tüylenme ve polikistik over sendromu

1. Tüylenme Artışı ve Polikistik Over Sendromu
Dr.Burak Hacıhanefioğlu
BH KADIN SAĞLIĞI ARAŞTIRMA-TEDAVİ & POLİKİSTİK OVER MERKEZİ
Özellikle bıyık, sakal, favori, boyun, göğüs arası, göğüs ucu ve bel, omuz,
sırt, kol ve bacak bölgelerinde bulunan kılların miktarında artış, renk
koyulaşması, kalınlaşma ve sertleşme polikistik over sendromu'nda görülen
belirtilerden biridir.
Polikistik over sendromu'nda açık renkli ve ince olan tüyler erkeklik
hormonlarının (testosteron gibi.) kan düzeylerinde ve duyarlılığında ki artış
nedeniyle veya erkeklik hormonlarını bağlayıp onları etkisiz hale
getiren SHBG (Sex Hormone Binding Globulin) (bağlayıcı madde) miktarındaki
azalma nedeniyle koyu, siyah renkli olma ve kalınlaşma eğilimi gösterirler.
Aşağıdaki resimde polikistik over sendromu'nda çene ve boyun bölgelerinde
tüylenme artışı görülmektedir.

2. İnsülin direnci durumuna karşı pankreas normalden daha fazla
miktarda insülin üretir (Hiperinsülinemi). Hiperinsülinemi (Artan insülin
hormonu) iki şekilde tüylenme artışına neden olur. Hem yumurtalıklarda
erkeklik hormonlarının (testosteron gibi.) üretimini direk olarak
arttırır, hemde karaciğerde üretilen bağlayıcı madde (SHBG) miktarını
azaltır. insülin direncine bağlı olarak SHBG üretiminin azalması ve buna
karşılık testosteron gibi erkeklik hormonlarının üretiminin artması tüylenme
artışına (kıllanma) neden olur.
Polikistik over sendromu olsun yada olmasın fazla
kilolu kadınlarda SHBG düzeyi düşüktür. Bunun nedeni vücut
yağlanmasındaki artışın SHBG miktarını azaltmasıdır. Polikistik over
sendromu olmayan şişman kadınlarda testosteron gibi erkeklik
hormonlarının miktarı ve duyarlılığı normal olduğu için SHBG düşüklüğü
tüylenme artışına neden olmayabilir. Fakat, polikistik over sendromu'nda
aynı zamanda testosteron gibi erkeklik hormonlarının miktarının ve
duyarlılığının da fazla olması nedeniyle polikistik over sendromu olan
kadınlar kilo almaya devam ettiği sürece yağ oranı artışı SHBG miktarının
azalması yoluyla erkek tipi tüylenme artışına neden olmaktadır.
Tiroid bezinin az çalışması (Hipotiroidi) metabolizma hızını yavaşlatarak kilo
artışına ve bununla birlikte erkeklik hormonlarına (testosteron gibi.)
bağlanarak onları etkisiz hale getiren bağlayıcı madde (SHBG ) (Sex Hormone
Binding Globulin) miktarında azalmaya neden olmaktadır. Buna ek olarak,
tiroid bezinin az çalışması karaciğerde (SHBG ) üretimini de direk olarak
azaltarak tüylenme artışına neden olmaktadır.
Çoğunlukla bıyık, sakal, favori, boyun, göğüs arası, göğüs ucu ve bel
bölgelerindeki kıllarda renk koyulaşması, kalınlaşma ve sertleşme oluşur.
Ayrıca, el bileği ve dirsek arasındaki bölgenin dış kısımlarında ve diz ve kalça
arasındaki bölgenin iç kısımlarındaki kıllarda da renk koyulaşması ve
sertleşme görülebilmektedir.

3. Aşağıdaki resimlerde sırasıyla polikistik over sendromu'nda favori/boyun ve
karın (göbek altı) bölgelerinde tüylenme artışı görülmektedir.

4. Tedavi; Temel prensip miktarı ve duyarlılığı artmış olan erkeklik
hormonlarının (testosteron gibi.) etkinliğinin ve miktarının azaltılması ve
erkeklik hormonlarına bağlanarak onları etkisiz (nötr) hale getiren sex
hormon binding globulin(SHBG) miktarının arttırılmasıdır.
İnsülin direncine karşı insülin duyarlılığının arttırılması SHBG miktarını
arttırarak, testosteron miktarını ise azaltarak etki gösteren bir tedavi
seçeneğidir.
Erkeklik hormonları kıl köklerinde bulunan alıcılara (reseptör) yapışarak
tüylenme artışına neden olmaktadır. Erkeklik hormonlarının kıl köklerinde
alıcılara yapışmasını sağlayan mekanizmanın çalışmasının engellenmesi de
başka bir tedavi seçeneğidir.
Alıcılara bağlanmış olan erkeklik hormonlarının (testosteron gibi.) tüylenme
artışı yapabilmesi için alıcılarda bulunan bir mekanizma (5α redüktaz
enzimi) ile aktif forma (dihidrotestosteron gibi.) dönüşmesi gerekmektedir.
Aktif forma dönüşümü sağlayan mekanizmanın çalışmasının engellenmesi
de diğer bir tedavi seçeneğidir.
Bu tedavi seçenekleri tüylenmenin kaynağı, şiddeti, süresi ve dağılımına göre
kişiden kişiye farklı şekilde uygulanır.
Dr.Burak Hacıhanefioğlu