Contexto económico-social no que vivía Castelao, así como uns apuntes sobre a súa biografía. Este contido forma parte do libriño elaborado polo Club de Lectura do IES "A XUNQUEIRA II" de Pontevedra para a realización do Roteiro Literario sobre Castelao.

1. CASTELAO Un achegamento a súa vida
Club de Lectura “Caderno do Lérez”
IES “A XUNQUEIRA II”
PONTEVEDRA-2013

2. CONTEXTO HISTÓRICO
Os anos 1886 – 1950 constitúen un momento histórico de
grande importancia para Galicia. Será nestes anos nos que
Galiza se dignifica cultural e políticamente, feito que coincide
cuns momentos moi críticos para a economía labrega e
mariñeira.

3. CONTEXTO HISTÓRICO
A AGRICULTURA
 Galicia era maioritariamente agraria na que destacaba a
producción de carne de gando e unhas técnicas de explotación
da terra moi arcaicas. Os escasos beneficios que os labregos
obtiñan deste comercio eran destinados á terra para liberala dos
foros.
 O foro era un contrato agrario mediante o cal o labrego facía uso
dos bens dos foratarios, persoa aristócrata ou pequeno burgués,
que posuían a meirande parte da propriedade da terra, e a
cambio, o labrego tiña que pagar unha renda. Os foros son
abolidos en 1926.
 Por se fose pouco, os labregos aínda tiñan que facer frente aos
trabucos ou impostos das institucións.
 Todos estes factores (colonialismos, foros, trabucos) repercutiron
negativamente no proceso de modernización da agricultura,
creando un estado de inxustiza social, de atraso, que Castelao
nos ensina moi clararamente no seu álbum Nós.

4. CONTEXTO HISTÓRICO
A PESCA
Galiza viviu até o século XVI-XVII un período de prosperidade
neste eido, que se viu truncado coa aparición das indústrias
catalanas que trastocaron os esquemas tradicionais de
explotación do mar, impoñendo as súas artes para obter a
máxima rendibilidade. Isto supón a ruína dos pequenos
industriais. Xorden os asalariados e xornaleiros que traballan
para as industrias catalanas asentadas na Galiza cuns salarios
moi baixos o que produce procesos migratorios en busca de
mellores oportunidades.
A primeiros do século XX
aparecen as industrias
conserveiras, que viviron
unha fase de expansión
logo da 1ª Guerra Mundial.
Estas indústrias conserveiras
foron promocionadas polos
industriais cataláns.

5. CONTEXTO HISTÓRICO
A EMIGRACIÓN
Todos estes aspectos da vida económica galega
desembocan no inevitable camiño da emigración
transoceánica, emigración que acada no tempo no que
vivíu Castelao cifras
arrepiantes, medio millón de
persoas, na sua meirande parte
homes en plena mocidade. A
poboación galega facíase moi vella.
A crenza de que América era unha
terra de oportunidades, Castelao
tentou contrarrestala plasmando
nos seus debuxos do Álbum Nós as
miserias, o drama, do emigrado.

6. BIOGRAFÍA
Nado o 29 de xaneiro de 1886 en Rianxo, vila situada na ria de Arousa.
O pai emigra ese mesmo ano á Argentina.
En 1895 embarca coa sua nai para Buenos Aires.
En 1900 volve a Galiza coa familia e ingresa no Instituto de
Bacharelato de Santiago.
En 1903 empeza a carreira de medicina,
Licenciándose en 1909.
En 1912 casa na Estrada con Virxinia Pereira.
En 1913 nasce o seu único fillo Alfonso Xesús.
En 1914 ten o seu primeiro acceso de cegueira.
En 1918 participa na Asemblea Nacionalista
de Lugo.

7. BIOGRAFÍA
En 1919 intervén na 2º Asemblea Nacionalista de Santiago.
En 1920 asume a dirección artística de Nós, e expón as estampas
do álbum Nós.
En 1925 publica CINCUENTA HOMES POR DEZ REÁS.
En 1926 publica COUSAS na editorial Lar.
En 1927 agravase a sua doenza dos ollos.
En 1928 morrelle o seu único fillo.
En 1930 o Seminario de Estudos Galegos edita AS CRUCES DE PEDRA
NA BRETAÑA.
En 1931 participa no mitin conmemorativo dos mártires de Carral en
Vigo e no mitin da Alameda do Cruceiro de Ourense. Resulta elixido
Deputado nas Constituíntes da República.

8. BIOGRAFÍA
En 1933 é nomeado académico da Real Académia Galega.
En 1934 asina o pacto de Compostela e xorde Galeuzca. Publica OS
DOUS DE SEMPRE e RETRINCOS.
En 1936 volta a ser elixido deputado nas eleicións do 16 de febreiro.
Dirixe a campaña a prol do Estatuto de Galiza.
En 1937 publica GALICIA MÁRTIR E ATILA EN GALICIA, en Valencia.
En 1938 viaxa a New York con Virxínia en campaña de propaganda a
favor da República. Edita o álbum MILICIANOS. Viaxa a Cuba.
En 1939 fai OS DEBUXOS DE NEGROS.
Viaxa a New York e California. É
nomeado Presidente Honorario da
Federación Mundial de Sociedades
de Negros.

9. BIOGRAFÍA
En 1940 viaxa á Argentina con Virxinia e son recibidos con clamor en
Buenos Aires.
En 1.941 estrea a obra teatral OS VELLOS NON DEBEN NAMORARSE en
Buenos Aires e Montevideo.
En 1944 funda e preside o Consello de Galiza no que se integran os
deputados Suárez Picallo, Elpídio Villaverde e Alonso Ríos.
Publica SEMPRE EN GALIZA editado polo Centro Ourensán de Buenos
Aires.
En 1948 pronuncia o ALBA DE GRORIA, o seu discurso máis fermoso e
tamén o derradeiro no Centro Galego de Buenos Aires. En Alba de Groria
non so expresa Castelao a saudade dos emigrados pola terra lonxana,
endexamais esquecida, senón que dá forma a unha grande imaxe dunha
Santa Compaña composta por galegos inmortais: santos, guerreiros,
estatistas, nomes de ciéncia e de letras.
O 7 de Xaneiro de 1950 un "carcinoma de
pulmón” remata coa vida de Castelao, pero
quedará para sempre o seu legado artístico,
político, humano.