ความจำเป็นในการำรุงรักษา

1. แนวคิด
เครื่องจักรจะส่งผลโดยตรงต่อสมรรถนะขององค์การที่มีกระบวนการ
ผลิตที่ต้องอาศัยเครื่องจักรเป็นหลัก เนื่องจากเมื่อใดก็ตามที่เครื่องจักรเกิดการ
บกพร่องโอกาสในการผลิตสินค้าให้ได้คุณภาพจะลดลง ต้นทุนจะสูงขึ้น และ
การส่งมอบสินค้าอาจจะไม่ตรงเวลา
แต่การบารุงรักษาแบบดั้งเดิมก็ไม่สามารถทาให้เครื่องจักรทางานอย่าง
เต็มประสิทธิภาพได้เนื่องจากเป็นการบารุงรักษาที่ไม่เป็นระบบ และแนวคิดใน
เรื่องของการบารุงรักษาที่ว่าการบารุงรักษาเป็นหน้าที่ของฝ่ ายซ่อมบารุง ไม่ใช่
หน้าที่ของฝ่ ายผลิต ไม่ใช่หน้าที่ของผู้ควบคุมเครื่อง และไม่ใช่สิ่งที่ผู้บริหารต้อง
ให้ความสนใจ เป็นแนวคิดที่ได้รับการเปลี่ยนแปลง
บทที่ 1 ความจาเป็ นของการ
บารุงรักษา

2. การบารุงรักษาทวีผลแบบทุกคนมีส่วนร่วม (Total
Productive Maintenance : TPM) เป็นรูปแบบการบารุงรักษาที่
เป็นระบบ ประกอบด้วย การวัดผล การวางแผน การปฏิบัติการ การปรับปรุงและ
การป้องกัน รวมถึงการจัดฐานข้อมูลในการบารุงรักษา ซึ่งทุกฝ่ ายจะร่วมมือกัน
ปฏิบัติตามหน้าที่ที่มีการแบ่งกันไว้อย่างชัดเจน โดยมีผู้บริหารให้การสนับสนุน
และติดตามอย่างใกล้ชิด

3. ตอนที่ 1.1 เครื่องจักรกับสมรรถนะขององค์การ
สมรรถนะขององค์การ หมายถึง ผลการดาเนินงานขององค์การที่ออกมาใน
รูปแบบต่างๆ ที่แสดงถึงความสามารถในการสร้างความพึงพอใจให้กับลูกค้า พนักงาน
และสังคม ได้แก่ ต้นทุน (Cost) คุณภาพ (Quality) การส่งมอบ
(Delivery) ความปลอดภัย (Safety) ขวัญกาลังใจ (Morale) และ
สิ่งแวดล้อม (Environment) โดยทั้งหมดจะเกิดขึ้นได้ องค์การต้องอยู่บน
พื้นฐานของใช้เครื่องจักรได้อย่างคุ้มค่าเพื่อให้เกิดการเพิ่มผลผลิต
(Productivity)

4. - ผลิตผล หมายถึง สินค้าหรือบริการต่างๆ เช่น รถยนต์ ตู้เย็น
โทรทัศน์ อาหาร การขนส่ง การบริการโรงแรม ฯลฯ
- ปัจจัยการผลิต หมายถึง ทรัพยากรที่ใช้ในการผลิตสินค้าหรือบริการ
นั้นๆ โดยทั่งไปแบ่งออกเป็น แรงงาน วัตถุดิบ เครื่องจัก เงินทุน และพลังงาน

5. จากอัตราส่วนข้างต้น จะเห็นได้ว่า การเพิ่มผลผลิตย่อมเกี่ยวข้องกับ
เครื่องจักรอย่างแน่นอน เพราะเครื่องจักรเป็นปัจจัยการผลิตที่สาคัญอย่างหนึ่ง
โดยเฉพาะอย่างยิ่งในอุตสาหกรรมการผลิต โดยสามารถทาให้เกิดการเพิ่มผลผลิตได้
ตามแนวทางต่อไปนี้
1. ใช้เครื่องจักรเท่าเดิม แต่ทาให้ผลิตผลเพิ่มมากขึ้น
หมายถึง การบารุงรักษาเครื่องจักรให้ใช้งานได้อย่างมีประสิทธิภาพกว่าเดิม ไม่มีการ
เสียหาย ไม่มีการรอคอยอะไหล่ และไม่ผลิตงานเสีย ทั้งนี้เพื่อให้มีเวลาสาหรับการผลิต
มากขึ้น

6. 2. ใช้เครื่องจักรน้อยลง แต่ผลิตผลเท่าเดิม
แนวทางนี้อยู่ภายใต้แนวความคิดที่ว่า ถ้าเราทาให้เครื่องจักรทุกเครื่องทางานเต็ม
ความสามารถแล้ว เราอาจจะไม่ต้องใช้จานวนเครื่องจักรเท่าที่มีอยู่ในตอนนี้ก็ได้ แต่
ยังสามารถทาการผลิตได้ในปริมาณเท่าเดิม หรือกล่าวอีกนัยหนึ่งก็คือ สาเหตุที่ทาให้
เราต้องใช้เครื่องจักรจานวนมากขนาดนี้เพราะเครื่องจักรเราเสียบ่อย

7. 3. ใช้เครื่องจักรน้อยลง แต่ทาให้ผลผลิตเพิ่มขึ้น
แนวทางนี้เป็นการเพิ่มผลผลิตโดยการทาให้เครื่องจักรมีกาลังการผลิตที่สูงขึ้น
กว่าที่ออกแบบไว้ อาจเป็นการดัดแปลง ปรับปรุง หรือติดตั้งอุปกรณ์เพิ่มเติมเข้าไป
หรือการทาให้เครื่องจักรอยู่ในสภาพที่ต้องใช้เวลาในการดูแลรักษาน้อยที่สุด
จากการเพิ่มผลผลิตที่เกี่ยวข้องกับเครื่องจักรตามแนวทางทั้งสามดังกล่าว จะ
เห็นได้ว่าต้องมีระบบการบารุงรักษาที่มีประสิทธิภาพเป็นตัวจักรสาคัญ รวมถึงการ
ปรับปรุงเครื่องจักร ไม่ใช้เพียงแต่รอให้เสียแล้วจึงซ่อมอย่างที่เคยเป็น

8. เครื่องจักรกับคุณภาพ ต้นทุน และการส่งมอบ
- เครื่องจักรเสียอยู่เป็นประจา เครื่องจักสกปรก เครื่องจักรไม่มีความ
เที่ยงตรง ทั้งหมดนี้เป็นตัวอย่างที่เราได้ยินอยู่เป็นประจาว่า ทาให้เกิดปัญหา
ทางด้านคุณภาพการผลิต นั่นแสดงว่าเครื่องจักรเสียใช้งานไม่ได้ หรือเครื่องจักร
ที่กาลังทางานไม่สามารถทางานได้ตามปกติ ล้วนแล้วแต่มีโอกาสทาให้เกิดปัญหา
ทางด้านคุณภาพได้ทั้งสิ้น ทั้งนี้อาจมีสาเหตุมาจากการปล่อยปละละเลยหรือไม่มี
การบารุงรักษาอย่างเป็นระบบ

9. - เครื่องจักรเสียครั้งหนึ่ง นอกจากจะไม่มีเครื่องใช้งานแล้ว เราต้องสูญเสีย
อะไรอีกบ้าง ถ้าพูดกันเฉพาะความเสียหายที่คานวณเป็นตัวเงินได้ คาตอบก็คือ ต้อง
เสียค่าอะไหล่ ค่าแรงช่างซ่อม ค่าแรงของพนักงานฝ่ ายผลิต โอกาสในการขายสินค้า
ค่าทางานล่วงเวลา ซึ่งในที่สุดความสูญเสียที่เป็นตัวเงินต่างๆ เหล่านั้นก็จะกลายมา
เป็นต้นทุน

10. - เครื่องจักรเสียอยู่เป็นประจา เครื่องจักรทางานไม่ได้เต็มกาลัง เครื่องจักรผลิต
ของเสีย อาจเป็นสาเหตุทาให้เกิดการทางานล่าช้า จนในที่สุดไม่สามารถส่งมอบสินค้าให้
ลูกค้าได้ตามนัดหมาย นอกจากนั้นในบางกรณีอาจจะมีค่าปรับต่างๆ ตามมาอีก
ปัญหาทางด้านคุณภาพ ต้นทุนสูง การส่งมอบที่ไม่ตรงเวลา ในระยะแรกจะ
ส่งผลโดยตรงต่อลูกค้าที่ใช้สินค้าของเรา แต่ในระยะต่อไปเมื่อลูกค้าเริ่มหมดความอดทน
หรือมีทางเลือกอื่น ก็จะเลิกใช้สินค้าของเรา ถึงตอนนั้นย่อมหนีไม่พ้นที่จะส่งผลกระทบ
ทั้งองค์การ

11. เครื่องจักรกับความปลอดภัยและขวัญกาลังใจ
เครื่องจักรอาจทาให้เกิดอันตรายได้กับทั้งผู้ใช้และผู้ซ่อม เนื่องจากใช้งานไม่
ถูกต้อง ไม่ถูกวิธีหรือไม่มีอุปกรณ์ป้องกันยิ่งไปกว่านั้น บางครั้งเกิดจากการบารุงรักษา
ที่มุ่งแต่จะให้เครื่องจักรใช้งานได้โดยไม่คานึงถึงความปลอดภัย เช่น การถอดอุปกรณ์
ป้องกันออก การทาให้เครื่องเดินเร็วขึ้นโดยไม่คานึงสมรรถภาพของเครื่องจักร อันจะ
นามาซึ่งอันตรายใหญ่หลวง และเมื่อใดก็ตามที่พนักงานขาดขวัญกาลังใจ ผลเสียด้าน
ต่างๆ จะตามมาอีกมากมาย

12. เครื่องจักรกับสังคมและสิ่งแวดล้อม
เครื่องจักรที่ไม่ได้รับการบารุงรักษาอย่างเพียงพอจะทางานได้ไม่เต็ม
ความสามารถของเครื่อง ในขณะเดียวกันก็ยังคงใช้พลังงานต่างๆ เช่น พลังงานไฟฟ้า
หรือเชื้อเพลิงเท่าเดิม ยิ่งไปกว่านั้นบางครั้งยังใช้พลังงานมากกว่า
นอกจากนั้นเครื่องจักรดังกล่าวยังมีส่วนก่อมลภาวะต่างๆ เช่น ทาให้เกิดเสียง
ดัง อุณหภูมิสูงกว่าปกติ เกิดควันจากการเผาไหม้ หรือสารเคมีรั่วไหล