Tâm lý học

1. 1
1. Tính caùch (Personality)
2. Thaùi ñoä (Attitude)
3. Söï thoûa maõn (Satisfaction)
PHẦN 2: NHỮNG ĐẶC ĐIỂM TÂM LÝ CƠ BẢN CỦA NGƯỜI LAO ĐỘNG
CHƯƠNG 3 TÍNH CÁCH VÀ THÁI ĐỘ CỦA NGƯỜI LAO ĐỘNG
(PERSONALITY AND EMPLOYEE ATTITUDES)

2. 2
What makes you satisfied
with your job and develop
commitment to your
company?
CHƯƠNG 3 TÍNH CÁCH VÀ THÁI ĐỘ CỦA NGƯỜI LAO ĐỘNG
(PERSONALITY AND EMPLOYEE ATTITUDES)

3. 3
Factors Contributing to Job Satisfaction and Organizational Commitment
Source: Bauer, T 2012: An Introduction to Organization Behavior
CHƯƠNG 3 TÍNH CÁCH VÀ THÁI ĐỘ CỦA NGƯỜI LAO ĐỘNG
(PERSONALITY AND EMPLOYEE ATTITUDES)

4. 4
 Tính caùch laø toång theå caùc caùch thöùc trong ñoù
moät caù nhaân phaûn öùng vaø töông taùc vôùi nhöõng
ngöôøi khaùc.
 Khi ñaùnh giaù tính caùch moät caù nhaân caàn xem xeùt
treân 3 khía caïnh sau ñaây:
 Phaûn öùng töông taùc cuûa caù nhaân vôùi traùch
nhieäm vaø nghóa vuï maø hoï ñaûm nhaän.
 Phaûn öùng töông taùc cuûa caù nhaân vôùi nhöõng
ngöôøi chung quanh.
 Phaûn öùng töông taùc cuûa caù nhaân vôùi chính
baûn thaân mình.
1. TÍNH CÁCH (PERSONALITY)
1.1 Khái niệm

5. 5
Di truyền (Heridity)
- Đề cập đến các yếu tố xác định lúc thụ thai, bao gồm
gen di truyền toàn phần hay một phần từ cha, mẹ
sang.
- Bao gồm tầm vóc cơ thể, sức hấp dẫn trên khuôn
mặt, giới tính, mức năng lượng hoặc nhịp sinh học.
- Di truyền ảnh hưởng đến 50% khác biệt về cá tính
và 30% sự biến đổi trong quan tâm nghề nghiệp.
- Di truyền ảnh hưởng quan trọng đến sự thỏa mãn
công việc của người lao động
1.2 Các yếu tố quyết định tính cách con người
(Personality Determinants)

6. 6
1.2 Các yếu tố quyết định tính cách con người
(Personality Determinants)
Môi trường (Environment)
- Bao gồm văn hoá, quy phạm trong gia đình và bạn bè và
các ảnh hưởng khác ảnh hưởng một phần trong tính cách
của cá nhân.
- Văn hoá thiết lập các chuẩn mực theo thời gian được
truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác và tạo ra tính nhất
quán trong cá nhân.
- Ví dụ: Người Việt Nam được miêu tả là năng động, tình
cảm, thực dụng, kinh doanh, tự hào, siêng năng và chăm
chỉ và kết quả là quốc gia đạt được chỉ số hạnh phúc thứ
5 thế giới 2016 (http://factsanddetails.com/southeast-
asia/Vietnam/sub5_9c/entry-3385.html)

7. 7
 Hoaøn caûnh (Situation)
 Hoaøn caûnh laø yeáu toá thöù ba aûnh höôûng ñeán taùc ñoäng
cuûa di truyeàn vaø moâi tröôøng ñoái vôùi tính caùch con
ngöôøi.
 Tính caùch cuûa moät caù nhaân duø coù oån ñònh vaø beàn vöõng
nhöng cuõng seõ thay ñoåi trong nhöõng tình huoáng khaùc
nhau. Nhöõng nhu caàu khaùc nhau cuûa nhöõng hoaøn caûnh
khaùc nhau taïo ra nhöõng traïng thaùi khaùc nhau cuûa caù
tính con ngöôøi. Do ñoù, chuùng ta khoâng theå xem xeùt
nhöõng tính caùch cuûa con ngöôøi trong söï coâ laäp vôùi
nhöõng taùc ñoäng cuûa beân ngoaøi.
1.2 Các yếu tố quyết định tính cách con người
(Personality Determinants)

8. 8
Caùc yeáu toá xaùc ñònh Tính caùch
Personality Determinant
3/Hoaøn caûnh
(Situation)
-Haønh vi con ngöôøi
thöôøng bò eùp buoäc
theo nhöõng hoaøn caûnh
khaùc nhau.
Ví duï: Nhaø thôø/buoåi
caém traïi.
2/Moâi tröôøng
(Environment)
-Neàn vaên hoùa maø con
ngöôøi lôùn leân seõ quy ñònh
caùc chuaån möïc, suy nghó
vaø haønh ñoäng cuûa con
ngöôøi.
Ví duï: ngöôøi AÂu, Myõ
caïnh tranh vaø ñoäc laäp;
ngöôøi AÙ ñoâng coäng ñoàng,
hôïp taùc vaø coi troïng gia
ñình.
-Di truyeàn-moâi tröôøng:
tieàm naêng ñieàu chænh
theo caùc nhu caàu ñoøi hoûi
cuûa moâi tröôøng.
1/Di truyeàn
(Heredity)
-Quan ñieåm cuûa phaùi di truyeàn cho
raèng nhöõng ñaëc tính cuûa ngöôøi laø
do aûnh höôûng bôûi cha meï hoï laø:
baûn chaát veà sinh hoïc, sinh lyù, vaø
taâm lyù coá höõu cuûa hoï.
-Caù tính cuûa con ngöôøi cô baûn
ñöôïc giaûi thích nhö laø caáu truùc
phaân töû cuûa gen naèm trong nhieãm
saéc theå, chieàu cao, toùc, maøu da…vv
-Nhöõng nhaø nghieân cöùu ñaõ khaùm
phaù ra söï thoûa maõn coâng vieäc caù
nhaân theå hieän raát oån ñònh trong
suoát thôøi gian daøi ngay caû khi ñoåi
chuû.

9. 9
 Laø nhöõng tính ñaëc tröng beàn vöõng moâ
taû haønh vi cuûa moät caù nhaân.
 Nhöõng ñaëc tính naøy ñöôïc theå hieän
trong nhieàu tình huoáng khaùc nhau
ñöôïc goïi laø ñaëc ñieåm caù nhaân.
1.3. Ñaëc ñieåm caù nhaân (Personality traits)

10. 10
1.3. Ñaëc ñieåm caù nhaân (Personality traits)
16 ñaëc ñieåm caù nhaân chuû yeáu:
1. Dè dặt Vs Cởi mở
2. Kém thông minh Vs Thông minh
3. Hay dao động tình cảm Vs Ổn định tình cảm
4. Tuân thủ Vs Trấn áp
5. Nghiêm trọng hóa Vs Vô tư
6. Tương đối Vs Cầu toàn
7. Nhút nhát Vs Phiêu lưu
8. Cứng nhắc Vs Nhạy cảm

11. 11
1.3. Ñaëc ñieåm caù nhaân (Personality traits)
16 ñaëc ñieåm caù nhaân chuû yeáu:
9. Tin tưởng Vs Ngờ vực
10. Thực tế Vs Không thực tế
11. Thẳng thắn Vs Giữ ý
12. Tự tin Vs Không tự tin
13. Bảo thủ Vs Thích thử nghiệm
14. Dựa vào nhóm Vs Tự lo liệu
15. Buông thả Vs Tự kiềm chế
16. Thoải mái Vs Căng thẳng
Source: Bùi Anh Tuấn và Phạm Thị Hương (2013)

12. 12
1. Möùc ñoä töï chuû
Noäi thuoäc (Internals)
-Chính baûn thaân hoï phaûi giaûi quyeát
coâng vieäc
-Kieåm soaùt söùc khoûe cuûa chính hoï
-Chuû ñoäng tìm vieäc
1. Kieåm soaùt ñöôïc
2. Ít baát maõn
3. Ít vaéng maët
4. Ít thuyeân chuyeån
5. Ñoäc laäp, Saùng kieán
6. Chuû ñoäng
Ngoaïi thuoäc (Externals)
-Ít coù aûnh höôûng ñeán keát quaû.
-Phuïc tuøng meänh leänh.
-Coâng vieäc thoâng thöôøng aán ñònh
saún.
1. Ngoaïi caûnh taùc ñoäng
2. Baát maõn hôn
3. Vaéng maët nhieàu hôn
4. Thuyeân chuyeån
5. AÁn ñònh saün
6. Phuï thuoäc
Là mức độ mà cá nhân tin là
họ làm chủ vận mệnh của họ
1.4 Những thuộc tính cá nhân
ảnh hưởng đến hành vi của
người lao động trong tổ chức

13. 13
2. Thöïc duïng (Pragmatic)
 Laø möùc ñoä thöïc tieån vaø kieàm giöõ ñöôïc caûm xuùc cuûa
moät caù nhaân vaø hoï tin raèng cöùu caùnh coù theå bieän minh
cho phöông tieän maø con ngöôøi tin laø hoï laøm chuû vaän
meänh cuûa hoï.
 Thöïc tieån, kieàm giöõ ñöôïc caûm xuùc
 Xoay sôû nhieàu hôn, thuyeát phuïc vaø ít bò thuyeát phuïc
 Thích phoâ tröông
 Deã öùng bieán
 Keát quaû bò chi phoái bôûi caùc yeáu toá tình huoáng
 Ngöôøi thöïc duïng coù laø moät nhaân vieân toát khoâng?

14. 14
 Laø möùc ñoä thöïc tieån vaø kieàm giöõ ñöôïc caûm xuùc cuûa moät
caù nhaân vaø hoï tin raèng cöùu caùnh coù theå bieän minh cho
phöông tieän maø con ngöôøi tin laø hoï laøm chuû vaän meänh
cuûa hoï.
– Thöïc tieån, kieàm giöõ ñöôïc caûm xuùc
– Xoay sôû nhieàu hôn, thuyeát phuïc vaø ít bò thuyeát phuïc
– Thích phoâ tröông
– Deã öùng bieán
– Keát quaû bò chi phoái bôûi caùc yeáu toá tình huoáng
 Ngöôøi thöïc duïng coù laø moät nhaân vieân toát khoâng?
 Laø möùc ñoä caù nhaân yeâu thích hoaëc khoâng yeâu thích chính
baûn thaân hoï.
3. Söï töï troïng (Self-esteem)

15. 15
4. Söï töï troïng (Self-esteem)
Ngöôøi töï troïng cao
- Luoân mong öôùc ñöôïc thaønh coâng
- Choïn coâng vieäc coù nhieàu
- Thoûa maõn vôùi coâng vieäc nhieàu hôn
Ngöôøi töï troïng thaáp
- Nhaïy caûm vôùi moâi tröôøng beân ngoaøi
- Leä thuoäc vaøo söï ñaùnh giaù cuûa ngöôøi khaùc
- Thöôøng laøm vui loøng caáp treân vaø ñoàng nghieäp
- Ít coù theå ñaûm ñöông coâng vieäc coù tính thöû thaùch
Laø möùc ñoä caù nhaân yeâu thích hoaëc khoâng yeâu thích chính baûn thaân hoï.

16. 16
5. Söï öùng bieán
(Cope with ircumstances)
 Ñoù laø ñaëc ñieåm coù lieân quan ñeán naêng löïc cuûa
moät caù nhaân ñeå ñieàu chænh haønh vi cuûa hoï ñoái
vôùi nhöõng yeáu toá tình huoáng beân ngoaøi.
 Nhaïy caûm vôùi moâi tröôøng beân ngoaøi.
 Coù khaû naêng theå hieän nhöõng ñieåm traùi ngöôïc
nhau
 Coù khaû naêng thích nghi cao
 Linh ñoäng vaø ñöôïc thaêng tieán nhieàu hôn
 Deã thaønh coâng trong vai troø quaûn lyù

17. 17
6. Chaáp nhaän ruûi ro (Risk taking)
 Con nguôøi raát khaùc nhau trong yù muoán chaáp
nhaän ruûi ro.
 Xu höôùng chaáp nhaän hay neù traùnh ruûi ro coù taùc
ñoäng ñeán thôøi gian maø nhaø quaûn trò quyeát ñònh
vaø löôïng thoâng tin maø hoï yeâu caàu tröôùc khi
quyeát ñònh.
 Quyeát ñònh nhanh, duøng ít thoâng tin
 Coù hieäu quaû trong vieäc mua baùn coå phieáu
 Trôû ngaïi ñoái vôùi coâng vieäc keá toaùn

18. 18
 Thaùi ñoä laø söï baøy toû hoaëc ñaùnh giaù-öa chuoäng hoaëc khoâng
ñöôïc öa chuoäng-lieân quan ñeán moät ñoái töôïng, con ngöôøi
hay söï kieän. Chuùng phaûn aûnh caûm nghó cuûa con ngöôøi veà
moät vaán ñeà naøo ñoù.
 Thaùi ñoä ñöôïc caáu thaønh bôûi 3 yeáu toá: nhaän thöùc caûm xuùc vaø
haønh vi.
 Thaønh phaàn nhaän thöùc (cognition component): baøy toû
quan ñieåm veà moät söï vieäc naøo ñoù. Ví duï: söï kyø thò laø sai
 Thaønh phaàn caûm xuùc (affective component): laø xuùc caûm
hay phaàn caûm giaùc cuûa moät thaùi ñoä. Ví duï: toâi khoâng
thích ngöôøi ñoù
 Thaønh phaàn haønh vi (behavior component) cuûa moät thaùi
ñoä coù lieân heä ñeán döï ñònh caùch cö xöû ñoái vôùi moät ngöôøi
hay moät söï vieäc naøo ñoù. Ví duï: toâi seõ traùnh gaëp ngöôøi ñoù
2. Thái độ (Attittudes)
2.1 Khái niệm

19. 19
2. Thái độ (Attittudes)
2.2 Nguồn gốc của Thái độ
 Thaùi ñoä hình thaønh töø cha meï, thaày coâ giaùo, baïn beø vaø
caùc thaønh vieân trong nhoùm gioáng nhö giaù trò.
 Khi môùi sinh ra, con ngöôøi ñaõ ñöôïc ñònh vò bôûi moät soá yeáu
toá di truyeàn nhaát ñònh. Sau ñoù, trong nhöõng naêm ñaàu ñôøi,
chuùng ta baét ñaàu moâ hình hoùa thaùi ñoä chuùng ta theo
nhöõng gì maø ta thaùn phuïc, kính troïng hay thaäm chí laø sôï
haõi.
 Khaùc vôùi giaù trò: thaùi ñoä không oån ñònh hôn. Ví duï: Neáu
nhaân vieân cuûa haõng xe Ford coù theå laøm cho baïn caûm thaáy
thích xe hôi cuûa hoï thì thaùi ñoä naøy coù theå daãn tôùi haønh vi
mong ñôïi (ñoái vôùi hoï) laø baïn seõ mua xe cuûa Ford.
 Ñoái vôùi caùc toå chöùc, thaùi ñoä laø raát quan troïng vì noù aûnh
höôûng ñeán haønh vi cuûa ngöôøi lao ñoäng.

20. 20
2. Thái độ (Attittudes)
2.3 Các loại Thái độ
 Taâm lyù quaûn lyù chæ taäp trung chuù yù ñeán nhöõng thaùi
ñoä coù lieân quan ñeán coâng vieäc, gaén lieàn vôùi nhöõng
ñaùnh giaù tích cöïc hay tieâu cöïc cuûa ngöôøi lao ñoäng
veà caùc khía caïnh moâi tröôøng laøm vieäc cuûa hoï. Coù 3
thaùi ñoä ñöôïc quan taâm laø:
 Söï thoûa maõn ñoái vôùi coâng vieäc (Job satisfaction):
ñeà caäp ñeán thaùi ñoä chung cuûa ngöôøi lao ñoäng ñoái
vôùi coâng vieäc cuûa hoï. Moät ngöôøi coù möùc ñoä thoûa
maõn ñoái vôùi coâng vieäc cao thì seõ coù thaùi ñoä tích cöïc
ñoái vôùi coâng vieäc cuûa hoï; vaø ngöôïc laïi neáu baát maõn
vôùi coâng vieäc thì hoï seõ coù thaùi ñoä tieâu cöïc.

21. 21
2. Thái độ (Attittudes)
2.3 Các loại Thái độ
• Söï gaén boù vôùi coâng vieäc (Job involvement):
ño löôøng möùc ñoä hieåu bieát veà coâng vieäc cuûa
ngöôøi lao ñoäng, vaø söï quan taâm tôùi möùc ñoä
hoaøn thaønh coâng vieäc laø quan troïng vôùi
chính hoï. Nhöõng ngöôøi gaén boù vôùi coâng
vieäc cao thì ít nghæ vieäc hôn vaø tyû leä thuyeân
chuyeån thaáp hôn.

22. 22
2. Thái độ (Attittudes)
2.3 Các loại Thái độ
 Söï nhieät tình vôùi toå chöùc ( Organizational
commitment):
 Laø tình traïng maø con ngöôøi hieåu ñöôïc muïc tieâu cuûa
toå chöùc, saún saøng trung thaønh vôùi toå chöùc vaø luùc naøo
cuõng mong muoán ñöôïc gaén boù chaët cheû vôùi toå chöùc.
 Moät ngöôøi caøng nhieät tình vôùi toå chöùc thì seõ caøng
gaén boù vôùi coâng vieäc cuûa hoï.
 Söï nhieät tình vôùi toå chöùc coù lieân quan nghòch bieán
vôùi caû söï vaéng maët vaø söï thuyeân chuyeån.

23. 23
2.4. Thaùi ñoä vaø söï nhaát quaùn
(Attitudes and Consistency)
 Con ngöôøi luoân tìm söï nhaát quaùn trong caùc thaùi
ñoä cuûa hoï vaø söï nhaát quaùn giuõa thaùi ñoä va ø haønh
vi. Ñieàu naøy coù nghóa laø caù nhaân luoân tìm caùch
ñieàu hoøa caùc thaùi ñoä khaùc nhau vaø saép xeáp caùc
thaùi ñoä vaø haønh vi cuûa hoï sao cho chuùng ñöôïc theå
hieän moät caùch hôïp lyù vaø nhaát quaùn. Khi khoâng coù
söï nhaát quaùn thì seõ xuaát hieän caùc aùp löïc ñeå
ñöa caù nhaân veà traïng thaùi caân baèng baèng caùch
thay ñổi haønh vi hoaëc thaùi ñoä hoaëc phaùt trieån cô
sôû hôïp lyù hoùa cho caùc khaùc bieät.

24. 24
2.4. Thaùi ñoä vaø söï nhaát quaùn
(Attitudes and Consistency)
Ví duï: Moät ngöôøi tuyeån moä nhaân vieân cho
coâng ty. Coâng vieäc cuûa anh ta laø tieáp xuùc vôùi
caùc öùng vieân, trình baøy nhöõng thuaän lôïi, toát
ñeïp cuûa coâng ty; nhöng coù theå coù nhöõng maâu
thuaån vì caù nhaân anh ta thaáy ñieàu kieän laøm
vieäc cuûa coâng ty khoâng toát vaø coù ít cô hoäi
thaêng tieán cho nhaân vieân. Thaùi ñoä cuûa anh ta
coù theå laø:

25. 25
2.4. Thaùi ñoä vaø söï nhaát quaùn
(Attitudes and Consistency)
 Thaùi ñoä tích cöïc theå hieän baèng caùch söûa chöõa caùc yeáu
keùm cuûa baûn thaân vaø trình baøy nhöõng maët giaù trò cuûa
coâng ty vôùi öùng vieân.
 Thaùi ñoä tieâu cöïc theå hieän qua vieäc giôùi thieäu hình aûnh
cuûa coâng ty khoâng nghieâm tuùc hoaëc bôõn côït veà ñieàu
kieän laøm vieäc vaø cô hoäi thaêng tieán cho nhöõng öùng vieân
coù trieån voïng.
 Anh ta thaáy raèng coâng ty laø moät nôi laøm vieäc khoâng toát,
nhöng nhieäm vuï cuûa moät ngöôøi tuyeån moä laø phaûi giôùi
thieäu caùc maët toát ñeïp veà coâng vieäc cuûa coâng ty. Do ñoù,
anh ta phaûi hôïp lyù hoùa baèng caùch cho raèng khoâng coù nôi
laøm vieäc naøo laø hoaøn haûo, vaø nhö theá anh ta seõ trình baøy
moät böùc tranh hoàng veà coâng ty.

26. 26
2.5. Thuyeát veà söï baát hoøa nhaän thöùc
(Cognitive Dissonance Theory)
 Baát hoøa coù nghóa laø khoâng nhaát quaùn, thuyeát baát
hoøa nhaän thöùc ñeà caäp tôùi baát kyø söï khoâng töông
hôïp naøo maø caù nhaân nhaän thöùc ñöôïc giöõa caùc
thaùi ñoä cuûa anh ta hoaëc giöõa haønh vi vaø thaùi ñoä.
 Coù 3 yeáu toá ñeå nghieân cöùu giaûm söï baát hoøa:
1. Taàm quan troïng cuûa caùc nhaân toá gaây ra söï baát
hoøa: Neáu caùc nhaân toá taïo ra söï baát hoøa laø khoâng
quan troïng, aùp löïc ñeå ñieàu chænh söï baát hoøa seõ
thaáp vaø ngöôïc laïi

27. 27
2.5. Thuyeát baát hoøa veà nhaän thöùc
(Cognitive Dissonane Theory)
Ví duï: baïn laø moät nhaø quaûn quaûn trò coâng ty, baïn tin
töôûng maõnh lieät laø khoâng moät coâng ty naøo ñöôïc laøm oâ
nhieãm khoâng khí hay nöôùc nhöng do yeâu caàu coâng vieäc
baïn phaûi quyeát ñònh vaán ñeà naøy. Ñeå ñaûm baûo quyeàn lôïi
coâng ty thì ngöôïc lai vôùi thaùi ñoä cuûa baïn ñoái vôùi söï oâ
nhieãm. Baïn bieát ñoå nöôùc thaûi cuûa coâng ty ra soâng (giaû söû
vieäc naøy laø hôïp phaùp) laø kinh teá nhaát cho coâng ty. baïn seõ
laøm gì? (Ngöng ñoå nöôùc thaûi, tieáp tuïc vì quyeàn lôïi cuûa
coâng ty baát hoøa naøy khoâng quan troïng, thay ñoåi thaùi ñoä vì
vieäc naøy laø hôïp phaùp, tìm nhaân toá hoøa hôïp hôn vaø cho raèng
lôïi ích coâng ty mang laïi cho xaõ hoäi lôùn hôn chi phí ñeå xöû lyù
oâ nhieåm).

28. 28
2.5. Thuyeát baát hoøa veà nhaän thöùc
(Cognitive Dissonane Theory)
2. Söï tinh töôûng cuûa caù nhaân veà möùc ñoä
aûnh höôûng cuûa hoï ñoái vôùi caùc nhaân toá seõ
taùc ñoäng ñeán caùch maø hoï seõ phaûn öùng vôùi
baát hoøa.
 Neáu hoï nhaän thöùc söï baát hoøa laø keát quaû
caùc nhaân toá khoâng kieåm soaùt ñöôïc (moät
caùi gì ñoù maø hoï khoâng coù söï löïa choïn)
thì ít coù khaû naêng thay ñoåi thaùi ñoä.

29. 29
Ví duï: haønh vi taïo ra söï baát hoøa laø do yù kieán
cuûa laõnh ñaïo, aùp löïc ñeå giaûm söï baát hoøa seõ
thaáp hôn la ø do haønh vi töï nguyeän. Khi söï
baát hoøa toàn taïi, noù coù theå ñöôïc hôïp lyù hoùa vaø
ñieàu chænh.
3. Phaàn thöôûng cuõng coù aûnh höôûng ñeán möùc
ñoä maø caù nhaân ñöôïc ñoäng vieân ñeå giaûm söï
baát hoøa. Nhöõng phaàn thöôûng lôùn ñi theo sau
söï baát hoøa cao coù xu höôùng giaûm bôùt caêng
thaúng voán coù trong söï baát hoøa.
2.5. Thuyeát baát hoøa veà nhaän thöùc
(Cognitive Dissonane Theory)

30. 30
 Nhöõng yeáu toá treân cho ta thaáy khi con ngöôøi caûm
thaáy baát hoøa, thì khoâng nhaát thieát hoï höôùng tôùi söï
nhaát quaùn töùc laø giaûm söï baát hoøa. Baát hoøa ít quan
troïng (yeáu toá beân ngoaøi, phaàn thöôûng lôùn hôn) thì
caù nhaân khoâng coù mong muoán giaûm söï baát hoøa.
 Thuyeát baát hoøa nhaän thöùc giuùp chuùng ta döï ñoaùn
ñöôïc söï thay ñoåi cuûa thaùi ñoä vaø haønh vò.
Ví duï: Neáu do yeâu caàu coâng vieäc, con ngöôøi phaûi
noùi hay laøm ñieàu gì traùi vôùi thaùi ñoä vaø caù nhaân hoï,
hoï coù xu höôùng ñieàu hoøa thaùi ñoä cuûa hoï ñeå thích
hôïp vôùi nhaän thöùc veà ñieàu hoï noùi hay laøm.
2.5. Thuyeát baát hoøa veà nhaän thöùc
(Cognitive Dissonane Theory)

31. 31
2.6. Ño löôøng quan heä giöõa Thaùi ñoä vaø Haønh vi
2.6.1 Các biến ngẫu nhiên trung hòa
Thaùi ñoä Haønh vi
• Thaùi ñoä cuï theå-haønh vi cuï theå
• Söùc eùp cuûa xaõ hoäi ñoái vôùi haønh vi
• Kinh nghieäm cuûa con ngöôøi

32. 32
 Thaùi ñoä cuï theå vaø haønh vi cuï theå
 20% töông quan giöõa baûo veä moäi tröôøng/tuùi
nylon
 50% loïai boû vaät duïng baèng nylon.
 Söùc eùp cuûa xaõ hoäi ñoái vôùi haønh vi
 Ví duï: Moät ngöôøi lao ñoäng gheùt caùc hoäi hoïp
laïi phaûi ñi döï caùc buoåi hoïp cuûa toå chöùc
ñoaøn theå.
2.6.1 Các biến ngẫu nhiên trung hòa

33. 33
 Kinh nghieäm con ngöôøi vôùi caùc thaùi ñoä ñöôïc xem
xeùt
 Quan heä giöõa thaùi ñoä vaø haønh vi döôøng nhö
maïnh hôn neáu thaùi ñoä ñöôïc ñaùnh giaù coù lieân
quan tôùi kinh nghieäm maø con ngöôøi ñaõ traûi qua.
 Ví duï: Khi chuùng ta hoûi sinh vieân chöa coù kinh
nghieäm veà laøm vieäc veà taàm quan troïng cuûa caùc
nhaân toá cuûa coâng vieäc ñeå xaùc ñònh hoï coù ôû laïi
laøm vieäc hay khoâng? Caâu traû traû lôøi cuûa hoï
khoâng ñuû caên cöù ñeå ta döï ñoaùn haønh vi thuyeân
chuyeån cuûa hoï trong thöïc teá.
2.6.1 Các biến ngẫu nhiên trung hòa

34. 34
 Thuyeát töï nhaän thöùc nghieân cöùu söï aûnh höôûng
cuûa haønh vi leân thaùi ñoä.
 Khi ñöôïc hoûi veà thaùi ñoä ñoái vôùi moät ñoái
töôïng, caù nhaân nhôù laïi caùc haønh vi cuûa hoï
trong quaù khöù coù lieân quan ñeán ñoái töôïng, vaø
töø caùc haønh vi trong quaù khöù hoï seõ suy ra thaùi
ñoä cuûa hoï.
2.6.2 Thuyeát töï nhaän thöùc
(Self-perception theory):

35. 35
 Thuyeát töï nhaän thöùc cho raèng nhöõng thaùi ñoä ñöôïc söû
duïng sau söï kieän, ñeå taïo ra yù nghóa cuûa moät haønh
ñoäng ñaõ xaûy ra hôn laø ñi tröôùc haønh ñoäng vaø chæ daãn
haønh ñoäng.
 Trong khi moái quan heä giöõa thaùi ñoä vaø haønh vi raát yeáu
thì moái quan heä giöõa haønh vi vaø thaùi ñoä laïi raát maïnh.
Chuùng ta coù theå keát luaän raèng döôøng nhö ngöôøi ta raát
gioûi trong vieäc tìm ra nhöõng lyù do ñeå giaûi thích haønh
vi cuûa mình, nhöng laïi keùm trong vieäc laøm nhöõng gì
maø hoï cho laø hôïp lyù vaø phaûi laøm.
2.6.2 Thuyeát töï nhaän thöùc
(Self-perception theory):

36. 36
3. Söï thoûa maõn ñoái vôùi coâng vieäc
(Job satisfaction)
3.1.Khaùi nieäm: Söï thoûa maõn ñoái vôùi coâng vieäc laø thaùi
ñoä chung cuûa moät caù nhaân ñoái vôùi coâng vieäc cuûa caù
nhaân ñoù.
3.2. Ño löôøng söï thoûa maõn ñoái vôùi coâng vieäc:
 Ño löôøng toaøn boä baèng moät caâu hoûi
 Caù nhaân ñöôïc ñeà nghò traû lôøi chæ moät caâu hoûi
“quan taâm tôùi moïi ñieàu , baïn thoûa maõn theá naøo
ñoái vôùi coâng vieäc cuûa minh. Caù nhaân seõ traû lôøi
baèng vieäc khoanh troøn moät con soá töø 1-5 töông
öùng vôùi möùc ñoä töø “raát baát maõn” ñeán “raát thoûa
maõn”.

37. 37
3. Söï thoûa maõn ñoái vôùi coâng vieäc
(Job satisfaction)
 Toång hôïp möùc ñoä caùc yeáu toá cuûa coâng vieäc
 Phöông phaùp naøy phöùc taïp hôn, noù xaùc ñònh caùc
yeáu toá chuû yeáu cuûa coâng vieäc vaø hoûi caûm töôûng
cuûa ngöôøi lao ñoâng veà töøng yeáu toá nhö: baûn
chaát coâng vieäc, söï kieåm soaùt coâng vieäc, thu nhaäp
hieän taïi, cô hoäi thaêng tieán vaø moái quan heä vôùi
nhöõng ngöôøi coäng söï. Nhöõng yeáu toá cuõng ñöôïc
ñaùnh giaù theo thang ñieåm töø 1-5 sau ñoù ñöôïc
coäng laïi ñeå xaùc ñònh möùc ñoä thoûa maõn toaøn boä.
 Phöông phaùp naøo ño löôøng toát hôn?

38. 38
SÖÏ THOÛA MAÕN
COÂNG VIEÄC
Coâng vieäc thaùch
thöùc söï thoâng minh
(Mentally
challenging work)
Phaàn thöôûng coâng
baèng (Equitable
rewards)
Ñieàu kieän laøm vieäc
thuaän lôïi
(Supportive working
conditions)
Söï uûng hoä cuûa ñoàng
nghieäp (Supportive
colleagues)
Söï töông hôïp giöõa
coâng vieäc vaø caù tính
(Personality-job fit)
Yeáu toá di truyeàn
(Heridity factors)
3.3. Nhöõng yeáu toá xaùc ñònh söï
thoûa maõn ñoái vôùi coâng vieäc