SlideShare a Scribd company logo
TEMBANG
TEMBANG
TEMBANG
MACAPAT
MACAPAT
MACAPAT
SMA NEGERI 1 PASURUAN
Raiza Ardillah Suhartono
Raiza Ardillah Suhartono
XI MIPA 4
XI MIPA 4
25
25
ISI
D
A
F
T
A
R
HALAMAN JUDUL
DAFTAR ISI
FILOSOFI TEMBANG
MACAPAT
ANCASE TEMBANG
MACAPAT
PAUGERAN
TEMBANG MACAPT
UNSUR KEBASAAN
TEMBANG MACAPAT
I
II
1 - 3
4
5
6 - 7
#3
Tembung sinom tegesipun pucuking gegodhongan
ingkang nembe semi lan mekar. Tembang Sinom
menika nggambaraken lampahing gesang
manungsa ingkang nembe ngancik diwasa.
Minangka jejering wiranem ingkang nembe mekar
saget pun wastani remaja. Nalika nglampahi
jejering wiranem nggadhahi tanggel jawab ngudi
ngelmu ingkang sa inggilipun supados kagem
sangu gesang ing madyaning bebrayan.
Maskumambang menika nyariosaken
rikala manungsa cinipta dening Kang
Murbeng gesang rikala mapan ing guwa
garba saderengipun kaparingan ruh,
dereng saget pun mangertosi jalu
menapa pawestri.
Tembang Mijil mratelakaken bilih satunggaling
wiji utawi winih sampun lahir ing ngalam donya.
Mijil pinangka pralambang wiwitaning
manungsa ngambah ing alam donya ingkang
taksih suci, taksih ringkih pramila taksih
mbetahaken pangrengkuh lan kedah dipun jagi.
MACAPAT
FILOSOFI
#1
#2
MASKUMAMBANG
MIJIL
SINOM
#8
Tembung Asmarandana menika kapendhet
saking tembung” asmara “ ateges katresnan.
Filosofi tembang Asmarandana menika
pinangka pralambang lampahing gesang
manungsa ngancik ing alam katresnan
antawisipun jalu kaliyan pawestri.
Saka tembung darma / wèwèh. Wong yen
wis rumangsa kacukupan uripé, banjur
tuwuh rasa welas asih marang kadang
mitra liyané kang lagi nandhang
kacintrakan, mula banjur tuwuh rasa
kepéngin darma / wèwèh marang
sapadha – padha. Kabèh mau
disengkuyung uga saka piwulangé agama
lan watak sosialé manungsa.
Tembang Kinanthi menika nggambaraken
lampahing gesang tumrap lare ingkang nembe
mbetahaken panggandheng lan panuntun
supados saget jumangkah, tumindak supados
ing tembenipun mboten nalisir.
Tembung gambuh menika tegesipun:
gathuk, nyambung utawi cocog.Tembang
Gambuh menika nggambaraken
lumampahing gesang manungsa ingkang
sampun pinanggih kaliyan jodhonipun
ingkang sampun cocog ing manah.
#4
#5 #6
KINANTHI
ASMARANDANA GAMBUH
Nggambaraké uripé wong kang lagi
seneng- senengé, apa kang digayuh bisa
kasembadan. Kelakon duwé sisihan /
kulawarga, duwé anak, urip cukup kanggo
sak kulawarga. Mula kuwi wong kang lagi
bungah / bombong atine, bisa diarani lagu
ndandanggula.
#7
DHANDHANGGULA
DURMA
FILOSOFI
MACAPAT
Pocung kapendhet saking tembung
pocong. Nggambaraken pungkasing
lampahan gesang kita utawi seda
sasampunipun dipun suceni lajeng
kabungkus mori pethak utawi dipun
pocong saderengipun kapetak ing
sasana laya
Tembang Pangkur menika nggambaraken
tiyang gesang ingkang sampun
mengkeraken kadonyan (duniawi),
nilaraken nafsu angkara murka, nyimpangi
saking tumindak awon
tembang megtruh menika nggmbaraken
bilih sejarah gesangipun ing alam donya
sampun rampung. Roh ipun sampun pegat
kaliyan badan wadhag (jasmani) lan roh
badhe wangsul ing ngayunan Gusti.
MACAPAT
FILOSOFI
#9
#11
#10
PANGKUR
MEGATRUH
POCUNG
ANCASE
TEMBANG MACAPAT
NGEMOT UNSUR - UNSUR ILMU AGAMA LAN TATA KRAMA,
DITRAPAKE MINANGKA SARANA MULANGAKE NORMA-NORMA URIP
ISLAM, LAN DUDU KANGGO IBADAH.
TUNTUNAN KANGGO MANUNGSA KANGGO NEMOKAKE AWAKE
DHEWE KANTHI NGATUR PATANG PEOENGINAN KADOYAN SING
NDAMPIMG SABEN INDIVIDU.
DIPUNGINAKAKEN WONTEN ING PAGESANGAN SOSIAL,
ANTAWISIPUN MINANGKA HIBURAN, ESTETIKA, PENDHIDHIKAN,
PAGELARAN TRADHISIONAL, SARANA KORESPONDENSI, TEMBANG
MACAPAT KANGGE REKAN KERJA, MANTRA KANGGO NGUSIR BALA,
UPACARA KUMPUL.
PAUGERAN
TEMBANG MACAPAT
Paugeran tembang macapat yen mung sapada
mau wujude guru gatra, guru wilangan, lan guru
lagu.
Guru gatra yaiku akehe gatra (baris) saben sapada
(bait) tembang.
Guru wilangan yaiku akehe wanda (suku kata) ing
saben gatra (baris) tembang.
GURU GATRA
GURU WILANGAN
GURU LAGU
Guru lagu yaiku dhong - dhinge/ tibane
swara ing saben pungkasane gatra.
UNSUR KEBASAAN
TEMBANG MACAPAT
TEMBUNG KAWI
Tembung - tembung sing asale
saka Basa Jawa Tengahan / Jawa
Kuna.
Tembung iki b piasane digunakake
kanggo omongan sabendina, mula
saiki wis arang keprungu.
Sudra : mlarat.
Arnawa: segara, lautan.
Mandhala: bumi, tlatah
1.
2.
3.
TULADHA
DASANAMA
Asale saka tembung 'dasan' ategese
sepuluh, 'nama' ategese jeneng
utawa aran.
Dasanama : jenenge wong utawa
aran siji nduweni jeneng utawa aran
nganti sepuluh (utawa luwih) kamg
padha utawa meh padha tegese
TULADHA
Aku : amba, durta, juti, dusta,
kunjana, durniti, durlakasana.
Banyu : we, tirta, wari, har, sindu,
wayi, tuban, arjuna.
Gawe : makirtya, ambangun, karya,
kardi, karti, yasa.
1.
2.
3.
TEMBUNG GARBA
Tembung kang kedadeyan saka gandhenge
tembung loro utawa luwih.
TULADHA
Narapati : nara dan dipati
Sinom : isih dan enom
Sugyarta : sugih dan arta
1.
2.
3.
https://www.intanpari.com/
2020/05/contoh-tembung-
garba.html?m=1
https://www.iweblogsite.com/20
22/06/500-contoh-tembung-
dasanama-terbaru.html?m=1
https://www.intanpari.com/
2020/05/tembung-basa-
kawi.html?m=1
Jenenge pengarang, pangripta,
utawa pujangga kang diwedharake
kang satemene kang dipilih - pilih
adhapur wanda - wanda utawa
aksara - aksara.
Ukara kang diwedharake kang
satemene kang dipilih - pilih
adhapur huruf. Sandi iki digawe
medharake cipta, gagasan, utawa
kekarepan.
UNSUR KEBASAAN
TEMBANG MACAPAT
SANDI ASMA TULADHA
SANDI KARSA
TULADHA
Dimen lebdeng kawruh
ing pakaryan mrih trengginas
Nalar mulur rinengga ambeg
berbudi
Anjrah mring para siswa
Pepinginan kang samya kae
Esthining tyas maujud
Naning mulya
Dina dina kepungkur
Iku dadi landhasaneki
Dina kang bakal teka
Ing pangangkah tumus
Kita bangsa Indonesia
Anemahi jaman
Nyrambahi Nuwsantara
MATUR NUWUN!
MATUR NUWUN!
MATUR NUWUN!

More Related Content

Similar to TEMBANG MACAPAT - 25 - RAIZA ADILLAH SUHARTONO - XI MIPA 4.pdf

TEMBANG MACAPAT FERDIAN RIZKY RAMADIANSYAH / XI MIPA 5 / 07
TEMBANG MACAPAT FERDIAN RIZKY RAMADIANSYAH / XI MIPA 5 / 07TEMBANG MACAPAT FERDIAN RIZKY RAMADIANSYAH / XI MIPA 5 / 07
TEMBANG MACAPAT FERDIAN RIZKY RAMADIANSYAH / XI MIPA 5 / 07
13FerdianRizky
 

Similar to TEMBANG MACAPAT - 25 - RAIZA ADILLAH SUHARTONO - XI MIPA 4.pdf (20)

nadia XI MIPA 4 .pdf
nadia XI MIPA 4 .pdfnadia XI MIPA 4 .pdf
nadia XI MIPA 4 .pdf
 
02_Adelia Prasetyo Putri_XI MIPA 2.pdf
02_Adelia Prasetyo Putri_XI MIPA 2.pdf02_Adelia Prasetyo Putri_XI MIPA 2.pdf
02_Adelia Prasetyo Putri_XI MIPA 2.pdf
 
Tembang macapat materi kelas 11 (Desvita Rizqa P.)
Tembang macapat materi kelas 11 (Desvita Rizqa P.) Tembang macapat materi kelas 11 (Desvita Rizqa P.)
Tembang macapat materi kelas 11 (Desvita Rizqa P.)
 
TEMBANG MACAPAT.pdf
TEMBANG MACAPAT.pdfTEMBANG MACAPAT.pdf
TEMBANG MACAPAT.pdf
 
Tembang Macapat
Tembang Macapat Tembang Macapat
Tembang Macapat
 
Tembang Macapat
Tembang Macapat Tembang Macapat
Tembang Macapat
 
Tembang Macapat/Aldo Surya Saputra/01/XI IPS 1.pdf
Tembang Macapat/Aldo Surya Saputra/01/XI IPS 1.pdfTembang Macapat/Aldo Surya Saputra/01/XI IPS 1.pdf
Tembang Macapat/Aldo Surya Saputra/01/XI IPS 1.pdf
 
Andhara Nabila Tsabitah/03.pdf
Andhara Nabila Tsabitah/03.pdfAndhara Nabila Tsabitah/03.pdf
Andhara Nabila Tsabitah/03.pdf
 
ErlinaAditaRachman-10-xi-ips1.pdf
ErlinaAditaRachman-10-xi-ips1.pdfErlinaAditaRachman-10-xi-ips1.pdf
ErlinaAditaRachman-10-xi-ips1.pdf
 
12. Hemma A .pdf
12. Hemma A .pdf12. Hemma A .pdf
12. Hemma A .pdf
 
Tembang Macapat
Tembang MacapatTembang Macapat
Tembang Macapat
 
Tembang Macapat
Tembang MacapatTembang Macapat
Tembang Macapat
 
Tembang Macapat
Tembang Macapat Tembang Macapat
Tembang Macapat
 
Tembang Macapat - Naila Davina Azzahra.pdf
Tembang Macapat - Naila Davina Azzahra.pdfTembang Macapat - Naila Davina Azzahra.pdf
Tembang Macapat - Naila Davina Azzahra.pdf
 
TEMBANG MACAPAT MATERI KELAS 11 (adinda)
TEMBANG MACAPAT MATERI KELAS 11 (adinda) TEMBANG MACAPAT MATERI KELAS 11 (adinda)
TEMBANG MACAPAT MATERI KELAS 11 (adinda)
 
Tembang macapat kelas XI
Tembang macapat kelas XI Tembang macapat kelas XI
Tembang macapat kelas XI
 
Tembang Macapat - Diana Dwi A/09/XI IPS-1.pdf
Tembang Macapat - Diana Dwi A/09/XI IPS-1.pdfTembang Macapat - Diana Dwi A/09/XI IPS-1.pdf
Tembang Macapat - Diana Dwi A/09/XI IPS-1.pdf
 
TEMBANG MACAPAT FERDIAN RIZKY RAMADIANSYAH / XI MIPA 5 / 07
TEMBANG MACAPAT FERDIAN RIZKY RAMADIANSYAH / XI MIPA 5 / 07TEMBANG MACAPAT FERDIAN RIZKY RAMADIANSYAH / XI MIPA 5 / 07
TEMBANG MACAPAT FERDIAN RIZKY RAMADIANSYAH / XI MIPA 5 / 07
 
pdf_20230306_170618_0000.pdf
pdf_20230306_170618_0000.pdfpdf_20230306_170618_0000.pdf
pdf_20230306_170618_0000.pdf
 
Tembang Macapat _19-Zidan-XI IPS 1 .pdf
Tembang Macapat _19-Zidan-XI IPS 1 .pdfTembang Macapat _19-Zidan-XI IPS 1 .pdf
Tembang Macapat _19-Zidan-XI IPS 1 .pdf
 

TEMBANG MACAPAT - 25 - RAIZA ADILLAH SUHARTONO - XI MIPA 4.pdf

  • 1. TEMBANG TEMBANG TEMBANG MACAPAT MACAPAT MACAPAT SMA NEGERI 1 PASURUAN Raiza Ardillah Suhartono Raiza Ardillah Suhartono XI MIPA 4 XI MIPA 4 25 25
  • 2. ISI D A F T A R HALAMAN JUDUL DAFTAR ISI FILOSOFI TEMBANG MACAPAT ANCASE TEMBANG MACAPAT PAUGERAN TEMBANG MACAPT UNSUR KEBASAAN TEMBANG MACAPAT I II 1 - 3 4 5 6 - 7
  • 3. #3 Tembung sinom tegesipun pucuking gegodhongan ingkang nembe semi lan mekar. Tembang Sinom menika nggambaraken lampahing gesang manungsa ingkang nembe ngancik diwasa. Minangka jejering wiranem ingkang nembe mekar saget pun wastani remaja. Nalika nglampahi jejering wiranem nggadhahi tanggel jawab ngudi ngelmu ingkang sa inggilipun supados kagem sangu gesang ing madyaning bebrayan. Maskumambang menika nyariosaken rikala manungsa cinipta dening Kang Murbeng gesang rikala mapan ing guwa garba saderengipun kaparingan ruh, dereng saget pun mangertosi jalu menapa pawestri. Tembang Mijil mratelakaken bilih satunggaling wiji utawi winih sampun lahir ing ngalam donya. Mijil pinangka pralambang wiwitaning manungsa ngambah ing alam donya ingkang taksih suci, taksih ringkih pramila taksih mbetahaken pangrengkuh lan kedah dipun jagi. MACAPAT FILOSOFI #1 #2 MASKUMAMBANG MIJIL SINOM
  • 4. #8 Tembung Asmarandana menika kapendhet saking tembung” asmara “ ateges katresnan. Filosofi tembang Asmarandana menika pinangka pralambang lampahing gesang manungsa ngancik ing alam katresnan antawisipun jalu kaliyan pawestri. Saka tembung darma / wèwèh. Wong yen wis rumangsa kacukupan uripé, banjur tuwuh rasa welas asih marang kadang mitra liyané kang lagi nandhang kacintrakan, mula banjur tuwuh rasa kepéngin darma / wèwèh marang sapadha – padha. Kabèh mau disengkuyung uga saka piwulangé agama lan watak sosialé manungsa. Tembang Kinanthi menika nggambaraken lampahing gesang tumrap lare ingkang nembe mbetahaken panggandheng lan panuntun supados saget jumangkah, tumindak supados ing tembenipun mboten nalisir. Tembung gambuh menika tegesipun: gathuk, nyambung utawi cocog.Tembang Gambuh menika nggambaraken lumampahing gesang manungsa ingkang sampun pinanggih kaliyan jodhonipun ingkang sampun cocog ing manah. #4 #5 #6 KINANTHI ASMARANDANA GAMBUH Nggambaraké uripé wong kang lagi seneng- senengé, apa kang digayuh bisa kasembadan. Kelakon duwé sisihan / kulawarga, duwé anak, urip cukup kanggo sak kulawarga. Mula kuwi wong kang lagi bungah / bombong atine, bisa diarani lagu ndandanggula. #7 DHANDHANGGULA DURMA FILOSOFI MACAPAT
  • 5. Pocung kapendhet saking tembung pocong. Nggambaraken pungkasing lampahan gesang kita utawi seda sasampunipun dipun suceni lajeng kabungkus mori pethak utawi dipun pocong saderengipun kapetak ing sasana laya Tembang Pangkur menika nggambaraken tiyang gesang ingkang sampun mengkeraken kadonyan (duniawi), nilaraken nafsu angkara murka, nyimpangi saking tumindak awon tembang megtruh menika nggmbaraken bilih sejarah gesangipun ing alam donya sampun rampung. Roh ipun sampun pegat kaliyan badan wadhag (jasmani) lan roh badhe wangsul ing ngayunan Gusti. MACAPAT FILOSOFI #9 #11 #10 PANGKUR MEGATRUH POCUNG
  • 6. ANCASE TEMBANG MACAPAT NGEMOT UNSUR - UNSUR ILMU AGAMA LAN TATA KRAMA, DITRAPAKE MINANGKA SARANA MULANGAKE NORMA-NORMA URIP ISLAM, LAN DUDU KANGGO IBADAH. TUNTUNAN KANGGO MANUNGSA KANGGO NEMOKAKE AWAKE DHEWE KANTHI NGATUR PATANG PEOENGINAN KADOYAN SING NDAMPIMG SABEN INDIVIDU. DIPUNGINAKAKEN WONTEN ING PAGESANGAN SOSIAL, ANTAWISIPUN MINANGKA HIBURAN, ESTETIKA, PENDHIDHIKAN, PAGELARAN TRADHISIONAL, SARANA KORESPONDENSI, TEMBANG MACAPAT KANGGE REKAN KERJA, MANTRA KANGGO NGUSIR BALA, UPACARA KUMPUL.
  • 7. PAUGERAN TEMBANG MACAPAT Paugeran tembang macapat yen mung sapada mau wujude guru gatra, guru wilangan, lan guru lagu. Guru gatra yaiku akehe gatra (baris) saben sapada (bait) tembang. Guru wilangan yaiku akehe wanda (suku kata) ing saben gatra (baris) tembang. GURU GATRA GURU WILANGAN GURU LAGU Guru lagu yaiku dhong - dhinge/ tibane swara ing saben pungkasane gatra.
  • 8. UNSUR KEBASAAN TEMBANG MACAPAT TEMBUNG KAWI Tembung - tembung sing asale saka Basa Jawa Tengahan / Jawa Kuna. Tembung iki b piasane digunakake kanggo omongan sabendina, mula saiki wis arang keprungu. Sudra : mlarat. Arnawa: segara, lautan. Mandhala: bumi, tlatah 1. 2. 3. TULADHA DASANAMA Asale saka tembung 'dasan' ategese sepuluh, 'nama' ategese jeneng utawa aran. Dasanama : jenenge wong utawa aran siji nduweni jeneng utawa aran nganti sepuluh (utawa luwih) kamg padha utawa meh padha tegese TULADHA Aku : amba, durta, juti, dusta, kunjana, durniti, durlakasana. Banyu : we, tirta, wari, har, sindu, wayi, tuban, arjuna. Gawe : makirtya, ambangun, karya, kardi, karti, yasa. 1. 2. 3. TEMBUNG GARBA Tembung kang kedadeyan saka gandhenge tembung loro utawa luwih. TULADHA Narapati : nara dan dipati Sinom : isih dan enom Sugyarta : sugih dan arta 1. 2. 3. https://www.intanpari.com/ 2020/05/contoh-tembung- garba.html?m=1 https://www.iweblogsite.com/20 22/06/500-contoh-tembung- dasanama-terbaru.html?m=1 https://www.intanpari.com/ 2020/05/tembung-basa- kawi.html?m=1
  • 9. Jenenge pengarang, pangripta, utawa pujangga kang diwedharake kang satemene kang dipilih - pilih adhapur wanda - wanda utawa aksara - aksara. Ukara kang diwedharake kang satemene kang dipilih - pilih adhapur huruf. Sandi iki digawe medharake cipta, gagasan, utawa kekarepan. UNSUR KEBASAAN TEMBANG MACAPAT SANDI ASMA TULADHA SANDI KARSA TULADHA Dimen lebdeng kawruh ing pakaryan mrih trengginas Nalar mulur rinengga ambeg berbudi Anjrah mring para siswa Pepinginan kang samya kae Esthining tyas maujud Naning mulya Dina dina kepungkur Iku dadi landhasaneki Dina kang bakal teka Ing pangangkah tumus Kita bangsa Indonesia Anemahi jaman Nyrambahi Nuwsantara