1. YAT KAPTANLIĞINDA YENİ DÖNEM BAŞLIYOR
Denizcilik Müsteşarlığı’nca, Yat Kaptanlığı yeterliliğine uluslar arası geçerlilik
kazandırılması yönünde önemli bir adım atılıyor. Gemiadamları Yönetmeliği’nde yapılması
planlanan değişiklik ile yat kaptanı yeterliliği Yat Kaptanı (500 GT), Yat Kaptanı (3000 GT)
ve Yat Kaptanı (3000 GT üzeri) olmak üzere üç ayrı yeterliliğe ayrılıyor.
Başta belirtmekte fayda var, mevcut yat kaptanı liman cüzdanı olanlar Yönetmelik
değişikliğinin yayınlanmasıyla birlikte liman cüzdanlarını herhangi bir kurs ve sınav
zorunluluğu olmaksızın Yat Kaptanı (500 GT) olarak değiştiriyorlar. Ayrıca, yapılacak bu
değişiklikler Yönetmelik değişikliğinin yayınlanmasından sonra eğitime başlayacak olanları
etkiliyor.
Yapılması planlanan değişiklik ile Yat Kaptanı (500 GT) yeterliliği en yakın karadan
200 milden daha fazla uzaklaşmadan 500 GT’den daha küçük özel ve ticari yatlarda
kaptanlık yapabilecekler. Yaş sınırı 18’den 21’e çıkarken, eğitim sonunda 15 metreden
daha uzun ticari yatlarda 12 ay staj zorunluluğu geliyor. Eğitim ve stajını tamamlayan
adaylar Gemiadamları Sınav Merkezi’nce düzenlenen Yat Kaptanı (500 GT) sınavına
girecekler. Usta gemici yeterliliği ile en az üç yıl hizmet yaptıktan sonra Yat Kaptanı (500
GT) Eğitimini tamamlayanlara staj yapmaksızın sınava girme hakkı veriliyor. Bu
yeterlilikteki yat kaptanlarının GMDSS Tahditli Telsiz Operatörlüğü (ROC) veya Kısa
Mesafe Telsiz Operatörlüğü (KMT) belgesine sahip olması gerekiyor. Müteakip yat kaptanı
yeterlilikleri de dikkate alınarak GMDSS Genel Telsiz Operatörü (GOC) veya GMDSS
Tahditli Telsiz Operatörlüğü (ROC) belgesinin alınması daha uygun olacaktır.
Staj zorunluluğunun sadece ticari teknelerde yapılması, eğitimlerini tamamlayan
adayların staj yapacakları tekneleri sınırlayacakları değerlendirilmektedir. Ticari yat
kaptanlarının görev yaptığı özel teknelerde ve boyu 42 metreden küçük yolcu motorlarında
da staj yapılabilme imkanın sağlanması uygun mütalaa edilmektedir.
Yat Kaptanı (500 GT) yeterliliği, I.zabit ve üstü yeterlik belgelerine sahip güverte
sınıfı gemiadamlarına belirtilen eğitim ve sınavlardan muaf olarak veriliyor.
Yat Kaptanı (3000 GT) yeterliliği alabilmek için 23 yaşını tamamlamış ve en az lise
mezunu olmak zorunluluğu geliyor. Bir alt yeterlilik olan Yat Kaptanı (500 GT) yeterliliği ile
boyu 15 metreden büyük özel ve ticari yatlarda en az 2 yıl kaptanlık yapanlar yeni ihdas
edilecek Yat Kaptanlığı (3000 GT) eğitimini veya A-II/2 (7.01) eğitimini tamamladıktan
sonra yazılı ve uygulamalı sınava girecekler. Kaptan ve uzakyol kaptanları, Yat Kaptanı
(500 GT) yeterliliği ile boyu 15 metreden uzun ticari yatlarda en az 12 ay deniz hizmeti
bulunması koşuluyla Yat Kaptanlığı (3000 GT) yeterliliğini eğitim ve sınavlardan muaf
tutularak alabiliyorlar.
3000 GT üzerindeki yatları ise sadece 500-3000 GT arasındaki özel veya ticari
yatlarda Yat Kaptanı (3000 GT) belgesiyle oniki ay süreyle kaptan göreviyle deniz hizmeti
bulunan Uzakyol Kaptanları sevk ve idare edebilecek.
Yat Kaptanlığı (3000 GT) için ön görülen eğitimler ile uygulamalı sınav son derece
önemli yenikler olarak göze çarpmakta. Umarım, bir sonraki Yönetmelik değişikliği yat
kaptanlarının hangi tonajdaki gemilerde hangi yeterlilikte çalışabilecekleri üzerine olur.
Kapt.Vurgun KARAYEL
Akademi Denizcilik