211 gs0089

T.C.
MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

MEGEP
(MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN
GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ)

GRAFİK VE FOTOĞRAF

GUAJ BOYA TEKNİĞİ

ANKARA 2008

Milli Eğitim Bakanlığı tarafından geliştirilen modüller;
 Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 02.06.2006 tarih ve 269 sayılı
Kararı ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında
kademeli olarak yaygınlaştırılan 42 alan ve 192 dala ait çerçeve öğretim
programlarında amaçlanan mesleki yeterlikleri kazandırmaya yönelik
geliştirilmiş öğretim materyalleridir (Ders Notlarıdır).
 Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazandırmak ve bireysel öğrenmeye
rehberlik etmek amacıyla öğrenme materyali olarak hazırlanmış,
denenmek ve geliştirilmek üzere Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve
Kurumlarında uygulanmaya başlanmıştır.
 Modüller teknolojik gelişmelere paralel olarak, amaçlanan yeterliği
kazandırmak koşulu ile eğitim öğretim sırasında geliştirilebilir ve
yapılması önerilen değişiklikler Bakanlıkta ilgili birime bildirilir.
 Örgün ve yaygın eğitim kurumları, işletmeler ve kendi kendine mesleki
yeterlik kazanmak isteyen bireyler modüllere internet üzerinden ulaşabilir.
 Basılmış modüller, eğitim kurumlarında öğrencilere ücretsiz olarak
dağıtılır.
 Modüller hiçbir şekilde ticari amaçla kullanılamaz ve ücret karşılığında
satılamaz.

İÇİNDEKİLER

AÇIKLAMALAR ........................................................................................................ii
GİRİŞ ........................................................................................................................... 1
1. GUAJ BOYA ........................................................................................................... 3
1.1. Tanımı ve Kullanım Alanları ............................................................................ 3
1.2. Guaj Boya Tarihçesi.......................................................................................... 3
1.3. Guaj Boya Tekniği ............................................................................................ 6
1.4. Guaj Boya Tekniğinde Kullanılan Araç ve Gereçler ...................................... 12
UYGULAMA FAALİYETİ................................................................................... 16
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME......................................................................... 24
ÖĞRENME FAALİYETİ–2 ...................................................................................... 27
2. PUL TASARIMI .................................................................................................... 27
2.1. Pul Tanımı ....................................................................................................... 27
2.2. Pulun Tarihçesi................................................................................................ 28
2.3. Pul Tasarımı .................................................................................................... 30
2.3.1. Pul Tasarımında Dikkat Edilecek Noktalar.............................................. 31
UYGULAMA FAALİYETİ................................................................................... 36
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME......................................................................... 41
MODÜL DEĞERLENDİRME .................................................................................. 43
CEVAP ANAHTARLARI......................................................................................... 44
KAYNAKÇA ............................................................................................................. 45

i

AÇIKLAMALAR
AÇIKLAMALAR
MODÜLÜN KODU 211GS0089

ALAN Grafik ve Fotoğraf

DAL/MESLEK Ortak Alan

MODÜLÜN ADI Guaj Boya Tekniği
Guaj boya tekniği ile ilgili temel kavramların ve
MODÜLÜN TANIMI
uygulamaların yapıldığı öğrenme materyalidir.
SÜRE 40/32
Temel Sanat Eğitimi ve Temel Desen Ders modüllerini almış
ÖNKOŞUL
olmak
YETERLİK Çalışmayı guaj boya tekniği ile renklendirmek
Genel Amaç
Gerekli ortam sağlandığında çeşitli grafik ve illüstrasyon
tasarımı çalışmalarında guaj boya tekniğini hatasız olarak
kullanabilecektir.
Amaçlar
Bu faaliyette verilecek bilgiler doğrultusunda, uygun ortam
MODÜLÜN AMACI
sağlandığında;
1. Guaj boya tekniğini, kullanım alanlarını ve araç-
gereçlerin özelliklerini inceleyerek kompozisyonu guaj boya
ile renklendirebileceksiniz.
2. Seçilen bir konuda (pul tasarımı, kitap resimleme vb.)
eskiz ve taslakları hazırlayabilecek ve seçilen taslağı tekniğe
uygun renklendirebileceksiniz.
Grafik atölye ve laboratuvarları, sınıf, işletme, kütüphane,
EĞİTİM ÖĞRETİM ev, bilgi teknolojileri ortamı vb.
ORTAMLARI VE Şövale, resim altlığı, resim kâğıdı, doğal ve yapay objeler,
DONANIMLARI guaj boya, palet, fırçalar, trilin, kağıt havlu, su kabı, ışıklı
atölye ortamı, konu ile ilgili görsel yayınlar

Modülün içinde yer alan her faaliyetten sonra, verilen ölçme
araçlarıyla kazandığınız bilgileri ölçerek kendi kendinizi
ÖLÇME VE değerlendireceksiniz.
DEĞERLENDİRME Öğretmen, modül sonunda size ölçme aracı ( test, çoktan
seçmeli, doğru yanlış vb.) uygulayarak modül uygulamaları
ile kazandığınız bilgileri ölçerek değerlendirecektir.

ii

GİRİŞ

GİRİŞ

Sevgili Öğrenci,

Guaj boya kapatıcı ve homojen bir yüzey oluşturma özelliğinden dolayı grafik tasarım
çalışmalarında en çok tercih edilen boya çeşididir. Bu özelliğinin yanı sıra su miktarının
fazla katılması ile sulu boya etkisi veren, su miktarının az katılarak boyanın üst üste
sürülmesi ile de yağlı boya etkisi veren çalışmalar yapmak açısından da guaj boya tercih
sebebidir.

Temel Sanat Eğitimi dersi Renk ve Doku modüllerinde guaj boya ile homojen
yüzeylerin oluşturulması ile ilgili teknik bilgiler verilmiştir. Bu modül de guaj boyanın farklı
kullanım teknikleri üzerinde durulmuştur. Ayrıca ikinci öğrenme faaliyetinde guaj boya
tekniği ile birlikte pul tasarımı hakkında da bilgiler ve uygulamalara yer verilmiştir.

Modül sonunda, öğrendiğiniz becerileri sanatla ilgili tüm alanlarda kullanabilirsiniz.

1

ÖĞRENME FAALİYETİ–1

AMAÇ
Bu faaliyette verilecek bilgiler doğrultusunda, uygun ortam sağlandığında obje etütleri
ve tasarladığınız kompozisyonları guaj boya tekniğine uygun renklendirebileceksiniz.

ARAŞTIRMA

 1.Görsel kaynaklardan guaj boya tekniği ile yapılmış çalışmaları inceleyiniz.
 2.Gramajı farklı kâğıtlar üzerinde guaj boyayı sulu ve kuru kullanarak
denemeler yapınız.

1. GUAJ BOYA

1.1. Tanımı ve Kullanım Alanları
Guaj, su bazlı opak (şeffaf olmayan, kapatıcı) bir boya türüdür. Ayrıca Tempera,
Poster colour gibi adlarla anılan boyalar, guaj kategorisinde yer alır. Su bazlı yani su ile
karışan, mat, çabuk kuruyan ve kapatıcı özelliklere sahiptir. Guaj boyada renkler sulu
boyanın tersine beyaz boya katılarak açılır.

Guaj boyanın çok geniş kullanım alanları vardır. Afiş, amblem, logo, animasyon,
karikatür, kitap-dergi resimlerinde, dekoratif amaçlı ve birçok alanda kullanılmaktadır.
Birçok malzemeyle kullanım olanağı vardır. Bunlar; sulu boya, yağlı boya, akrilik boya,
pastel boya, mürekkep gibi malzemelerledir.

1.2. Guaj Boya Tarihçesi

Guaj boya eski Mısır’da, Ortaçağda kitap bezemelerinde uygulanan bir tekniktir. XI.
ve XII. yüzyıllarda ressamlar tarafından resim çalışmalarında kullanılmıştır. Giotto,
Magtegna, Botticelli gibi ressamlar bazı resimlerini guaj boyayla çalışmışlardır.

3

Resim 1.1: Sandro Botticelli Resim 1.2: Sandro Botticelli

Rönesans sanatçılarından Rubens, Van Dyck, Gaspard Poussin ve daha birçok sanatçı
guaj boya tekniğinde çalışmalar yapmışlardır.

Albrecht Dürer manzara ve hayvan figürlerinde guaj boya ile sulu boyayı birlikte
kullanmıştır. Portere çalışmalarında ise daha çok guajı yalnız başına veya yağlı boya ile
birlikte kullanmıştır.

Resim 1.3: Albert Dürer, 1496 Resim 1.4: Albert Dürer

4

Resim 1.5: Albert Dürer (sulu boya-guaj boya) Resim 1.6: Albert Dürer (sulu boya-guaj boya)

Rokoko ressamları tarafından da çalışmalarında tercih edilen guaj boya, XX. yüzyılda
Fransız sanatçılar ve birçok ressam tarafından başta sulu boya olmak üzere başka
malzemelerle birlikte kullanılmıştır.

Günümüzde guaj boya yaygın olarak eğitim kurumlarının sanat eğitimi yapan
bölümlerinde, resim sanatçıları ve illüstratörler tarafından kullanılmaktadır.

5

Resim 1.7: Guaj boya ile yapılmış illüstrasyon çalışmaları

1.3. Guaj Boya Tekniği
Guaj boya, su ile karıştırılarak inceltilir. Su oranı fazla olduğunda sulu boya etkisinde
çalışmalarda kullanılabilir. Sulu boyada olduğu gibi saydam değildir. Boya kuruduğu zaman
mat bir görünümü vardır. İçine beyaz boya katarak zengin ara renk tonları elde edilir.

Kapatıcı özelliği, boyanın kıvamı ile ilgilidir. Homojen renkli bir yüzey oluşturmak
için içine katılan su miktarı az olursa yüzeyde fırça izleri ve kabarık boya tabakalarından
oluşan bir görünüm oluşur.

6

Resim 1.8: Düz boyama tekniği ile yapılmış çalışmalar

Bu nedenle boyaya katılan su miktarını iyi ayarlamak ve bir karıştırıcı ile boyayı iyice
karıştırmak gerekir. Birinci boya katı sürüldükten sonra boyanın kuruması beklenmelidir.
Daha sonra ikinci kat uygulanacak boya ilk uygulamada fırçanın kullanımına dik açı
oluşturacak şekilde olmalıdır (ilk kat boya yatay fırça hareketleriyle uygulandı ise ikinci kat
dikey fırça hareketleriyle olmalıdır.). İstenilen rengi elde etmek için boyayı karıştırdıktan
sonra kullanacağınız yüzeyin renginde başka bir kağıt veya tahta üzerine fırçayla rengi
sürmek ve kurumasını beklemek gerekir; çünkü guaj boya ıslakken ve kuruduktan sonra
farklı tonlara sahiptir; bu yüzden boyayı kullanmadan önce denemeler yapmak gerekir. Guaj
boyanın bir diğer özelliği de boya kuruduktan sonra su ile temasından sonrada
çözülebilmesidir.

7

Yapılacak çalışmaya uygun boya kıvamını ayarlamak gereklidir. Sulu boya etkisi
verecek çalışmalarda boyaya katılacak su miktarının fazla olması, homojen ve kapatıcı yüzey
için su miktarının daha az olması gerektiğini yukarıda bahsetmiştik. Eğer serbest fırça
hareketleriyle yağlı boya etkisi verecek şekilde çalışmak istenirse su miktarının daha az
olması gereklidir. Kullanılan iki rengin birbirine geçişli olmasını yani ara renkler elde etmek
için çalışırken hızlı olmak gerekir; çünkü içindeki su miktarı az olduğu zaman kuruma süresi
daha hızlı olacaktır.

8

Resim 1.8: Yağlı boya tekniği ile yapılmış guaj boya çalışmaları

Guaj boya, tek başına kullanılabildiği gibi farklı boya malzemeleri ile kullanılarak
güzel sonuçlar vermektedir. Sulu boya ile birlikte kullanıldığı gibi guajı sulandırarak da sulu
boya etkisi verilebilir.

9

Resim 1.9: Boyanın kapatıcı kullanılması

Resim 1.10: Boyanın kapatıcı ve sulu birlikte kullanılması

10

Resim 1.11: Renkli kalem-marker-guaj boya

Resim 1.12: Yağlı boya- guaj- mürekkep

11

Resim 1.13: Marker- guaj-kalem

Resim 1.14: Guaj- pastel Resim 1.15: Guaj boya

1.4. Guaj Boya Tekniğinde Kullanılan Araç ve Gereçler
Guaj boya piyasada tüpte ve cam şişelerde satılmaktadır. Boyanın kalitesiz olması
renklerin mat, cansız bir görünüm elde edilmesine ve geniş yüzeylerin boyanmasında fırça
izlerinin belli homojen olmayan yüzeyler oluşması gibi sorunlarla karşılaşılmaktadır.

12

Resim 1.16: Guaj boya

Guaj boya içindeki zamk oranının sulu boyadan fazla olması nedeniyle yüzeyi yağlı
olamayan her türlü yüzey üzerine uygulanabilir. Örneğin; kağıt, tahta, seramik, cam, kumaş,
duvar ve alçılı yüzeyler.

Guaj boyada en çok kullanılan yüzey kağıttır. Kağıt seçiminde kağıdın yüzeyinin çok
pürüzlü ve parlak emici olmaması tercih edilmez. Daha çok yüzeyi düzgün, boyandığında
kıvrılmayan gramajı yüksek kağıtlar seçilmelidir. Renkli kağıtlar üzerine de uygulama
yapılabilir.

Sulu boya tekniğinde kullanılan fırçalar guaj boya içinde kullanılır. Ayrıca farklı
kullanım tekniklerine göre boyayı yüzeye sürmek için spatül, merdane, sünger, sert kıllı fırça
ve airbrush gibi araçlar da kullanılabilir.

Trilinin guaj boya ile kullanımı: Trilin içine mürekkep ve guaj boya konularak düz
ve dairesel çizgiler çizmek için kullanılan bir alettir. Piyasada ayrı olarak veya pergel
takımının içinde satılmaktadır. Trilinde daireler çizmek için normal pergelin kalem
yerleştirilen kısmı çıkartılıp yerine trilin monte edilir. İçine boya konularak daireler
rahatlıkla çizilir.

Resim 1.17: Pergel ve cetvelle trilin kullanılarak yüzey düzenlemesi

13

Boya kıvamı ne çok sulu ne de çok katı ayran kıvamında hazırlanıp bir fırça yardımı
ile trilinin içine konulur. Vidasını gevşetip ya da sıkılayarak çizgi kalınlığı ayarlanır. Boya
konulduktan sonra temiz bir kâğıt havlu ile dıştaki fazla boyalar temizlenir.

Resim 1.18: Guaj boyanın triline konulması

Cetvelin ya da pistolenin ayaklı kısmı yukarı gelecek şekilde zemin üzerine
yerleştirilir. Trilinin açık kısmı yana gelecek şekilde (aşağıdaki resimlerdeki gibi) çizgi
çekilir. Eğer tıkanma olursa bir kağıt üzerine trilinin ucu vurularak tıkanıklık giderilir. Sık
aralıklarla trilin temizlenip tekrar boya konulur.

Resim 1.19: Trilinin cetvel ve pistole yardımıyla kullanılması

Boyanın belli bir alan içine taşmasını önlemek daha düzgün yüzeyler oluşturmak için
kağıdın özelliğine göre bantla yapıştırmak kolaylık sağlayacaktır (önceden kağıt üzerinde
deneme yapmak gerekir. Bazı kâğıtlarda bant yapıştırılıp kaldırıldığında kâğıdın dokusunu
zedeleyebilir.). Bantla kapatıldıktan sonra boyayı, bantlı kısmın altına taşmasını önlemek
için fırçayı bantlı kısma paralel olarak sürmek gerekir. Bandın yapışkanlığını azaltmak için
bir zemin üzerine yapıştırıp kaldırmak daha sonra yüzeye yapıştırmak uygun olacaktır.

14

Resim 1.20: Bantla kapatılmış alanda 1. resimde fırça banda paralel doğru bir şekilde, 2.
resimde fırçanın bant yönünde yanlış uygulama şekilleri görülmektedir.

Boyayı karıştırmak için piyasada kullanılan paletlerin yanı sıra cam, plastik veya
seramik bir yüzey palet olarak kullanılabilir. Boyayı karıştırmak için paletlerin bölümlerinin
yuvarlak olması daha uygundur. Palet içinde kalan fazla boyayı çok bekletmemek şartıyla
saklamak için üzerini hava almayacak şekilde bantla kapatmak gerekir. Guaj boya şişeden
alındıktan sonra kapağın iç kısmı ve kavanozun boğaz kısmı temiz tutulmalıdır. Kapağı
sıkıca kapatıp eğer boya uzun süre saklanacaksa boyanın üzerine dikkatlice biraz su dökmek,
kullanmadan önce bu suyu tekrar dikkatlice boşaltmak boyayı uzun süre kullanmak için
önemlidir.

15

UYGULAMA FAALİYETİ
UYGULAMA FAALİYETİ-1

Aşağıdaki işlemleri tamamladığınızda guaj boyayı serbest teknikle kullanarak
objeleri renklendirebileceksiniz.

Kullanılacak Araç Gereçler

 Resim kağıdı (gramajı yüksek)
 Resim altlığı
 Resim kalemi
 Silgi
 Doğal veya yapay obje
 Guaj boyalar
 Fırçalar
 Palet
 Su kabı
 Kağıt havlu

Atölye önlüğünüzü giymeyi unutmayınız.

1. Malzemelerinizi hazırlayınız.
2. Objenizi ışığın geliş yönünü göz önüne alarak beyaz bir zemin üzerine
yerleştiriniz.
Objenizin sizden uzaklığına dikkat ediniz. Sizden uzaklığı en fazla bir metre olacak
şekilde objenizi yerleşiriniz.

3. Kâğıdınızı resim altlığına sabitleyiniz.
4. Objenin aksları çiziniz.
5. Objenizin en ve boy oranlarını tespit ederek aksların üzerinde işaretleyiniz.
6. Objenizi kaleminizle fazla bastırmadan çiziniz.

Resim 1.21: Kara kalem desen

16

7. Objenizin renklerine uygun olarak guaj boya ile palet içinde renklerinizi
hazırlayınız.

Boyamaya yukarıdan aşağı yapmanız önerilir.

8. Fonun üst bölümünü serbest fırça darbeleri ile hazırladığınız renk ile boyayınız.
Boyadığınız renk üzerinde ışıklı kısımlar elde etmek için açık ton boya ile
efektler yapınız. Koyu bölgelerde koyu renk boya ile derinlik vermek için
serbest fırça darbeleri ile boyayınız.

Resim 1.22: Boyama aşaması-1

Boyadığınız alanlarda farklı renkler arasında geçiş sağlamak için fırçanızı fazla
bastırmadan kaynaştırma yapabilirsiniz.

9. Objeniz üzerindeki açık tonları boyayınız.


17

10. Daha sonra koyu tonlarınızı serbest fırça vuruşlarıyla boyayınız.

Daha önce boyadığınız açık ton ile son boyadığınız rengi fırçanızı temizleyerek
birbirine kaynaştırabilirsiniz.
Unutmayınız ki guaj boya su bazlı olduğu için kurusa bile ıslak fırça ile çözülecektir.
Fırçanızı çok bastırmamanız tavsiye edilir.

11. Farklı renkleri de objenizi dikkatlice gözlemleyerek boyayınız.

Resim 1.24: Boyama aşaması 3-4

12. Objenizin en koyu bölümlerini de boyadıktan sonra isterseniz koyu bir renk ile
gölgede kalan kısımlarda farklı kalınlıkta kontur çizgileri uygulayabilirsiniz.
13. Objenin üzerindeki zemini hazırladınız renkle boyayınız. Açık ve koyu renklerle
ışık ve gölge alanlarını serbest fırça vuruşlarıyla ortaya çıkarınız. Boyanın
rengini açmak için beyaz renk kullanınız.
14. En son olarak objenizin gölgesini boyayarak çalışmanızı bitiriniz.


18

UYGULAMA FAALİYETİ–2
Aşağıdaki işlemleri tamamladığınızda guaj boyayı serbest teknikle kullanarak
kompozisyonu renklendirebileceksiniz.


 Resim kâğıdı (gramajı yüksek)
 Resim kalemi
 Silgi
 Doğal ve yapay ojeler
 Guaj boyalar
 Fırçalar
 Palet
 Su kabı
 Kâğıt havlu

Atölye önlüğünüzü giymeyi unutmayınız.

1. Malzemelerinizi hazırlayınız.
2. Objelerinizi ışığın geliş yönünü göz önüne alarak kompozisyon kurallarını dikkate
alarak düzenlemesini yapınız, üzerine yerleştiriniz.

Cansız modellerden çizimler modülü birinci öğrenme faaliyetinde kompozisyon
hazırlamada dikkat edilecek noktaları hatırlamak için inceleyebilirsiniz.

3. Kâğıdınızı resim altlığına sabitleyiniz.
4. Objenin akslarını çiziniz.
5. Objenizin en ve boy oranlarını birbiri ile proporsiyonlarının karşılaştırmasını
yaparak tespit ettiğiniz oranları aksların üzerinde işaretleyiniz.
6. Kompozisyonunuzu kaleminizle fazla bastırmadan çiziniz.

19

Resim 1.26: Desen

7. Kompozisyonunuzda kullanacağınız renkleri guaj boya ile palet içinde hazırlayınız.

Boyamaya yukarıdan aşağı doğru boyamanız önerilir.

8. Arka üst bölümü serbest fırça darbeleri ile hazırladığınız renk ile boyayınız.
Boyadığınız renk üzerinde ışıklı kısımlar elde etmek için açık ton boya ile efektler yapınız.
Koyu bölgelerde koyu renk boya ile derinlik vermek için serbest fırça darbeleri ile
boyayınız.

Boyadığınız alanlarda farklı renkler arasında geçişi sağlamak için fırçanızı fazla
bastırmadan kaynaştırma yapabilirsiniz.

9. Vazonun ve çiçeklerin üzerinde açık alanları boyayınız.

20


10. Daha sonra vazo ve çiçeklerdeki koyu tonlarınızı serbest fırça vuruşlarıyla
boyayınız.
11. En koyu bölümleri de boyadıktan sonra isterseniz koyu bir renk ile gölgede kalan
kısımlarda farklı kalınlıkta kontur çizgileri uygulayabilirsiniz.

Daha önce boyadığınız açık ton ile son boyadığınız rengi fırçanızı temizleyerek
birbirine kaynaştırabilirsiniz.
Unutmayınız ki guaj boya su bazlı olduğu için kurusa bile ıslak fırça ile çözülecektir.
Fırçanızı çok bastırmamanız tavsiye edilir.

12. Kontrastlıkları daha belirgin hale getirmek için ışık alan kısımlarda açık tonlar
kullanınız( resim nu:1.28 1. aşama).
13. Zemini hazırladığınız renkle boyayınız. Açık ve koyu renklerle ışık ve gölge
alanlarını serbest fırça vuruşlarıyla ortaya çıkarınız. Boyanın rengini açmak için beyaz renk
kullanınız ( resim nu:1.28 2. aşama).

Kısa süreli aralıklarla çalışmanızla modelinizin karşılaştırmasını yapınız. Önce
hatalarınızı kendiniz görmeniz (kendi eleştirinizi kendiniz yapmanız) öğrenmenizde
daha faydalı olacaktır.

21

Resim 1.28: Boyama aşaması-2 ve 3

14. Arkadaki elma ve öndeki portakal ile limonun ışık alan bölümlerini açık renk ile
boyayınız.
15. Objelerin renk kontrastlarını ortaya çıkarmak için koyu bölgeleri objenize uygun
renklerle boyayınız ( resim nu:1.2 4. aşama).
16. En son olarak objelerinizin gölgelerini boyayarak çalışmanızı bitiriniz ( resim nu:1.2
5. aşama).

22

Resim 1.29: Boyama aşaması-4 ve 5

Bu faaliyet sonunda kazandıklarınızı aşağıdaki soruları cevaplandırarak ölçünüz.

23

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki sorular çoktan seçmeli olarak hazırlanmıştır, soruların altındaki
seçeneklerden sadece bir tanesi doğrudur ve sadece birini işaretleyiniz.

1. Aşağıdaki ifadelerden hangisi guaj boyanın özelliğidir?
A- Saydam
B- Opak (kapatıcı)
C- Parlak
D- Yağ ile çözünen

2. Guaj boyaya katılan su miktarı fazla olduğunda aşağıdaki tekniklerden hangisinin
etkisini verir?
A- Pastel
B- Yağlı boya
C- Sulu boya
D- Akrilik

3. Guaj boyada homojen yüzeyler elde etmek için neye dikkat etmek gerekir?
A- Boyaya katılan suyun miktarına
B- Boyayı üst üste üç kereden fazla sürmeye
C- İlk boyamada su miktarının fazla olmasına
D- İlk kat ile ikinci kat uygulamada fırça yönlerinin aynı olmasına

4. Guaj boyada bir rengin tonunu açmak için ne yapmak gerekir?
A- Boyanın su miktarını artırmak
B- Boyayı bir kattan fazla uygulamamak
C- Rengin içine sarı renk katmak
D- Rengin içine beyaz renk katmak

5. Guaj boya hangi yüzeylere uygulanır?
A- Kâğıt
B- Tahta
C- Seramik
D- Hepsi

Not: Cevap anahtarınız modülün sonundadır.

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerek
kendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevapladığınız sorularla ilgili öğrenme faaliyetlerini
tekrarlayınız.

24

UYGULAMALI TEST-1

Farklı objelerden renkli etütler yapmak için modelinizi hazırlayınız ve resim kağıdına
desen tekniğine uygun çiziminizi yaparak serbest guaj boya tekniğine uygun olarak
renklendiriniz. Çalışmanızı aşağıdaki değerlendirme ölçeğine göre değerlendiriniz.

Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız becerileri Evet ve
Hayır kutucuklarına (X) işareti koyarak kontrol ediniz.

DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ Evet Hayır
1.Bilgilerinizi gözden geçirdiniz mi?

2.Malzemeyi temin ettiniz mi?

3.Işığın yönünü tespit ettiniz mi?

4.Objenizi beyaz bir zemin üzerine yerleştirdiniz mi?

5.Modelin sizden uzaklığını ayarladınız mı?

6.Kompozisyonun kağıda yerleştirme planını yaptınız mı?

7.Objenin oranlarını doğru olarak kâğıdınıza çizdiniz mi?

8.Çiziminizi belirli aralıklarla modelle karşılaştırmasını yaptınız mı?
9.Objenizin renklerine uygun olarak guaj boyayı kıvamına uygun
paletinize hazırladınız mı?
10.Arka planı açık-koyu, ışık- gölgeyi dikkate alarak boyadınız mı?

11.Objenizi açıktan koyuya doğru boyadınız mı?

12.Çalışmanızda serbest fırça darbeleri kullandınız mı?

13.Temizlik ve düzene dikkat ettiniz mi?

14.Zamanı verimli kullanmaya dikkat ettiniz mi?

15.Çalışmanızdan memnun kaldınız mı?

25

UYGULAMALI TEST–2

Farklı doğal ve yapay objelerden bir kompozisyon hazırlayınız ve resim kağıdına
desen tekniğine uygun çiziminizi yaparak serbest guaj boya tekniğine uygun olarak
renklendiriniz. Çalışmanızı aşağıdaki değerlendirme ölçeğine göre değerlendiriniz.

Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız becerileri Evet ve
Hayır kutucuklarına (X) işareti koyarak kontrol ediniz.



3.Işığın yönünü tespit ettiniz mi?
4.Objelerinizi kompozisyon hazırlama kurallarına uygun olarak
düzenlediniz mi?

6.Objelerinizin oranlarını birbiri ile kıyaslamasını yaparak doğru
olarak kağıdınıza çizdiniz mi?

7.Çiziminizi belirli aralıklarla modelle karşılaştırmasını yaptınız mı?

8.Objelerinizin renklerine uygun olarak guaj boyayı kıvamına uygun
paletinize hazırladınız mı?

9.Arka planı açık-koyu, ışık- gölgeyi dikkate alarak boyadınız mı?

10.Objelerinizi açıktan koyuya doğru boyadınız mı?

11.Çalışmanızda serbest fırça darbeleri kullandınız mı?




DEĞERLENDİRME
Uygulama faaliyetinde kazandığınız davranışlarda işaretlediğiniz “Evet” ler
kazandığınız becerileri ortaya koyuyor.”Hayır” larınız için ilgili faaliyetleri tekrarlayınız
Tamamı Evet ise diğer öğrenme faaliyetine geçiniz.

26


AMAÇ

Bu faaliyette verilecek bilgiler doğrultusunda, uygun ortam sağlandığında seçilen bir
konuda (pul tasarımı, kitap resimleme vb.) eskiz ve taslakları hazırlayabilecek ve seçilen
taslağı tekniğe uygun renklendirebileceksiniz.

ARAŞTIRMA

 Pul örnekleri toplayınız ve kullanılan ölçüleri tespit ediniz.
 Pul tasarımlarını konuları yönünden inceleyiniz.
 Kompozisyon kuruluşlarını inceleyiniz.
 Kullanılan yazı karakterlerini ve ölçülerini inceleyiniz.
 İncelemelerinizde notlar alınız ve arkadaşlarınızla tartışınız.

2. PUL TASARIMI
2.1. Pul Tanımı
Hızla gelişen posta hizmetlerinin gereği olarak pul, bir ülkenin halkını, yaşam tarzını,
sanayisini yansıtır. İnsanlar arası iletişimde en büyük tanıtım aracıdır. Bir mesajı, konuyu,
şahsı, olayı ya da hizmeti sadece o ülkenin sınırları içinde değil mektubun gönderildiği
ülkelerde de tanıtmaktadır. Çok önemli bir görsel mesaj taşıyan ve bir ülkenin kimlik kartı
niteliği de taşıyan pul günümüzde bir sanat dalı olmuştur.

Resim 2.1: Pul örnekleri

27

Pulun birçok tanımı yapılmıştır:
‘Pul; ön yüzeyi çeşitli renklerle basılmış resim, şekil ve motiflerden oluşan; arka
yüzeyi, özel bir zamkla kapalı, etrafında dantel denilen tırnakları olan bazen dantelsiz de
olabilen genellikle dikdörtgen, kare, yuvarlak az da olsa üçgen bazen de değişik şekillerde ve
farklı ebatlarda olan postada para yerine sürümü bulunan değerli kağıtlar’(Evren Pul Evi,
1983:6)

‘Posta idareleri tarafından alınan posta ücretine veya devlet tarafından alınan damga
resmine karşılık posta malzemesine veya bazı evraklara yapıştırılan küçük bir basılı kağıt
parçasıdır.’(Türk Ansiklopedisi, 1978:162)

2.2. Pulun Tarihçesi

İletişimin insanlık tarihinde çok eskilere dayanmasına karşılık pulun tarihi çok eski
değildir. İnsanlar arsında gönderilen paketler, mektupların taşıma ücreti yolların güvensizliği
nedeni ile alıcısı tarafından ödenmekte idi. Bu da bazen ücretin yüksek olması yüzünden
alıcının postayı kabul etmemesine yol açmaktaydı. Daha sonraları buna çare olarak 1653’te
Fransız Parlementer Renouard Villayer taşıma ücretinin önceden ödenmesi usulünü
getirmiştir. O dönemde posta pulu yerine ücretin alındığına dair kağıt parçası mektup ya da
paketin üzerine yapıştırılıyordu.

İlk posta pulu İngiltere’de posta bakanı Rowland Hill zamanında 6 Mayıs 1840 yılında
çıkartılmıştır. Böylelikle posta pulu, gönderme makbuzunun yerini almıştır.

İlk posta pulunun üzerine kraliçe Victoria’nın profilden bir portresi bulunmaktadır. Bu
resmin Hollandalı ressam Villiam Mulradi tarafından yapıldığı söylenmektedir.

Resim 2.2: İlk pul örneği , Villiam Mulradi

28

İlk pul örneklerinde hükümdar veya devlet büyüklerinin resimleri, pulun taşıdığı
değeri gösteren rakamlar, ülkeleri temsil eden figürler bulunmaktadır. İki renkten fazla renk
bulunan pulu basan ülke İsviçre’dir.

Osmanlı İmparatorluğu döneminde ise posta ücreti mektubun ağırlığına ve gideceği
mesafeye göre tespit edilmekte ve daha sonra posta müdürü tarafından zarfın üzerine posta
damgası basılmakta idi.

İlk özel Türk gazetesini çıkaran dönemin posta nazırı Agah Efendi, 1864 yılında ilk
Türk posta pulunu (Tuğralı pul) bastırmıştır. Bu pullar Sultan Abdülaziz devrinde, onun
tuğrasının ve ince süslemeli motiflerini taşımaktaydı. Agah efendinin önerisiyle, posta ücreti
pul karşılığı olarak alınmaya başlanmıştır.

Tuğralı pullar taş baskı (litografi) olarak beyaz pelüş kağıdına siyah renkte basılmıştır.
Sonraları bu pullar süngerle ekolin boyayla renklendirilmiştir.

Resim 2.3: Tuğralı pul

1865’te tuğraların yerine dikey oval zemin üzerine ay yıldız yerleştirilmiş ve ‘Posta-i
Devlet-i Osmaniye’ yazısı kullanılmaya başlanmıştır.

29

Resim 2.4: Ay yıldızlı pul

1892’de pulun çevresi Türk motifleriyle süslenmiş ve Osmanlı arması yerleştirilmiştir.

Resim 2.5: Osmanlı armalı pul örneği

1913 yılına kadarki dönemde pullarda resim kullanılmamıştır. 1917 Yılında
Edirne’nin düşman işgalinden kurtuluşunun anısına Selimiye Cami’nin resmiyle süslenerek
Londra’da bastırılan pul aynı zamanda ilk resimli posta puludur. 1922 yılında Ankara
hükümeti kendi adına üzerinde TBMM binasının resmi bulunan ilk pulu bastırmıştır.

2.3. Pul Tasarımı
Posta pullarının iletişimde büyük bir rolü olmasının yanı sıra üzerinde taşıdığı grafik
unsurları ile o ülkenin toplumunun kültürel yapısını tanıtmak gibi bir görevi de üstlenir. Pul
tasarımı görsel bir iletişim sanatıdır ve ilk görevi bir mesajı iletmektir; bu nedenle mesajları
doğru ve çekici olarak iletmesinde görev tasarımcıya düşmektedir. Doğru seçilmemiş
sembol, resim, yazılar ve renkler izleyicinin konuya ilgisini çekmeyebilir.

30

Resim 2.6: Tanıtım amaçlı pul tasarımları

2.3.1. Pul Tasarımında Dikkat Edilecek Noktalar

Posta işletmelerinin vermiş olduğu konu en ilgi çekici ve sade anlaşılır bir dille ifade
edilmelidir.

Resim 2.7: Tanıtım amaçlı pul tasarımları (öğrenci çalışmaları)

Resimlerde daha çok simgesel anlatımlar, objenin stilizeleri anlatımı daha çok
güçlendirerek ve dikkat çekecektir.


31

Pulun ebatları posta işletmelerince belirlenen standartlarda yatay ya da dikey olarak
tasarlanır. Genelde 2,6x.,1cm, 2,6x3.6cm, 3.6x5,2cm, 3,5x2,5cm, 3,3x2,8cm vb. ölçülerde
hazırlanmaktadır. Tasarım yaparken bu ölçülerin katları en fazla dört katından fazla
olmamak üzere hazırlanmalıdır. Pulda resimlerin boyutları büyüdükçe ve küçüldükçe, pul
küçüldüğü zaman değer kaybına uğrayacaktır.

Pulu tasarlarken çizgi, ton, renk, doku, biçim, ölçü, yön gibi tasar ilkelerine dikkat
edilmelidir.

Resim 2.9: Ödül almış pullar; Seoul, Korea, 1998 – Özel, Tokyo, Japan, 1998)- Başarı ödülleri

Renklerin psikolojik, duygusal ve kültürel etkisi göz ardı edilmemeli ve kullanılan
renklerin türü evrensel boyutta aynı anlamı içermelidir. Pulların küçüleceği düşünülerek
renklerin boyut küçüldüğü zaman ton kaybına uğrayacağı hesaplanmalı ve soluk renk
kullanımından kaçınılmalıdır. Daha çok canlı renkler tercih edilmelidir.


Yazı seçimi ve punto ayarları iyi hesaplanmalı daha çok yuvarlak karakterli yazılar
kullanılmalıdır.

32

Yazı ile resim uyumlu olmalı, kullanılan yazılarda pulun ne amaçla hazırlandığı
belirtilmelidir.

Yazılar; resmi kaplayacak şekilde değil, kompozisyonun boşluklarına
yerleştirilmelidir.


Yazılar; okunaklı olmalı harf ve cümle aralarındaki espaslar iyi ayarlanmalı pul
küçüldüğü zaman da bile okunabilmelidir.

Figür sayısı az olmalı, illüstrasyonlar veya fotoğraflar da kullanılabilir.


33


Kompozisyon; yalın, mesajı kolay anlaşılır göstermeli, kompozisyonda resim ile yazı
ilişkisi iyi kurulmalı, herhangi bir nesnenin küçülmüşü değil pula özgü tasarımlar olmalıdır.

34

Resim 2.14: Pul tasarımı

Pul üzerinde T.C.(TÜRKİYE CUMHURİYETİ), posta, pulun değeri rakamla, lira ya da
kuruş, basım evi adı, basım tarihi, vb. gibi unsurlar yer almalıdır.

Resim 2.14: Pul tasarımı (öğrenci çalışması)

35


Aşağıdaki işlemleri tamamladığınızda guaj boya tekniğinde, kültürel tanıtım amaçlı
2,6 x 4,1cm gerçek pul ölçüsünü 4 kat büyüterek resim kağıdına pul tasarımı yapmış
olacaksınız.


 Resim kağıdı (gramajı yüksek)
 Resim kalemi
 Silgi
 Cetvel
 Görsel kaynaklar
 Guaj boyalar
 Fırçalar
 Palet
 Su kabı
 Kağıt havlu

.
Atölye önlüğünüzü giymeyi unutmayınız

1. Konuyu belirleyiniz.
2. Konuya ilgili görsel ve yazılı kaynaklardan araştırmalar yapınız.
3. Tasarımınızda kullanacağınız görsel unsurlara karar veriniz.

Çalışmanızda daha çok sembolleştirilmiş, sade, anlaşılır figür ya da objeler
kullanınız

4. Yukarıda verilen gerçek pul ölçüsünü 4 kat büyüterek pulun dış hattını ve kenar
dantelli kısmını çiziniz.

36

Resim 2.15: Pul tasarımı aşama-1

Çizimlerinizde cetvel veya pergel kullanınız.

5. Pulda resim ve yazının boyutlarını belirleyiniz.


6. Resim için eskiz araştırmaları çiziniz.
7. İçinden bir tanesini seçip üzerinde guaj boyayla renk araştırmaları yapınız.

Kullanacağınız renklerin canlı renkler olmasına dikkat ediniz.

37

8. Resmi dış hatlarını çizdiğiniz pulda resim için kullanacağınız alan temiz olarak
çizimini yapınız.
9. Yazı karakterini ve punto ölçülerini belirleyiniz.

Küçüldüğünde harflerin okunaklı olması açısından harf ve cümle aralarındaki
espaslara dikkat ediniz.

10. Yazıları pulda yer alacak bölümlere çizimini yapınız.


11. Guaj boyada kullanacağınız renkleri paletinizde hazırlayınız.

Boyanızın kıvamını iyi ayarlayınız.

12. Boyanın daha önceki renkli eskizde hazırladığınız renklere uygunluğunu deneme kağıt
üzerine sürerek kuruyup doğruluğundan emin olunuz.
13. Çalışmanızı renklendiriniz.

38


Boyama yaparken elinizin altına temiz beyaz bir kağıt koyarak çalışmanızın
kirlenmemesine özen gösteriniz..

14. En son yazıları renklendirerek çalışmanızı bitiriniz.


15. Çalıştığınız pulu fotokopi ile gerçek boyutunda küçültünüz.
16. Aşağıdaki resimdeki gibi çalışmanızı 25x20cm boyutundaki siyah fon kartonu üzerine
yapıştırarak sergilenmeye hazır hale getiriniz.

39

Resim 2.20: Pul tasarımı aşama–6

Bu faaliyet sonunda kazandıklarınızı aşağıdaki soruları cevaplandırarak ölçünüz.

40


Aşağıdaki soruları D ( doğru ) ya da Y ( yanlış ) olarak değerlendiriniz.

1. ( )Pul ülkenin yaşam tarzı, kültürel zenginlikleri ve sanayisi hakkında bilgi vermesinin
yanı sıra turizm alanında en önemli tanıtım araçlarından biri sayılır.
2. ( )İlk pul 1841 yılında İsviçre’ liler tarafından çıkartılmıştır.
3. ( )İlk pul tasarımında kraliçe Victoria’nın portresi yer almaktadır.
4. ( )Osmanlılarda ilk posta pulu 1864 yılında posta nazırı Agâh Efendi tarafından
bastırılmıştır.
5. ( )İlk Osmanlı pullarında dönemin padişahı Abdülaziz’in resmi yer almaktadır.
6. ( )Pullarda TC., posta, fiyatı, basım evi ve tarihi vb. gibi öğeler yer alır.
7. ( ) Pul tasarımında kompozisyon ilkelerine dikkat edilmelidir.
8. ( )Yazıların italik olması ilgi çekiciliği artırır.
9. ( )Çok fazla renk kullanılması iyi bir pul tasarımında önemlidir.
10. ( )Pulun küçüldüğünde renk kaybına uğraması göz önüne alındığında, renklerin canlı
kullanılması uygun olur.

Not: Cevap anahtarınız modülün sonundadır.

DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerek
kendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevapladığınız sorularla ilgili öğrenme faaliyetlerini
tekrarlayınız.

41

UYGULAMALI TEST

Kültürel değerlerimizi yaşatmak ve tanıtmak amaçlı 2.6x4.1cm gerçek ölçüdeki pul
tasarımını 4 kat büyüterek resim kağıdına tasarımını yaparak, guaj boya tekniğine uygun
olarak renklendiriniz. Çalışmanızı aşağıdaki değerlendirme ölçeğine göre değerlendiriniz.

Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız becerileri
EVET ve HAYIR kutucuklarına (X) işareti koyarak kontrol ediniz.

1. Bilgilerinizi gözden geçirdiniz mi?
2. Konunuzu belirlediniz mi?
3. Konunuz ile ilgili araştırma yaptınız mı?
4. Malzemeyi temin ettiniz mi?
5. Kullanacağınız resim için eskiz çalışmaları yaptınız mı?
6. Seçtiğiniz bir çalışmanızın renk araştırmasını yaptınız mı?
7. Verilen pul ölçüsünü 4 kat büyüterek dış hattını kâğıdınıza çizdiniz
mi?
8. Pulda olası gereken öğelerin hepsini (TC. Posta, fiyatı, basım evi adı,
basım tarihi, vb ) kullandınız mı?
9. Yazı karakterlerini ve punto ölçülerini belirlediniz mi?
10. Kompozisyonun kâğıda yerleştirme planını yaptınız mı?
11. Resminizi kompozisyonda belirlediğiniz alana temiz olarak çizdiniz
mi?
12. Yazılarınızı belirlenen yerlere çizdiniz mi?
13. Seçmiş olduğunuz renklere uygun olarak çalışmanızı renklendirdiniz
mi?
14. Yazılarınızı renklendirdiniz mi?
15. Guaj boya tekniğini doğru olarak uyguladınız mı?
16. Çalışmanızı siyah fon kartonu üzerine yerleştirerek sergilenmeye
hazır hale getirdiniz mi?
17. Temizlik ve düzene dikkat ettiniz mi?
18. Zamanı verimli kullanmaya dikkat ettiniz mi?
19. Çalışmanızdan memnun kaldınız mı?

DEĞERLENDİRME

Uygulama faaliyetinde kazandığınız davranışlarda işaretlediğiniz “EVET” ler
kazandığınız becerileri ortaya koyuyor.”HAYIR” larınız için ilgili faaliyetleri tekrarlayınız
Tamamı EVET ise modül değerlendirme faaliyetine geçiniz.

42

MODÜL DEĞERLENDİRME

MODÜL DEĞERLENDİRME
Modül sonunda kazandığınız yeterliği aşağıdaki uygulamayı yaparak değerlendiriniz

Bir yörenin tanıtım amaçlı afiş çalışmasını 35x50cm ölçüsündeki resim kağıdına
tasarlayıp guaj boya tekniği ile renklendiriniz (çalışmanızda mürekkepli kalem ve kuru
kalem marker kalemler kullanabilirsiniz.). Bu çalışmanızı aşağıdaki değerlendirme ölçeğine
göre değerlendiriniz.

Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız becerileri
Evet ve Hayır kutucuklarına (X) işareti koyarak kontrol ediniz.
2.Konunuzu belirlediniz mi?
3.Konunuz ile ilgili araştırma yaptınız mı?
5.Kullanacağınız resim için eskiz çalışmaları yaptınız mı?
6.Seçtiğiniz bir çalışmanızın renk araştırmasını yaptınız mı?
7.Yazı kullanacaksanız yazı karakterlerini ve punto ölçülerini
belirlediniz mi?
9.Resminizi kompozisyonda belirlediğiniz alana temiz olarak çizdiniz
mi?
10.Yazılarınızı belirlenen yerlere çizdiniz mi?
11.Seçmiş olduğunuz renklere uygun olarak çalışmanızı renklendirdiniz
mi?
12.Yazılarınızı renklendirdiniz mi?
13.Guaj boya tekniğini doğru olarak uyguladınız mı?
14.Çalışmanızı siyah fon kartonu üzerine yerleştirerek sergilenmeye
hazır hale getirdiniz mi?

DEĞERLENDİRME

Uygulama faaliyetinde kazandığınız davranışlarda işaretlediğiniz “Evet”ler
kazandığınız becerileri ortaya koyuyor.”Hayır” larınız için ilgili faaliyetleri tekrarlayınız
Tamamı Evet ise diğer modüle geçebilirsiniz

43

CEVAP ANAHTARLARI
CEVAP ANAHTARLARI
ÖĞRENME FAALİYETİ-1’İN CEVAP ANAHTARI

SORULAR CEVAPLAR
1 B
2 C
3 A
4 D
5 D

ÖĞRENME FAALİYETİ-2’NİN CEVAP ANAHTARI

SORULAR CEVAPLAR

1 D
2 Y
3 D
4 D
5 Y
6 D
7 D
8 Y
9 Y
10 D

44

KAYNAKÇA

KAYNAKÇA
 www.sihirlitur.com
 www.postcardsfrom
 www.fea.fumec.br
 www.christinasaj.com
 www.tango-poster.de
 www.luxegallery.net
 www.keiradooley.com
 www.encontrarte.aporrea.org
 www.artroots.com
 www.odevsitesi.com
 BRYNJOLSON Rhian, Art and İllüstration For The Classroom
 C.Ü.Sosyal Bilimler Dergisi Aralık 2004 Cilt:28 Nu:2 187-2004.
 EROĞLU Kadriye, Yayımlanmamış İllüstrasyon Ders Notları, 2007,
İstanbul.

45

211 gs0089

Recommended

Recommended

More Related Content

Viewers also liked

Viewers also liked (11)

Similar to 211 gs0089

Similar to 211 gs0089 (12)

More from Serdar Kılıçaslan

More from Serdar Kılıçaslan (20)

211 gs0089