Dokumen tersebut memberikan panduan mengenai proses teknik bahan di pusat sumber, termasuk proses untuk bahan buku dan bukan buku. Proses untuk bahan buku meliputi penerimaan, pemeriksaan fizikal, pengecopan hak milik dan perolehan, penulisan label dan kad panggilan, serta pengisian butiran ke dalam rekod perolehan. Manakala untuk bahan bukan buku, prosesnya meliputi penerimaan, penentuan jenis,

1. PUSAT SUMBER PENDIDIKAN NEGERI
KEDAH DARUL AMAN
PROSES TEKNIK
BAHAN
KURSUS ASAS PENGURUSAN PUSAT SUMBER

2. PROSES TEKNIK BAHAN
Proses teknik melibatkan bahan-bahan yang
baru diperoleh sebelum disebarkan kepada
pengguna. Proses teknik perlu dilakukan
mengikut ketetapan yang diguna pakai oleh
sesebuah pusat sumber. Peraturan dan
tatacara memproses perlulah diikuti supaya
sistem pengurusan bahan adalah standard
serta memudahkan pengguna dalam
pencarian dan penggunaan maklumat.

3. PROSES TEKNIK
BAHAN
 Bahan Buku
 Bahan Bukan Buku
•Bahan Cetak
•Bahan Bukan Cetak
•Bahan Elektonik (perisian)
•Bahan 1D, 2D dan 3D

4. PROSES TEKNIK BAHAN BUKU
 Penerimaan bahan buku dari syarikat
pembekal
 Pastikan bungkusan yang dipesan sampai
kepada kita.
 Semak borang pesanan dan buku yang
diterima adalah betul dan jelas.
 Jika buku tersebut tidak seperti yang
dikehendaki, kembalikan kepada Syarikat
Pembekal berkenaan.

5. MEMERIKSA BUKU
 Buka buku
 Letakkan buku di atas meja
dan pastikan tulang buku ke
bawah dalam keadaan
menegak.
 Tekan kulit buku dengan
beberapa helai muka surat,
selepas itu lakukan
pergerakan yang sama
sekali lagi pada kulit yang
sebelahnya
 Semak muka surat jika ada
tersalah / tidak bercetak.

6. COP HAK MILIK
Copkan di tempat
berikut:
 Halaman Judul
 Bahagian dalam
kulit belakang
buku
 Muka surat rahsia
PUSAT SUMBER
SEKOLAH MENENGAH SERI TERATAI
ALOR SETAR. KEDAH DARUL AMAN

9. COP HAK MILIK
 Cara mengecop di
tulang buku
 Perlu dicop pada sisi
hadapan dan kedua-dua
sisi buku

11. COP PEROLEHAN
 Butiran yang perlu ada
pada cop perolehan
adalah seperti berikut:
o NAMA DAN
ALAMAT PUSAT
SUMBER
SEKOLAH
o NO. PEROLEHAN
o NO. PANGGILAN
o TARIKH
PEROLEHAN
o HARGA
PUSAT SUMBER
SEKOLAH MENENGAH SERI TERATAI
ALOR STAR, KEDAH DARUL AMAN
NO.PEROLEHAN :
NO.PANGGILAN :
TARIKH PEROLEHAN :
HARGA :

12. COP PEROLEHAN
 Cop perolehan
dicop pada
halaman judul
buku

13. KOCEK BUKU
 Kocek Buku
ditampalkan di
sebelah dalam kulit
belakang buku.
 Kocek buku
dilekatkan lebih
kurang 2.5 cm / 1
inci dari bawah buku
atau mengikut
ketetapan dari fail
kuasa

14. CONTOH KOCEK BUKU, KAD BUKU
DAN SLIP TARIKH PULANG
DILETAKKAN

15. KOCEK BUKU
 Kocek buku hendaklah
diisikan dengan dengan
butiran:
o NO. PEROLEHAN
o NO.PANGGILAN
o NAMA PENGARANG
o JUDUL BUKU ( Mula
ditulis pada huruf ketiga
nama pengarang )
Amiruddin Rahiman
Agama Islam Masa Kini
AMI
297
2257

16. KAD BUKU
 Kad buku
 Butiran yang
dicadangkan yang
perlu ada pada Kad
Buku:
o NO.PANGGILAN
o NO.PEROLEHAN
o NAMA PENGARANG
o JUDUL / TAJUK
BUKU
Amiruddin Rahiman
Agama Islam Masa Kini
297
AMI
2257

17. SLIP TARIKH PULANG
 Slip Tarikh Pulang
 Slip Tarikh Pulang
adalah sebagai
rujukan oleh
peminjam untuk
peringatan bagi
tarikh pemulangan
buku.
27.3.2002
1.4..2002
297
AMI
2257

18. LABEL PANGGILAN
 Label Panggilan di tulang buku
 Label Panggilan hendaklah ditampal di
bahagian tulang buku dengan menggunakan
kertas pelekat berwarna putih dan ditulis
dengan No. Panggilan. ( Dawat hitam )
297
AMI
510.8
FAR
FT
MUT
FI
BLY
FC
LIM
FM
AHM
899.8
FAR
R
027.8
FAR

19. MENULIS LABEL
PANGGILAN
• Buku bukan fiksyen
784
AZI
NO PANGGILAN
Tiga huruf dari NAMA
PENGARANG / JUDUL
BUKU
Tiga huruf dari NAMA
PENGARANG – AZIZ
MAT ZAIN

20. MENULIS LABEL
PANGGILAN
• Buku Rujukan
R
030
ENS
NO PANGGILAN
Tiga huruf dari NAMA
PENGARANG / JUDUL
BUKU
R - Rujukan
Tiga huruf dari NAMA
JUDUL BUKU –
Ensaiklopedia Pelajar

21. MENULIS LABEL
PANGGILAN
• Buku fiksyen
FM
ABD
NO PANGGILAN
FM – Fiksyen Melayu
FI - Fiksyen Inggeris
FC - Fiksyen Cina
FT - Fiksyen Tamil
Tiga huruf dari NAMA
PENGARANG / JUDUL
BUKU
contoh
ABDULLAH SALLEH

22. LABEL PANGGILAN
 Label Panggilan
hendaklah ditampal
pada aras 3.5 cm.
dari bahagian bawah
tulang buku yang
tebal.
 Bagi buku yang
nipis, label panggilan
ini ditampal di kulit
buku pada jarak yang
sama.

23. MENGISI
BUTIRAN
SLIP KERJA

24. PROSES TEKNIK BAHAN BUKU
 Rekodkan butiran buku ke dalam buku stok yang merangkumi butir-
butir seperti berikut:
o NO. PEROLEHAN
o NO. PANGGILAN
o NAMA PENGARANG
o JUDUL/TAJUK BUKU
o TEMPAT DAN NAMA PENERBIT
o TARIKH/TAHUN TERBIT/ TARIKH PEROLEHAN/TERIMA BUKU
o NO.BIL./SURAT AKUAN PENERIMAAN
o PUNCA (NAMA PEMBEKAL)
o HARGA (IKUT INVOICE)
o MUKA SURAT
o CATATAN
Rekod Buku Perolehan / Stok

25. Contoh mengisi Slip Kerja
bahan buku
• No Perolehan : 0010
• no. Panggilan : 551.5 STE
• Bilangan Naskah : 1
• Nama Pengarang : Philip Steele
• Judul Buku : Ribut : Sebab dan akibat
• Tempat Terbit : Petaling Jaya
• Penerbit : Penerbitan Pan Earth
• Tarikh Terbit : 1991
• Tarikh Perolehan : 2003

26. Sambungan contoh
mengisi slip kerja bahan
buku
• Bil. No :
• Punca : BTP
• Harga : Percuma
• Muka Surat : 31
• Bahasa :M
• Illastrasi : Ya
• Edisi : Edisi Bahasa Melayu
• Siri : Memerhati cuaca
• ISBN 967-956-932-2

27. PROSES TEKNIK
BAHAN BUKAN BUKU

28. 1. Penerimaan bahan
• pastikan bungkusan bertepatan
• semak borang pesanan, betul dan jelas
• berhati-hati sebelum tanda tangan penerimaan
• tidak betul, kembalikan kepada pembekal
2. Penentuan & Pemeriksaan bahan
• buka bungkusan dengan cermat
• fizikal bahan berkeadaan baik
• ada atau tidak maklumat iringan (manual, user’s
guide)
• tidak baik, kembalikan kepada pembekal
PROSES TEKNIK BAHAN
BUKAN BUKU

29. Proses Bahan Bukan Buku
3. Sediakan slip kerja
• Proses adalah sama
seperti menyediakan slip
kerja proses buku
• Melibatkan proses
pengkelasan &
pengkatalogan

30. Cop Hak Milik di tempat yang
sesuai.
4. Cop Hak Milik
Ada jenis media yang tidak
boleh dicop di atasnya.
Pastikan bahan maklumat
iringan boleh dicop.
Proses mengecop perlu
diseragamkan
PROSES TEKNIK BAHAN
BUKAN BUKU

31. 5. Cop Perolehan
• Cop perolehan bertujuan sebagai
rujukan & bil. perolehan di Buku Stok /
Daftar Perolehan.
• Cop perolehan dilakukan pada tempat
yang sesuai. Cth. sebelah kanan atas
untuk carta dan bagi bahan yang
berbentuk model seperti glob, kaset,
pita video dan lain-lain, cop pada
tempat yang difikirkan munasabah.
PROSES TEKNIK BAHAN
BUKAN BUKU

32. Proses bahan bukan
buku
6. Label no. panggilan
• Proses yang sama dengan proses
buku
• Cuma dimasukkan kod. Sila rujuk
senarai kod yang disediakan oleh
PSPN – Kod Bahan Audio Visual dan
Kod Bahan P & P
• No. pengkelasan - DDC
• Nak tampal / tulis di mana?

33. Contoh Label
Kst
748
LAG Pmnm
980
KED
Trp
640
SAI
Cdm
510
MAT

34. Proses Bahan Bukan
Buku
7. Masukkan ke dalam koleksi
• Selepas semua maklumat
di masukkan ke dalam slip
kerja masukkan bahan ke
koleksi – rak, almari,
album, kabinet, peti, fail dll.
• Buat promosi bahan
• Pameran koleksi terkini /
baru

35. 4. Rekod dalam Daftar Perolehan
Media PS
PROSES TEKNIK BAHAN
BUKAN BUKU
i. No. Perolehan
ii. No. Panggilan
iii. Jenis Media
iv. Pengarang /
Pengusaha
v. Tajuk
vi. Bahasa
vii. Panjang
viii.Bilangan bahan
ix. Tempat & Nama
Penerbit
x. Tarikh Perolehan
xi. Tarikh Perolehan
xii. Bill / Voucher No.
xiii.Punca
xiv.Harga
xv. Catitan

36. PROSES TEKNIK BAHAN
BUKAN BUKU
• Untuk proses peminjaman dan
pemulangan sediakan satu buku
rekod pinjaman dan pemulangan
media untuk bahan-bahan
tersebut.

37. KOD BAHAN / MEDIA
• Kst - Kaset Ksv - Video
• Flm - Filem Fij - Filem Jalur
• Mod - Model Prh - Piring hitam
• Sld - Slaid Trp - Tranperansi
Kit - Kit Pelajaran
• Crt - Carta Pet - Peta
• Dkt - Disket Cdv - Cakera Padat
• Gbr - Gambar Gbs- G.Bersiri
• Pmn - Permainan

38. • A. BAHAN PANDANG;
Peta : Jumlah; skala ; h.p. atau bwn.; saiz
Carta : Jumlah; h.p. atau bwn.; saiz
Gambar : Jumlah; h.p. atau bwn.; saiz
Kad Imbasan : Jumlah; h.p. atau bwn.;saiz
Transparensi OHP : Jumlah; h.p. atau bwn.
Filem Slaid : Jumlah; h.p. atau bwn.
Kad Imbasan : Jumlah; h.p. atau bwn.;
saiz
MAKLUMAT HURAIAN
MENGIKUT FIZIKAL BAHAN

39. • B. BAHAN AUDIO;
Pita kaset : Jumlah; masa permainan; mono /
stereo.
• C. BAHAN PANDANG DENGAR;
Pita Slaid : Jumlah slaid; h.p. atau bwn. + bil.;
masa permainan; mono atau stereo.
Pita/Kad Audio : Jumlah pita; h.p. atau bwn.;
masa tayangan
Disket Komputer : Jumlah disket; h.p. / bwn.; saiz
Cakera Padat : Jumlah cakera; h.p. / bwn.
MAKLUMAT HURAIAN
MENGIKUT FIZIKAL BAHAN

40. • D. KIT : Catatkan semua bahan yang terdapat di
dalam kit pada bahagian nota.
• E. Bahan 3D;
Model : Tidak perlu kolasi bagi model, tetapi hendaklah
dihuraikan pada bahagian nota
Permainan : Jumlah bahan ; jenis bahan simpanan
Glob : Diameter; h.p. atau bwn.; jenis permukaan
Boneka : Jumlah; h.p. atau bwn.; jumlah kad; dll.
Diorama : Jumlah; h.p. atau bwn.
Realia : Jumlah; tempat simpan (contoh; kotak, dll)
MAKLUMAT HURAIAN
MENGIKUT FIZIKAL BAHAN

41. Masalah Bahan
Bukan Buku
• Jenis media
• Format yang berbeza
• Kawasan untuk cop
• Keseragaman
• Penyimpanan
• Sirkulasi
• Pemuliharaan
• Fail kuasa
(pendokumentasian)

42. Contoh mengisi slip
kerja bahan media
• No Perolehan :
• No Panggilan :
• Jenis Media :
• Pengarang/Pengusaha :
• Tajuk :
• Bahasa :
• Panjang :

43. Sambungan contoh
mengisi slip kerja bahan
media
• Bilangan Bahan :
• Tempat dan Nama Penerbit :
• Tarikh terbitan :
• Tarikh perolehan :
• No Bill :
• Punca :
• Harga :

44. Terima Kasih
Penghargaan
Unit Perkhidmatan Sumber Pendidikan
dan Hal Ehwal PKG PSPN Kedah
dan
Jabatan Sains Perpustakaan
Institut Perguruan Darulaman