Buku ini berisi tentang :
- filosofi tembang macapat
- ancase (pengertian) tembang macapat
- jenise (jenis) tembang macapat
- pangerten (pengertian) guru wilangan, gatra, lan lagu
- tabel tembang macapat
- kaidah kebahasaan
Tembang macapat adalah salah satu karya sastra Jawa yang berbentuk tembang atau puisi tradisional Jawa. Hampir serupa dengan tembang jawa dalam kebudayaan Jawa, ada pula karya sastra yang serupa di daerah lain seperti Bali, Sasa, Sunda, dan Madura.
Semoga dengan adanya buku digital ini, kalian dapat mengenal dan mengetahui lebih luas tentang tembang macapat.
XI MIPA 4-Naura Har T-Tembang Macapat.pdfTiara86231
Tembang macapat yaiku tembang utowo puisi tradisional ing tlatah. Buku iki isine yaiku filosofi tembang macapat, filosofi 11 tembang macapat saka tembang maskumambang nganti tembang pocung, lan uga ana ancase tembang macapat, paugerane tembang macapat lan contoh kaedah kebasaan e tembang macapat.
Buku ini berisi tentang :
- filosofi tembang macapat
- ancase (pengertian) tembang macapat
- jenise (jenis) tembang macapat
- pangerten (pengertian) guru wilangan, gatra, lan lagu
- tabel tembang macapat
- kaidah kebahasaan
Tembang macapat adalah salah satu karya sastra Jawa yang berbentuk tembang atau puisi tradisional Jawa. Hampir serupa dengan tembang jawa dalam kebudayaan Jawa, ada pula karya sastra yang serupa di daerah lain seperti Bali, Sasa, Sunda, dan Madura.
Semoga dengan adanya buku digital ini, kalian dapat mengenal dan mengetahui lebih luas tentang tembang macapat.
XI MIPA 4-Naura Har T-Tembang Macapat.pdfTiara86231
Tembang macapat yaiku tembang utowo puisi tradisional ing tlatah. Buku iki isine yaiku filosofi tembang macapat, filosofi 11 tembang macapat saka tembang maskumambang nganti tembang pocung, lan uga ana ancase tembang macapat, paugerane tembang macapat lan contoh kaedah kebasaan e tembang macapat.
3. panembangan macapat ya iku
salah siji klompok panembangan
kang tekan wektu iki isih diuri-uri
( dilestarikake ) dening wong
jawa. ana sewelas panembangan
jero macapat, dhewe-dhewe
nduweni karakter lan ciri kang
seje, nduweni watake dhewe, lan
nduweni aturan-aturan panulisan
mligi jroning nggawene.
Filosofi tembang macapat
jero perkembangane panembanganp
macapat ngalami beda tafsir. sanadyan
ana akeh beda tafsir macapat, nanging
ing aturan-aturan baku tetep padha.
guru gatra, guru wilangan lan guru
tembang kabeh tetep migunakake
paugeran kang padha. panembangan
macapat diyakini saperangan gedhe
wong jawa dadi klompok panembangan
kang nduweni makna proses urip
manungsa, proses ing endi tuhan
menehake ruh-e, nganti manungsa
kasebut bali karo kae. sifat-sifat
manungsa wiwit lair nganti kematiane
digambarake karo runtut jero sewelas
panembangan macapat.
4. 1.maskumambang dadi pertandha
dimulaine kauripan manungsa ing
dunia panembangan
maskumambang iki member
gegambaran ngenani janin jero
kandhutan ibu nalika lagi
ngandhut. teges daripada
maskumambang dhewe akeh kang
memaknai dadi emas kang
terapung
(emas kumambang)
iki gegambaran saka umur 3 minggu tekan 41
minggu (9 sasi) jero kandhutan ibu
5. 2. Mijil
MIJIL YA IKU RAWUHE ING DONYA IKI KANG
DIGAMBARAKE DENING PANEMBANGAN MACAPAT
YAIKU PANEMBANGAN MIJIL KANG ARTINE PADHA
KARO WIJIL YAIKU METU SAKA WETENG IBU
6. 3.Kinanthi
Jero filosofi panembangan kinanthi iki
yaiku masa ing endi pawongan anak lagi
dibimbing lan diarahake dening wong
tuwane supaya oleh dadi pribadi kang
luwih apik menyang ngarepe.
7. 4. Sinom
sinom asale saka tembung enom kang
artine enom, masa enom iki
digunakake kanggo nuntut elmu,
ngupadi kanca lan ngupadi jati dhiri.
8. 5. Amaradhana
asmarandana nggambarake gejolak
asmara ing kauripan manungsa. masa iki
diwiwiti wektu manungsa wiwit ana
ketertarikan karo lawan jinis yaiku wektu
remaja.
9. 6.Gambuh
gambuh oleh ditegesi jumbuh yaiku cocog
utawa sepaham, nggambarake babak anyar
jero kauripan manungsa yaiku manungsa
masa-masa ningkahan
11. 8. Darma
durma asale saka tembung derma
kang artine member rejeki marang
wong liya. wektu kabeh kabutuhan wis
tercukupi lan wis ora ana kakurangan
apa wae. manungsia wiwit mikirake
kanggo berbagi rejeki marang wong
liya. nanging ora arang sawise ngrasa
cukup dheweke malah bersikap
gumedhe lan angkuh.
gambar 1:
gambar wong kang lagi menehi rezeki
gambar 2:
gambar wong kang gumedhe
nalika wis ngrasa cukup
12. 9. Pangkur
pangkur asale saka tembung
mungkur ( mundur / mungkur ),
manungsa wiwit mundur saka
nepsu duniawi lan wiwit mikirake
kauripan sawise pralaya mengko.
sawise kabeh kabutuhan ing
donya kepenuhi giliran manungsa
ngupadi sangu kanggo kauripan
kang lestari mengko.
13. 10. megatruh
megatruh yaiku panembangan macapat
kang nggambarake manungsa wektu
sakaratul maut. megat ateges pisah , ruh
artine nyawa. pisah watara jiwa raga lan
bali menyang asale.
14. 11. pocung
pocung, awak kang wis ditinggalake dening
ruhe banjur disucikan sadurunge dibalekake
menyang lemah. jasat banjur dimandikan lan
dibungkus karo kain kafan sinebut pocong.
panembangan macapat pocung yaiku
tembung kang ngelingake awake dhewe arep
pati .
16. •guru lagu yaiku dawa cendhak
wanda lan pola ngenani selang seling
aksara urip ing wanda pungkasan siji
panembangan utawa kakawin
•guru wilangan yaiku akehe cacah
wanda jero saben baris
panembangan macapat
•guru gatra yaiku akehe cacah larik
jero siji gatra
17. Tembung dasamana:
Tembung dasamana:
• asale teka 'dasan'tegese sepuluh,
• asale teka 'dasan'tegese sepuluh,
'nama'tegese jeneng utawa aran
'nama'tegese jeneng utawa aran
Tuladha: •sira pada tegese Karo:
Tuladha: •sira pada tegese Karo:
Kowe,sampeyan,panjenengan
Kowe,sampeyan,panjenengan
Unsur kebasaan
macapat
Tembung Garba :
Tembung Garba :
•tembung kang kedadeyan saka
•tembung kang kedadeyan saka
gandhenge Tembung loro utawa
gandhenge Tembung loro utawa
luwih
luwih
•tuladha: rinten,siyang,awan
•tuladha: rinten,siyang,awan
18. Sandi asma:
•Jenenge pengarang,Pangripta,utawa
pujangga kang diwedharake kang satemene
kang dipilah-pilah adhapur wanda-wanda
utawa
aksara-aksara
•tuladha:
Sinau iku kewajibane
Tumindak becik iku polahe
Ing sekolah lan umah
Hikmaeh kang akeh
Umure sing teksih enom
Masa depane teksih adoh
Ingkang kedah diperjuangake
Rumangsa dadi bocah sekolah
Aja gawe susah marang wong tua
Sesarengan kalih sinau
Panjaaken ndonga ugi marang Gusti
Tetulung marang kanca
Ing tindak tanduke
Ana ing saben dinane
Iku sing diarani bocah sekolah
Sandi karsa:
Sandi karsa:
•ukara kang diwendharake kang
•ukara kang diwendharake kang
satemene kang dipilah-pilah
satemene kang dipilah-pilah
andhapur huruf.
andhapur huruf.
Thank
Thank
Thank
you!
you!
you!