Mühendislik Ekonomisi-2.ppt

3.04.2023 21:27:59 Prof. Dr. Cengiz Kahraman
1
Mühendislik Ekonomisi
ETKİN VE NOMİNAL
FAİZ ORANLARI

2
Nominal Faiz ve Etkin Faiz
 Finansal kurum veya kuruluş faizi
bileştirirken yılda bir faiz döneminden daha
fazla dönem kullanıyorsa, faizi genellikle
yıllık tabana göre belirtir. Örneğin, her ay için
%1,5 faiz ödeniyorsa, yıllık bileşik faiz %1,5 x
12 = %18 olarak söylenir.

3
 Faiz oranı bu şekilde ifade edildiğinde, %18
faiz oranı nominal faiz oranı olarak ifade
edilir. Finansal kurum veya kuruluşlar için
işlemlerinde nominal faiz oranlarını
kullanmak uygun olmasına rağmen, nominal
faiz oranları yıl içindeki birikmelerin etkisini
ifade etmezler. Yıl içindeki birikmelerin
etkisini tanımlamak için etkin faiz oranı
terimi kullanılır.

4
 Etkin faiz oranı belirli bir zaman döneminde
kazanılan veya borçlu olunan gerçek faizi
temsil etmektedir. Buradaki zaman dönemi
için bir yıl veya ödeme dönemine eşit bir
zaman dönemi kullanılabilir. Bir yıl esas
alınarak hesaplanan etkin faiz oranına etkin
yıllık faiz oranı denir.

5
 Farzediniz ki, bir banka verdiği kredilere üç
aylık bileşik %12 faiz oranı yüklemektedir. Bu
demektir ki, bir yıl süresince her üç ay için
faiz oranı %3 (=%12 / 4)' tür. Yıl başında bu
faiz oranı üzerinden tasarruf hesabına
yatırılan 1 YTL' nin yıl sonundaki değeri
aşağıdaki gibi olacaktır:

6
1 YTL' nin kazandığı faiz, "1,1255 YTL - 1
YTL = 0,1255 YTL" olarak hesaplanır. Şimdi
şu sorunun cevabını arayalım:

7
 Acaba hangi yıllık bileşik faiz oranı üç aylık
bileşik faiz oranının kazandırdığı faizi
kazandıracaktır?
 Bu sorunun cevabı, aşağıdaki bir bilinmeyenli
denklemin çözümüdür:

8
 Buradan çıkarılacak sonuç şudur:
 %12 yıl içerisindeki birikmelerin etkisini gözönüne
almayan yıllık nominal faiz oranı iken, %12,55 yıl içindeki
birikmelerin etkisini gözönüne alan etkin yıllık faiz
oranıdır. Yıllık etkin faiz oranının 1 YTL' nin bir yıl
sonunda kazandığı faiz miktarına eşit olduğuna dikkat
edilmelidir. Yukarıda 1,1255 YTL sonucunu veren iki
eşitliği eşitleyerek yani etkin yıllık faiz oranı (EFO)
bulunur:

9
Nominal Faiz ve Etkin Faiz:
Sembollerle Gösterim
Yaptığımız işlemleri sembollerle ifade edecek
olursak:
yazılabilir. Burada NFO, nominal faiz oranı; m,
yıl içindeki faiz dönemi sayısıdır. NFO , ise
sembolik olarak aşağıdaki şekilde ifade
edilebilir:
EFO
NFO
m
m
 





 
1 1

10
 Etkin faiz oranı için bir başka hesaplama tarzı
aşağıdaki şekilde de olabilir:
NFO
NFO
m
m







 
EFO
Y

ıl sonu itibariyle kazanılan faiz TL
Yıl başında hesaptaki anapara (TL)

11
 Yıl içinde herhangi bir ödeme dönemi için
etkin faiz oranı aşağıdaki şekilde hesaplanır:
 Burada c, yıl içinde etkin faiz oranının
hesaplanmak istendiği dönem sayısıdır.
EFO
NFO
m
c
c
 





 
1 1

12
 Dönem uzunluğu bir yıl ise ve k yıl için etkin
faiz oranı hesaplanmak isteniyorsa,
 eşitliği kullanılabilir.
 
EFO EFO
k y
  
1 1
ıllık
k

13
 Örnek :
 %18 nominal faiz oranının (a) üç aylık
bileşik olduğu, (b) aylık bileşik olduğu
durumlar için 3 aylık etkin faiz oranını
hesaplayınız.
 NFO = %18, m=4, c=1

EFO  





  
1
018
4
1 5
1
,
%4,

14
 NFO = %18, m=12, c=3
 bulunur.
EFO  





  
1
018
12
1 568
3
,
%4,

15
 3. BÖLÜM SORULARI
 GRUP A
 Aşağıdaki ifadeleri a) Doğru ya da b) Yanlış olarak değerlendiriniz.
 1. Nominal faiz oranları yıl içindeki birikmeleri dikkate alırlar.
 a) Doğru b) Yanlış
 2. Etkin faiz oranları yıl içindeki birikmeleri dikkate alırlar.
 3. Bir yıl esas alınarak hesaplanan etkin faiz oranına etkin yıllık faiz oranı denir.
 4. Ödeme dönemine bağlı olarak hesaplanan etkin faiz oranına ödeme dönemi başına etkin
 faiz oranı denir.
 Doğru b) Yanlış
 5. Belirli bir yıllık nominal faiz oranına karşılık gelen yıllık etkin faiz oranı, ilgili yıllık
 nominal faiz oranından küçüktür.
 Doğru b) Yanlış

16
 Aşağıdaki problemleri çözünüz.
 1. Bir kredi planında faiz % 36 aylık bileşik faiz olarak bildirilmiştir. Bu kredi planı için etkin
 faiz oranını hesaplayınız. (Cevap: % 42,57)
 2. Aylık %1,75 oranındaki maliyetin nominal ve etkin faiz oranı olarak değeri ne olur?
 (Cevap: %21; %23,14)
 3. Nominal faiz oranının %12 olduğu aylık bileşik faiz ve nominal faiz oranının %13
 olduğu altı aylık bileşik faiz seçeneklerinden hangisi daha fazla kazanç getirir?
 Hesaplayınız. (Cevap: %12,68; %13,42)
 4. %16 nominal faiz oranının üç aylık bileşik olduğu durumdaki etkin faiz oranı ile %15
 nominal faiz oranının aylık bileşik olduğu durumdaki etkin faiz oranını karşılaştırınız.
 (Cevap: %16,98; %16,07)
 5. %12 nominal faiz oranının altı aylık, üç aylık ve aylık bileşik olduğu durumlar için etkin
 faiz oranını hesaplayınız.

17
 6. 01.01.2005 tarihinde 700 TL borç alınıyor ve 01.01.2006 tarihinde borcun toplam 749 TL
 olarak geri ödenmesi bekleniyor. Uygulanan yıllık etkin faiz oranı kaçtır? (Cevap: % 7)
 7. 01.01.2005 tarihinde 85000 TL değerinde borç alınıyor ve 01.01.2015 tarihinde 201229
TL
 olarak geri ödenmesi bekleniyor. Uygulanan yıllık etkin faiz oranı nedir? (Cevap: % 9)
 8. A bankası yatırımlarınıza %7 yıllık bileşik faizden kazanç getirmekte ve B bankası ise
 %6,5 üç aylık bileşik faizden kazanç getirmektedir. Etkin faiz oranlarını dikkate alarak
 paranızı hangi bankaya yatırmayı tercih edersiniz? Hesaplayınız. (Cevap: A bankası)
 9. Bir banka her 3 aylık tasarruf için %1,5 faiz öderse yıllık etkin ve nominal faiz oranı ne
 olur? (Cevap: %6,1; %6)
 10. Bir kişiye amcası tarafından 50 milyon TL miras kalmıştır. Bu kimse parayı bir tasarruf
 hesabına yatırmak istemektedir. Ancak piyasada çeşitli faizler ödeyen bankalar vardır:
 Yıllık bileşik %4,375; üç aylık bileşik %4,25; sürekli bileşik %4,125.En yüksek verim
 getirecek faiz seçilmek istendiğine göre hangisi seçilmelidir? (Cevap: Yıllık bileşik
 %4,375)

Mühendislik Ekonomisi-2.ppt

Recommended

Recommended

More Related Content

Featured

Featured (20)

Mühendislik Ekonomisi-2.ppt