2016 tarihli Çin Halk Cumhuriyeti'ni basitçe inceleyen ders sunumu. Çin ile ilgili genel bilgiler, ithalat-ihracat durumları, pazara ilişkin bilgiler ve zorlukları içerir.
2. Ülke Bilgileri
Başkenti: Pekin
Yüzölçümü: 9.596.960 km²
Nüfusu: 1,373,541,278 (2016 Tahmini)
Yönetim Şekli: Sosyalist Cumhuriyet
Para Birimi: Yuan
Resmi Dili: Pekin lehçesi olan Mandarin
Okur Yazar Oranı: % 92,2
Başlıca Şehirler: Pekin, Chongging,
Shangai, Tianjin, Guangzhou
3. Ekonomik
Göstergeler
GSYH: 10,86 trilyon dolar (2015
Tahmini)
GSYH Büyüme Hızı: % 6,9 (2015
Tahmini)
Kişi başı GSYH: 6,090 dolar (2015
Tahmini)
Enflasyon Oranı: % 1,4 (2015 Tahmini)
İşsizlik Oranı: % 4,2 (2015 Tahmini)
İş gücü: 804 Milyon
4.
5.
6. Dış Ticaret
İhracat: 2,27 Trilyon Dolar (2015 Tahmini)
Başlıca İhraç Ürünleri: Telefon Cihazları ve Diğer Cihazlar,
Otomatik Bilgi İşlem Makinaları, Elektronik entegre devreler,
Sıvı kristalli tertibat, lazerler, diğer optik cihaz ve aletler, Yazı,
Hesap, Büro için diğer makine ve cihazların aksamı
Başlıca İhracat Ortakları: Hong Kong, ABD, Japonya, Güney
Kore
7. Dış Ticaret
İthalat: 1,59 Trilyon Dolar (2015 Tahmini)
Başlıca İthal Ürünleri: Elektronik entegre devreler, Ham
petrol, Demir cevherleri ve konsantreleri, Sıvı kristalli tertibat,
lazerler, diğer optik cihaz ve aletler, Otomobil, steyşın
vagonlar, yarış arabaları
Başlıca İthalat Ortakları: Güney Kore, Japonya, Tayvan, ABD,
Almanya, Avustralya
9. İthalat
Başlıca İthal Ettiğimiz Ürünler
Telefon, Ses, Görüntü Cihazları
T.V. ve Radyo Yayınları ve Monitör Cihazlarına Mahsus Aksam ve
Parçalar
Otomatik Bilgi İşlem Mak. Bunlara Ait Birimler
Sentetik Filament İplikleri
Elektrik Enerjisi Üretim (Elektrojen) Grupları
Buhar Kazanları, Kızgın Su Kazanları
10. Yatırım İlişkileri
Türkiye’deki Çin Yatırımları
Türkiye’de 785 adet Çin Halk Cumhuriyeti sermayeli firma;
İzmir’de 24 adet Çin Halk Cumhuriyeti sermayeli firma faaliyet göstermektedir.
Türk Hava Yolları’nın (THY) İstanbul’dan Çin Halk Cumhuriyeti’nin 3 ayrı şehrine direkt
uçuşları bulunmaktadır:
İstanbul – Pekin (Capital Havalimanı)
İstanbul – Guanghou (Baiyun Havalimanı)
İstanbul – Şanghay (Pu Dong Havalimanı)
11. Fırsatlar ve Zorluklar
Çin’in önemli küresel ticaret ülkeleri ve blokları tarafından çevrelenmesi, Türkiye ile
Çin arasında karşılıklı yatırım ilişkilerinin yeterince gelişmemiş olması ve
ihracatçılarımızın Çin ve Asya-Pasifik bölgesine yönelik sistematik çalışmalar
yürütmemesi başlıca dezavantajlar olarak gösterilmektedir.
Çin’de ticari anlaşmazlıkların mahkemelerde çözülmesi son derece zor olduğu
üzerinde durulmaktadır. Çinli firmalarla herhangi bir akit altına girecek olan
firmaların, mutlaka uygun bir avukattan yasal destek almaları gerektiği
belirtilmektedir.
Çin’de iş yapan firmaların, ticari bir anlaşmazlıkta Çinli firmanın dava açması halinde
Çin hükümetinin mesele sonuçlanıncaya kadar Çin’den çıkışlarına yasak
getirebileceği bildirilmiştir.
12. Çin’deki diğer yabancılar yanında Türk vatandaşlarının da iş yaptıkları Çinli şahıslar
veya bunların tuttuğu kişiler tarafından istekleri dışında alıkonuldukları ve para veya
benzeri başka taleplerle tehdit edildikleri görüldüğü üzerinde durulmaktadır. Çin
polisinin, yeterli kanıt olmadığı sürece bu tür vakalara müdahil olmayı tercih
etmediği belirtilmiştir.
Çin’e yönelik ülkemizin ihracatının yeterli bir seviyeye ulaşamamasının temel
nedenleri olarak, bu ülkedeki tüketim eğilimleri ile pazar farklılığı, Çin pazarının
“kendine özgü” yapısı, bölge içi (Güneydoğu Asya ve Pasifik) ticaretin çok güçlü
olması gösterilmektedir.
14. Pazar Bilgileri
Çin’de kentleşme sürecinde hızlanma söz konusudur ve kentleşme senelik değişim
oranı %2.85 (2010-2015 tahmini) olarak verilmektedir.
Bu hızlanma ile birlikte orta gelirli nüfus beklenenden daha hızlı artış gösterek,
toplumun gelişmesinde önemli bir güç haline gelmeye başlamaktadır. Çin’de
toplam nüfusun %50,6’sını kent nüfusu oluşturmaktadır.
15. Pazara İlişkin
Sorunlar
Çin’i de kapsayacak şekilde Uzakdoğu Ülkelerinin birçoğu
ile yaşanan genel sorun; alacak sorunudur.
Yapılan yatırımların uzun vadede kar getirecek olması,
ülkenin yasal yapısı hakkında kaygılar,
sözleşmelerin geçerliliğine ilişkin engeller,
dövize ulaşmanın zorluğu,
uzun süren onay verme işlemleri,
dile getirilen diğer sorunlardır.
16. Ticareti Etkileyen Kültürel Faktörler
Çin’deki iş ilişkilerinde soyadının önce kullanılması çok önem taşımaktadır. İş
toplantıları sırasında kart alınıp verilmesi yaygın bir uygulamadır.
İş toplantıları son derece resmidir ve oturulan yerler protokole göre belirlenir.
En üst düzey Çinli katılımcının, en üst düzey misafiri kendi sağında oturmalıdır.
Dakik olmak çok önem taşımaktadır. Toplantı başında her iki taraf kısa bir tanışma
ve açılış konuşması yapar
İş toplantıları sırasında, Çinlilerin ev sahibi olduğu akşam yemekleri saat 18:00’de
başlatılır ve 20:00 gibi sona erdirilir.
Özellikle bir masaya sığılmayacak derecedeki büyük iş yemeklerinde, hiyerarşi
sırasına gore konukları masalarında elde kadehle tek tek ziyaret etmek önemli bir
gelenektir.
17. Çin Pazarına Girmek İçin İpuçları
Çin pazarına girmek için yapılacak en önemli faaliyetlerden biri fuarlara katılım
sağlanmasıdır.
Bir diğer önemli husus ise Çin’e uzaktan mal satmanın zorluğu nedeniyle Çin’de
devamlı bir temsilci bulundurmanın oldukça fayda sağlayacağıdır.
Çin’de ithalatın yaklaşık %50’si doğu ve güney bölgelerinde yapılmaktadır. Ülkenin
batı ve güney bölgelerinde kişi başına gelir, resmi olarak açıklanan kişi başına
ortalama gelirin iki üç katına kadar çıkabilmektedir. Bu nedenle bu bölgelerde
yaşayan ve toplam nüfusun %10’nu oluşturan nüfus, harcama kapasitesi, zevk ve
tercihlerin gelişmişliği açısından başlangıç olarak Türk işadamlarınında hedef kitlesi
olabilecektir.
18. Yatırımlara Sağlanan Teşvikler
Çin yerli üreticisini korumak için yüksek tarifeler uygulamaktadır. Her ne kadar
kademeli olarak düşürülse de gümrük vergileri yine de yüksek kalmakta, ithalatı ve
ticari işbirliklerini kısıtlamaktadır.
Çin’de 5 özel ekonomik bölge (SEZ) bulunmaktadır; Shenzhen, Zhuhai, Shantou,
Xiamen ve Haiana adası. Bu 5 ekonomik bölgede ithal ürünler için tarife indirimleri
ve vergi avantajları sağlanmaktadır. Dikkat edilmesi gereken husus ise; SEZ’ler de
ithal edilen ürünler sadece bu bölge içinde kullanılabilmekte, iç piyasada satışa
sunulamamaktadır.
19. Yatırımlara Sağlanan Teşvikler
Ayrıca yaklaşık 200 Ekonomik ve Teknolojik Gelişme Bölgesi bulunmaktadır. Bu
bölgeler de yabancı yatırımcılar için vergi imtiyazları, özel finansman, inşaat yardımı,
hammaddeler için ithalat izni zorunluluğundan muafiyet gibi çeşitli kolaylıklar
sağlamaktadır.
Serbest Ticaret Alanı, 2 İhracat İşleme Bölgesi (EPZ) bulunmaktadır. Fakat bu
alanlarda iç piyasaya satış tamamen yasaklanmıştır.
İthalatta karşılaşılan en büyük sorunlardan biri ise gümrük vergisinin pazarlık ile
yeniden belirlenebilmesi yani yerel otoritenin gümrük vergisini belirlemede
esnekliğe sahip bulunmasıdır.
20. Vergiler
Gümrük Vergisi: %10-16
KDV: %17 (ortalama)
Devlet mülkiyetli kuruluşların ekonomideki ağırlıklı rollerinin sürmesi istenmektedir.
Bunlara bağlı olarak, yabancı yatırımcıların en fazla başını ağrıtan konuların başında
yazılı olmayan ilave vergi yükleri gelmektedir. Yatırım aşamasında dile getirilmeyen,
ancak işletme döneminde talep edilen vergi talepleri olarak ortaya çıkabilmektedir.
21. Chongqing'de, telefon bağımlısı
insanların güvenli bir biçimde
yürümelerini sağlamak adına,
kaldırımlarda özel bir şerit tahsis
edilmiştir.
22. Yılın bazı zamanları Pekin'de nefes
almanın karşılığı günde 21 sigara
içmeye eşittir.
Çin ülke nüfusu yaklaşık 1,35 milyardır. Bu rakamın 21. yy ortalarına kadar artmaya devam edeceği ve sonrasıdan 1,6 milyar civarında dengeleneceği beklenmektedir. Ülke genelinde uygulanan bazı politikalar ile nüfus kontrol altında tutulmaya çalışılsa da, nüfus azalan bir eğilimde artmaya devam etmektedir.
Nüfus yoğunluğu %47.7 ile 25-54 yaş arasında dağılım göstermektedir. Ülke nüfusunun %67,4’ü ise 25 yaş ve üzeridir. Toplam nüfusun yaş ortalaması ise %36,3’tür.
Birçok Türk firması, ürün teslim etmiş olmasına rağmen parasını veya para göndermiş olmasına rağmen ürününü teslim alamamaktadır.
KDV İstisnaları
Tarımsal üreticilerin kendi ürettikleri tarımsal ürünlerin satışları,
Hamileliği önleyici cihaz ve ilaçlar,
Antika kitaplar,
Doğrudan bilimsel araştırma, deney ve eğitim amacıyla kullanılmak üzere ithal edilen madde ve cihazlar,
Yabancı devletlerden ve uluslararası kuruluşlardan yardım olarak bedelsiz temin edilen madde ve cihazların ithali,
İşleme ve montaj sözleşmeleri gereği ve telafi edici ticaret nedeniyle ithal edilmesi gereken makine ve cihazlar,
Özürlülerin kullanımı için kurumlar tarafından ithal edilen cihazlar,
Satıcılar tarafından kullanılan malların satışı.