ruim 85% wordt geëxporteerd (tweede pijt is er een forse daling van de Nederlandse vraag meet-
exportland wereldwijd). Men is ambitieus en heeft wei- baar. Marktonderzoek wijst uit dat verhuizing één van de
nig tijd. Een scherpe focus op de collectieve issues die belangrijkste redenen is om vloerbedekking aan te schaf-
werkelijk prioritair zijn en aanvullend/versterkend zijn fen. Een tweede belangrijke reden is verandering van de
op de individuele bedrijfsperformance is in zo’n setting bestaande woning. Iedere nieuwbouwwoning heeft gemid-
van wezenlijk belang. Het denken en doen vanuit die deld zes verhuizingen in de keten tot gevolg. Kortom de ta-
gezamenlijk vastgestelde collectieve issues en het voor- pijtindustrie heeft een strategisch belang bij meer nieuw-
af inbouwen van de beoogde toegevoegde waarde (re- bouwwoningen. Dit is een zeer belangrijk issue voor de sec-
turn on investment) leveren de leden in de tapijtindus- tor, die echter een beperkte positie heeft in de landelijke
trie een motivatie op om relatief veel te investeren lobby voor nieuwbouwwoningen bij het ministerie van
(geld én tijd) in hun collectief. De uitgangspunten van VROM.
IPAM komen dus goed van pas. In figuur 2 staan ze op
een rijtje.
Aan de hand van een tweetal voorbeelden zal ik schet- IPAM-vertaling
sen hoe de bovengenoemde uitgangspunten in de praktijk
te vertalen zijn naar de beoogde effecten voor de tapijtsec- Zelfstandige acties zouden veel budget vragen en een
tor. beperkt effect hebben. Daarom heeft de VNTF haar
positie opgeschaald naar VNO-NCW. In de achterban
van VNO-NCW zijn minstens twintig sectoren te vin-
Praktijkvoorbeeld 1 den die ook een strategisch belang hebben bij een gro-
ter bouwvolume (denk maar aan Bouwend Nederland,
De Nederlandse economie zit in het slop, het consu-
mentenvertrouwen is zeer laag en de overheid neemt
diverse maatregelen (sociale voorzieningen, pensioen, Figuur 3. Het spaartegoed
et cetera) die mede tot gevolg hebben dat de burger
pas op de plaats maakt en kiest voor zekerheid. De
250.000
Nationale spaarquote stijgt in dit klimaat tot grote
hoogte (figuur 3). Er is geld genoeg, want het wordt
niet uitgegeven. Voor diverse branches is dit beste- 200.000
dingsprobleem herkenbaar.
Daarnaast is al jarenlang sprake van een terugloop van 150.000
het aantal opgeleverde nieuwbouwwoningen in ons land.
Midden jaren negentig lag het aantal nieuwbouwwoningen 100.000
op circa 95.000 per jaar en de laatste jaren schommeld dat
rond de 60.000 nieuwbouwwoningen. Op zich is er wel een
december 1995
december 1996
december 1997
december 1998
december 1999
december 2000
december 2001
december 2002
december 2003
december 2004
50.000
politieke wil om dit volume weer omhoog te brengen. De
maart 2005
104,824
111,977
114,775
122,197
130,345
134,245
125,887
167,766
185,094
199,715
202,624
vraag naar woningen wordt immers niet in voldoende mate
0
september 2005 | VM | 43
3. Uneto VNI, baksteenfabrikanten, et cetera). VNO-
NCW heeft daarbij de kans om op een sectoroverstij-
gend issue hoge toegevoegde waarde te leveren door
voor dit issue een gezamenlijke strategie af te stem-
men, een krachtige lobby te voeren, kennis te delen en
een regionaal monitoringsysteem van nieuwbouwpro-
jecten op te zetten. Door deze laatste actie concretise-
ren wij de knelpunten in de uitvoering van het beleid
richting de overheid. VNO-NCW heeft op zo’n dossier
veel meer impact dan VNTF solo kan hebben. Het gaat
hier om een tijdelijke samenwerking. Zijn de doelen be-
reikt dan vervalt de noodzaak om samen te werken. De
VNTF heeft niet de bedoeling om een nieuwe perma- Figuur 4. Betrouwbare bron
nente commissie te vormen.
De onderzoeksresultaten hebben een hoge toegevoegde
Praktijkvoorbeeld 2 waarde voor de tapijtleveranciers, mede omdat deze onaf-
hankelijke boodschap door EFA als betrouwbare boodschap-
Er bestaan nog steeds veel misvattingen over de bijdra- per veel impact heeft op de uiteindelijke doelgroep. De tapijt-
ge van tapijt aan een gezond binnenmilieu. Ten onrech- industrie wordt al snel een commercieel belang verweten bij
te adviseren artsen nog steeds om gladde vloeren aan te het uitzenden van een dergelijke boodschap. Bij het onder-
schaffen in het geval van allergieën of astmatische aan- zoek was overigens geen sprake van medefinanciering door
doeningen. De tapijtindustrie heeft jarenlang veel geïn- de industrie; er is slechts kennis aangeleverd.
vesteerd in het veranderen van deze percepties en het
imago op dit gebied vormt dan ook een belangrijke be-
stemming voor het verenigingsbudget. De effecten zijn IPAM-vertaling
echter beperkt merkbaar. Wij kunnen spreken van hard-
nekkige misvattingen die moeilijk om te buigen zijn. Gezondsheidsissues in relatie tot tapijt zijn van strate-
gisch belang voor de sector en worden internationaal
op de voet gevolgd. De VNTF heeft geen vast budget
Andere weg voor een gestandaardiseerd actieprogramma. De deel-
name aan het Manapi-project leverde de VNTF tijdelijk
Enkele jaren geleden werd een groot Europees onder- nieuwe netwerken op, gebaseerd op wederzijdse toege-
zoek uitgevoerd naar de diverse interieurproducten en voegde waarde. Zo konden de onderzoekers de aange-
menselijke gedragingen die een rol spelen bij de vor- boden tapijtinformatie goed gebruiken. De feitelijke in-
ming van het binnenmilieu. In het project Manapi vesteringen voor de VNTF waren minimaal; het effect
(Managing Natural Pollutants Indoors) participeerden van handelen erg groot. Met de toekomstige nationale
onder meer de Europese organisatie voor tapijt en mi- en internationale lobby op dit onderwerp wil VNTF zo-
lieu (GUT) en ook de Europese Federatie van Astma- veel mogelijk stakeholders wijzen op hun eigen relatie-
fondsen (EFA, www.efanet.org). ve positie ten opzichte van dit sectoroverstijgende is-
De uitkomsten van het onderzoek leverden nieuwe sue. Hierdoor wordt de communicatiekracht ten aan-
inzichten op voor de verschillende stakeholders. Een zien van de integrale boodschap alsmede de kennispo-
voor de tapijtindustrie belangrijke uitkomst was de con- sitie ten aanzien van dit issue vergroot. Dat is nodig
clusie dat het vervangen van tapijt door gladde vloerbe- want als de waarheid in de nuances ligt, heeft niemand
dekking geen verbetering oplevert voor het binnenmi- iets aan een ongenuanceerde boodschap. }
lieu. Wat wel effect heeft op het bereiken van een ge-
zond binnenmilieu, is goed ventileren en een juiste
temperatuurhuishouding. De nieuwe inzichten werden
door EFA uitgezet richting de Nationale astmafondsen.
De onderzoekscommissie heeft de resultaten verspreid
onder medici en andere stakeholders. Zo heeft het
Duitse Astmafonds de nieuwe inzichten direct verwerkt Mr. H.J. (Jos) Wesselink ECAM, is onder andere directeur
in haar communicatie richting patiënten, onlangs nog van BrancheWerk en van de Verenigde Nederlandse Tapijtfa-
naar aanleiding van een eigen vervolgonderzoek (zie fi- brikanten, VNTF en bestuurslid van VerenigingsProfessionals
guur 4). Nederland, VPN
september 2005 | VM | 45
