USP MI BHS JAWA 2020

1. UJIAN SATUAN PENDIDIKAN (USP) DAN UJIAN MADRASAH (UM) UTAMA
TAHUN PELAJARAN 2019 / 2020
Mata Pelajaran : Bahasa Jawa
Hari / Tanggal : Sabtu, 18 April 2020
Alokasi Waktu : 10.00 – 11.30 WIB (90 menit)
Jumlah Soal : 35 Butir Soal
Bentuk Soal : Pilihan Ganda dan Uraian
PETUNJUK KHUSUS
A. Berilah tanda silang (X) pada huruf A, B, C, atau D yang merupakan jawaban paling benar
pada lembar jawab yang tersedia!
Geguritan iki kange no 1 – 2!
Gotong royong
Bahu binahu
Adohna rasa drengki srei
Jail methakil
Gedhekna rasa tepa selira
Urip bakal tentrem ayem
1. Isi geguritan ing duwur yaiku dadia manungsa kang kudu bisa … .
A. drengki
B. methakil
C. jail
D. gotong royong
2. Tembung kang kacethak kandel tegese kerja … .
A. dewekan
B. bareng-bareng
C. sue
D. sedhela
3. Gatekna wacan ing ngisor iki!
Prabu Puntadewa kagungan pusaka awujud payung jenenge Kyai Tunggul Naga, tombak
Kyai Karawelang lan pusaka ampuh Jamus Kalimasada. Nalikane perang Baratayudha Prabu
Puntadewa kasil merjaya Prabu Salya saka ing Keraton Mandaraka.
Prabu Puntadewa nduweni pusaka ampuh kang awujud tombak yaiku … .
A. Kyai Pasopati
B. Kuntawijayadanu
C. Kyai Karawelang
D. Jamus kalimasada
4. Semaken crita tradisi ing ngisor iki
Sedhekah Laut
Ing Cilacap ana upacara tradhisi kang diarani sedhekah laut. Sedhekah laut iku arupa
kegiatan … utawa sesaji utama ing Teluk Penyu.
Ukara kang trep kanggo njangkepi ukara ing dhuwur yaiku … .
A. nglarung sesaji
B. nglarung jolen tunggul
C. nglarung kembang setaman
D. nglarung kepala sapi
5. Aksara swara pepet ( i ) monine ... .
A. i
B. e
C. o
D. u
6. Semaken wacan ing ngisor iki!

2. Kancil Lan Merak
Merak pancen seneng macak. Mula tansah nengsemake. Wulune katon edi, gawe
resep kang padha nyawang. Mula ora sithik tangga-teparo padha mara nyang omahe Merak
saperlu sinau ngadi busana lan ngadi salira. “Aku pengin supaya bisa nduweni sandhangan
wulu kaya kowe,Rak,” ujare Kancil marang Merak. “Sandhangan wulu kang tememplek ing
awakku iki paringane Gusti Kang Akarya Jagad. Aku mung tinanggenah ngrumat lan njaga
supaya tetep katon endah,” wangsulane Merak kanthi sareh.“Anggonku seneng dandan lan
ngupakara kaendahan iki mung wujud rasa syukurku marang Gusti!” bacute tanpa
linandhesan rasa umuk.“Supaya wuluku bisa dadi kaya wulumu, piye carane?” pitakone
Kancil.
Tuladha cerita rakyat ing paragraf ing nduwur yaiku...
A. Merak nduweni sifat bungah, semedulur lan apik kalih sepadha-padha.
B. Merak nduweni sifat lemah lembut, resikan, apik karo sepadha-padha lan remen syukur.
C. Kancil remen nyawang merak amargi nduweni wulu kang edi.
D. Kancil iri kalih merak ingkang nduweni wulu kang edi gawe resep kang padha nyawang.
7. Semaken wacan ing ngisor iki!
Rawa pening
Kanggo sampurnane ngelmu sangkan paraning dumadi, Ki Ajar Salokantara budhal saka
Gedhongsanga menyang pucuke Gunung Merbabu. Nalika arep budhal Ki Ajar ninggal weling
marang wong wong wadon ing kono supaya ora mangku gaman nalika rajang. Nanging kepriye
bae manungsa kuwi nggendhong lali. Mangkono uga Nyi Endang Kirana iya lali marang welinge Ki
Ajar Salokantara. Pinuju rewang wong duwe gawe salagine ngiris-ngiris daging, pesone
diselehake ing pangkone. Awit nrajang wewaler, Endang Kirana banjur ngandhut. Tumekaning
wektu lairan, Endhang Kirana ora nglairake jabang bayi nanging nglairake ula gedhe aran Baru
Klinthing.
Apa kang di lairake Nyi Endang Kirana?
A. Ula dawa aran Baru Klinting.
B. Ula Dawa aran Bara Klanting.
C. Ula gedhe aran Baru Klanting.
D. Ula gedhe aran Baru Klinting
8. Semaken wacan ing ngisor iki!
Wektu iki negara Ngastina nampa kanugrahing Gusti laire jabang bayi saka garwane
prameswari. Bungahing ati mung sagebyaran amarga bayi kang dilairake isih ketutup ing bungkus.
Bayi isih dibungkus dening ari-ari. Wujude kaya bal nanging gedhe. Keprungu swara gereng-
gereng saka njerone bungkus.
Ukara ing ngisor iki kang ora mathuk karo paragraf ing dhuwur yaiku ... .
A. Negara ngastina nampa kanugrahing Gusti laire jabang bayi.
B. Bungahing atine negara ngastina selawase.
C. Negara Ngastina bungahing atine mung sagebyaran.
D. Bayi kang dilairake isih ketutup ing bungkus.
9. Krama dhahar pisang
Panulisan ukara ing dhuwur kang bener yaiku ... .
A. ?b]mda/pis=.
B. ?k]mda/ged=.
C. ?b]mda/ged=.
D. ?k]mda/pis=.
10. Perangan sesorah kang isine pangajeng-ajeng lan nyuwun pangapura menawa ana bab kang
gawe kurang rena penggalih, kasebut... .
A. Salam Pambuka
B. Salam Panutup
C. Surasa basa
D. Panutup sesorah

3. 11. Semaken wacan ing ngisor iki!
Wonten perang Bratayuda, Adipati Karna saking Awangga aben ajeg kaliyan Raden
Arjuna saking Madukara. Sesampunipun perang sarana numpak jaran, gantos perang jemparing.
Perang dilajengaken sami dene numpak kereta perang. Keretanipun Karna dipunkusiri dening
Prabu Salya saking Mandaraka, dene kretanipun Arjuna dipunkusiri dening Prabu Kresna saking
dwarawati. Perange rame sanget mboten wonten igkang kawon mnboten wontwn ingkang
mimpang.
Kang dadi kusir kereta perangipun Adipati Karna yaiku … .
A. Prabu Salya
B. Prabu Kresna
C. Prabu Dasarata
D. Prabu Janaka
12. Semaken wacan ing ngisor iki!
Gunung Kelud Mbledhos
Gunung Kelud utawa Gunung Kampud mbledos dina Kemis malam jemuwah tanggal 13
Februari 2014. Maewu-ewu watu, krikil, lan awu diwutahake saka wetenge nganti sumebar teka
ngendi-endi. Ora mung tlatah Jawa Timur, ning awune kagawa angina nganti tekan Jawa Barat
penere Bandung, Pangandharan, lan Bogor.
Awu kang di wutahake saka Gunung Kelud sumebar nganti tekan ngendi bae?
A. Jawa Barat, Pangandharan, lan Bogor
B. Jawa Barat, Jawa Tengah, lan Sumatra
C. Jawa Timur, Jawa Barat, lan Jawa Timur
D. Kalimantan, Jawa Barat, lan Bogor
13. ?pkR[fn . yen diwaca unine ... .
A. Pak Ratam
B. Pak Ratun
C. Pak Raden
D. Pak Radit
14. Gatekna tembang pangkur ing ngisor iki!
PANGKUR
Ing Aceh Teuku Umar
Teuku Syaman, Dawud nuli Cut Nyak Dien
Imam Bonjol datan kantun
Sisingamangaraja
Kabeh iku aneng Sumatra lumaku
Antasari Kalimantan
Ketut Jelantik ing Bali
Katrangan kang gathuk kaleh tembang ing dhuwur yaiku … .
A. Antasari iku pahlawan saking Sumatra
B. Diponegoro iku pahlawan saking Jawa Timur
C. Teuku Umar iku pahlawan saking Kalimantan
D. Ketut Jelantik iku pahlawan saking Bali
15. Gatekna tembang pangkur ing ngisor iki!
PANGKUR
Mingkar mingkuring angkara
Akarana karenan mardi siwi
Sinawung resmining kidung
Sinuba sinukarta
Mrih ketarta pakartining ngelmu luhung
Kang tumrap ing tanah jawa
Agama ageming aji

4. Sinawung resmining kidung. Tembung linggane sinawung yaiku ... .
A. Sawung
B. gunung
C. ginung
D. unggung
16. Semaken wacan ing ngisor iki!
Panguwasa Demak asmane Pangeran Made Pandan kagungan putra arane Pangeran
Pandan Arang. Nalika mbukak alas kanggo nenandur lan pomahan Sang prabu seda, sadurunge
ninggal weling supaya putrane ora ninggalake papan kasebut, amarga mbesuk bakal dadi papan
kang reja. Pangeren Pandan Arang tansah eling lan ngestokake welinge swargi bapake. Papan
kono di rumat lan dijaga kanthi becik. Papan mau dadi papan kang subur lemahe, ijo royo-royo,
nanging anehe tanduran arupa wit asem kang ditandur thukule dadi arang-arang, kamangka
lemahe subur. Mula kanggo pangeling-eling, papan kono banjur katelah SEMARANG saka
tembung asem kang arang-arang. Pangeran Pandan Arang dadi pempimpin ing dhaerah
Semarang kanthi gelar Raden Pandan Arang .
Putra Pangeran Made Pandan asmane yaiku... .
A. Pangeran Pekik
B. Pangeran Pandan Arang
C. Pangeran Mangkubumi
D. Pangeran Arya Mangkunegara
17. Wacanen crita ing ngisor iki kanthi patitis!
Ana sawijine kraton kang rajane aran Prabu Menak Prakosa.Kangungan putra kakung
arane Raden Banterang.Raden Banterang emane watake brangasan lan gampang paring
paukuman abot marang kawulane manawa ora manut prentahe.
Ukara pitakon kang mathuk karo wangsulan tembung kang kacethak kandel yaiku ... .
A. Apa sing lagi dirasa oleh Raden Banterang ?
B. Kepriwe jalukane Raden Banterang ?
C. Apa kebiasaane Raden Banterang?
D. Kepriwe watake Raden Banterang?
18. Semaken wacan ing ngisor iki!
Srikandhi
Srikandhi dadi senapati wanita kang peng-pengan lan pinter manah.Srikandhi klebu paraga
wayang wanita kang akeh omonge nanging trampil mrantasi gawe,setya marang garwa,jujur lan
dhemen mbela bebener.Nalika perang Baratayuda Srikandhi diutus dadi senapati perang
Pandhawa lumawan Ngastina
Tandhange Srikandhi nalika duwe gawe yaiku ... .
A. malesan.
B. sregep.
C. kesed.
D. sungkanan.
19. ?srifu[wsefulu/pitu.
Wacana aksara Jawa kasebut yaiku ... .
A. Sari duwe sedulur telu
B. Sari duwe sedulur pitu
C. Tari duwe sedulur telu
D. Tari duwe sedulur pitu
20. Wacanen crita ing ngisor iki kanthi patitis

5. Perang Bhatarayudha Binangun njaluk tumbal nyuwun prajurit pirang-pirang. Gugure para
prajurit ninggal rasa sedhih, gela, getun, nesu lan maneka rasa liyane. Ora mung golongane
Pandhawa lan Kurawa.
Tegese tembung kang kacethak kandel yaiku ... .
A. kurban
B. metu
C. ngganti kang bolong
D. mendhet
21. Wacanen crita ing ngisor iki kanthi patitis
Atusan warga nelayan Tanjungsari Kelurahan Sugihwaras, Pemalang, Jawa Tengah rebutan
banyu bertuah amarga dipercaya yen diombe bisa nggawa berkah, nalika acara puncak Sedhekah
Laut ing tempat pelelangan Ikan Tanjungsari.
Apa kang dadi penyebab atusan warga nelayan Tanjungsari Kelurahan Sugihwaras, Pemalang,
Jawa Tengah rebutan banyu bertuah?
A. Merga nalika acara puncak sedhekah laut ana iwak gedhe.
B. Merga yen di ombe bias agawe tambah ayu.
C. Merga dipercaya yen diombe bisa nggawa berkah.
D. Merga banyune bening seger rasane.
22. Gugure para prajurit ninggal rasa sedhih, gela,getun, nesu lan maneka rasa liyane.
Tembung kang kacithak miring kosokbalene… .
A. gela
B. seneng
C. getun
D. nesu
23. Wacanen crita ing ngisor iki kanthi patitis!
Gathotkaca Gugur
Sang adipati kaseser perange banjur ganti tata gelar perang kanthi numpak kreta perang
Jathisurya kang dikusiri Patih hadi Manggala. Bebarengan swaraning peperangan, adipati karna
mburu dunungnge gathutkaca, enggal ngunus pusaka kuntha druwasa sang gatotkaca ngedap
weruh pusaka punthadruwasa kang dadi pengapesane. enggal mabur munggah ndelik ing mega
malang supaya ora katon. Nanging karana agemane raden gatutkaca kotang antrakusuma njalari
ngatonake sorot sanajan wengi peteng ndedet mula adipati karna ngerti pandelikkane.
Kunthadruwasa sigra dilepasake saka gendhewa ngener dadane gatutkaca.
Adipati Karna nalika perang numpak kreta jenenge … .
A. Jatisura
B. Kretasura
C. Kunthadruwasa
D. Gendhewa
24. Wacanen crita ing ngisor iki kanthi patitis!
Nalika riyaya kapungkur, aku silahturahmi nang daleme simbah ing Yogyakarta. Aku numpak
sepur kamandaka karo bapak lan ibuku. Saka sepur aku ndeloki pemandangan sing ana nang
kiwa-tengene. Jam 10.00 esuk aku gutul ing Stasiun Lempuyangan lan dijemput nang simbah.
Sakwise rong dina aku mulih, banjur disanguni simbah duwit satus ewu.
Tanggapan kang mathuk cerita ing nduwur… .
A. Daleme simbahku ing Solo
B. Sepure mandeg ing Stasiun Tugu

6. C. Yen diparingi duwit kudu ngaturake panuwun
D. Aku disangoni simbah seket ewu
25. Wacanen crita ing ngisor iki kanthi patitis!
Andi duwe adhi lanang kang lucu lan nggemesake, arane Soni. Awake lemu kulite putih
irunge mancung ananging bocaeh gembeng. Soni kuwi seneng dolanan bal-balan. Angger
dolanan ngasi ora eling wektu. Ing dina ahad kepungkur, Soni nangis amarga bal kang go dolanan
kecemplung ana ing kalenan. Soni mau ora bisa njukut mula ditulungi nang bapake.
Saka cerita ing ndhuwur paribasan kang mathuk yaiku ... .
A. Anak polah bapak kepradah.
B. Alon-alon waton kelakon.
C. Aja dumeh wong gedhe.
D. Asu gedhe menang kerahe.
26. Gatekna tembang Kinanthi ing ngisor iki!
KINANTHI
Dadi lakunireku
Cegah dhahar lawang guling
Lan aja kasukan-sukan
Anganggoa sawatawis
Ala watake wong suka
Nyuda prayitnaning batin
Ukara kang mathuk karo isine tembang kinanthi yaiku ... .
A. Turu lan mangan.
B. Tumindak gumedhe.
C. Ngangsu kawruh
D. Seneng prihatin.
27. Gatekna tembang ing ngisor iki!
Yen wis tinitah wong agung,
Aja sira ngugung dhiri,
Aja leket lan wong ala,
Kang ala lakunireki,
Nora wurung ngajak-ajak,
Satemah anunulari.
Tegese kang ala lakunireki yaiku … .
A. Yen dadi wong sugih aja medhit
B. Tumindak ala bisa nulari
C. Yen ana wong ala aja dipaido
D. Aja dadi wong serakah
28. Nalika sesorah swantenipun ingkang trep, mboten keseron, mboten bengkok-bengkok, lan mboten
kelirihen, tegesipun tiyang sesorah menika nggatosaken… .
A. wiraga
B. wicara
C. wirama
D. wirasa
29. Rafi : “Tin, ayo kita lunga menyang kebon jambu!’
Tina : “Ayo, Mas! Kita panen jambu nggih, Mas?”
Rafi : “Iya, aja lali kranjang iku, ya Tin.”
Tina : “Kangge punapa kranjang punika, Mas?”
Rafi : “Ya, kanggo wadah jambu sing wis dipet.”
Topik pacelathon ing dhuwur yaiku ... .
A. Nggawa kranjang jambu
B. Ngajak manen jambu
C. Kasil nanem jambu

7. D. Prosese nanem jambu
30. Rudi : “...”
Desi : “Iya, bener.”
Rudi : “Yen arep melu, ndaftare marang sapa?”
Desi : “Bu Rini, guru Basa Jawa.”
Rudi : “Peserta lombane saka kelas pira wae?”
Desi : “Saka kelas II kanthi kelas VI.”
Rudi : “Ya Des! Yen ngana, aku arep melu lomba.”
Ukara kang trep kanggo jangkepi pacelathon ing dhuwur yaiku ... .
A. Apa bener arep ana lomba maca geguritan?
B. Apa bener, lomba maca geguritan wis mulai?
C. Apa bener, lomba geguritan ora sida dianakake?
D. Apa bener lomba geguritan dianakake dina sesuk?
B. Jawablah pertanyaan-pertanyaan berikut dengan jawaban yang singkat dan tepat!
31. Gatekna tembang gambuh ing ngisor iki!
Gambuh
Ana pocananipun
Adiguna adigang adigung
Pan adigang kidang adigung pan esthi
Adiguna ula iku
Telu pisan mati sampyoh
Tulisana guru lagu lan guru wilangan gatra katelu tembang Gambuh ing dhuwur!
32. Wacanen crita ing ngisor iki kanthi patitis!
Adipati Karna sanggup mbiyantu Prabu Duryudhana kanggo nglawan Pandhawa, sanajan jroning
batin ora sarujuk karo tumindak angkarane Kurawa, nanging Adipati Karna wis kadhung janji bakal
mbelani Ngastina.
Wenehana tuladha kang trep kalih perilaku Adipati Karna saka crita kasebut ing panguripan!
33. Ukara ing ngisor iki didadekake aksara Jawa!
Abimanyu seneng sinau.
34. Gatekna gambar ing ngisor iki!
Gawekna crita pengalaman saka gambar ing dhuwur!
35. Tulisen sesorah perangan pambuka kanthi tema perpisahan!