3. Mapa, połoŜenie na świecie i mini
fakty
• Język urzędowy bośniacki, chorwacki
serbski
• Stolica Sarajewo
• Ustrój polityczny Republika federacyjna
• Powierzchnia całkowita 51 129 km2
• Liczba ludności 4 590 310
• Jednostka monetarna marka
zamienna
• Hymn Intermeco
• Religja dominująca Islam.
Bośnia i Hercegowina to państwo
w południowo- wschodniej Europie na
Bałkanach, powstałe po rozpadzie Jugosławii.
Bośnia i Hercegowina składa się z
Federacji Bośni i Hercegowiny oraz Republiki
Serbskiej.
Bośnia i Hercegowina uzyskała
niepodległość w wyniku referendum w 1992
roku.
4. Przyroda i natura
Bośnia i Hercegowina połoŜona jest
w zachodniej części Półwyspu Bałkańskiego.
Państwo to graniczy z: Chorwacją, Serbią i
Czarnogórą.
Bośnia i Hercegowina jest krajem
górzystym. Większość terytorium stanowią
Góry Dynarskie, tylko w północno-wschodniej
części tego kraju znajduje się niewielka część
Kotliny Panońskiej.
Kraj połoŜony jest w strefie klimatu
umiarkowanego ciepłego na wschodzie i
północy oraz podzwrotnikowego
śródziemnomorskiego na zachodzie i południu.
Średnia roczna temperatura powietrza zimą
wynosi od 8 ºC na wybrzeŜu do 0 ºC na
północy, latem 22ºC–26ºC. Średnia roczna
suma opadów waha się od 600 mm na nizinach
do 1500 mm w górach.
W Bośni i Hercegowinie utworzono
2 parki narodowe: Park Narodowy Kozara i
Park Narodowy Sutjeska.
5. Przyroda i natura cd.
Park Narodowy Sutjeska, to
najstarszy park narodowy w Bośni i
Hercegowinie, połoŜony w południowo-
wschodniej części kraju na terytorium Republiki
Serbskiej, przy granicy z Czarnogórą. Obejmuje
powierzchnię 17 500 ha. ZałoŜony w 1965 roku.
Na jego terenie znajduje się najwyŜszy szczyt
Bośni i Hercegowiny- góra Maglić 2386 m n.p.m.
Park Narodowy Kozara powstał w
1967 r. i zajmuje 34 km2 powierzchni. Znajduje
się w górach Kozara. NajwyŜszym szczytem
parku jest góra- Mrakovica.
DuŜa powierzchnię kraju (45%)
zajmują lasy dębowo- bukowo- grabowe a w
wyŜszych partiach gór rosną sosny i świerki. Lasy
i zarośla są naturalnym środowiskiem wielu
gatunków zwierząt. śyją w nich m.in.: sarny,
jelenie, dziki, lisy pospolite, wiewiórki, orły i
myszołowy. Przedstawicielami gadów są jadowite
Ŝmije i węŜe Eskulapa, z płazów Ŝyjących w
Bośni i Hercegowinie charakterystyczna jest
czarna salamandra.
6. Kultura
Niezmiernie ciekawą częścią kultury
Bośni są zwyczaje związane z etykietą,
małŜeństwem, rodziną, strojami czy
statusem obu płci.
Bośniacy są znani z gościnności i
przyjaznego usposobienia. W domach
muzułmańskich naleŜy zdejmować buty i
nakładać kapcie. Zwyczajowym
sposobem powitania, zarówno wśród
męŜczyzn, jak i kobiet, jest trzykrotny
pocałunek w policzki. Wzajemne
odwiedzanie się jest często spotykane -
od gości oczekuje się niewielkiego
prezentu, a od gospodarzy podania
posiłku lub napoju.
Model rodzinny w Bośni i
Hercegowinie jest niezwykle tradycyjny,
najczęściej trzypokoleniowy.
7. Kultura cd.
W Bośni i Hercegowinie panuje
system patriarchalny- od kobiet oczekuje
się podporządkowania męŜczyznom.
Mieszkańcy Bośni i Hercegowiny
generalnie noszą się w stylu zachodnim.
Strojem wyróŜniają się muzułmańskie
kobiety, choć nie zakrywają całego ciała,
jak w innych krajach Islamu, a jedynie
głowy. Tradycyjne serbskie ubrania to
czapki, białe koszule i wymyślnie
haftowane kamizelki, które dziś
zakładane są na specjalne okazje, takie
jak śluby czy święta.
8. Charakterystyczne obyczaje roczne
Normy zwyczajowe panujące w
Bośni i Hercegowinie są podobne do
obowiązujących w Polsce, i to mimo
zamieszkiwania w tym kraju znacznego odsetka
mieszkańców wyznania muzułmańskiego.
WaŜnymi świętami obchodzonymi w
Bośni i Hercegowinie są:
- 7 styczeń- Prawosławne BoŜe Narodzenie,
obchodzone 13 dni później niŜ katolickie,
- 9 styczeń- Dzień Republiki- powołanie
Republiki serbskiej 09.01.1992r.
- 13 styczeń- Prawosławny Nowy Rok,
- 27 styczeń- Dzień św. Sawy, patrona edukacji
i medycyny,
- 1 marzec- Dzień Niepodległości-
obchodzony od 1992 roku,
- 1 maj- Święto Pracy,
- Eid-al-Fitr- Święto z okazji zakończenia
Ramadanu,
- 25 listopad- Święto Państwowości.
9. Gospodarka
Gospodarka Bośni i Hercegowiny
oparta jest głównie na rolnictwie i górnictwie.
Głównymi bogactwami naturalnymi są węgiel
kamienny i brunatny, rudy Ŝelaza, miedzi,
cynku, sól kamienna, boksyty, mangan, cynk i
ołów oraz azbest.
46% powierzchni kraju stanowią
uŜytki rolne, 30% to uŜytki zielone, głównie
pastwiska.
Uprawia się: kukurydzę, pszenicę,
jęczmień, owies, ziemniaki, tytoń, ryŜ,
słonecznik, len, owoce (winorośl, śliwy,
oliwki, brzoskwinie). Hodowla bydła i owiec.
Energia elektryczna w znacznym procencie
pozyskiwana jest w elektrowniach wodnych
na rzekach Trebišnjica i Neretwa, Drina i
Vrbas: Trebinje, Jablanica, Zvornik i Jajce
oraz cieplnych: Kakanj, Lukavac, Zenica.
10. Sport
Reprezentacja Bośni i Hercegowiny w
piłce noŜnej powstała po rozpadzie
Jugosławii w 1992r., a pierwszy mecz
rozegrała w 1993r.
Reprezentacja ta nie zakwalifikowała
się do Mistrzostw Europy 2012r.,
natomiast eliminacje do Mistrzostw
Świata w 2014r. jeszcze trwają.
Jak do tej pory reprezentacja Bośni
i Hercegowiny grała z Polską trzy razy:
- 2007r.- Bośnia i Hercegowina : Polska
0:1
- 2010r.- Bośnia i Hercegowina : Polska
2:2
- 2011r.- Bośnia i Hercegowina : Polska
0:1
WaŜnymi obiektami sportowymi w
Bośni i Hercegowinie są skocznie
olimpijskie: skocznia Olimpijska K112 w
Sarajewie, wybudowana w 1984r, która
obok skoczni K90 była areną zawodów w
skokach narciarskich podczas XIV
11. System szkolnictwa
System edukacyjny w Bośni i
Hercegowinie ma bardzo złoŜoną
strukturę. Podczas gdy w Republice
Serbskiej jest kierowany centralnie, w
Federacji Bośni i Hercegowiny
odpowiedzialność podzielona jest
między kilkoma poziomami władzy:
federalnym, kantonalnym,
municypalnym oraz samej szkoły. Dzieci
w przewaŜającej mierze uczą się w
klasach, gdzie spotkać mogą wyłącznie
kolegów tej samej narodowości. Dlatego
system szkolnictwa w Bośni bywa
nazywany „edukacyjnym apartheidem.”
Młodzi ludzie uczeni są, Ŝe inne grupy
etniczne stanowią dla nich zagroŜenie.
Kilka lat po wojnie, gdy na “etnicznie
oczyszczone” ziemie zaczynali wracać
uciekinierzy, zdarzały się wypadki
odmowy przyjmowania ich dzieci do
szkół prowadzonych przez dominującą
