This presentation about disease of children and profilaction of the disease

2. Reja:
1. Anemiyaning kelib chiqish sabablari
2. Anemiyaning turlari, tasnifi, klinikasi, davosi,
profilaktikasi
3. Anemiya kasalligi bilan og`rigan bemorlarda
hamshiralik parvarishi

3. Anemiya kasalligi bilan og‘rigan
bemorlarda hamshiralik parvarishi
 Anemiya - bu qonda gemoglobin miqdori kamayishi bilan
kecha- digan patologik holat bo‘lib, ba’zan eritrotsitlarning ham
soni kamayib ketadi.
 Anemiyaning sabablari: ko‘p miqdorda qon yo‘qotish, qizil suyak
ko‘migi funksiyasini pasayishi, organizmga qon hosil qiluvchi
raoddalarning tushmasligi, ya’ni terair va sianokobalaminni,
shuningdek, suyak ko‘migini infeksion-toksik zararlanishi.
 Qonni rang ko‘rsatgichiga qarab gipoxrom va giperxrom anemiya
farqlanadi. Giperxrom anemiya - qonda rang ko‘rsatkich yuqori
bo‘lishi bilan xarakterlanadi (1,2). Gipoxrom anemiya - qonda
rang ko'rsatkich juda kam, eritrotsitga nisbatan (0,9). Ko‘pgina
anemiyalarning rivojlanishi mexanizmida qizil suyak ko‘migini
regenerativ qobiliyatini susayishi yotadi, bu hoi anemiyani tez
rivojlanishiga sabab bo‘ladi.
www.arxiv.uz

4. ANEMIYALAR
 Hozirgi vaqtda klinik manzarasi o‘ziga xos boigan
anemiyalarning ko‘p uchraydigan quyidagi turlari farq qilinadi:
 Postgemorragik anemiya, qon yo'qotish natijasida paydo bo‘ladi.
 Temir moddasi yetishmaydigan anemiya, organizmda temir
tanqisligi sababli rivojlanadi.
 Pemitsioz anemiya (sianokobalamin) yetishmasligiga bog‘liq.
 Gemolitik anemiya, eritrotsitlar parchalanishidan paydo bo‘ladi.
 Gipoplastik anemiya, suyak ko‘migi funksiyasi pasayib ket-
ganda rivojlanadi
www.arxiv.uz

5. www.arxiv.uz

6. Temir yetishmovchiligidan paydo
bo`ladigan kamqonlik
 Qonda temir miqdori 3,6—5,4 mkmol/l.ga tushadi. Bu davrda
qonda eritrotsitlar kamayadi, leykotsitlar, trombotsitlar soni
o‘zgarmaydi. Kamqonlikning 80 % ga yaqinini temir yetishmas-
ligidan kelib chiqqan kamqonlik tashkil qiladi. Bunda qon
zardobi va suyak ko'migida temir miqdori kamayib ketadi.
Kasallik erkaklarga nisbatan ayollarda ko‘p uchraydi. Temir o‘n
ikki barmoqli ichak va ingichka ichakning yuqori qismida
so‘riladi, uning so‘rilishi ikki bosqichda kechadi:
 Temiming ichak shilliq qavati hujayralari orqali so‘rilishi.
 Temirning hujayralardan zardobga o‘tishi.
 Temir yetishmasligidan kelib chiqadigan kamqonlikning
rivojlanishida oshqozon-ichak yo‘lidan qon yo‘qotish ham katta
o‘rin egallaydi, bu hoi ko‘proq erkaklarda uchraydi. Siydik yo‘li
orqali qon yo‘qotish kamqonlikka olib kelmasa-da, siydik orqali
doimo eritrotsitlarni yo‘qotish temir tanqisligiga olib kelishi
mumkin. Doimiy qon topshirib yuruvchi donorlarda ham temir
yetishmasligidan kelib chiqadigan kamqonlik uchrab turadi.
www.arxiv.uz

7.  Klinik manzarasi. Klinik belgilari
har xil va turli sabablarga bog‘liq
bo‘ladi. Temir yetishmasligining
belgilari birdaniga bilinmaydi.
Qondagi gemoglobin miqdori
keskin kamayib ketganda,
to‘qimalarning kislorod bilan yetarli
ta’minlanmaslik belgilari paydo
bo‘ladi. Temir yetishmasligidan
kelib chiqqan kamqonlikda bemor
umumiy holsizlik, tez charchash,
bosh aylanib, quloqlarda shovqin
borligi, havo yetishmasligi va
yuragining tez urishidan shikoyat
qiladi. Ba’zan bemor yurak sohasida
og‘riq sezadi. Bemorning teri
www.arxiv.uz

8.  Kamqonlikning boshqa turlaridan farq qilib, temir
yetishmasligidan kelib chiqqan kamqonlikda
sideropeniya belgilari bo‘ladi. Bunda bemorning
teri qoplamlari, tirnoqlari va sochlarida o‘zgarishlar
qayd qilinadi. Teri qoplamlari quruq boiib, oyoq va
qo‘lida yorilishlar paydo bo‘ladi. Bemorlaming 10—
15 % ida og‘iz burchaklari yorilgan bo‘ladi.
 Temir tanqisligi anemiyasining belgilaridan yana
biri — mushaklaming bo‘shashishi, yosh qizlarda
tunda siydik tutolmaslik. Bemor qattiq kulganda,
yo‘tolganda siydik tutolmay qoladi.
www.arxiv.uz

9.  Laboratoriya tekshirishlari. Qonni
tekshirganda, eritrotsitlar soni
o‘rtacha kamayganda, gemoglobin
miqdori ancha pasaygan- ligi
aniqlanadi. Anemiyaning bu turi
gipoxrom anemiyalar qato- riga
kiradi. Surtmadagi eritrotsitlar
yomon bo‘yalgan, ularning diametri
kamaygan, leykotsitlar soni
normadabo‘ladi. Ertaxloroz yoki
kamqonlik gormonal buzilishlar,
xususan, tuxumdonlar gor-
monlarining suyak ko‘migiga
rag‘batlantiruvchi ta’sirining pasayi-
shi natijasi hisoblanadi. Temir
yetishmasligidan paydo bo‘ladigan
kamqonlikda qon zardobidagi temir
www.arxiv.uz

10.  Davolash. Bemorga tarkibida
temir moddasi ko‘p bo‘lgan
ovqat- lami ko‘proq iste’mol
qilish tavsiya qilinadi. Temir
miqdori go‘sht, . jigar, tuxumda
ko‘p bo‘ladi.
 Temir yetishmasligidan kelib
chiqqan kamqonlikni davo-
lashda temir preparatlari
ishlatiladi. Preparatlar, asosan,
ichishga buyuriladi. Ichakda
so'rilish buzilgandagina temir
preparatlari parenteral yo‘l bilan
yuboriladi: Temir
preparatlaridan ferrokal yaxshi
natija beradi, sutkasiga 6
www.arxiv.uz

11. www.arxiv.uz