Asbest en Bouw.nl

1. Voorbereiding
asbestsanering
Een asbestsanering, ongeacht de omvang, is een ware uitdaging die valt of staat
met een goede voorbereiding. Iedere sanering vraagt om een aanpak die op de
situatie is afgestemd. Door een juiste aanpak houdt de opdrachtgever grip op het
proces en het eindresultaat.
Door: ir. Ingmar Scheiberlich eerste artikel komt de aanloop naar geldt ook voor het opnieuw toe-
een asbestsanering aan de orde. De passen van oude asbesthoudende
In een serie van vier artikelen in daaropvolgende artikelen worden producten. Gebouweigenaren en/
Asbest & Bouw wordt uitvoerig gewijd aan: of gebruikers (de opdrachtgever)
ingegaan op een goede aanpak van • De aanbesteding en contractering die willen verbouwen of renoveren,
een asbestsanering. Hierin wordt • De sanering dienen dus eerst het bouwjaar van
het gehele asbestsaneringsproces in • De vrijgave het gebouw vast te stellen om de
kaart gebracht vanaf de voorberei- aanwezigheid van asbest al dan niet
ding tot en met de vrijgave. Vanuit Asbest aanwezig? uit te kunnen sluiten. Bij gebouwen
het oogpunt van de opdrachtgever Sinds 1993 is er een verbod op het van voor 1993 dient vervolgens
zullen alle aspecten van de asbest- bewerken, verwerken of in voorraad te worden vastgesteld of, en zo ja
sanering worden besproken. In dit houden van alle soorten asbest. Dit hoeveel, asbest aanwezig is, waar
8 | Asbest en Bouw editie 1 | december 2009
totaal opmaak 4.indd 8 01-12-2009 22:48:06

2. Serie asbest en bouw
het is toegepast en, niet in de laatste Projectorganisatie
Opdrachtgever
plaats, in welke staat het verkeert. De samenwerking wordt aange-
stuurd vanuit de projectorganisatie.
Projectmanager
Wel of niet saneren? Een goed functionerende projector-
Saneren van asbest is alleen ver- ganisatie is bepalend voor het eind-
Inventarisatiebureau
plicht wanneer er sprake is van een resultaat. De hoofdpartijen die zijn SC 540
aantoonbaar verhoogd gezondheids- betrokken bij het saneren van asbest
risico. Bijvoorbeeld wanneer na een zijn onder andere: opdrachtgever, Asbestsaneerder Laboratotium t.b.v.
SC 530 vrijgavemeting
luchtmeting een verhoogde concen- projectmanager, inventarisatiebureau
tratie asbestvezels is geconstateerd. (SC 540), asbestsaneerder (SC 530), Projectorganisatie asbestsanering
Maar er kunnen ook andere factoren laboratorium.
ten grondslag liggen aan de keuze Inventarisatiebureau
en/of noodzaak om tot asbestsane- Opdrachtgever Nadat is vastgesteld dat het ob-
ring over te gaan: De opdrachtgever doet er verstan- ject dateert van voor 1993, kan de
• het beleid van de eigenaar of dig aan om bij een asbestsanering eerste stap in het saneringsproces
gebruiker om asbesthoudende een onafhankelijke projectmanager worden gezet: het laten uitvoeren
toepassingen te saneren; in te schakelen die het project naar van een asbestinventarisatie door
• renovatie van een gebouw of het gewenste eindresultaat leidt. een inventarisatiebureau. In dit arti-
object waarin asbest is verwerkt; Deze kan afkomstig zijn uit de eigen kel is ervan uitgegaan dat er geen of
• totaalsloop van een gebouw of organisatie of worden ingehuurd, geen bruikbare informatie beschik-
object waarin asbest is verwerkt. zolang de onafhankelijkheid ten baar is over aanwezigheid van asbest.
opzichte van de in te schakelen Inventarisatierapporten van voor
Categorie partijen (zie hiervoor) maar gewaar- 1 juni 2005 zijn niet meer bruikbaar.
Asbestsaneringen zijn onder te ver- borgd is. Een andere belangrijke Voor inventarisaties die zijn uitge-
delen in een aantal categorieën (zie voorwaarde voor het juist kunnen voerd tussen 1 juni 2005 en 1 juni
afb.1). Deze zijn bepalend voor de aansturen van het project, is ervaring 2008, geldt een overgangsregeling.
strategie en aanpak van de voorbe- met het saneren van asbest. Dit houdt verband met de overgang
reiding, contractering en uitvoering: naar de SC 530, waarbij inventarisa-
1. Incidenteel zonder verdere werk- Projectmanager tierapporten op een aantal punten
zaamheden nadien (solo, enkel- De projectmanager geeft leiding dienen te worden aangevuld met
voudig). aan de projectorganisatie. Vanuit die bijvoorbeeld een risicoclassificatie.
2. Als onderdeel van sloopwerk- positie schakelt hij de juiste partijen
zaamheden zonder verdere werk- in en beheerst hij het proces. Hij Juiste vraagstelling
zaamheden nadien (onderdeel houdt niet alleen overzicht over alle De vraagstelling aan het inventarisa-
van, enkelvoudig). facetten van de asbestsanering, maar tiebureau is afhankelijk van het doel
3. Voorafgaand aan de bouw- is ook in staat inhoudelijke input te van de asbestinventarisatie. Gaat
werkzaamheden (onderdeel van, leveren. Hij legt verantwoording af het om de aan- of verkoop van een
enkelvoudig). aan de opdrachtgever en rappor- gebouw, zijn er verbouwingsplannen
4. Met herstelwerkzaamheden teert de stand van het project in en moeten de nodige vergunningen
achteraf die onderdeel zijn van termen van o.a. kwaliteit, geld en tijd. worden aangevraagd, of dient de
de asbestsanering (onderdeel van, Hiermee is de basis gelegd voor het inventarisatie als contractdocument
enkelvoudig). bereiken van het gewenste eindre- tussen opdrachtgever en saneerder?
5. Terugkerend (b.v. een serie wo- sultaat. Een inventarisatierapport dat niet
ningen) in dezelfde vorm (solo of volledig is of de lading niet dekt, kan
onderdeel van, meervoudig). zeer grote gevolgen hebben
december 2009 | editie 1 Asbest en Bouw | 9
totaal opmaak 4.indd 9 01-12-2009 22:48:06

3. licht destructief onderzoek). Voor-
Enkelvoudig Meervoudig
waarde voor dit onderzoek is een
Solo onbelemmerde en passende toegang
tot de ruimten. De onderzoeksre-
1
sultaten worden opgenomen in het
asbestinventarisatierapport type A.
5
Type B niet-direct waarneembare as-
Onderdeel best, asbesthoudende producten, etc.
van Een type-B-inventarisatie betreft een
onderzoek dat wordt uitgevoerd
2 3 4 5 bij een redelijk vermoeden van
niet-direct waarneembare aanwezig-
Afbeelding 1. Principe categorieën asbestsaneringen. De rode blokken zijn de asbestsane- heid van asbest, asbesthoudende
ring, de grijze blokken zijn sloopwerkzaamheden, bouwwerkzaamheden, e.d. producten, asbestbesmet materiaal
of asbestbesmette constructieon-
voor het verloop, de kwaliteit en de gebruik is en leeg staat. De onder- derdelen. Dit niet-direct waarneem-
financiën (onvoorziene kostenover- zoeksmogelijkheden zijn bepalend bare asbest wordt met destructief
schrijdingen) van de asbestsanering. voor het type onderzoek dat wordt onderzoek opgespoord, waarbij de
In de praktijk komen we dit regel- uitgevoerd. bouwkundige integriteit van een
matig tegen. Het is dan ook de taak gebouw of constructie wordt aange-
van de projectmanager om vast te Type asbestinventarisatie tast (boren van gaten e.d.).
stellen wat het doel is van de voor- Sinds het van kracht worden van de
genomen asbestinventarisatie, waar SC 540 (richtlijn voor asbestonder- Type 0 beperkte inventarisatie voor-
deze voor gebruikt gaat worden en zoek) per 1 juni 2008 hanteert het afgaand aan een risicobeoordeling
dit helder te communiceren aan het Centraal College van Deskundigen conform NEN 2991.
inventarisatiebureau. van de SCA (Stichting Certificatie Voorafgaand aan het uitvoeren van
Asbest) de volgende typen onder- risicobeoordelingen, conform NEN
Wijze van inventariseren zoek voor het vaststellen van de 2991, in gebouwen of objecten in
Vervolgens moet worden vastge- aanwezigheid van asbest, asbest- bewoonde/gebruikte staat die niet
steld op welke wijze de inventa- houdende producten, asbestbesmet zullen worden gesloopt, kan wor-
risatie kan worden uitgevoerd en materiaal of asbestbesmette con- den volstaan met een beperkte,
welke informatie beschikbaar is. Zijn structieonderdelen in een bouw- uitsluitend op visueel onderzoek
alle tekeningen van het gebouw of werk of object:1 gebaseerde, inventarisatie van
object beschikbaar, zijn alle ruimten asbesthoudende materialen. Deze
beschikbaar en toegankelijk voor Type A direct waarneembare asbest, inventarisatie is niet geschikt voor
onderzoek, levert het onderzoek asbesthoudende producten, etc. het aanvragen van een sloopvergun-
beperkingen op voor het primaire Een type-A-inventarisatie betreft een ning en voor het uitvoeren van een
proces dat in de ruimte plaats vindt, systematisch en volledige inventari- asbestsanering.
kan destructief onderzoek worden satie van alle direct waarneembare
uitgevoerd? Het uitvoeren van een asbest, asbesthoudende producten, Inventarisatiebureaus werken op
inventarisatie in bijvoorbeeld een asbestbesmet materiaal of asbestbe- basis van een inspanningsverplichting
ziekenhuis dat volledig operationeel smette constructieonderdelen in een en niet op basis van een resultaat-
is, vraagt mogelijk om een andere bouwwerk of object met gebruik van verplichting. Het risico van het niet
aanpak dan een gebouw dat buiten handgereedschap (zonder of met aantreffen van een asbesthoudende
10 | Asbest en Bouw editie 1 | december 2009
totaal opmaak 4.indd 10 01-12-2009 22:48:06

4. Serie asbest en bouw
toepassing of besmetting ligt in dat worden. Dit is uiteraard afhankelijk wel en wat niet) kan bij de gemeen-
geval dus bij de opdrachtgever/pro- van de uit te voeren werkzaamhe- te een sloopvergunning worden
jectmanager. den. Voor asbesthoudende toepas- aangevraagd. Bij het indienen van de
singen die vallen onder risicoklasse 3, sloopaanvraag dient een afschrift van
Kwaliteit veelal niet hecht-gebonden asbest, het inventarisatierapport te worden
Na het uitvoeren van de asbestin- is het zeer aan te bevelen om deze bijgevoegd.
ventarisatie volgt het rapport met wel te saneren. Als een gebouw of
de bevindingen. Om problemen in object totaal wordt gesloopt, dan Een sloopvergunning gaat gepaard
een later stadium uit te sluiten is het dienen ook alle asbesthoudende met voorwaarden en wettelijke
aan te bevelen de kwaliteit van de materialen te worden verwijderd. vereisten die nageleefd dienen te
inventarisatie te controleren op o.a. Bij het verbouwen of renoveren van worden. De opdrachtgever/project-
de volgende aspecten: een gebouw kan mogelijk worden manager is verantwoordelijk voor
• Welk type inventarisatie is er volstaan met het verwijderen van het naleven van alle bepalingen die in
uitgevoerd (A, B of 0) en komt asbesthoudende toepassingen die de sloopvergunning zijn opgenomen.
dit overeen met de verstrekte noodzakelijk zijn omdat deze onder-
opdracht? deel zijn van de renovatie. Afhanke- Na het aanvragen van de sloopver-
• Zijn er in het rapport uitsluitingen lijk van de soort asbesthoudende gunning volgt het selecteren en con-
opgenomen en zo ja welke zijn dit? toepassingen dient een zodanige tracteren van de uitvoerende partij
• Zijn alle ruimten onderzocht? keuze te worden gemaakt dat het (SC 530). Dit onderdeel van het
• Zijn in alle ruimten monsters ge- gebouw of object voor de nabije voorbereidingstraject wordt in de
nomen van verdachte materialen? toekomst zonder beperking kan volgende uitgave besproken. Hierin
• Zijn de bemonsterde materialen worden gebruikt. De keuze over de komen onderwerpen als de moge-
overzichtelijk gedocumenteerd en uiteindelijke omvang van de asbest- lijke contractvormen, risicoverdeling,
op tekening aangegeven? sanering maakt de projectmanager aanbesteding en contractering aan
• Zijn de asbesthoudende materia- in overleg met de opdrachtgever. bod.
len voorzien van de juiste risico-
classificatie? Vergunningprocedure Noot 1
Het verwijderen van asbest uit Certificatieschema voor het SCA Proces-
Aan de hand van de kwaliteitsbe- gebouwen is onderhevig aan een certificaat Asbestinventarisatie, identificatie-
oordeling kan worden vastgesteld sloopvergunning. Deze vergunning code SC-540/2007, Stichting SCA.
of er nog vervolgacties noodzakelijk heeft uitsluitend betrekking op het
zijn. Omvat de inventarisatie meer- verwijderen van asbest en heeft
dere gebouwen of objecten, dan is geen relatie met bouwkundig sloop-
het niet altijd eenvoudig om zelf de werk. Indien het noodzakelijk is om
kwaliteitscontrole te doen. Hiervoor ook bouwkundig sloopwerk uit te
kan ook een controlerende instantie voeren, dan kan dit in één vergun-
worden ingeschakeld. ningaanvraag worden gecombineerd.
De procedure voor het verkrijgen
Omvang van een sloopvergunning om asbest
Als de aard en omvang van de te verwijderen kent een termijn van
asbesthoudende toepassing aan de vier weken.
hand van de asbestinventarisatie
bekend is, betekent dit niet dat ook Na het uitvoeren van de asbestin- Ir. Ingmar Scheiberlich is
alle aangetroffen asbesthoudende ventarisatie en het vaststellen van de Projectmanager bij AT Osborne
toepassingen verwijderd dienen te omvang van de asbestsanering (wat
december 2009 | editie 1 Asbest en Bouw | 11
totaal opmaak 4.indd 11 01-12-2009 22:48:07