კოლექციების შექმნის ისტორიიდან.
საქართველოს ეროვნული მუზეუმის ისლამური ხელოვნების კოლექციების ისტორიული და მხატვრული ფასეულობა ძალზე მაღალია, ხოლო ქრონოლოგიური და გეოგრაფიული სპექტრი ფართო. ეროვნული მუზეუმის რეორგანიზაციის გამო უმრავლესი კოლექციები სამუზეუმო ფონდებშია დაცული და მათი მხოლოდ მცირე ნაწილია გამოფენილი ხელოვნების მუზეუმის საექსპოზიციო დარბაზებში.
საქართველოში აღმოსავლური ექსპონატებისადმი ინტერესი აღინიშნება კავკასიაში პირველი სამუზეუმო ორგანიზაციების ჩასახვის პერიოდიდან XIX ს.-ის შუა წლებიდან. მრავალრიცხოვანი ექსპედიციისა და მოგზაურობის დროს ჯერ კიდევ კავკასიის მუზეუმის თანამშრომლები მისი დირექტორის გუსტავ რადეს თაოსნობით ხშირად ყიდულობდნენ ისლამურ ნივთებს, რომლებიც ამ მუზეუმის საექსპოზიციო დარბაზებს ამშვენებდა. ისლამური ხელოვნების სტილი და ცალკეული დეკორატიული მოტივები ფართოდ გამოიყენებოდა კავკასიის მუზეუმის პირველი საექსპოზიციო დარბაზების გაფორმებისას.
ექსპედიციებისა და მოგზაურობების გარდა მუზეუმში ექსპონატები შემოდიოდა კერძო შემოწირულობების სახითაც ცნობილი ადგილობრივი და უცხოელი მეცნიერებისაგან, პოლიტიკოსებისა თუ დიდგვაროვნებისაგან (ბაგრატიონების სამეფო ოჯახის წევრები, ვორონცოვი, კაზნაკოვი, ზელ-ალ სალტან და სხვანი).
ისლამური ხელოვნების ნიმუშებს XIX ს-ის მეცნიერები და საზოგადო მოღვაწეები გადასცემდნენ მრავალ სამუზეუმო და საგამნანათლებლო დაწესებულებას (წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოება, საისტორიო –სათნოგრაფიო საზოგადოება). ამ კოლექციათაგან ცალკე აღნიშვნის ღირსია ცნობილი ქართველი ფოტოგრაფისა და საზოგადო მოღვაწის ალ
20. მირაჯი, ანუ მოციქულ მუჰამადის სასწაულებრივი
ღამეული მოგზაურობა და ცად ამაღლება
საინვენტარო ნომერი:
780;
პერიოდი:
XVI საუკუნე;
ქვეყანა:
ირანი;
მასალა:
ქაღალდი, მინერალური
და მცენარეული
საღებავები, ოქრო;
ტექნიკა:
მინიატიურული
მხატრობა;
ზომები:
სიმაღლე: 17.5 სმ,
სიგანე: 15.3 სმ.
21. შორენკეცი იმამ ზადე იაიას
მავზოლეუმიდან
საინვენტარო ნომერი: 672; პერიოდი: XIII საუკუნე; ქვეყანა: ირანი;
მასალა: ფაიანსი; ტექნიკა: ლუსტრით მოხატვა; ზომები: სიმაღლე: 47 სმ,
სიგანე: 31 სმ.
27. შეყვარებულები
საინვენტარო ნომერი: 345; პერიოდი: ჰიჯრის 1013 წ. (1604-05 წწ.); ქვეყანა:
ირანი; ოსტატი: ვალი; მასალა: ქაღალდი, მინერალური და მცენარეული
საღებავები, ოქრო; ტექნიკა: მინიატიურული მხატრობა; ზომები: სიმაღლე:
15,5 სმ, სიღრმე: 26,5 სმ.
28. ლხინი სასახლეში
საინვენტარო ნომერი:
324
პერიოდი:
XVII საუკუნე
ქვეყანა:
ირანი
ოსტატი:
მუინ მუსავირის წრე
მასალა:
ქაღალდი, მინერალური და
მცენარეული საღებავები, ოქრო
ტექნიკა:
მინიატიურული მხატრობა
სიმზომები:
აღლე: 33 სმ
სიგანე: 22 სმ
29. შაჰ სულთან ჰუსეინის
ფირმანი
საინვენტარო ნომერი:
156;
პერიოდი:
ჰიჯრის 1124 წლის 1 ჯუმადა (1712 წლის 6
ივნისი - 5 ივლისი);
ქვეყანა:
ირანი;
მასალა:
ქაღალდი, მინერალური და მცენარეული
საღებავები, ოქრო, მელანი;
ტექნიკა:
მინიატიურული მხატრობა, კალიგრაფია;
ზომები:
სიმაღლე: 97 სმ,
სიღრმე: 37 სმ.
30. საადის ყულიათის
ხელნაწერი მინიატურითა
და ფრონტოსპისით
საინვენტარო ნომერი:
791;
პერიოდი:
XVIII საუკუნე;
ქვეყანა:
ირანი;
მასალა:
ქაღალდი, მინერალური და
მცენარეული
საღებავები, ოქრო, მელანი;
ტექნიკა:
მინიატიურული
მხატრობა, კალიგრაფია.
ზომები:
სიმაღლე: 26.5 სმ,
სიგანე: 15.5 სმ.
55. აბას მირზას პორტრეტი
საინვენტარო ნომერი:
857
პერიოდი:
XVIII -XIX საუკუნეები
ქვეყანა:
ირანი
ოსტატი:
მიჰრ ალის წრე
მასალა:
ტილო, ზეთი
ტექნიკა:
დაზგური ფერწერა
ზომები:
სიმაღლე: 81 სმ
სიგანე: 60 სმ
62. ფათჰ-ალი შაჰის (1797-1834 ) პორტრეტი
საინვენტარო ნომერი:
2096
პერიოდი:
XIX საუკუნე
ქვეყანა:
ირანი
მასალა:
ქაღალდი, მინერალური და
მცენარეული საღებავები
ტექნიკა:
მინიატიურული მხატრობა
ზომები:
სიმაღლე: 18 სმ
სიგანე: 13.5 სმ
67. მირზა ალი ხანის
პორტრეტი
საინვენტარო ნომერი:
136;
პერიოდი:
ჰიჯრის 1284 წ . (1867-68 წწ.);
ქვეყანა:
ირანი;
ოსტატი:
ბეგლარ ხან აფშარი;
მასალა:
ქაღალდი, მინერალური და
მცენარეული საღებავები;
ტექნიკა:
მინიატიურული მხატრობა;
ზომები:
სიმაღლე: 27.5 სმ,
სიგანე: 20 სმ.
87. ყალამქარი
საინვენტარო ნომერი: 969
პერიოდი: XIX საუკუნე
ქვეყანა: ირანი
მასალა: ბამბა, ნატურალური
საღებავები
ტექნიკა: ბეჭდვა, მოხატვა
ზომები:
სიმაღლე: 231 სმ
სიგანე: 123 სმ
88. სუფრა
საინვენტარო ნომერი: 2330; პერიოდი: XIX საუკუნე
ქვეყანა: ირანი, რეშთი; მასალა: შალი, აბრეშუმი
ტექნიკა: ნაქარგობა; ზომები: სიმაღლე: 152 სმ, სიგანე: 152 სმ.
89. სუფრა
საინვენტარო ნომერი: 4021; პერიოდი: XIX საუკუნე
ქვეყანა: აზერბაიჯანი; მასალა: შალი, აბრეშუმი
ტექნიკა: ნაქარგობა; ზომები: სიმაღლე: 165 სმ, სიგანე: 158 სმ
90. ხალიჩა
პერიოდი: ჰიჯრის 1290 წ . (1873-74 წწ.); ქვეყანა: აზერბაიჯანი
მასალა: შალი, ბუნებრივი საღებავები; ზომები: სიმაღლე: 76 სმ, სიგანე: 66 სმ
91. ხალიჩა
საინვენტარო ნომერი: 2892; პერიოდი: XIX ს.; ქვეყანა:
აზერბაიჯანი; მასალა: შალი, ბუნებრივი საღებავები; ტექნიკა:
ხალიჩური ქსოვა; ზომები: სიმაღლე: 176 სმ, სიგანე: 119 სმ
92. შეყვარებულები
საინვენტარო ნომერი: 357
პერიოდი: XVIII საუკუნე
ქვეყანა: ირანი
ოსტატი: ნაზარ ალი
მასალა: ქაღალდი, მინერალური
და მცენარეული საღებავები
ტექნიკა: მინიატიურული
მხატრობა
ზომები:
სიმაღლე: 19 სმ
სიგანე: 13.5 სმ
102. დოქი
საინვენტარო ნომერი:
135
პერიოდი:
ჰიჯრის 577 წლის შაბანის თვე
(1181 წლის 10 დეკემბერი-1182
წლის 7 იანვარი )
ქვეყანა:
ავღანეთი, ჰერათი
ოსტატი:
მაჰმუდ იბნ მუჰამად ალ-ჰარავი
მასალა:
ბრინჯაო, ვერცხლი, სპილენძი
ტექნიკა:
ჩამოსხმა გრავირება
ზომები:
სიმაღლე: 38.5 სმ
103. ყვავილები
საინვენტარო ნომერი: 861
პერიოდი:
ჰიჯრის 1278 წლის 30 ჯუმადა
(1861წლის 3 დეკემბერი)
ქვეყანა: ირანი
ოსტატი: ლუტფ-ალი შირაზი
მასალა: ქაღალდი, მინერალური და
მცენარეული საღებავები
ტექნიკა: მინიატიურული მხატრობა
ზომები:
სიმაღლე: 18.4 სმ
სიგანე: 12 სმ
108. ქალის პორტრეტი
საინვენტარო ნომერი: 467
პერიოდი: XIX საუკუნე
ქვეყანა: აზერბაიჯანი
ოსტატი: მირზა ყადიმ ერევანი
მასალა:
ქაღალდი, მინერალური და
მცენარეული საღებავები
ტექნიკა: მინიატიურული
მხატრობა
ზომები:
სიმაღლე: 31.7 სმ
სიგანე: 22.5 სმ
109. ვარდი და
ბულბული
საინვენტარო ნომერი: 221
პერიოდი: XIX საუკუნე
ქვეყანა: აზერბაიჯანი
ოსტატი: მირზა ყადიმ ერევანი
მასალა: ქაღალდი, მინერალური
და მცენარეული საღებავები
ტექნიკა: მინიატიურული
მხატრობა
ზომები:
სიმაღლე: 20.2 სმ
სიგანე: 13. 3 სმ
110. ფოტოგადაღების
სეანსი
საინვენტარო ნომერი: 2022
პერიოდი: ჰიჯრის 1271 წ. (1854-55
წწ.)
ქვეყანა: ირანი
ოსტატი: მირზა რიზა თაბრიზი
მასალა: ქაღალდი, მინერალური და
მცენარეული საღებავები, ოქრო
ტექნიკა: მინიატიურული მხატრობა
ზომები:
სიმაღლე: 25 სმ
სიგანე: 12.5 სმ