This presentation is about Healthcare planning in Uzbek language for Master students of medical universities.

1. L/O/G/O
Мавзу №5: Соғлиқни
сақлашни режалаштириш
ТОШКЕНТ ТИББИЁТ АКАДЕМИЯСИ
ЖАМОАТ СОҒЛИҒИНИ САҚЛАШ МАКТАБИ

2. Мавзу таркиби
Менежмент вазифалари: режалаштириш тушунчаси
Максадларни белгилаш: SMART технологияси
1
2
Ташкилотнинг миссияси, унда акс эттириладиган
талаблар
Соғлиқни сақлашда режалаштириш, уни ишлаб
чиқаришдан фарқи ва сабаблари
3
4
Режалаштиришнинг бошқарув соҳалари ва вақт бўйича
тақсимланиши
5
Персонал менежмент: қарорлар қабул қилиш бўйича
мисоллар ва тавсияномалар
6

3. Hot Tip
Менежмент
вазифалари Режалаштириш
ва қарор қабул
қилиш
Ташкил этиш
Бошқариш
(мотивация)
Назорат
қилиш
(баҳолаш)

4. Hot Tip
Ишлаб чиқариш соҳасида режалаштириш – бу
мижозларнинг талабларини энг самарали ва
оқилона қондириш мақсадида маҳсулот
ресурсларини сотиб олиш, улардан фойдаланиш ва
тақсимлаш тўғрисидаги қарорлар қабул қилишга
қаратилгандир.
Режалаштириш нима?
Режасиз мақсад – бу
шунчаки орзудир

5. Hot Tip
Мақсадларни белгилаш
(мисол)
1979 й
Қанча битирувчилар
мақсадларини белгилаган?
84% битирувчилар
мақсад белгиламаган
13% ўз олдига мақсад
қўйган, лекин қоғозга
ёзишмаган
3% ўз олдига мақсад
қўйган ва унга эришиш
режаларини қоғозга
ёзган
Мақсадларини белгилаган лекин
қоғозга туширмаган 13%
битирувчилар мақсад белгиламаган
84% битирувчиларга нисбатан
икки баравар кўп муваффақиятга
эришган
Мақсадларини қоғозга ёзган 3%
битирувчилар жами 97%
битирувчиларга нисбатан кўпроқ
муваффақиятга эришган
1989 й
Гарвард
университети

6. Hot Tip
SMART технологияси бўйича
мақсадларни шакллантиришSpecific / Аниқ
Measurable / Ўлчанадиган
Achievable / Эришиб бўладиган
Relevant / Мазмунли (реалистик)
Time bound / Вақт билан чегараланган
Мақсадни амалга ошириш туфайли қандай натижани олмоқчиман ва
нима учун?
Ким бу мақсадни амалга оширишга жалб қилиниши керак?
Қачон мақсад бажарилган деб ҳисоблаш мумкин?
Қандай кўрсаткич мақсад бажарилганлигидан далолат беради?
Мақсадга эришиш мавжуд бўлган барча ресурслар ва чекловларни ҳисобга олган
ҳолда ўз тажрибамиз асосида аниқланади (вақт, меҳнат ресурслари ва б.)
Ушбу вазифани бажариш менг/ташкилотга қандай фойда келтиради?
Мақсадга эришганлик ёки йўқлигини кўрсатадиган якуний муддат
белгиланиши керак.
Мақсадни амалга ошириш учун вақт чегараларини белгилаш бошқарув
жараёнини назорат қилиш имконини беради.

7. Hot Tip
SMART технологияси бўйича
тузилган мақсадга мисол
Тошкент тиббиёт академиясини 2025 йилга
келиб QS World University Ranking
(Quacquarelli Symonds) бўйича дунёнинг
ТОП-1000 талик олий таълим муассасалари
руйхатига киришига эришиш
Specific / Аниқ
Measurable / Ўлчанадиган
Achievable / Эришиб бўладиган
Relevant / Мазмунли (реалистик)
Time bound / Вақт билан чегараланган
S
M
A
R
T

8.  Ташкилотнинг миссиясини тўғри танлаш учун унинг ифодасида
қуйидагиларни акс эттириши мумкин:
 У қондириши керак бўлган талаблар;
 У интилаётган асосий мақсад;
 У ишлаб чиқараётган маҳсулот (хизмат);
 У фойдаланадиган технологиялар;
 У ишлайдиган бозорлар;
 У тарғиб қилаётган қадриятлар;
 У асосланаётган тамойиллар.
Ташкилотнинг миссияси – бу ташкилотнинг асосий
умумий мақсади бўлиб, унинг мавжудлигининг аниқ бир
ифодаси
Ташкилотнинг миссияси нима?
Миссияни шиор
тарзида
шакллантирилиши
ҳам мумкин

9. • Дунёни барқарор энергияга
ўтишини тезлаштириш
Бу қайси ташкилотнинг миссияси?
• Ҳар қандан жойда бизнес қилишни
осонлаштириш
• Сизга таслим бўлиш учун
йўл қўймаслик

10. МАВЗУНИНГ ДОЛЗАРБЛИГИ:
• Соғлиқни сақлаш тизимини режалаштириш бу
маълум бир географик ҳудуддаги аҳолининг
соғлиғини сақлаш соҳасидаги умумий
эҳтиёжларини баҳолаш жараёни бўлиб, ушбу
эҳтиёжлар қандай тарзда ҳозирда мавжуд бўлган
ва келажакда кутилаётган ресурсларнинг
тақсимланиши ёрдамида энг самарали тарзда
қондирилишини белгилаб берилишидир.
Соғлиқни сақлашда режалаштириш
нима?
Соғлиқни сақлаш соҳасидаги режалаштириш
ишлаб чиқариш соҳасидагидан анчагина
орқада қолиб кетган.

11. Hot Tip
1. Соғлиқни сақлаш ташкилотлари – бу профессионал ташкилотлар
бўлиб, уларнинг иштирокчилари (шифокорлар, маъмурият ва
бошқалар) орасида одатда ҳамкорлик ёки мажбурият етишмайди.
2. Соғлиқни сақлаш бўйича ахборот тизимларининг ҳолати
режалаштириш ва назорат қилиш учун зарур бўлган муҳим
маълумотларни олишга имкон бермайди.
3. Шифохоналар, каби йирик тиббиёт муассасалари, одатда автоном
тарзда бошқарилувчи бўлимлардан иборат бўлиб, у ердаги бўлим
мудирлари ўз бўлимидан ташқарига чиқмаган ҳолда фаолият олиб
борганлиги сабабли, режалаштириш алоҳидаланиб қолган.
4. Гиппократ қасамёди шифокорларни маълум бир беморга эътиборини
қаратишга мажбур қилади, ваҳоланки, режалаштириш барча
беморларга алоқадор.
Бунинг сабаблари
қуйидагилар:

12. Hot Tip
5. Соғлиқни сақлаш соҳаси бошлиқлари (бўлим мудирлари, бош
шифокорлар ва уларнинг ўринбосарлари ва б.) энг зўр хизматни
кўрсатилишини таъминлаш учун тайнланади, бироқ, улар мавжуд
ресурслардан максимал даражада фойдаланиш бўйича билим ва
кўникмаларга эга эмас.
6. Соғлиқни сақлаш бошқарувчилари кўп ҳолларда самарали маъмурий
бошқарув кўникмаларини ўрганишга сармоя киритишдан кўра
бевосита беморлар парвариши учун кетаётган ҳаражатларни
қоплашни афзал кўради.
Бунинг сабаблари
қуйидагилар (давоми):

13. Hot Tip
1. Тиббий режалаштириш (ишлаб чиқариш соҳасида эса технологик
режалаштиришга таққослаш мумкин). Тиббий жараён қанчалик мураккаб
ва башорат қилиб бўлмайдиган бўлса, бу шифокорга кенгроқ мустақил
бошқариш имконини беради (масалан, ўткир ҳолатлар).
2. Сармояларни режалаштириш. Бу қайта тикланадиган ресурсларни
ўлчамларини олиш, режалаштириш, ҳисобини юритиш, мониторинг
қилиш ва бошқаришга алоқадор бўлиб, унга ускуналар, материаллар ва
ходимлар киради.
3. Моддий буюмларни режалаштириш. Бунга сарф материалларини
(протез, қон маҳсулотлари, бинтлар, озиқ-овқат) тўплаш, сақлаш,
тақсимлаш ва олиш билан боғлиқ вазифаларни ўз ичига олади.
4. Молиявий режалаштириш. Бу ташкилотнинг ҳозирги ва келажакдаги
ташкилий ва иқтисодий шароитларда ўз мақсадларига эришиш учун
мавжуд ҳаражатлари ва даромадларини қандай бошқарилиши
кераклигини англатади (сармояларни режалаштириш, шартномалар
тузиш, бюждет, бух.ҳисоботи ва б.).
Режалаштиришнинг бошқарув соҳалари
бўйича тақсимланиши

14. Hot Tip
1. Стратегик режалаштириш – бу тузулмага доир бўлган қарорларни қабул қилиш
бўлиб, уларни ташкилотнинг ғишт ва қоришмаларига таққослаш мумкин.
Шунингдек у ташкилотни миссиясини белгилашни ўз ичига олиб, узоқ муддатда
амалга ошадиган вазифаларни қамраб олади. Масалан, МРТ аппаратини сотиб
олиш, янги даволаш протоколини ишлаб чиқиш ва б.
2. Тактик режалаштириш – бу соғлиқни сақлаш жараёнларини ташкил қилиш ва
бажарилиши (яъни, нима, қаерда, қандай, қачон ва ким) билан боғлиқ бўлган
вазифалар киради. Бундай режалар ўрта муддатли режаларга алоқадор.
Масалан, ходимларни ишга олиш, мавсумий касалликларни башорат қилиш,
бюджет ажратиш, қабул бўлимини режалаштириш ва б.
3. Оператив оффлайн режалаштириш – бу жараёнларни олдиндан
режалаштиришни ўз ичига олади. Масалан, даволашни танлаш, кўрикка ёзилиш,
ҳамширалар рўйхати, инвентар буюмларга буюртма бериш ва б.
4. Оператив онлайн режалаштириш. Соғлиқни сақлаш жараёнлари стохастик
хусусиятга эга бўлганлиги туфайли улар тезкор қарор қабул қилишни талаб
қилади. Масалан, беморларни саралаш, фавқулотда ҳолат бўлганда
ҳаракатларни режалаштириш, тугаган захираларни тўлдириш, зудлик билан
жаррохлик амалиёти, инструментлар стерилизацияси ва б.
Режалаштиришнинг вақт бўйича
тақсимланиши

15. Тадқиқотлар,
даволаш
протоколларини
ишлаб чиқиш
Тиббий
режалаштириш
Вақтбўйичатақсимланиши
Бошқарув соҳалари бўйича тақсимланиши
Сармояларни
режалаштириш
Моддий
буюмларни
режалаштириш
Молиявий
режалаштириш
Стратегик
Тактик
Оффлайн
оператив
Онлайн
оператив
Даволашни
танлаш,
протоколни
танлаш
Индивидул
ташхис қўйиш ва
даволаш
Тақсимлаш,
шошилинч
ёрдам ташхиси
Ишчи кучини
режалаштириш,
ҳолатларни
режалаштириш
Таъминот
занжири ва
омборни ташкил
қилиш
Сармоя
режаси,
шартномал
ар
Бўлимни
режалаштириш,
ишчилар билан
таъминлаш
Қабулни тартибга
солиш, ишчи
кучини
режалаштириш
Мониторинг,
шошилинч
ҳолатларни
мувофиқлаштириш
Провайдер
аниқлаш,
тендер
ўтказиш
Бюджет ва
ҳаражатларни
тақсимлаш
Материаллар
сотиб олиш,
заказ хажмини
аниқлаш
Нақд пул
оқимини
таҳлил қилиш
Тезкор
буюртма,
инвентарь
янгилаш
Тўлов
асоратлари ва
ўзгаришлари

16. Hot Tip
Бугунги кунда биз танловнинг аксарият (жуда кўп)
қисми олдида турибмиз
Монстр (муқобил) танлови дилеммаси

17. Hot Tip
Ваҳоланки, кўпчилик ҳоҳлаган нарсани қилиш
мумкинлигини билган тақдирда ҳам, нимани
қилишни билмайди
Нима учун???
Чунки уларда кўплаб танлов мавжуд бўлиб, бу энг
муқобил танловни фалажлаб қўяди
Қарор қабул қилишнинг биринчи тузоғи – ортиқча
стимул
Нимани ўрганишни танлаш нега
шунчалик қийин?

18. Hot Tip
Доимий стресс – бу организмнинг гомеостазини, шунингдек,
асаб тизимининг муқобил ҳолатини бузадиган турли хил
ноқулай омиллари-стрессорлар таъсирига носпецифик
(махсус бўлмаган) мослашув реакцияларининг мажмуасидир
Ишхонада, кундалик ҳаётда, ҳаттоки оилада, таълим олишда
ҳам талабалар доимий босим туфайли асаблари панд бера
бошлайди
Қарор қабул қилишнинг иккинчи тузоғи

19. Hot Tip
Перфекционизм - бу идеалга эришиш мумкин ва керак
деган ишонч бўлиб, номукаммал меҳнатнинг натижаси
мавжуд бўлишга ҳақли эмас деб талқин қилинади
психологияда
Перфекция ҳаракат қилишни чеклайди
Stephen R.Covey
Қарор қабул қилишнинг учинчи тузоғи

20. Hot Tip
1. Менежмент вазифалари: режалаштириш тушунчаси
2. Мақсадларни белгилаш: SMART технологияси
3. Ташкилотнинг миссияси, унда акс эттириладиган
талаблар
4. Соғлиқни сақлашда режалаштириш, ишлаб чиқариш
соҳасидан фарқи ва мавжуд муаммонинг сабаблари
5. Режалаштиришнинг бошқарув соҳалари ва вақт
бўйича тақсимланиши
6. Персонал менежмент: қарорлар қабул қилиш бўйича
мисоллар ва тавсияномалар
Мавзуни такрорлаш

21. L/O/G/O
Эътиборингиз учун рахмат!
Саволлар???